Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар

Қысқа мерзімді жоспар
|Ұзақ мерзімді жоспар |Мектеп: «Абай атындағы орта мектебі, мектепке дейінгі шағын |
|бөлімі: |орталығы» КММ |
|8.2В Тікбұрышты | |
|үшбұрыштың қабырғалары | |
|мен бұрыштары арасындағы | |
|қатыстар | |
|Сабақ: 2-ші |Мұғалімнің аты-жөні: Бекболат Жалмендин |
|Сынып: 8 А |Қатысқандар саны: 12 |Қатыспағандар саны: 0 |
|Сабақтың тақырыбы |Пифагор теоремасы |
|Осы сабақта қол |8.3.3.3. Пифагор теоремасын дәлелдеу және қолдану |
|жеткізілетін оқу | |
|мақсаттары (оқу | |
|бағдарламасына сілтеме) | |
|Сабақ мақсаттары |Барлық оқушылар: Тік бұрышты үшбұрыштар туралы түсінігі |
| |болады. Пифагор теоремасы анықтамасын біледі. |
| |Оқушылардың басым бөлігі: Тік бұрышты үшбұрыштың белгісіз |
| |қабырғаларын Пифагор теоремасын қолданып таба алады. |
| |Кейбір оқушылар: Өмірмен байланысты есептерді Пифагор |
| |теоремасын қолданып шығара алады. |
|Бағалау критерийлері |Оқушылар: |
| |Үшбұрыш элементтерін біледі |
| |Пифагор теоремасын тұжырымдап дәлелдей алады. |
| |Есептерді шешуде Пифагор теоремасын қолдана алады. |
| |Сызбаны сауатты және ұқыпты орындай алады. |
|Тілдік мақсаттар |Оқушылар: Формуланы оқи алады, есептерді талқылайды, өз ойын|
| |басқаларға жеткізе алады, қорытынды жасайды. |
|Құндылықтарға баулу |Оқушылар ынтымақтастық ортада жұмыс жасайды. Бір бірімен |
| |қатынасқа түсе отырып, басқалардың пікірлерін тыңдауға, өз |
| |пікірін ашық айтуға дағдыланады. |
|Пәнаралық байланыстар |География, сызу |
|АКТ қолдану дағдылары |Интерактивті тақта, Пифагор теоремасы туралы бейнеролик, |
| |электрондық оқулық |
|Тақырып бойынша алдыңғы |Үшбұрыш, төртбұрыш түрлері, Тік бұрышты үшбұрыш элементтері |
|білім | |
|Сабақ барысы |
|Сабақтың |Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет |Ресурстар |
|жоспарланған | | |
|кезеңдері | | |
|Сабақтың басы| | |
|2 мин |Ұйымдастыру кезеңі. | |
| |Оқушылармен сәлемдесу. Түгендеу. Жағымды оқу ортасын | |
| |қалыптастыру мақсатында ( ▲ O фигураларын таңдау арқылы |Фигуралар |
| |адамдардың белгілі бір көрінбейтін қасиеттерін анықтап тануға| |
| |болады. | |
| |( - таңдаған адам өзгермелі, өзін-өзі бағалауы төмен, | |
| |өзіне-өзі сенбейді, көңіл-күйі тез өзгереді, ұмытшақ. | |
| |▲ - таңдаған адам көшбасшы, өз-өзіне сенімді, шешімшіл, | |
| |батыл, керемет саясаткер, ұшқыр ойлы, қарым-қатынас ортасы | |
| |үлкен. | |
| |O - таңдаған адам жылы жүзді, өзгеге қамқор, кішіпейіл, | |
| |қоршағанның пікіріне сүйенеді, қарым-қатынаста үлкен | |
|2 мин |қажеттілік сезінеді. | |
| | | |
| |«Санамақ» әдісі бойынша оқушыларды төрт-төрттен оқушыдан бес|Слайд №4 |
| |топқа бөлу. Бағалау парақтарын үлестіру. | |
| | | |
| |«Миға шабуыл» стратегиясы арқылы ой шақыру | |
| |1. Тік бұрышты үшбұрыш дегеніміз қандай үшбұрыш ? | |
| |2. Тік бұрышты үшбұрыштың қабырғаларын қалай атаймыз ? | |
| |3. Тең қабырғалы үшбұрыш дегеніміз қандай үшбұрыш? | |
| |4. Төртбұрыш дегеніміз не? Қандай түрлері бар? | |
