Жалақының дәрежесі мен динамикасы

Тақырыбы: Жалақының дәрежесі мен динамикасы
Сабақтың мақсаты: Білімділік. Жалақының дәрежесі мен оның тұтынушымеш
тұтынушылар арасындағы әсер ететін факторлар мен
танысу.
Дамутышылық: Өндірістік өнеркәсіпте тұтыну тауарларының адамдар арасындағы
жалақы дәрежесінің табс көзін дамыту.
Тәрбиелік: Экономикада жалақының дәрежесі тұтыну тауарларына дұрыс баға қоя
білуіне және жалақыны дұрыс таб білуге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: сөз жұмбақ, лекция және сызба қағазы.
Сабақтың әдісі: лекция жаздыру, сұраққа жауап.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың барысы: Ұйымдастырус кезеңі.
І. Студенттерді түгендеу және аудитория тазалығын бақылау.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Лекция жаздыру және оны түсіндіру.

Жалақы тұтынушылар табысының басым көп шілігін құрайды. Жалақының
дәрежесі тікелей номиналды жалақыға және тұтыну заттары мен қызмет көрсету
бағасына тәуелді. Белгілі бір кезеңде экономика жағдайына байланысты жалақы
өзгеріп отырады. Өнеркәсібі дамыған елдерде номиналды жалақының өсу үрдісі
байқалады. Нақты жалақы – динамикасы күрделі, өйткені ол тұтыну тауарлары
мен қызмет көрсету, баға динамикасымен байланысты бірде жоғары, бірде төмен
ылғи өзгерісте болып отырады. Көпшілік арасындағы адамдар үшін жалақы табыс
көзі болып табылады. Рынок, сұраныс пен ұсыныс бүкіл өндірістік шығындардың
дәрежесін көрсететін обьективті экономикалық тетік, ол бүкіл тауарлар
өндірісі, оның ішінде жұмыс күші шығындарын анықтаушы. Мұны көрсететін
баға.
Жалақының мөлшері мен динамикасы еңбекке деген ұсыныс ерекше ықпал
етеді. Жалақы мөлшері еңбектің сапасына, мамандық және кәсіптік дайындыққа
тәуелді. Мысалы: жоғарғы жалақыны дамыған елдерде, әдетте дәрігерлер,
оқытушылар, юристер алады. Бұл жалақы оларды оқыту, дайындау үшін
жинақталған байлықтан алынады, көп еңбек сіңіріледі, ал жалақы осы
шығындардың орнын толтыруы қажет.
Жалақы құрудың обьективті рыноктық тетігі осындай тұрақты
факторлардың ықпалында болады, сонымен бірге әрбір категориядағы жұмысшының
жалақысы жеткен дәрежесінен ауытқып отырады. Еңбек рыногы мен жалақы
дәрежесі тек бәсеке арқылы ғана емес, монополия элементтерімен де
реттеледі.
Жалақы дәрежесіндегі әр түрлі қызметкерлер тобының жалақы дәрежесіне
ықпал факторларды 2 типке бөлуге болады.
І – обьективті, экономикалық әдістермен жоюға болмайтын адамдар
арасындағы айырмашылықтардан туындайды.
ІІ – ұқсас жағдайдағы бірбеткей адамдарды кемсітушілік факторлары
жалақы мөлшері мен дәрежесін кемітуге экономикалық, ұлттық, жыныстық т.б.
факторлар ықпал етеді.

Сөзжұмбақ
1
| | | | | |
|2 | | | | |
| | | | | | |
|3 | | | | | |
| | | | | | |

1. Еңбек ақысының бір түрі
2. Бір адамның меншік иесінің иелік етуі.
3.Тұтыну мен тұтынушы арасындағы байланыс.
4.Ежелгі дүние экономика теориясына үлесін қосқан ғалым.
5.Экономиканың рынок теориясы мен практиканың негізін қалаушылар қатарына
жататындар.
6.Көпшілік арасындағы адамдар үшін табыс көзі не?
7.Экономиканың қозғаушы күші не?

-----------------------
Жалақы дәрежесіне ықпал ететін факторлар

Обьективті экономикалық әдістермен жоюға болмайтын адамдар арасындағы
айырмашылықтардан туындайды

Ұқсас жағдайдағы бірбеткей адамды кемісітушілік факторлары жалақы мөлшері
мен дәрежесін кемітуге этникалық факторлар ықпал етеді.