Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесiн сақтау туралы

Пән Информатика сынып 9___ Күні _._ .2009 ж.
сабақ №: 1 сағ.саны.: 1
Тақырып: Есептеуiш техника кабинетiндегi қауiпсiздiк техника ережесiн
сақтау. Электр тогы зақымдалған жағдайда алғашқы көмек көрсету. Көз
жаттығуы. Жұмыстық уақытты есептеу журналы.
Мақсат: Оқушыларды техника қауіпсіздігі ережелерімен таныстыру. Техника
қауіпсізідігінен инструктаж қабылдау.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушылардың ЕТ кабинетіндегі тәртіп сақтау және техника
қауіпсіздігі ережелері туралы білімдерін қалыптастыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютерді техника қауіпсіздігіне сай дұрыс
пайдалану дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың информатика пәніне деген қызығушылығын жан-жақты
тәрбиелеу.
Құрал-жабдықтар оқулық, компьютер, жұмыс дәптері, интерактивтік тақта
Үйге тапсырма (2 мин)
Техника қауіпсіздігі және есептеуіш техника кабинетіндегі тәртіп сақтау
ережелері.
Сабақ түрі: аралас
Әдіс-тәсілдер: эвристикалық

Сабақ барысы
1) Ұйымдастыру кезеңі (3 мин):а)оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;
б)оқушыларды түгендеу.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(10мин)
8 сыныпта өткен тақырыптардан қысқаша шолу (Word, Excel, Power Point
программалары бойынша білімдерін тұйықтау).
3) Жаңа тақырыпты түсіндіру(11 мин)
Техника қауіпсіздігі ережелері
Техника қауіпсіздігі ережелерін келесі топ бойынша бөлуге болады:
1. Жалпы ережелер
2. ДК –мен жұмыс жасау алдындағы ережелер
3. Жұмыс жасау барысындағы ережелер
4. Авариялық жағдайдағы ережелер
5. Жұмыс аяқтау барысындағы ережелер
Жалпы ережелерге келесілер жатады:
1. Кабельдер, сымдар, розеткалар, штекерлерді түртуге, мұғалімнің
рұқсатынсыз орнын ауыстыруға болмайды.
2. Мұғалімнің рұқсатынсыз аудиторияға кіруге және шығуға болмайды.
3. Мұғалімнің рұқсатынсыз аудитория ішінде жүруге болмайды.
4. Ылғал қолмен немесе ылғал киіммен ДК-де жұмыс жасауға болмайды.
5. Корпусы немесе кабельдерінің бүтіндігі бұзылған ДК-де жұмыс жасауға
болмайды.
6. ДК тұрған стөл үстіне сөмке, кітап қоюға тиым салынады. Стөл үстінде тек
қаламсап пен дәптер ғана тұруы қажет.
7. Пернетақта үстіне ештеңе қоюға болмайды.
8. Компьютер сыныбында жүгіруге, ойнауға және де жұмыс жасап отырған
жолдастарыңа кедергі жасауға болмайды.
ДК –мен жұмыс жасау алдындағы ережелер:
1. Тоқ көзінен қосылмай тұрған ДК-ді қарап шығу қажет: корпусының
бүтіндігі, кабельдерінің изоляциялануы.
2. Кабельдер бір-бірімен айқасып, жұмыс барысында кедергі жасамай ма,
байқау керек.
3. Жұмыс орнын қолдану есебі журналында сәйкесінше жазуларды енгізу.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
Жұмыс жасау барысындағы ережелер:
1. ЕТ жұмыс жасау барысында экраннан оптимальды қашықтықты сақтау керек (60-
70 см). Минимальды қашықтық – 50 см.
2. Сабақ барысында сыныпқа кірген мұғалім немесе басқа адамдарға
оқушылардың тұруына қажет емес.
3. Егер көзіңіз шаршаса, жұмыс орныңыздан тұрмай-ақ, көз шаршауын басатын
жаттығуларды жасауға болады.
4. Оқушылар электр тоғымен зақымдануда бірінші медициналық көмекті
көрсетуді, өртсөндіргішпен жұмыс жасай білу және өртті сөндіру әдістерін
меңгеруі қажет.
5. Оқушылар көз шаршауын басатын жаттығуларды білулері қажет.
Авариялық жағдайдағы ережелер:
1. Егер жұмыс барысында ДК-дің бұзылу; яғни, жағымсыз иіс немесе түрлі
дыбыс байқасаңыз, онда тез ДК – ді өшіріп, ол туралы мұғалімге
хабарлаңыз.
2. Қажетті жағдайда өртті сөндіруге көмек беруге болады.
3. Электр тоғынан зардап шеккен адамға бірінші медициналық көмек көрсету
керек.
4. Өртті сумен өшіруге болмайды. Тек құм немесе өртсөндіргішті қолдану
қажет.
5. Егер электр тоғынан зардап шеккен адам электр тоғы әсерінде болса, оны
жалаң қолмен ұстауға болмайды. Электр өткізгіш болып табылмайтын
материалдарды қолданып, зардап шеккен адамды босатуға болады.
Жұмыс аяқтау барысындағы ережелер:
1. Мұғалімнің айтуынша компьютерді өшіру қажет.
2. Жұмыс орнында тазалық жүргізу.
3. Жұмыс орнын пайдалану есебі журналында сәйкесінше жазулар енгізу керек.
Тапсырма. Тапсырманы жұмыс дәптеріңде орында. (10 мин).
Техника қауіпсіздігіне сәйкес, кестенің ұяшықтарын боя: егер дұрыс болса,
жасыл түспен, дұрыс емес жағдайда – қызыл түспен боя.
|Мұғалімнің |Компьютер кабинетіне |Информатика кабинетінде |
|рұқсатынсыз |кіріп, жұмыс орнына |сыртқы киіммен отыру |
|кабинетке кіру |отыру | |
|Компьютердің ақауы |Компьютер сыныбына |Компьютер ақауын көргенде |
|жоқтығына көз |кіргенде, таласып |мұғалімге айту |
|жеткізу |есіктен кіру | |
|Жалғанған |Тек мұғалім рұқсатымен |Тоқ көзі кабельдеріне қол |
|кабельдерді жалаң |компьютерде жұмыс жасай|тигізу |
|қолмен түрту |бастау | |
|Басқа сыныптардан |Компьютердің ақауын өз |Сабаққа байланысы жоқ |
|сыныпқа түрлі |бетінше жөндеу |программалар немесе ойын |
|Дисктер әкелу | |қосу |
|ДК – мен кір қолмен |Пернетақтаның |Монитордың артқы жағын |
|жұмыс жасау |пернелерін жәй ғана |түрту |
| |шерту | |
|Тек компьютер |Ылғал қол немесе ылғал |Монитор мен көз ара |
|қосылып тұрған |киімде отырып, |қашықтығы 60-70 см. болу |
|жағдайда пернелерді |компьютермен жұмыс | |
|басу |жасау | |
|Заттарды компьютер |Жұмыс соңында жұмыс |Мұғалім рұқсатынсыз |
|бөліктерінің үстіне |орнын тазалау |файлдар мен қалталарды |
|қою | |өшіру |

4) Өткен тақырыпты бекіту (6 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1) Техника қауіпсіздігі ережелерін қанша топқа бөлуге болады және оларды
ата?