| |5. Тік бұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштары 450-қа тең болса | |
| |катеттері қандай болады ? | |
| |6. 300 қарсы жатқан катет туралы теорема. | |
| |7. Көлбеу дегеніміз не? Проекция дегеніміз не? | |
| |Топтардың пікірлерін тыңдау. | |
|Сабақтың |4. Жаңа сабаққа кіріспе. | |
|ортасы |Тарихи мәлімет |Слайд №6 |
|3 мин |Ұлы ғалым Пифагор б.з.д. 580 жылы Самос аралында туған. | |
| |Пифагордың әкесі Мнесарх зергер болған. Пифагордың анасының | |
| |аты белгісіз. Көптеген жазбалар бойынша туған бала өте әдемі | |
| |болған және өсе келе өзінің ерекше қабілетімен көзге түскен. | |
| |Пифагор теоремасы — тік бұрышты үшбұрыштың қабырғаларының | |
| |арасындағы байланысты тұжырымдайтын геометрия теоремасы. | |
| |Пифагор теогремасы Пифагорға дейін де белгілі болған, бірақ | |
| |оны жалпы түрде дәлелдеген Пифагор. Алғашында теорема тік | |
| |бұрышты үшбұрыштың гипотенузасы мен катеттеріне салынған | |
| |квадраттар аудандарының қатынасын тұжырымдаған: гипотенузаға | |
| |тұрғызылған квадрат ауданы катеттерге тұрғызылған квадраттар | |
| |аудандарының қосындысына тең. Пифагор теоремасы қысқаша былай| |
| |тұжырымдалады: тік бұрышты үшбұрыштың гипотенузасының | |
| |квадраты катеттері квадраттарының қосындысына тең. Пифагор | |
| |теоремасына төмендегідей кері теорема да дұрыс: егер |Бейнеролик|
| |үшбұрыштың бір қабырғасы ұзындығының квадраты қалған екі | |
|2 мин |қабырғасы ұзындықтарының квадратына тең болса, онда ол | |
| |үшбұрыш тік бұрышты болады. | |
| |Тақтадан Пифагор теоремасы туралы бейнеролик көрсетіледі. | |
| | | |
| |«Ой шақыру». Мұғалім-оқушы ізденісі. | |
| |Пифагор теоремасы топ ішінде талқыланады (постер жасалады), | |
| |топ мүшелері мәселе бойынша нақты және қысқаша түрде өз | |
| |ойларын айтады. Идеялар «қорын» жинақтағаннан кейін |Постер |
| |ұтымдылары таңдалады, қорытынды жасалады. | |
| |Жаңа сабақты бекіту. | |
|2 мин |1. Пифагор теоремасы қандай үшбұрыш үшін орындалады ? | |
| |2. Ұзындықтары 5,4,3-ке тең кесінділер тік бұрышты үшбұрыштың| |
| |қабырғалары болады деп есептеуге бола ма? | |
| |3. Қабырғаларының ұзындықтары 5, 6, 7 болатын үшбұрыш тік | |
| |бұрышты ма? | |
|3 мин |4. Пифагор теоремасын тағы да қандай фигуралар үшін | |
| |қолдануға болады? | |
| |Топтық жұмыс | |
| |«Не? Қандай? Қалай?» іздену, қимыл-жауап ойыны.  |Фигуралар |
| |Мұғалім: Сонымен, алдарыңыздағы фигураларға назар | |
| |аударыңыздар.  | |
| |(Оқушыларға аудандары көрсетілген шаршылар болады. Бір үлгісі| |
|5 мин |тақтада магнитті түрде көрсетіледі) | |
| |- Олар қандай фигуралар? (шаршылар)  | |
| |- Қалай ойлайсыздар, ондағы өлшем нені білдіреді? | |
| |(аудандарын)  | |
| |- Шаршы аудандарының арасында қандай байланыс | |
| |бар?(кішілерінің қосындысы үлкеніне тең)  | |
| |- Әрбір екеуінінің тек бірғана ортақ төбесі болатындай етіп | |
| |орналастыруға бола ма?(уақыт беріледі, оқушылар | |
| |орналастырады, болады)  | |
| |- Қандай біз білетін жазық фигура пайда болды?(үшбұрыш)  | |
