Бұғы-Ана. Ш.Айтматов

Пән
Әдебиеттік оқу
Сыныбы
2 <<б>>
Күні
5.05.2017 жыл
Тақырыбы
Бұғы-Ана. Ш.Айтматов
Мақсаты
1. Оның негізгі идеясын аша білуге, талдай білуге үйрету. Ш.Айтматовтың шығармашылығы, қырғыз халқы туралы білім қалыптастыру
2. Мәтінмен жұмыс жасай білу дағдыларын жетілдіру
3.Табиғатты сүюге, оған қамқор бола білуге тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже
Оқушыларға мәтіннің мазмұнын талдай отырып,мәтінні негізгі идеясын ұғынады
Әңгіме мазмұнына болжау жасау арқылы сын тұрғысынан ойлау қабілеттері дамиды.
Анаға деген сүйіспеншілікті артады, шығармашылық қабілеттері дамиды.

Әдісі
1.Түсіндіру.
2.Сұрақ - жауап.
3.Ойын.
4.Сабақаралық байланыс.
5. СТО - әдістері.
6. Шығармашылық жұмыс.
7. Пікірлесу.
Көрнекілігі
Суреттер, слайдтар, кестелер, портреттер.

Сабақтың кезеңдері
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
І. Кіріспе
Ұйымдастыру бөлімі


-Салеметсіз бе, балалар?
-Қай пән?
-Бүгін қай күн?
-Ендеше бүгінгі күнге сәттілік!
Әр іске болып жауапты,
Дұрыс қайтар жауапты.
Түзу отыр, назар сал ,
Бастайық, қане, сабақты.
Оқу құралдарын түгендеу. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. 1-2 минут
- Бүгінгі сабағымызды бастамас бұрын мына стол үстінде бірнеше дала жануарларының суреттері бар. Әр оқушы өзіне қалаған суреттерді алады.
( Бұғы, бұлан, марал )
Осы бойынша топқа бөліп отырғызу:
І - топ - бұғы, ІІ - топ - марал, ІІІ - топ - бұлан,

Оқушылар хормен айтады
-Мұғалімнің айтқандарын орындайды
Үй тапсырмасын тексеру
-Әңгімеге жоспар құру.
- Қане, балалар, дайынсыңдар ма?
Жоспар бойынша әңгімелету. 3 оқушыдан сұралады
Өткен сабақты бекіту:
Жау шапқанда. Ш.Айтматов
Тақтаға сұрақтар ілінеді:

Қырғыздар қай өзеннің бойын мекендеді?
Өзеннің атауы нені білдіреді?
Қырғыз халқы неліктен қырылып қалды? Неге жауға қарсылық көрсетпеді?
Тірі қалған жан болды ма? Болса кім?
Мәтінде аты аталған батыр кім?
Мәтін шығарманың қай түріне жатады және авторы кім? Автор туралы не білесіз?
Сұрақтарға жауап алынған соң, сурет толықтай ашылып бұғының суреті ашылады. 5-минут

-Енесай немесе ЕНЕСЕЙ

-Ене-ана, сай-су ағатын аңғар
-Жерлеу рәсімі болғанда жау шаппайтын еді. Ер-азаматтар аттарына мініп, қару алып үлгермеді
-Қыз бен бала тірі қалды.Олар жидек теруге кетіп аман қалады
-Күлше батыр
-Аңыз, авторы ш.Айтматов. Қырғыз жазушысы
ІІ. Тұсаукесер
Қызығушылығын ояту

-Ненің суреті?
-Бұғының
-Жанында лағы болса бұл ...?
-Аналық бұғы
-Ендеше, балалар, қазіргі оқылатын аңыз <<Бұғы-Ана>> туралы болмақ. 2-минут