2) Жалпы ережелерді ата?
3) Жұмыс жасау алдындағы ережелер?
4) Жұмыс жасау барысындағы ережелер?
5) Авариялық жағдайдағы ережелер?
6) Жұмысты аяқтау барысындағы ережелер?
7) Электр тоғымен зақымданған адамға көмек көрсету?
5)Сабақты қорытындылау(1 мин)
Оқушыларға техника қауіпсіздігі туралы нақты мағлұмат беру және
инструктаж қабылдау.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 2 сағ.саны.: 1
Тақырып: Табиғаттағы ақпарат түсiнiгi. Ақпарат түрлерi. Ақпарат, өңдеу
формалары мен оларды өңдеу түрлерi. Ақпаратты ұсыну, жеткiзу және
сақтау тәсiлдерi.
Мақсат: Оқушылардың ақпаратты ұсыну, жеткізу, өңдеу және сақтау тәсілдері
жөніндегі білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушылар ақпаратты сақтау тәсілдерімен, ақпаратты жеткізу
тәсілдерімен, ақпаратты өңдеу тәсілдерімен таныстыру
Дамытушылық – Күнделікті қабылданатын ақпаратты жүйеге келтіруге үйрету;
ақпаратты классификациялауды үйрету. Оқушылардың
компьютермен жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: жаңа сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Жаңа тақырыпқа кіріспе(3-5 мин)
3) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
«Ақпарат» сөзі латынның түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды
білдіретін informatio сөзінен шыққан. Қазіргі кезде ақпарат күнделікті
тұрмысқа ,ғылымның әр түрлі;философия
экономика,физика,математика,информатика т.б. салаларына кеңінен енді. Бірақ
әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен түсінігі бар.
Ақпарат деген сөзді біз қалай түсінеміз , ойланайық. Оны қолдану
мысалдарынан қарастырайық.Ақпаратты біз ауызша немесе жазбаша түрде,
тіпті қимыл-қозғалыс түрінде бере аламыз.Бізді дүние жүзіндегі күнделікті
жаңалықтармен таныстыратын газеттерді,радио мен теледидарды «бұқаралық
ақпарат құралдары» деп атаймыз.Диктор теледидар арқылы «Оқиға болып жатқан
жерден қосымша хабар келіп түсті» деп хабарлайды. Сендер бір-біріңнен :
«кеше біздің футбол командамыз жөнінде жаңалық естідің бе?» немесе
«бүгін соңғы хабарды естідің бе?»деп сұрайсыңдар . Бұл мысалдарда
«ақпарат» деген сөз белгілі бір хабардың,жаңалықтардың, өткен
оқиғалардың мазмұнын білдіреді.
Алматы облысының маңынан археологиялық қазба жұмысы кезінде қаз
қалпында сақталған ежелгі сақ тайпасының жас жауынгерінің киімі , құрал
жарақтары ,үй бұйымдары т.б . табылды . Бұл қазба Жетісу өңірін бұрын
мекендеген сақ тайпалары екендігі жөнінде, олардың тұрмысы, мәдени
дамуы,сол кездегі жауынгерлердің киімі, тұрмыста пайдаланған заттары
жөніндеөте бағалы ақпарат берді.
Тас беттерінде, жер қатпарларында ертеден сақталып қалған
хайуанаттардың сүйектерін,өсімдіктердің жапырақтарын зерттеу нәтижесінде
Жер бетінде көне заманда өмір сүрген жануарлар ,өсімдіктер, сол кездегі
ауа райы туралы көп мәлімет аламыз.
Тірі организмнің құрылысын зерттеу де біздге көп ақпарат береді.
Мысалы,баласы ата-анасына неге ұқсайды, иттен неге торғай тумайды, тірі
жәндіктер мен микроорганизмдердің түрі неге көп? Бұл сұрақтарға
генетика ғылымы жауап береді,ол тұқым қуалаушылық болатынын , әрбір
тірі организмнің; ол адам, жануар, өсімдік,тіпті микроорганизм болсын,
негізгі белгілері ұрпақтан ұрпаққа ДНК молекулаларында кодталған
генетикалық ақпарат арқылы берілетінін дәлелдеді. Шексіз алыс әлемді,
физиканың жұлдыздар жүйесін зерттеу барысында физиктер ,астрономдар олардан
Жерге жетіп жатқан электрмагниттік сигналдар арқылы олардың құрылысы
,шығу тегі жөнінде көп мағлұматтар алады.
XIX-XX ғасырларда телеграфтың, радионың пайда болуы ақпаратты кез
келген қашықтыққа жарық сәулесінің тарау жылдамдығымен жеткізуге ,ал
теледидардың шығуы үйде отырып-ақ, дүние жүзінде не болып жатқанын
көріп-біліп отыруға мүмкіндік берді.
Адамның ақпаратты өңдеуі үздіксіз процесс,тіпті сендер ұйықтап
жатқанда да ой процесі, яғни ақпаратты өңдеу процесі жалғаса береді.
Алынған мәліметтерді өңдеу, математикалық есептерді шешуді қиын
жағдайдан шығу жолын іздегенде, адам бұрын өзінде болмаған жаңа
ақпарат ойлап шығарады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
4) Жаңа тақырыпты бекіту (20-25 мин)
1. Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?
2. Адам ақпараттың қандай түрлерін қабылдай алады?
3. Адам ақапаратты қалай сақтайды?
4. Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтіріңдер?
5)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға ақпарат және оны сақтау, жеткізу және ұсыну тәсілдері туралы
жалпы мағлұмат беру.
6)Үйге тапсырма § 1.1, бет. 5-8,
Адам ақпаратпен не істейді? Адам ақпаратты қалай қабылдайды.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 3 сағ.саны.: 1
Тақырып: Ақпаратты кодтау. Ақпараттың өлшем бірліктері.
Мақсат: 1)Оқушылардың ақпаратты кодтау туралы білімін қалыптастыру;
2) Оқушыларды ақпараттың өлшем бірліктерімен таныстыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды ақпарат өлшем бірліктерімен және ақпаратты
кодтаумен таныстыру.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін дамыту. Компьютермен жұмыс
жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5 мин)
1) Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?
