Өткен шақ және оның түрлері

|Сабақтың тақырыбы |Өткен шақ және оның түрлері |
|Жалпы мақсаты |Білімділік: Оқушыларға өткен шақ және оның түрлері, жасалу |
| |жолдары туралы түсінік беру. Өткен шақтың мағыналық түрлерін |
| |бір-бірінен ажырата білуге үйрету, түрлі тапсырмалар беру арқылы |
| |өтілген тақырыпты бекіту. |
| |Дамытушылық: Танымдық қабілеттерін, қайта жаңғыртып есте сақтау |
| |қабілетін, сөйлеу тілін, сөздік қорын, шығармашылық қабілеттерін |
| |дамыту. |
| |Тәрбиелік: Ұйымшылдыққа, мейрімділікке, кішіпейілдікке, топпен |
| |жұмыстана білуге тәрбиелеу. |
|Оқу нәтижелері |Тақырыпты толық меңгереді. Сын тұрғысынан ойлай біледі. Жаңа |
| |ақпараттарды қабылдайды. Сыныпта жақсы қарым қатынас орнайды. |
| |Ойлау, сөйлеу мәдениеті дамиды. Пәнге қызығушылығы, белсенділігі |
| |артады. |
|Түйінді идеялар |Сыныпты топқа бөлу арқылы диалогтік оқытуды дамыту. Тақырып |
| |барысындағы құндылықтарды анықтап сол құндылықтардың мағынасын |
| |ашу арқылы тақырыпты өз бетімен меңгеру. Жаңаша әдіс- тәсілдерді |
| |қолдану арқылы есте сақтау қабілеттерін дамыту. |
|Сабақтың түрі |Жаңа сабақ |
|Әдіс-тәсілдері |СТО стратегиялары, АҚТ-ны пайдалану, диалог. |
|Пәнаралық байланыс|Ағылшын тілі, қазақ әдебиеті. |
| |Мұғалімнің іс-әрекеті |Оқушының іс-әрекеті |
| |Ұйымдастыру |1) Сұрақ-жауап |
| |Топқа бөлу |2) Жұптық жұмыс |
|Тапсырмалар |Қызығушылықты ояту |3) Топпен жұмыс |
| |Мағынаны таныту |4) Жаңа материалды өз бетімен |
| |Жаңа тақырыпты өз беттерімен |меңгереді |
| |меңгерту |5) Талдайды |
| |Сергіту сәті |6) Түсінеді |
| |Ой толғау |7) Практикада қолдана алады |
| |Бекіту жаттығулары |8) Шығармашылықпен жұмыстанады |
| |Бағалау | |
| |
|Ұйымдастыру бөлімі |
|1) Сынып оқушыларын түгелдеу, оқушылардың назарын сабаққа аудару. |
|2) Сыныпты топқа бөлу: 12 оқушыға 3 шақтағы (осы, келер,өткен) сөйлемдерді жазып |
|оқушыларға суырту арқылы. Оқушылар қағаз қиындыларындағы сөйлемдерді суырып қай |
|шақта тұрғанын анықтайды және де шақтарға бөліну арқылы топтасып отырады. |
|3) Өткен сабақты пысықтау. (сұрақ-жауап арқылы) |
|Жаңа сабақты түсіндіру |
|І Қызығушылықты ояту |
|Интерактивті тақтаға оқушыларға өткен шақта тұрған 3 сөйлем беріледі. Оқушылар 3 |
|сөйлемнің үшеуі де өткен шақта тұрағнымен де олардың арасында айырмашылық, ерекшелік|
|барын табуы қажет. Бірінші сөйлемдегі іс-әрекет жуық арда болғандығын, екінші |
|сөйлемдегі іс-әрекеттің әлдеқайда бұрынырақ болғандығын, келесі сөйлем бір жағынан |
|өткен шақтық, бір жағынан келер шақтық мағына беріп тұрғанын тауып айтады. Осы |
|сөйлемдердегі ерекшеліктерді байқай отырып өткен шақтың да өз ішінен үш түрге |
|бөлінетіндігін айтып жаңа сабақты осы үш шаққа берілген сөйлемдерді талдау арқылы |
