Құртқашаштар тұқымдасы, лалагүлділер тұқымдасы

Сабақтың тақырыбы: §32. Құртқашаштар тұқымдасы, лалагүлділер тұқымдасы
Мақсаты: 1.Білімділік: Құртқашаштар тұқымдасы,лалагүлділер тұқымдасының
құрылысының ерекшелігі,көбеюі жайында жан-жақты түсінік беру.
2. Тәрбиелік: Оқушыларды құрқашаш тұқымдастарында тағамдақ түрінде
қолдануға және дәрілік өсімдіктердің
көпшілігі улы ажырата білуге,
қорғауға тәрбиелеу.
3. Дамытушылық: Құртқашаштар тұқымдасы,лалагүлділер тұқымдасының тіршілік
жағдайы, көбеюі және құрылыс ерекшеліктері жайында білімін
толықтыру.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Білімді тиянақтау.
Сабақтың әдісі: деңгейлік тапсырма.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, интерактивті тақта.
Пәнаралық байланыс: жаратылыстану пәні.
I. Ұйымдастыру кезеңі.
1. Сәлемдесу, түгелдеу
2. Оқушылардың құрал – жабдығын тексеру
3. Оқушылар назарын сабаққа аудару
II. Үй тапсырмасын сұрау
Кім жылдам?

1. Тұқымдастар неліктен күрделі гүлділер деп аталады?
2. Күрделігүлділер тұқымдастарына жататын өсімдіктердің ортақ
белгілері?
3. Мақсыр қандай өсімдік?
4. Оның маңызы туралы не білесіңдер?
5. Өгейшөптің басқа шөптекті өсімдіктерден ерекшелігі неде?

III. Жаңа сабақты түсіндіру

Құртқашаш тұқымдастар –даражарнақтылар класылалагүлділер қатарына
жататын көпжылдық шөптекті, кейде шала бұталы өсімдіктер. Құртқашаш
тұқымдастардың ғаламшарымызда 1800-ден астам түрі бар деп есептеледі.
Олардың Қазақстанда 35 түрі өседі. Құртқашаштар тропикте және субтропикте
таралған, көпшілігі сәндік өсімдіктер. Гүлдері – ірі, қосжынысты, дұрыс
кейде бұрыс гүлді. Дәрілік, тағамдық басқа да мақсаттарға қолданылатын
құртқашаш тұқымдастар бар. Халық құртқашашты кейде «жыланқияқ» деп те
атайды.
|Құртқашаш |Лалагүлділер тұқымдастары|Лапыз |
|Қазақстанда кездесетін |Даражарнақты, шөптекті, |Көпжылдық, шөптекті, |
|көпжылдық шөптекті |көпжылдық өсімдіктер. |биіктігі 15см-ге жететін |
|өсімдік. Оның ғылыми |Тамырсабақ, түйнекті |дәрілік немесе улы |
|атауы – германдық |пиязшығы немесе пиязшық |өсімдік. Күздік лапыздың |
|құртқашаш. Сабағының |қандауыр |қапыршақты пиязшығы |
|биіктігі – 1м. Тамыр – |немесе қандауыр немесе |топыраққа терең сіңіп |
|1м. Сабақтан таспа |таспа пішінді жапырақтары|орналасады. Қабыршақ оның|
|тәрізді жапырақтары |болады. Гүлі – |тіршілігін сақтайды. |
|тармақталған гүлсидамы |қосжынысты, шашақ |Күздік лапыз күзде қошқыл|
|өсіп шығады. Гүлдің |гүлшоғырына жиналады, ірі|күлгін түсті гүл жарады. |
|формуласы: Гс6А3Ж1. |гүлдері жеке орналасады. |Қазақстанда лапыздың сары|
|Жемісі – үш ұялы үлкен |Жемісі – қауашақ немесе |лапыз, кессельринг лапызы|
|қауашақ. Тамырсабағы |жидек. Гүл формуласы: |деген екі түрі өседі. |
|медицинада қақырық |Гс3+3А3+3Ж(3) |Лапыздың тұқымы |
|түсіретін дәрі ретінде |Ғаламшарларымызда |медицинада дәрі ретінде |
|қолданылады. Қазақстанда |лалагүлділер тұқымдасының|пайдаланылады. Тұқымнан |
|құртқашаштардың 21 түрі |1300-ге жуық түрі өседі. |қан ауруларын, подогра, |
|бар. |Қазақстанда 57 түрі |қатерлі ісікті емдейтін |
| |кездеседі. |дәрі алынады. Тұқымы өте |
| |Лалагүлділердің |улы. Ауыл шаруашылығында |
| |шаруашылық, медициналық |мұның маңызы зор. |
| |маңызы зор. Лапыз, | |
| |тамырдәрі, қырлышөп, | |
| |секпілгүл, қызғалдақ | |
| |ауламызда көздің жауын | |
| |алады. Дәрілік | |
| |өсімдіктердің көпшілігі | |
| |улы өсімдіктер. | |

IV. Жаңа сабақты бекіту

Сәйкестендіру тест
1. Халқ құртқашашты 1.
Қызғалдақ
2. Көпжылдық шөптекті өсімдік 2. Лалагүл
түұымдастар
3. Ғаламшарымызда 1300 түрі бар 3. Құртқашаш
4. Көпжылдық, шөптекті улы өсімдік 4. Жыланқияқ
5. Сәндік өсімдіктер 5.
Лапыз
6. Гс3+3А3+3Ж(3)
6. Лалагүл тұқымдасының формуласы
7. Қазақстанда лапыздың түр 7. Кессельринг

V. Үй тапсырмасы:
1. §32. Құртқашаштар тұқымдасы, лалагүлділер тұқымдасы
2. Лапыздың ауыл шаруашылығындағы маңызын баяндаңдар?
3. Құртқашаш тұқымдастардың гүл формуласын жазыңдар.