2) Адам ақпараттың қандай түрлерін қабылдай алады?
3) Адам ақапаратты қалай сақтайды?
4) Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтіріңдер?
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе(3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Ақпаратты белгілі бір алфавит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды.
Бір ғана ақпаратты әр түрлі әдістермен (жолдармен) ұсынуға
болады. Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код
деп атайды. Мысалы, мектепте оқитын оқушылар санын: тоғыз жүз алпыс
жеті, 96710, 17078, 3С716, 11110001112,сияқ-ты жазуға болады, яғни
қазақ тілі алфавиті де ондық , сегіздік , он алтылық және екілік санау
кодында жазылады. Мұнда оқушылардың саны туралы ақпараттың өзі
өзгермейді, тек оның жазылу түрі ғана әр түрлі.
Ақпаратты сақтау, қабылдау , ұсыну және өңдеу әдістері іс жүзінде
ақпараттың ұсынылу (кодталу) түріне байланысты болады.
Ақпараттың кодталуы (кейде оны шифрлау деп те атайды) оның кері
кодталу (декодталу- декодирование) процесімен тікелей байланысты.
Кодтауға қолданылған алфавиттің әріптері неғұрлым аз болса,кері
кодтау құрылғысы соғұрлым қарапайым болады. Техникада ақпаратты кодтау
үшін, Морзе әліппесін – екілік алфавиттің телеграфтық кодының таңбаларын
теруді қолданудың маңызы зор.
Мысалы, XIX ғасырда ойлап табылған естелік телеграфтың көмегімен
ақпарат жібергенде, жолдаушы түйіспені (контакт) ажыратып және қосып
отыратын. Жал-ғасу жерін қосқанда (ұштастырғанда), қабылдаушының
қағазында ұзындығы түйісу уақытының ұзақтығына байланысты сызық
сызылатын , сонда сәйкес нүктелер мен сызықшалар шығатын.Мұндай
хабарларды жіберу үшін, Морзе әліппесі пайдаланыл-ған .

Екілік алфавит 0және 1 таңбаларымен ұсынылады, оларды жай екілік
таңбалар деп те атайды. Ағылшын тіліндегі екілік таңбаны Binary
digit сөзінен қысқартып, бит деп атайды. Бұдан кейін біз екілік
белгінің бірін (0немесе1) бит деп атайды. Ақпаратты осы екі таңбаның
көмегімен кодтау оларды сақтау мен жеткізу құрыл-ғыларының
конструкциясын мейілінше жеңілдетеді. Екілік сандар алфавитінің қа-
рапайымдылығы оның есптеуіш техникасында кең тарауына себеп болды.
Ақпарат-ты екілік кодпен көрсету үшін , құрылғы екі күйді айыра білуі
(тануы) керек, мыса-лы, 1 –құрылғыда ток барын , ал 0жоғын, немесе 1-
жоғары кернеу , 0төмен кернеу екенін білдіреді.Екілік алфавит физикалық
жүзеге асырудың қарапайымдылығынан басқа сенімділік пен үнемділік
қасиеттеріне де ие.
Егер екілік алфавит өте маңызды болса ,онда оның көмегімен таңбалы
ақпаратты қалай ұсынуға болады? 0 және 1 белгілері төрт символды ғана
таңбалауға мүмкін-дік береді, олар; 00, 01, 10, 11, бұл -өте аз. Тек
орыс тілінің сөздерін кодтау үшін , тыныс белгілері мен цифрларды
санамағанда ,33 символ қажет. Кез келген мәтіндік ақпаратты кодтау үшін
, кемінде 200-ден астам символ қажет. Сондықтан символ-дарды кодтау
үшін , 8 биттен, яғни 8 екілік таңбалардан тұратын тіркестерді (8нөл-
дер мен бірлерден) қолдану қабылданған. 8 биттен тұратын кодты байт деп
атайды. 8нөл мен бірлердің ,яғни 1 байттың көмегімен 256 символды кодтау
болады;0000000, 00000001, 00000010, ...,11111111.
Енді орыс алфавитінің әріптерін ғана кодтап қоймай, ағылшын,
қазақ әріптерін де, цифрларды да, тіпті арнайы графикалық
(псевдографикалық) таңбаларды да т.б. кодтайды. Символдардың кодталу
комбинацияларының (тіркестерінің) жиынтығын кодтау кестесі деп атайды.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Кодтау мен кері кодтау деген не?
2. Бит, байт деген не?
3. Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға ақпарат өлшем бірлігі және ақпаратты кодтау туралы жалпы
мағлұмат беру.
7)Үйге тапсырма § 1.2, бет. 9-13,
Ақпаратты кодтау. ASCII коды.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 4 сағ.саны.: 1
Тақырып: Ақпаратты жеткізудің, өңдеудің және сақтаудың техникалық
құрылғылары.
Мақсат: Оқушыларды ақпаратты жеткізудің, өңдеудің және сақтаудың техникалық
құрылғыларымен таныстыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушылардың ақпаратты жеткізу, өңдеу және сақтаудың техникалық
құралдары туралы білімдерін қалыптастыру.
Дамытушылық – Күнделікті қабылданатын ақпаратты жүйеге келтіруге үйрету;
ақпаратты классификациялауды үйрету. Оқушылардың
компьютермен жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5 мин)
1) Кодтау мен кері кодтау деген не?
2) Бит, байт деген не?
3) Техникалық жүйелерде неге екілік алфавитті пайдалануды таңдайды?
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе(3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Адам өзін қоршаған ортадан қарым-қатынас жасау және өз бетімен
іздеу нәти-жесінде алған барлық ақпаратты өзінің бар білімімен үнемі
салыстырып,оны рет-тейді әрі талдайды.
Сонымен адам ақпаратты сақтай алады,өңдейді және(шығарып бере)
жеткізе алады. Бұл жағдайда адам қандай да бір әрекеттер жасайды,
оларды ақпараттық процесс дейді. Ақпараттық процесті оның өзі жасай
алады немесе әр түрлі құралдар мен құрылғыларды пайдалана отырып
ұйымдастыра алады. Оларға қағаз,магниттік таспа, дискі, калькулятор,
компьютер т.б. жатады.
Адам ақпаратты сақтай, жеткізе, өңдей алады.
• Біз кітап, газет-журналдар оқығанда ақпаратты есте сақтап жинаймыз да,
біраз уақыттан кейін басқа біреуге жеткізе аламыз. Адам миы ақпаратты
тек қабылдап қана қоймай сақтай да алады. Бірақ көп уақытта мида сақтай
алмайды. Сондықтан ақпаратты сақтау үшін: қағаз, папирус, түрлі
таспалар, дискілер қолданылады.