|оқушылардың өз беттерімен меңгерту. |
|Мағынаны тану кезеңі. Жаңа сабақты түсіну. |
|Өткен шақ |
| |
|Жедел өткен шақ |
|Бұрынғы өткен шақ |
|Ауыспалы өткен шақ |
| |
|Асан домбыра тартты. |
|Мен өлең айттым. |
|Сен үйге келмедің |
|Сен мектепті бітіргенсің. |
|Бұл сөзді сонда-ақ естігенмін. |
|Ол өлеңді маған арнаған екен. |
| |
|Асан ауылға жиі баратын. |
|Ауылда біздің жақсы көршіміз болатын. |
| |
| |
|Оқушылар шақ түрлеріне берілген сөйлемдерді топтарында талдай, талқылай отырып өткен|
|шақ түрлерінің жасалу жолдары бойынша ереже қорытып шығаруы керек. Мысалы: І топта |
|отырған оқушылар жедел өткен шақтың жасалу жолы, ІІ топ оқушылары бұрынғы, ІІІ топ |
|оқушылары ауыспалы өткен шақтың жасалу жолын түсіндіріп, бүгінгі тақырыпты өз |
|беттерімен меңгеруге дағдыланады. |
|2) Оқушыларға тапсырма. |
|Топ мүшелеріне 3 түрлі мәтін таратылып беріледі. |
|Тапсырма: 1. Берілген мәтіндерді өз беттерімен оқу жұпта, топта талқылап келесі топ |
|мүшелеріне түсіндіру. |
|2. Мәтінде берілген етістіктерді тауып, шақ түрлеріне өткен шақ түрлеріне ажыратып |
|көрсету, жасалу жолын түсіндіру. |
|3. Мәтінде берілген сөйлемдерге грамматикалық (морфологиялық ) талдау жасау. |
|Сергіту сәті. Оқушыларды ортаға шығарып, шақ түрлерін мысалға ала отырып түрлі дене |
|жаттығуларын орындау. Мысалы осы шақ дегенде оқушы қолын алға созады, келер шақ |
|дегенде қолдарын жоғары көтереді, өткен шақ дегенде қоларын түсіреді. Осы бағытта |
|оқушылар тез тез қимылдау қажет. Шатасқан оқушы ойыннан шығады. |
|Ой толғаныс кезеңі. Шығармашылықпен жұмыс. |
|Оқушылар «Баяғы өткен заманда ...» деп басталатын сөйлемді жалғастырып өз ойларынан |
|ертегі, әңгіме құруы керек. |
|Бағалау. |
|Сабақтың басында топтарға бағалау парақшалары таратылып берілген болатын және де |
|бағалау критерилері түсіндірілген болатын. Сабақтың барысында оқушының сабаққа |
|қатысына қарай отырып топ мүшелерін таңдап алған топ басышысы бағалауы қажет. |
|Сабақтың соңында бағалау парақшалары жиналып алынады. Сол бойынша оқушылар |
|бағаланады. |
|Кейінгі оқу. |
|Үй тапсырмасы. |
|Оқушылардың деңгейіне қарай 3 деңгейлі тапсырма беру. |
|І деңгей. Өткен шақтың мағыналық түрлеріне бірнеше мысал жазып келу. |
|ІІ деңгей. Көркем шығармалардан өткен шақтық мағынада тұрған сөйлемдер теріп жазып |
|келу, жасалу жолдарын түсіндіру. Кімнің шығармасынан алынғанын және де шығарманың |
|мазмұнын қысқаша айтып беру. |
|ІІІ деңгей. Өткен шақтық мағынада шағын әңгіме, мәтін құрастырып келу. |
| |
| |

Шатаева Айнагүл Оралбайқызы
Батыс Қазақстан облысы
Жаңақала ауданы
№3 орта жалпы білім беретін қазақ мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі