Өсімдіктердің қысқы өзгерісі

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің қысқы өзгерісі.
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға өлі табиғаттың тірі табиғатқа әсер етуін дәлелдеу тәсілдерін
қалыптастыру.
Оқушыны ойланту, өздігінен ізденіске салу, қиялдату, ойын тұжырымдату,
ой-өрістерін кеңейту шығармашылығын дамыту.
Табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттыру.
Сабақтағы көрнекіліктер: жыл мезгілдеріне байланысты суреттер,
кестелер, жапырақ, ағаш бұтақтары (бүршікті), үлестірмелер, бейнетаспа
(хлорофилл),
микроскоп.
Панаралық байланыс: ана тілі мен бейнелеу өнері пәнімен байланыстыра
өткіземін.
Қолданылған әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, ойын тұжырымдау, дәлелдеу,
бақылау, зерттеу, өзіндік жұмыс.
Түрі: аралас сабақ, топпен жұмыс.
Сабақ барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі.
Сәлемдесу. Сабаққа дайындықтарын тексеру. Оқушылардың бір-біріне жақсы
тілектерін айтуы.
- Балалар, қазір сендер төрт топқа бөлініп отырасыңдар (көктем, жаз,
күз,
қыс).
Сабағымызды өткенді қайталаудан бастаймыз.
II. Өткенді қайталау.
Адамға тәуелсіз не?
Табиғат деген не?
Табиғатты неге әр түрлі дейміз?
Өлі табиғат пен тірі табиғаттың айырмашылығы неде?
Олардың арасындағы байланыс қандай?
Тірі табиғат туралы не айтасыңдар?
(Әр топтың пікірі тыңдалып, мынандай схема құрылды).

7. Тірі табиғатты өзара салыстырыңдар. (Әр түрлі жұмысы тыңдалады).
Қорытынды.

III. Жаңа сабаққа кіріспе.
Жақсы балалар, енді біз осы тірі табиғаттан тек өсімдікті ғана алып,
соның
тіршілігін, әр мезгілге байланысты тіршілік өзгерісін бақылап көрейік.
Өсімдік - тірі табиғат. Ол тіршілік ету үшін қандай жағдайлар қажет?
Кесте
сызады
Су
Жылу

Жарық
Қорек
Ауа

IV. Жаңа сабақ. Өсімдіктердің қысқы өзгерісі.
Қазір топ бойынша жүмыс істейміз. (Әр топ өз атына байланысты қалтәшық-
тарды толтырады, жыл мерзімдеріне байланысты есімдік суреттерін теріп алу)
|Көктем |Жәз |Күз |Қыс |
|Бүршік ата бас- |Жайқалған жасыл |Сарғайған жапы- |Жапырақсыз орман,|
|таған ағаштар, |жапырақты орман, |рақты ағаш, қурай |ағаш т.б. |
|жаңа өсіп келе |ағаш, гүл т.б. |бастаған өсімдік, | |
|жатқан өсімдіктер | |гүл т.б. | |

Салыстыру (әртоп ).
Неліктен әр мезгілде өсімдік тіршілігі өзгереді? Өз ойларын айту, болжам.
Оқулықпен жұмыс.
Оқи отырып өз ойларын оқығандарымен салыстырады. Зерттеу жұмысын
жүргізеді.
Топ бойынша өз бетімен жұмыс. (алдын ала суға салып қойған, бүршік жара
бастаған бұтақшалармен жұмыс).
Оқушылар бүршікті, оның ішіндегі көктеп келе жатқан жапырақты көреді.
Карточкамен жұмыс: әр топ әр жыл мезгіліне байланысты жапырақтағы
өзгерістерді айтады. (сұрақтар бойынша}.
- Өсімдіктер тіршілігі жыл мезгіліне байланысты неліктен өзгеріске
ұшырайды?
(Әр топ өз ойын дәлелдейді).
|Көктем |Жаз |Күз |Қыс |
|Күн жылына |Жарық мол,күн |Жарық азаяды, жылу |Жылу жоқ, топырақ |
|бастай-ды, қорек |жылы, қорек |азаяды, қорек те аз, |қатады, қорек ала |
|алады, күн ұзарады, |мол, су көп, |топырақ тоңазиды, |алмайды, жарық аз, |
|жер жібиді, |топырақ |сондықтан сарғайып, |сондықтан өсе |
|сондықтан өсімдік |жұм-сақ, |қурайды. |алмайды. |
|өсе бастайды. |сондық- | | |
| |тан жақсы | | |
| |өседі. | | |

Осыдан мынандай қорытынды шығарады:
Өсімдіктің тіршілік етуі үшін қажетті бес жағдай: жылу, жарық, су, қорек,
ауа
жеткілікті болуы керек. Ал қыста олар мүлдем жетіспейді.Сондықтан
өсімдіктер
өсуін тоқтатады. Қысқы ұйқыға кетеді. Демалады. Яғни ескі жапырақтарын
тастайды. Жапырақтардың сарғайып түсуін бейнетаспадан көру. (жасыл
хлорофилдердің күн көзінің аздығынан азайып, сары түсті түйіршіктердің
көбеюі).
Әр топ микроскоп арқылы жапырақтағы хлорофилл түйіршіктерін көреді.
Сабақты бекіту:
1. Бүгінгі сабақ ұнады ма?
2. Не үйрендіңдер?
3. Неліктен есімдік тіршілігі өзгеріске ұшырайды екен?
Бағалау.
Үйге тапсырма.

-----------------------
Табиғат

Өлі

Тірі

Адам

Жануар

Өсімдік

Ойлау Коректене-сөйлеу
дінеді, өседі
еңбек ету, көбейеді,
саналықта тынысың
алады

Ойлау
қабілетіне
тік жүру

Өсімдік