1. Адам ақпаратты жеткізе алады. Ақпарат алмасу үшін жолдаушы,
қабылдаушы болады. Хабар жеткізуші құралдарды ақпаратты жеткізу арнасы
деп аталады. Олар телевизор, радио, газет, компьютерлік желі т.б.
2. Адам ақпаратты өңдей алады. Ақпаратты өңдеу деп- ақпарат алуды, оның
мазмұнын өзгертпей, ұсыну түрін өзгертуді, алынған ақпаратты бір ретке
келтіруді және жаңа ақпарат іздеп толықтыруды айтады.
3. Адам ақпаратты сақтай, жеткізе, өңдей алады. Бұл процесті ақпараттық
процестер деп атайды.
Адам ақпаратты сезу, көру арқылы қабылдайды. Адам радиодан,
теледидардан, газет-журналдан ақпараттарды сезім мүшелері арқылы
қабылдайды. Адам қабылдайтын ақпарат таңбалы, бейнелі болып бөлінеді.
Бейнелік ақпарат деп-табиғат көріністерін, кескіндерді, дәм, иіс, сезу
мүшелері: арқылы қабылданған ақпараттарды айтады.
Таңбалы ақпаратқа сөйлеу, жазу түрінде алынған ақпараттар жатады.
Ауызекі тіл де таңбалы ақпаратқа жатады себебі әр түрлі таңбалардан тұрады,
бірақ олар дыбыстық таңбалар-феномендер деп аталады. Таңба түрінде
қатынасуды қатынас тілі деп атайды. Табиғи қатынас тіліне: қазақ, орыс,
ағылшын тілдері жатады. Жасанды тілдерге математика, физика, компьютермен
қатынасу тілдері жатады. Әр тілдің өз алфабиті бар. Сандарды көрсететін
алфавиттер: екілік, сегіздік, ондық, оналтылық болады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
1. Ақпарат деген сөзге қандай мағына бересіңдер?
2. Адам ақпараттың қандай түрлерін қабылдай алады?
3. Адам ақапаратты қалай сақтайды?
4. Адамның ақпаратты өңдеуіне мысал келтіріңдер?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға ақпарат және оны сақтау, жеткізу және ұсыну құрылғылары
туралы жалпы мағлұмат беру.
7)Үйге тапсырма § 1.1, бет. 5-8,
Адам ақпаратпен не істейді? Адам ақпаратты қалай қабылдайды.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 5 сағ.саны.: 1
Тақырып: Компьютер - әмбебап ақпараттық машина. Информатика дегеніміз не?
Компьютер ақпартты өңдеу құралы.
Мақсат: 1)Оқушылардың компьютер жайлы білімін қалыптастыру; 2) Оқушылардың
информатика ғылымы жайлы білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды компьютер есептеуіш құрылғысымен таныстыру.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін дамыту. Компьютермен жұмыс
жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы
1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
Тест алу
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Ақпарат өзімен-өзі болмайды.Ол іздестірудің ,жинаудың, сақтаудың,
жеткізу мен өң-деудің және пайдаланудың барысында, басқаша айтқанда,
ақпараттық процестерде айқындалады.
Ақпараттық процестерді зерттейтін ғылым информатика деп аталады.
Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын негізгі құрал-компьютер.
Ақпаратты автоматты түрде өңдеуге арналған аппараттық және бағдарламалық
құралдар кешенін компьютер деп атайды.
Ақпаратты автоматты түрде өңдеу-адамның қатысуынсыз өңдеу, бұл кезде
компью-тер алдын ала берілген бағдарлама бойынша ақпаратты өңдеуді алғашқы
мәліметтерді енгізуден бастап нәтиже алғанға дейін жүргізеді
Кірістік мәліметтердің түрі мынадай болуы мүмкін ;
| |Оқулықтағы мәтін, дәптердегі |
|Мәтіндік ақпарат : |шығарма,ауа райын болжау,радио |
| |арқылы хабар т.б. |
| |көбейту кестесі, арифметикалық |
|Сандық ақпарат; |мысал, хокей ойынындағы есеп т.б. |
|Графикалық ақпарат : |Суреттер,схемалар, сызбалар, |
| |фотосуреттер т.б |
|Музыкалық (дыбыстық) ақпарат : |дыбыстар, музыка, сөз. |
| |түрлі түсті графика, дыбыс, |
|Бейне ақпарат |фильмдер, екі және үш өлшемді |
| |жылжымалы объектілер. |

Компьютердің аппараттық құралдары:
- кодтауға және мәліметтер мен бағдарламаларды компьютердің жадына
екілік көрсеті-луде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларынан;
- ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды, аралық
есеп-теулердің нәтижелерін сақтауға арналған компьютер жадынан;
- мәліметтерді өңдеудің және өңдеу процесін басқарудың негізгі
құрылғысы- процессордан;
- өңдеу нәтижелерін кері кодтауда және оларды адамға қолайлы түрде
шығарып беруге арналған шығару құрылғыларынан;
- бұл барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын
ақпарат-тық кеңарнадан тұрады.
Мәліметтерді бағдарламалармен өңдейді. Бағдарлама-нұсқаулар тізбегі,
оларды орындау барысында компьютер белгілі әрекеттер жасайды немесе
мәліметтерді өңдеу мәселесін шешеді.
Бағдарламалық құралдар- әр түрлі мақсатттарға арналған
бағдарламалар жиынты-ғы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын
бағдарламалық жасақтама деп те атайды.
Олар:
- жүйелік деп аталатын, компьютердің барлық құрылғылары мен
мәліметтерді өң-деуді
- қолданбалы деп аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған;
- бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу
қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.
Мәтіндік, графикалық, дыбыстық , сандық, ибейнелік мәліметтерді
өңдеуге ар-налған, редакторлар мен бағдарламалар бар.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Компьютер дегеніміз не?
2. Информатика ғылымы нені зерттейді?
3. Мәліметтер дегеніміз не?
4. Компьютерде мәліметтердің қандай түрлері өңделеді?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға компьютер құрылғысы туралы жалпы мағлұмат беру.
7) Үйге тапсырма § 1.3, бет. 18-20
Компьютер деген не.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 6 сағ.саны.: 1
Тақырып: Есептеуіш техникасының даму тарихы. ЭЕМ-нің қолдану салалары.
Мақсат: 1)Оқушылардың есептеуіш техникасының даму тарихы туралы білімін
қалыптастыру; 2) Оқушылардың ЭЕМ-нің қолдану салалары және ЭЕМ-нің
рөлі жайлы білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды есептеуіш техникасының даму тарихымен таныстру.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін және ЭЕМ-нің даму тарихы мен
оны қолдану салалры бойынша білімін дамыту. Компьютермен
жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Компьютер дегеніміз не?