Мағынаны тану
-Сонымен бүгінгі сабақтың тақырыбын таптық. Қалай аталады екен ?
-Шығарманың авторына назар аударайық. Таныс есім бе?
-Ш.Айтматов туралы өткен сабақта аз ғана мәлімет алдыңдар. Ендеше тереңірек тоқталайық
Танымдық әңгіме. Автор туралы: 1928 ж. желтоқсанның 12 (86 жас) Қырғызстан Талас өңірі, Шекер ауылында дүниеге келген. Жазушы, қоғам және мемлекет қайраткері. Қырғызстан Ғылым Академиясының, Еуропа Ғылым Академиясының академигі, Социалистік Еңбек Ері, КСРО Мемлекеттік сыйлықтарының, Лениндік сыйлықтың, көптеген халықаралық сыйлықтардың лауреаты. <<Аспалы көпір>>, <<Жәмила>>, <<Алғашқы ұстаз>>, <<Қош бол, Гүлсары>>, <<Ертегіден соң>>, <<Ерте қайтқан тырналар>>тағы басқа әңгіме, повесть жинақтары, <<Жанпида>>, <<Боранды бекет>> романдары жарық көрді. М.Әуезовтің шәкірті болған. Шығармаларын қырғыз тілінде де, орыс тілінде де жазған. Басқа да тілдерге аударылған. Шет елдерге есімі жақсы таныс. 2008 ж. маусымның 10-да дүниеден озды
Мәтінмен жұмыс.
1. Мәтінді өзім абзацтарды түсіндіре отырып оқимын. Осы уақытта балалар <<Түртіп алу >> стратегиясын орындайды.
-Қолдарыңызға қарындаш ұстаңыз. Таныс емес сөздерді түртіп алыңыз немесе астын сызып қойыңыз.
Мәтіннен түсініксіз сөздердің астын сызып отырады.
Талдау жұмысы:
-Балаларды не аман алып қалды?
-Бұғы-анаға балалар не үшін керек болды?
-Оқулықтағы суретке назар аударайықшы. Шығарманың қай тұсына сәйкес келеді?
-Балалар , шығарма көркем шығарманың қай түріне жатады ?
-Автор бұл мәтінде бізге не айтқысы келді? Негізгі идеясы қандай?
-Мәтіннің өлең мен мысалдан қандай айырмашылығы бар?
-Қандай сөздер таныс емес? Оқушылар өздеріне таныс емес сөздерді атайды. Осыдан сөздік жұмысын шығарып алу:
Оймақтай-кішкентай
Құрдым-терең, тұңғиық, түпсіз
Қолқа-тілек, өтініш
3. << Сен білесің бе ? >> әдісі. . Слайд көрсету
1. Қырғыздар түркі халықтарына жататын, Орта Азияны мекен ететін халық. Қырғыздардың тыныс-тіршілігі мен дәстүрі бізге қатты ұқсас. Оларда да біздегідей ақындар айтысы ұлттық өнер ретінде бағаланады. Манас жыры Гиннестің рекордтар кітабына ең ұзақ жыр ретінде кірген. Миллионнан асатын жолдан тұрады екен. Негізгі аспабы - қомуз. Ұлттық спорттық ойындары - көкпар (<<улак-тартыш>>, <<кёк бору>>), күрес (<<курёш>>, <<алыш>>). Барлық көшпенді халықтар тәрізді қырғыздар да жылқыны өте қатты қадірлейді. Бешбармақ, шұжық, қуырдақ, қымыз қырғыздар үшін де ұлттық тағам болып саналады.
Біле білсеңдер, қазақ пен қырғыз халқының тілі де, салт-дәстүрі де өте ұқсас. Бұл ұқсастық балалар ойындарында да бар. Мәселен, <<орамал тастамақты>> қырғыз балалары <<жоолух таштамай>> деп атайды. <<Жамбы ату>> да - екі халыққа ортақ ойын түрі. Қырғыз халқында қазақтар тәрізді төрт түлік малға қатысты ойын түрлері көп-ақ. <<Тоқты сұрамақ>>, <<қойыма қасқыр шапты>>, <<түйе мен бота>> деген ойындар - соның көрінісі
Бұғы туралы мәлімет беру: Суреттер көрсету. Шөпқоректі жануар. Арнайы бұғы өсіретін шаруашылықтар бар. Оның аталығының мүйізінен дәрі жасайды. Жылына екі мезгіл мүйізін кесіп алады. Еліміздің шығыс аймағында, Алтай тауында, орманды алқаптарда тіршілік етеді. 4 түрі бар: бұлан, теңбіл бұғы, т.б.
Мәтіннің кейіпкерлерін табу. Мәтінді рөлге бөліп оқу
Тақтамен жұмыс
Венн диаграммасы
Қырғыздар
Қазақтар

Дәптермен жұмысТапсырмалар орындау
Бағдаршамның тапсырмалары:слайд көрсету және тапсырмалары бар парақтар таратып беру.7 минут беріледі
1.Ш.Айтматов пікір ағашын толтыр

Қырғыз тілінде берілген тақпақты оқып бер. Қазақ тіліне аударып көр:
Алгалай бер кыргыз эл,
Азаттыктын жолунда.
Өркүндөй бер, өсө бер,
Өз тагдырың колунда
Бұғы туралы екі абзацтан тұратын мәтін құрастыр. 1-ші бөлігі сипаттау мәтіні, 2-ші бөлігі әңгімелеу мәтіні болсын.
Сергіту сәті
Отырайық жүрелеп,
Гүлді үзіп алайық.
Орнымыздан түрегеп,
Бойымызды жазайық
Балалар мұғалімнің қимыдарын қайталайды
ІV. Қорытынды
"Ыстық орындық" әдісі арқылы қортындылау. Бір оқушы шығады. Оқушылар сұрақ қояды
V. Бағалау
Бағдаршамның нәтижесі бойынша бағаланады.
Күнделіктерін әкеледі
Кері байланыс әдісі
"Нысана"

Сабақ қызықты өтті
Жаңа ақпарат алдым
Түсінікті болды
Белсенді қатыстым

Оқушылар өздері ұнаған бөлікке стикер жапсырады
VІ. Үйге тапсырма
а) Мәтін бойынша жоспар құру
ә/ Мәтін бойынша 10 сұрақ дайындау
б) Бұғы анаға мінездеме беру.

Күнделіктеріне жазып алады