Әкем мен шешемнен, үлгі алып өсем мен!

Қ. И. Сәтбаев атындағы №7 мектеп - лицейі.

Тақырыбы :

Әкем мен шешемнен, үлгі алып өсем мен !

Өткізген : Досанова Сәуле Молдабекқызы .

2009 - 2010 оқу жылы

Мақсаты : Оқушыларға А. Құнанбаевтың жақсы мен жаман туралы айтқандарын түсіндіру, адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып, әдеп әліппесін бойына дарыту.

Өз халқының салт - дәстүрлерін, әдептілік туралы нақыл сөздерді, алтын ақылдарды, тыйым сөздерді үйрету арқылы адамгершілікке, ұқыптылыққа, кішіпейілділікке тәрбиелеу.

Көрнекілігі : Қанатты сөздер, мақал - мәтелдер, Абай Құнанбаевтың суреті

Кіріспе .

Мұғалім : «Адамға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие беру керек, тәрбиесіз берілген білім - азаматтың қас жауы. Ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі » деген ұлы ғұлама әл - Фараби .

Олай болса, білім бере отырып елін, жерін сүйетін азамат тәрбиелеу үшін отыз баланың артында, алпыс ата - ана бар екенін ұмытпауымыз керек .

1 - кезең . Балам - менің болашағым .

- Бала деген кім ?

* Ата -аналар жауабы :

“Ертеде бір адам ғұламаға келіп :

Баланы неше жастан бастап тәрбиелеген дұрыс ? - деп сұрапты .

Ғұлама :

Балаңыз қаншада ? - деп өзіне сұрақ қояды .
Бес - ақ ай толды, - дейді анау . Сонда ғұлама басын шайқап :
Бес айға кешіккен екенсіз, - деген екен “. Халық арасына кең тарылған бұл аңыздың айтпағы баршаға түсінікті . Яғни, баланы туған сәтінен бастап тәрбиелеу керек .

Демек, бала тәрбиесінің негізін құятын ең алдымен - ата - ана .

2. Сұрақ - жауап.

1 . Отбасының қорғаны кім?
2 . Сіз балаңыздың қандай азамат болғанын қалайсыз?
3 . Отбасыңызда ұлттық салт - дәстүрімізді қалай насихаттайсыз?
5 . Балаңызға кімді үлгі тұтасыз ?
6 . Баланы еркін тәрбиелеген дұрыс па?

Ата - аналардың пікірі тыңдалды .

2 - кезең . Аталар сөзі - тәрбие көзі

Ата сәлеметсіз бе ? Айтыңызшы жақсы деген немене ?
Амансың ба, балам ? Жақсы дегеніміз мыналар :
Талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым, ойлап қой, бес асыл іс көнсеңіз. Өмірде осы бес істі орындаған, өзінің қажетіне асырған адам - жақсы адам, балам . Жақсы дегеніміз осы .
Ассалаумағалейкум, ата !
Айтыңызшы, жаман дегеніміз не?
Өсек, өтірік, мақтаншақ, бес дұшпаның білсеңіз . Өмірде осылардан аулақ болсаң, сенің жақсы азамат болғаның, балам .

Қане енді оқушылардан сұрап көрейікші . Абай атасының өсиеттерін білер ме екен ? Жақсы дегеніміз не, балаларым ?

1- оқушы . Жақсы бала құлақ сап,

Айтқаныңды ұғады .

Төсегінен тұра сап,

Таза ауаға шығады .

2 -оқушы . Жақсы бала, ол анық,

Істемейді шалалық .

Тап - таза боп жуынып,

Алады ол таранып.

3 - оқушы . Жаман бала құрысып,

Өз - өзінен тырысып .

Түске дейін жатады,

Шешесімен ұрысып

4 - оқушы . Жақсы бала әрдайым,

Деп «Ұятқа қалмайын »

Сабағына барады,

Күнделікті дап - дайын.

5 - оқушы . Үлкенді де сыйлайды,

Достарын ол жинайды

Әлсіздерге қамқор боп,

Жамандыққа қимайды

6-оқушы . Анау бала, қолын қара,

Кір қожалақ қап -қара .

Тырнағы өскен, шашы көптен

Алынбапты -ау масқара!

7 -оқушы . Мына бала, бұған да қара,

Ұқыпты ол тап-таза .

Ерте тұрып, бетін жуып,

Ұялмай шығар тақтаға.

8- оқушы : Түйіп зерде, ойыңа

Жастайыңнан ұғып қал .

Үйлеспейтін бойыңа

Қандай жаман қылық бар ?

«Бес нәрседен қашық бол!»

Деген Абай атамыз .

Әдепсізге машық сол

Бес жаманды атаңыз.

9 - оқушы : Өтірік, өсек, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ .

Сақтандырған атамыз,

Бес жаман іс аңғарсақ.

Тамсандырып баршаны,

Аңыз болған көп елге,

Айтындаршы, ал қане,

Әдептілік деген не?

10- оқушы : Әдептілік -бұлақтай

Тазалығы арыңның .

Өлшемі - ол сынаптай

Бойыңдағы барыңның .