2) Информатика ғылымы нені зерттейді?
3) Мәліметтер дегеніміз не?
4) Компьютерде мәліметтердің қандай түрлері өңделеді?
3) Жаңа тақырыптқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Есептеуіш, оған пайдаланылатын аспаптар мен құрылғылардың тарихы өте
көне за -манда жатыр. Есептеу құрылғылары пайда болмай тұрып, адамдар әр
түрлі есептеуді жүргізу мүмкіндіктерін іздеді. Бұл үшін олар қол
саусақтарын,тастарды, ағаш таяқшаларды пайдаланды. Олар тастарды үйіп
немесе қатарлап тізіп есептеулер жүр-гізді. Заттардың саны жерге сызған
сызықшалармен, ағаш таяқшаларда жасалған кер-тіктермен немесе жіптерге
түйілген түйіншектермен есептелді.
Есептеу көлемінің күн санап артуы есептеулерді қалайда бір құралдың
көмегімен жүргізуді талап етті.
Ең ерте заманғы және бәрімізге белгілі есептеу құралы есепшот болып
табылады. Есепшоттың пайда болған уақытын осы кезге дейін ешкім айта
алмайды. Деректерге қарағанда, есепшотттың жасы 2000-5000 жылдар
шамасында, ал пайда болған жері ертедегі Египет, тіпті ежелгі Греция болуы
да мүмкін. Бұл санау құралын гректер мен Батыс Еуропалықтар «абақ»
деп, Қытайлықтар «суанпан», жапондықтар «серо-бян» деп атаған. Бұл
құралмен есептеулер оның шұңғыл тақтада орналасқан тастарын жылжыту
арқылы жүргізілген. Тастар піл сүйегінен, түрлі түсті әйнектерден, қола ме-
талдан жасалды. Есепшоттар бұл түрінде қайта өркендеу дәуіріне дейін
пайдаланы-лып келді. Оның өзгертілген түрі осы күнге дейін қолданылып
келеді.
Есепшот Ресейде XVI—ΧVII ғасырларда пайда болған. XVII ғасырдың
басында шотландиялық математик Джон Непер логарифм түсінігін енгіздіжәне
өзінің логарифм кестесін жариялады. Екі ғасыр бойы әр елдің оқымыстылары
логарифм функциясының негізінде жасалған есептеу құралын жетілдірумен
шұғылданды. Тек 1761 жылы ғана ағылшын Д. Робертсон жүгіртпесі бар
навигациялық есептеулер жүргізуге арналған логарифм сызғышын жасады.
Мұндай құрал жасау идеясын 1660 жылдары Исаак Нью-тон ұсынған болатын .
Соңғы кезге дейін логарифм сызғыштары инженерлердің бірден-бір
есептеуіш құралы болып келді, бірақ электронды калькуляторлар соңғы кезде
оларды қолданудан ығыстырды. 1642 жылы француз математигі Блез Паскаль он
тоғыз жасында дүние жү-зінде бірінші рет қосу машинасы деген атпен
белгілі, жетектер мен дөңгелектерден тұ-ратын механикалық есептеу
машинасын құрастырды.
Паскальдың машинасында көп мәнді сандарды қосу мүмкін болды.1694 жылы
атақты неміс математигім Лейбниц Паскальдің идеясын дамытып, өзінің
механикалық есептеу машинасын арифмометрді құрастырды. Дөңгелектің орнына
мұнда цифрлар жазылған цилиндр қолданылды. Бұл құрал күрделі қосу мен алу
есептеулерін жүргізумен қатар, сандарды бөлу, көбейту, тіпті квадрат
түбірін табу амалдарын да орындайтын болды. Кейін арифмометр бірнеше рет
жетілдірілді. Бұл бағытта орыс өнертапқыштары П.Л. Чебышев пен В.Т. Однер
көп еңбек етті. Арифмометр қазір әр оқушының қолында жүретін
калькулятордың негізін салды. Арифмометр мен қарапайым калькулятор есеп-теу
жұмыстарын механикаландыру құралдарының қызметін атқарады, бұларда
есептеуде адамның өзі әрекеттер тізбегін анықтап басқарады.
Есептеуіш техникаларының қарқындап дамуы XIX ғасырдан басталды.
Есептеуіш техниканың дамуындағы келесі қадам алдын ала жасалған бағдарлама
бойынша адамның қатысуынсыз есептеулер орындайтын құрылғылар жасау болды.
Мұндай ал-ғашқы есептеуіш автоматтың авторы ағылшын оқымыстысы Чарлз
Бэббидж еді, сон-дықтан көптеген адамдар оны қазіргі компьютердің атасы
деп атайды.
1833 жылы ол бағдарлама арқылы «Аналитикалық машина» жобасын
жасады.Бұл ма-шинада қазіргі компьютерлерде бар барлық негізгі
құраушылар; бастапқы сандар мен аралық нәтижелерді сақтауға арналған жад,
жадтан алынған сандармен амалдар орын-дайтын арифметикалық құрылғы,
берілген бағдарлама бойынша есептеу барысын қа-дағалап отыратын басқару
құрылғысы, деректерді енгізу мен оларды басып шығару құрылғылары болды.
Бэббидждің идеясы өз уақытынан озық еді. Оның машинасы өте күрделі
құрылғы болғандықтан , ол кездегі техникалық мүмкіндік мұны жүзеге асыра
алмады. Басқару бағдарламасы перфокарта деп аталған қатырма қағаздардағы
тесіктердің көмегімен когдталды. Дүние жүзі бойынша алғашқы 1846 жылы
Бэббидж машинасына бағдарлама жазған Ада Лавлейс бірінші бағдарламалаушы
деп саналады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. ЭЕМ-нің даму тарихы неше кезеңге бөлінеді?
2. Әр кезеңдегі ЭЕМ-нің негізгі элементтерін атап шық?
3. Аналитикалық машина жобасы қай жылы салынды?

6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларды ЭЕМ-нің даму тарихы туралы жалпы мағлұмат беру

7. Үйге тапсырма § 2.1, бет. 31-36, жат
Есептеуіш құрылғылар мен машиналар. ЭЕМ-нің даму буындары.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 7 сағ.саны.: 1
Тақырып: Қоғам өмiрiндегi ЭЕМ-нiң рөлi: мектепте, үйде, медицинада,
бизнесте, мәдениетте, ғылымда. Компьютер өңделетiн, ақпарат
түрлерi.
Мақсат: Оқушылардың ЭЕМ-нің қоғам өміріндегі рөлі жайлы білімдерін
қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды ЭЕМ-нің қоғамдағы рөлдерімен таныстыру.