| |- Фигура - үшбұрыштың қай түрі?(тікбұрышты үшбұрыш)  | |
| |- Ол фигураның қандай элементтері шаршылардың қандай | |
| |элементтерімен қандай байланысы бар?( қабырғалары сәйкес)  | |
| |- Одан қандай қорытындыға келуге болады? (катеттері | |
| |квадраттарының қосындысы гипотенузаның квадратына тең)  | |
| | | |
| | | |
| |«Шешімдер ағашы».Теореманың қолданылуы. Әр топ берілген | |
| |мәселені талқылайды, шешімдерін өз ағаштарына жазады және | |
| |жауаптарын бір-бірімен алмастырады, тексереді. Тапсырма | |
| |интерактивті тақтада жазылады. | |
| |1. Квадраттың диагоналі; | |
| |2.Тік төртбұрыштың диагоналі; |Үлестірме |
| |3.Тең қабырғалы үшбұрыштың биіктігі. | |
| | | |
| |Бағалау критерийлері: | |
| |- Теореманың қолданылуы 1 балл | |
|5 мин |- Байланысын анықтау 1 балл | |
| |- Теореманы қорытып шығару 1 балл | |
| | | |
| |Оқулықпен жұмыс | |
| |№233, 234, 235 | |
| |Бағалау дескрипторлары | |
| |Есепті шешу алгоритмін дұрыс құрады 1 балл | |
| |Сызбаның дұрыс болуы 1 | |
| |балл | |
| |Есеп шешімін таба алады 1 балл | |
| |Ширату жаттығулары | |
| |Жыпырлаған цифрлардың тілін тауып сөйлеткенде ежелгі грек | |
| |ойшылы, әрі математигі Пифагордың сандар туралы айтқан | |
| |тұжырымын оқуға болады. Ол үшін цифрларды қазақ алфавитіндегі| |
| |әріптердің рет санымен алмастыру керек. | |
| |3 | |
| |1 | |
| |23 | |
| |3 | |
| |20 |Оқулық |
| |16 | |
| | | |
| |17 | |
| |37 | |
|3 мин |24 |Слайд № 9 |
| |25 | |
| |37 | |
| |19 | |
| | | |
| |3 | |
|2 мин |1 | |
| |24 | |
| |25 | |
| |1 | |
| |17 | |
| | | |
| |1 | |
| |24 |Электронды|
| |37 |қ оқулық |
| |24 | |
| |1 | |
| |18 | |
|1 мин | | |
| |Жауабы: «Бар болмыстың бастамасы – сан» | |
| | | |
|3 мин |«Арнайы үшбұрыштар» қызықты деректер | |
| |«3, 4, 5» және «5, 12, 13» сандарының кез-келген сандарға | |
| |еселік болуы | |
| | | |
| |Электрондық оқулықтан есептер шығарту (3 есеп) | |
| | | |
| |Бағалау дескрипторлары | |
| |Есепті шешу алгоритмін дұрыс құрады 1 балл | |
| |Сызбаның дұрыс болуы 1 | |
| |балл | |
| |Есеп шешімін таба алады 1 балл | |
| | | |
| |Деңгейлік тапсырмалар: (3 есеп) | |
| |«Ертедегі қызықты есептерде» Пифагор теоремасының қолданылуы.|Слайд №11 |
| | | |
| |Бағалау дескрипторлары: | |
| |Есеп шартының дұрыс құрылуы 1 балл | |
|5 мин |Теореманың қолдануы 1 балл | |
| |Шешімін дұрыс есептеу 1 балл | |
| |Тест тапсырмалары | |
| |(әр оқушыға тест тапсырмалары таратылады. Оқушылар | |
| |бір-бірімен алмасу арқылы тест тапсырмаларын тексереді) Әр | |
| |дұрыс жауап – 1 балл | |
| | | |
| |1.АДЕ тік бұрышты үшбұрышында Д бұрышы тік. Мына теңдік дұрыс| |
| |па? | |
| |АД2 =ДЕ2 +АЕ2 |Үлестірме |
| |А) дұрыс В) дұрыс | |
| |емес | |
| |2. Қабырғалары 9см, 12см, 15см болатын үшбұрыш тікбұрышты | |
| |үшбұрыш бола ма? | |
| |А) болады В) болмайды | |
| |3. Тікбұрышты үшбұрыштың катеттері 24см, 7см. Оның | |
| |гипотенузасын тап. | |
| |А) 625см В) 5см | |
| |С) 25см Д) 527см | |
| |4. Тең бүйірлі үшбұрыштың бүйір қабырғасы 25см, табаны 30см. | |