Демек, адам бойында жақсы - жаман қасиеттер болады екен . Ал біз жақсы қасиеттерді ананың ақ сүтімен, бал тілінен бойымызға сіңіреміз . Жақсы бала осы қасиететтерді үйреніп, ұнамсыз қылықтардан аулақ болуға тырысады . Ал енді ақылды, әдепті балалар қандай болуы керек ?

1. Білер қазақ баласы :

Сәлем -сөздің анасы .

11 - оқушы .

Бақшамызға барғанда,

Жолыққан бар жандарға

Ертемен ақ пейілмен :

«Қайырлы таң !» - деймін мен .

Күндіз де елді елеймін :

«Қайырлы күн !» - тілеймін .

Үйге кешке келемін,

Не дерімді білмеймін :

«Кеш жарық !» - деп кіремін .

(Е. Өтетілеуұлы )

12- оқушы .

Атам менің әманда

Әдепті жан бол деген

Ата сөзі санамда -

Жасы үлкенге жол берем .

Алдын орап кісінің

Кесіп өтпей көлденең,

Ізетімен кішінің

Сәлемдесіп қол берем .

(Ә. Асылбеков )

13- оқушы .

Алдымыздан кезіккен,

Көп танысты көреміз .

Бәріне де ізетпен

Біздер сәлем береміз.

Сәлеметсіз бе, ағай ! - деп,
Сәлеметсіз бе, апай ! - деп,
Есенсіз бе, әжей ! - деп,
Амансыз ба, атай ! - деп

Ұл - қыз сәлем береміз,

Өнегелі ұланбыз .

Ән : «Болайықшы осындай »

2. Тазалық пен ұқыптылық .

Мұғалім: «Тәні саудың дені сау » - дейді халық . Әрқашан да мұнтаздай таза да сүйкімді болып жүру үшін не істеу керек ?

14- оқушы .

Дос бол сабын, сумен сен,

Жиі - жиі жуын сен .

Таңертен де, кеште де,

Жуын күндіз, түсте де .

Жуын тамақ алдында,

Жуын тамақ соңында.

Жуын ұйықтар кезінде,

Жуын тұрған мезгілде .

Су мен сабын - бір жолдас,

Жоймас олар кір болмас .

(Е. Өтетілеуұлы )

3. Бәрін өзім жасаймын .

Мұғалім : Қолынан көп іс келетін адам өзін сенімді де, күшті сезінеді. Жалқаулық ең жаман әдет .

15 - оқушы . Ата - анамыздың көңіл күйі жақсы болсын десек, үй - ішін жинақы, таза ұстауымыз керек . Бөлмені жинастырып болған соң міндетті түрде желдетіп алу қажет .

16- оқушы . Тамақ ішіп болған соң үлкендердің ескертуінсіз өз ыдысымызды жуып қойған жөн . «Табағы таза адамның тамағы да таза» дегенді ұмытпайық.

4 . Ас үстінде .

17- оқушы . Асқа отырар алдында міндетті түрде қолды жуу керек . Кір қолмен тамақ ішу - тәрбиесіздік қана емес, денсаулыққа да қауіпті . Дастарқан басында өзгелердің тәбетін бұзатын қылық жасама . Тағамды, табақты езгілеп, берекесін алма .

18- оқушы . Ас үстінде көп сөйлемеген дұрыс . «Ас үстінде жалқаумын, саңырау да, мылқаумын» деген мәтел сөз бар .

19- оқушы Үй іші дастарқан басына жайғасар кезде жасы кішілер үлкен адамдар отырып болғанша күте тұруы керек . Нан турасып, ыдыс - аяқ қойысуға көмектесуге болады . Тамаққа үлкендерден бұрын кірісуге болмайды .

5. Телефонмен сөйлесу .

20 - оқушы . Таң атпай немесе түнге қарай ерекше бір жағдай болмаса, телефон шалған дұрыс емес Егер нөмірді дұрыс термесең кешірім сұра .

1. Көрініс

Түскі ас кезі. Отбасы жиналып, тамақтануға отырды . Бір кезде телефон шырылдады. Тұтқаны баласы көтерді . Әке -шешесі баласына өздерін жоқ деп айтуды өтінді.

Ата -аналар пікірі тыңдалды .

2. Көрініс

Таңертеңгі мезгіл . Анасы баласын сабаққа баруға оятады. Бала ұйқысынан тұрғысы келмеді . Әкесі баласын жақтап, сабаққа бармауын өтінді. Осы кезде телефон соғылды . Тұтқаны алған шешесіне баласы өзін жоқ деп айтқызды .

Ата-аналар пікірі тыңдалды .

3. Көрініс

«Жақсыны үйрен, жаманнан жирен»

(6-7 бала футбол ойнап жүреді . )

Мұғалім : Балалар жүр көшеде

Естіледі шу - айқай .

Ербол шықты елеңдеп,

Қағып кетті көршіні

Қапылыста байқамай .

Мұндайда не деу керек ?

Оқушылар : «Кешіріңіз» деу керек .

(Мұғалім мен Ербол оқушы . )