Дамытушылық –Компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
a. ЭЕМ-нің даму тарихы неше кезеңге бөлінеді?
b. Әр кезеңдегі ЭЕМ-нің негізгі элементтерін атап шық?
c. Аналитикалық машина жобасы қай жылы салынды?
3) Жаңа тақырыптқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Барлық ақпараттарды төмендегідей бөлуге болады: қоғамдық саясаттық-
әлеуметтік-экономикалык, ғылыми-техникалық, химия-биологиялық,
физиологиялық т. б. Мұнымен қатар ақпарат өзінің сипаты бойынша:
1. статикалық (тұрақты) немесе динамикалық
2. алғашқы (кірістік), туынды (аралық.)
3. басқарушы және мәлімет беруші;
4. объективті және субъективті болуы мүмкін.
Ақпарат қасиеттеріне мыналарды жатқызуға болады:
толықтық,сенімділік(анықтық),бағалылык;маңыздылық(актуалдык), айкындылық,
қысқалық, нанымдылық.
Тірі табиғатта ақпарат беру мен өндеу мысалдары:
Жануарлар өздерінің жерлерін корғап, иісті белгілер калдырып кетеді.
Басқа жануарлар иіс сезу мүшесі арқылы бөгде иісті сезіп бөтен жерден
кетеді.
Жарғанат караңғыда ұшканда ультрадыбысты толқынды жібереді, олар әр түрлі
заттардан шағылып оралып қабылданады, оған қайта кеңістікке бағытталуға
мүмкіндік береді.
Кейбір ағаштар бір-біріне құрттар шабуыл жасағаны туралы мәлімет бере
алады. Мұндай хабардан кейін олар қорғану үшін, жапырақтарына улы заттар
шығарады.
Ақпарат беру мен өндеу ұрпақтан ұрпаққа генетикада жануарлар мен
өсімдіктердің қажетті қасиеттері бекіту мен селекция сұрыптау үшін
қолданылып келеді.
Ақпаратты өндеу мен берудің көптеген тәсілдері бар.
Адам сол немесе басқа тілді ишарат, ым мен дыбысты колдана отырып, ақпарат
беріп, оны кез келген сезім мүшесі арқылы қабылдай алады.
Баска сөзбен айтқанда адам ақпаратты сигнал немесе таңба түрінде береді,
өндейді және кабылдайды. Сигнал жарық, дыбысты (радиотолқындар),
электромагниттік, биохимиялық т. б. бола алады. Сигналды бірнеше типтерге
бөлуге болады:
1. Физикалық табиғаты бойынша электромагниттік, жарық, жылылық, дыбыс,
механикалық, биохимиялық;
1. Қабылдау тәсілі бойынша көру, есту, дәмді сезу, аурулық,
физиологиялық.
Белгі деп кез келген тілдің алфавитін, ым-ишарат тілдерінің белгілерін,
кез келген кодтар немесе шифрларды, ноталық белгішелерін т.б. санауға
болады. Акпаратты өңдеу процесі ақпаратты тасушы мен ақпаратты беру мен
ақпаратты өндеу құралдарыньң болуын ескереді.
Ақпаратты тасушы оны сақтайды, оған бұл акпаратқа сәйкес таңбаны немесе
сигналды жазуға болады. Ақпаратты беру құралы — бұл адам, тілдері,
телекоммуникация құралдары, тірі табиғаттағы биохимиялық процестер т.б.
Адам ақпаратты кем дегенде үш деңгейде өңдей алады, атап айтқанда:
физиологиялық деңгейде (сезім мүшелері), ақылмен ойлау деңгейде,
аңдаусыздық деңгейде. Бұдан басқа адам өз ұрпақтарына гендер арқылы тұқым
қуалау ақпараттарын береді.
Ақпарат туралы былай айтуға болады: ақпарат - бұл бізді қоршаған әлемді
таңбалар мен сигналдардың көмегімен бейнелеу деп пайымдауға болады.
Кім ақпарат хабарласа сол акпарат көзі болып табылады. Мысалы, мұғалім,
оқушы, сарқырама шуылы, т.б. Кімде-кім ақпаратты к,абылдап алса, онда ол
акпарат қабылдаушы болып табылады. Мысалы, адам, жануар, өсімдік, т.б. Ал
ақпарат тасуьпл: сынып тактасы, журнал, ауа бөлшектері, радиотолқындар,
қағаз, ағаш, металл, тас, кассета, дискет, сурет, слайд, перфокарта, ген т.
б. бола алады. Ақпарат көзі мен қабылдаушы арасындагы байланыс арнасы
телекоммуникациялық арна да, ауа да дыбыс толқындарын тасушы бола алады.

Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
a. ЭЕМ-нің қоғамдағы рөлі?
b. Компьютерде өңделетін ақпарат түрлері?

6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларды ЭЕМ-нің қоғамдағы қолдану рөлі туралы жалпы мағлұмат беру

7. Үйге тапсырма § 2.1, бет. 31-36, жат
Есептеуіш құрылғылар мен машиналар.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 8 сағ.саны.: 1
Тақырып: Аппараттық құрылғы.
Мақсат: 1)Оқушылардың аппараттық құрылғы туралы білімін қалыптастыру; 2)
Оқушыларды ЭЕМ-нің аппараттық құрылғыларымен таныстыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды компьютердің аппараттық құрылғыларымен таныстыру.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін білімін дамыту. Компьютердің
басқада құрылғыларымен жұмыс жасай білу қабілеттерін,
дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
a. ЭЕМ-нің қолдану салалары?
b. Компьютерде өңделетін ақпарат түрлері?
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Компьютердің аппараттық құралдары:
- кодтауға және мәліметтер мен бағдарламаларды компьютердің жадына
екілік көрсеті-луде ұсынуда арналған енгізу құрылғыларынан ;
- ішкі және сыртқы болып бөлінетін, деректерді, бағдарламаларды, аралық
есеп-теулердің нәтижелерін сақтауға арналған компьютер жадынан;
- мәліметтерді өңдеудің және өңдеу процесін басқарудың негізгі
құрылғысы- процессордан;
- өңдеу нәтижелерін кері кодтауда және оларды адамға қолайлы түрде
шығарып беруге арналған шығару құрылғыларынан;
- бұл барлық құрылғылар арасында ақпарат жеткізу қызметін атқаратын
ақпарат-тық кеңарнадан тұрады.
Мәліметтерді бағдарламалармен өңдейді. Бағдарлама-нұсқаулар тізбегі,
оларды орындау барысында компьютер белгілі әрекеттер жасайды немесе
мәліметтерді өңдеу мәселесін шешеді.
Бағдарламалық құралдар- әр түрлі мақсатттарға арналған
бағдарламалар жиынты-ғы. Компьютердің бағдарламалық құралдарын
бағдарламалық жасақтама деп те атайды.