| |Оның төбесінен түсірілген медианасын тап. | |
|5 мин |А) 10см В) 15см | |
| |С) 20см Д) 25см | |
| |5. Диагональдары 16см, 12см ромбының периметрін тап. | |
| |А) 30см В) 100см | |
| |С) 10см Д) 40см | |
|Сабақтың соңы| |Үлестірме |
|2 мин. |Кері байланыс: «Сабақта өзіңді бағала» рефлексиясы | |
| |Оқушылардың әрқайсысына сабақтағы жұмысын мінездейтін | |
| |фразалар жазылған үлестірмелер таратылады. Оқушы өзінің | |
| |жұмысына тиісті фразалардың астын сызу арқылы баға беруі |Үлестірме |
| |керек: | |
| |Аты-жөні: ______________________________________________ | |
| |_____ сынып | |
| |Сабақ Мен сабақ үстінде | |
| |Қорытынды | |
| |1. қызық 1. жұмыс істедім 1. | |
| |түсіндім |Бағалау |
| |2. жалықтырды 2. демалдым |парағы |
| |2. көбірек білдім | |
|1 мин |3. Маған бәрі бір 3. басқаларға | |
| |3. түсінбедім | |
| |көмектестім | |
| | | |
| | | |
| |Әр топтағы оқушылар сабақ барысында «Бағалау парақтарына» өз | |
| |ұпайларын қойып отырады, сол арқылы қорытынды ұпайлар | |
| |шығарылып бағаланады. | |
| | | |
| |Үйге тапсырма: | |
| |№236 | |
| |Қосымша: Ғаламтор арқылы Пифагор теоремасы қолданылып | |
| |шығарылатын тарихи есептерді қарастыру | |
|Саралау–оқушыларға қалай |Бағалау – оқушылардың|Денсаулық және қауіпсіздік |
|көбірек қолдау көрсетуді |материалды меңгеру |техникасының сақталуы |
|жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары|деңгейін қалай | |
|оқушыларға қандай міндет |тексеруді | |
|қоюды жоспарлап отырсыз? |жоспарлайсыз? | |
|Алдын ала топқа біріктіруді |Жұптық жұмыста өзара |Көзге жаттығу жасату. Интерактивті|
|жоспарлау. Сыныптағы қабілеті|бағалау. Жеке жұмыс |тақтаны уақытымен пайдалану. |
|жоғары оқушыларды бір топқа |жасағанда өзара | |
|отырғызу. Қосымша күрделі |бағалау. | |
|тапсырмалар дайындау. | | |
|Сабақ бойынша рефлексия |Бұл бөлімді сабақ туралы өз |
|Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? |пікіріңізді білдіру үшін |
|Оқушылардың барлығы ОМ қолжеткізді ме? |пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы |
|Жеткізбесе, неліктен? |сол жақ бағанда берілген |
|Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? |сұрақтарға жауап беріңіз. |
|Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? | |
|Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? | |
| | |

Бағалау парағы
|Оқушы аты-жөні |Сынып |Күні |
|___________________________________ |______ |_______________ |
|Қызығушы-лығ|Ой шақыру |Оқулықпен |Электрондық |Тарихи |Тест |Қорытынды баға |
|ын ояту | |жұмыс |оқулық |есеп | | |
| | | |есептері | | | |
|1 балл |2 балл |3 балл |3 балл |3 балл |5 балл|41 балл |

Бағалау шкаласы
0-17 балл – «2», 18 – 26 балл – «3» 27 – 35 балл – «4»
36 – 41 балл – «5»
-----------------------
Ежелгі Үнді есебі (Бхаскара есебі)
Өзен жағасында өскен терек қатты желден діңінен сынып құлағанда, өзен
ағысымен терек діңі тік бұрыш құрайды. Теректің құлаған басы өзеннің шетіне
жетеді, ал қалған діңі 3 фут. Өзеннің ені 4 фут болса, теректің биіктігі
қанша?