Олар:
- жүйелік деп аталатын,компьютердің барлық құрылғылары мен мәліметтерді
өңдеуді
- қолданбалы деп аталатын, мәліметтерді өңдеуге арналған;
- бағдарламалау жүйелері деп аталатын, басқа бағдарламаларды өңдеу
қызметін атқаратын бағдарламалардан тұрады.
Мәтіндік, графикалық, дыбыстық , сандық, ибейнелік мәліметтерді өңдеуге
ар-налған, редакторлар мен бағдарламалар бар.
Жады негізгі болып табылады, себебі процессор тек осы жадпен тікелей
жұмыс істей-ді. Оны көп жағдайларда оперативті (жедел) жад деп атайды,
өйткені ол компьютерді әрқашан ақпаратпен қамтамасыз ете отырып, үздіксіз
жұмыс істейді.
Компьютерді өшіргенде оперативті жадтағы ақпарат өшеді.
Компьютердің сыртқы жады ақпаратты көп мерзімге сақтауға арналған, ол
иілгіш және қатқыл дискілерде, магнитті таспаларда,оптикалық және
магнитті–оптикалық орналастырылады.
Мәліметтер мен бағдарламалар ішкі жадтың ұяшықтарына байт немесе
байттар тобы түрінде орналасады. Олармен ұяшықтардың адрестері бойынша
қатынасады.
Ақпарат тасуышқа атауы бар белгілі бір үлестер (порциялар) түрінде
жазылады. Мұндай құрылым файлдық,, ал үлестер файл деп аталады. Дәл
айтқанда, файл – бір типтегі байттардың тізбегі.
Файл (file) сөзі ағылшын тілінен аударғанда «қапшық» дегенді
білдіреді. Нені файл деуге болады? Файл дегеніміз – бағдарламалар,
мәліметтер немесе олардың бөліктері.
Файл атауы өзара екі нүктемен бөлінген бөліктен тұрады,оның бірінші
бөлігі-өз аты, ал екінші бөлігі – кеңейтілуі.
Файлды ақпарат өлшемі- бит сияқты ақпаратты сақтау бірлігі ретінде
қарастыруға болды. Біртұтас объекті ретінде файлдармен жазу, өшіру (жою),
көшіру, даярлау, жыл-жыту, қайта атау оперцияларын жүргізуге болады.
Сыртқы тасуыштағының барлығы файл түрінде сақталады, олар; операциялық
жүйе-лер, мәліметтер жинағы. Мысалы, тек бір ғана Windows, 98-дің 1000-нан
астам құрау-шы файлдары бар.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Аппараттық құралдар неден тұрады?
2. Бағдарламалық құралдар ұғымына не енеді?
3. Процессор дегеніміз не?
4. Программа дегеніміз не?
5. Компьютер жады дегеніміз не?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға компьютердің аппараттық құрылғысы туралы жалпы мағлұмат
беру.
7) Үйге тапсырма § 1.3, бет. 19-20, жат
ЭЕМ-нің аппараттық құрылғылары.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 10 сағ.саны.: 1
Тақырып: Құрылғының мәні.
Мақсат: 1)Оқушылардың пернетақта құрылғысы туралы білімін қалыптастыру;
2) Оқушыларды пернетақта құрылғысымен таныстыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды компьютердің пернетақта құрылғысымен таныстыру.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін білімін дамыту. Компьютердің
басқада құрылғыларымен жұмыс жасай білу қабілеттерін,
дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы
1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі;
ә) кабинет жағдайы;
б) сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Аппараттық құралдар неден тұрады?
2) Бағдарламалық құралдар ұғымына не енеді?
3) Процессор дегеніміз не?
4) Программа дегеніміз не?
5) Компьютер жады дегеніміз не?
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Пернетақта – компьютерге ақпарат енгізуге арналған құрылғы. Ол әріптің
және цифр пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты беруге
мүмкіндік жасайды. Қазіргі компьютерлердің пернетақтасында 101 немесе 105
перне болады.
Пернелер бірнеше блокқа бөлінеді:
- символдық пернелер, олар пернетақтаның ортасына орналасқан. Ол
пернетақтаның негізгі бөлігі болып табылады. Бұл пернелердің көмегімен
кез келген алфавитті-цифрлық ақпаратты енгізуге болады. Пернетақтаның
бұл бөлігі латын, орыс, қазақ әріптері, цифрлар, тыныс белгілері және
басқада символдары бар пернелерден тұрады.
- Функционал пернелер, бұлар символдық пернелердің үстіндегі жолда
орналасқан. Олар латынның әрпімен белгіленген. Функционал пернелер
компьютердің күрделі операцияларын тез орындау үшін қолданылады. Әр
түрлі жағдайларда олар әр түрлі міндеттер атқарады.
- Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернелері. Меңзер дегеніміз
экранда жыпылықтап тұратын символ. Ол символдық пернені басқанда,
символ пайда болатын орынды көрсетеді. Бұл пернелер символдық
пернелердің төменгі оң жағында орналасқан, олардың үстінде бағдаршалар
салынған. Олар меңзерді экранда жылжытуға арналған.
- Цифрлық пернелер немесе қосымша пернетақта, олар 10 пернеден тұрады.
Пернетақтада оң жақта орналасқан. Бұлардың көмегімен цифрлық
ақпараттарды компьютерге енгізуге, сондай-ақ меңзердің экранда
қоғалуын басқаруға болады.
пернесі пернетақтаның оң жақ қосымша бөлігінің жұмыс режимін
ауыстырып қосады. Егер пернесін бір рет басса, онда перенелерде
көрсетілген цифрлар енгізіледі. Ал оны тағы бір рет басса, онда бұл
пернелер меңзерді экранда жылжыту бағытын басқарады.
немесе енгізу пернесі. Бұл – ең басты перне, оны басу әдетте
белгілі бір әрекеттің операцияның аяқталғанын, компьютер енді бұл
әрекеттерді өңдеуі керек екенін көрсетеді.
Команда символдық перенелердің көмегімен енгізілгенде, ол алдымен
пернетақтаның жадында сақталады да, компьютерге сендер пернесін
басқаннан кейін жетеді.
Бос орын пернесі. бұл пернелердің ішіндегі ең ұзын перне, ол
символдарды бір-бірінен ажыратып жазу үшін қолданылады.
пернесі. Бұл перне алдыңғы символды өшіру үшін
қолданылады.
пернесі. Бұл кіші әріптерді баспа әріптерге және керісінше
өзгертуге пайдаланылады. Бас әріптерді енгізу үшін пернесін басып
тұрып, одан соң символдық перенелерді басады да қажетті әріптерді тереді.
пернесі. Егер бұл пернені бір рет басса, бас әріптер
енгізіледі, тағы бір рет басса кіші әріптер енгізіледі.
пернесі. Бұл перне меңзердің оң жағында тұрған символды
өшіреді.
Пернетақтаны бірнеше тілмен жұмыс істейтін күйге келтіруге болады.
Ұлттық алфавит символдарының пернетақтаның пернелерінде орналасуын
пернетақтада таратылу деп атайды. Бұл тілдің алфавитінен ауысу үшін
пернелердің комбинациясы пайдаланылады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1) Пернетақтаның қандай блоктары бар?
2) Функционал пернелер дегеніміз не?
3) Символдық ақпарат енгізу үшін қандай пернелер қолданылады?
4) пернесі не үшін арналған?
5) пернесінің қызметі қандай?
6) пернесі қандай қызмет атқарады?
7) пернесі қандай қызмет атқарады?

6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға пернетақта құрылысы және жұмыс жасау прциптері туралы жалпы
мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма§ 2.2, бет. 42-44, жат
Пернетақта (клавиатура).

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 11 сағ.саны.: 1
Тақырып: Пернетақтамен танысу.
Мақсат: 1)Оқушылардың пернетақта құрылғысы туралы білімін қалыптастыру;
2) Оқушыларды пернетақта құрылғысымен таныстыру; 3) Пернетақтамен
тез теру жылдамдығына үйрену.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды пернетақтамен жұмыс жасауды үйрету.
Дамытушылық – Оқушылардың ақпараттық білімін білімін дамыту. Компьютердің
басқада құрылғыларымен жұмыс жасай білу қабілеттерін,
дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Пернетақтаның қандай блоктары бар?
2) Функционал пернелер дегеніміз не?
3) Символдық ақпарат енгізу үшін қандай пернелер қолданылады?
4) пернесі не үшін арналған?
5) пернесінің қызметі қандай?
6) пернесі қандай қызмет атқарады?
7) пернесі қандай қызмет атқарады?
3) Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Пернелер қызметтері:
пернесі пернетақтаның оң жақ қосымша бөлігінің жұмыс режимін
ауыстырып қосады. Егер пернесін бір рет басса, онда перенелерде
көрсетілген цифрлар енгізіледі. Ал оны тағы бір рет басса, онда бұл
пернелер меңзерді экранда жылжыту бағытын басқарады.
немесе енгізу пернесі. Бұл – ең басты перне, оны басу әдетте
белгілі бір әрекеттің операцияның аяқталғанын, компьютер енді бұл
әрекеттерді өңдеуі керек екенін көрсетеді.
Команда символдық перенелердің көмегімен енгізілгенде, ол алдымен
пернетақтаның жадында сақталады да, компьютерге сендер пернесін
басқаннан кейін жетеді.
Бос орын пернесі. бұл пернелердің ішіндегі ең ұзын перне, ол
символдарды бір-бірінен ажыратып жазу үшін қолданылады.
пернесі. Бұл перне алдыңғы символды өшіру үшін
қолданылады.
пернесі. Бұл кіші әріптерді баспа әріптерге және керісінше
өзгертуге пайдаланылады. Бас әріптерді енгізу үшін пернесін басып
тұрып, одан соң символдық перенелерді басады да қажетті әріптерді тереді.
пернесі. Егер бұл пернені бір рет басса, бас әріптер
енгізіледі, тағы бір рет басса кіші әріптер енгізіледі.
пернесі. Бұл перне меңзердің оң жағында тұрған символды
өшіреді.
Пернетақтаны бірнеше тілмен жұмыс істейтін күйге келтіруге болады.
Ұлттық алфавит символдарының пернетақтаның пернелерінде орналасуын
пернетақтада таратылу деп атайды. Бұл тілдің алфавитінен ауысу үшін
пернелердің комбинациясы пайдаланылады.
Пернелер бірнеше блокқа бөлінеді:
- символдық пернелер, олар пернетақтаның ортасына орналасқан. Ол
пернетақтаның негізгі бөлігі болып табылады. Бұл пернелердің көмегімен
кез келген алфавитті-цифрлық ақпаратты енгізуге болады. Пернетақтаның
бұл бөлігі латын, орыс, қазақ әріптері, цифрлар, тыныс белгілері және
басқада символдары бар пернелерден тұрады.
- Функционал пернелер, бұлар символдық пернелердің үстіндегі жолда
орналасқан. Олар латынның әрпімен белгіленген. Функционал пернелер
компьютердің күрделі операцияларын тез орындау үшін қолданылады. Әр
түрлі жағдайларда олар әр түрлі міндеттер атқарады.
- Нұсқаушы немесе меңзерді экранда басқару пернелері. Меңзер дегеніміз
экранда жыпылықтап тұратын символ. Ол символдық пернені басқанда,
символ пайда болатын орынды көрсетеді. Бұл пернелер символдық
пернелердің төменгі оң жағында орналасқан, олардың үстінде бағдаршалар
салынған. Олар меңзерді экранда жылжытуға арналған.
- Цифрлық пернелер немесе қосымша пернетақта, олар 10 пернеден тұрады.
Пернетақтада оң жақта орналасқан. Бұлардың көмегімен цифрлық
ақпараттарды компьютерге енгізуге, сондай-ақ меңзердің экранда
қоғалуын басқаруға болады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. пернесі не үшін арналған?
2. пернесінің қызметі қандай?
3. пернесі қандай қызмет атқарады?
4. пернесі қандай қызмет атқарады?
5. Өзіңнің аты-жөні, мекен-жайыңды компьютерде теріп шық.
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға пернетақтамен жұмыс жасау принциптері туралы жалпы мағлұмат
беру.
7) Үйге тапсырма § 2.2, бет. 42-44, жат
Пернетақта (клавиатура).

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 12 сағ.саны.: 2
Тақырып: Программа мен программалық қамтамасыз ету түсінігі.
Мақсат: Оқушылардың программа және программалық қамтамсыздандыру туралы
білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды программа түсінігімен және программалық
қамсыздандыру түсініктерімен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы
1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5 мин)
1) Компьютердің аппараттық жасақтамалары дегеніміз не?
2) Енгізу құралдарына не жатады?
3) Шығару құралдарына не жатады?
4) Жүйелік блоктың құрылысы?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Программа - магниттік тасымалдаушыда (дискіде) файл түрінде сақталып,
әрбір адамның командасы бойынша компьютер жадына жүктеліп, орындауға
арналған машина тіліндегі нұсқаулар жиыны. Көптеген мәселелер өзара
байланыстағы бір-бірімен бірігіп отырып жүмыс істейтін программалар
кешендерінің көмегімен шешіледі.
Алдын ала келісім (соглашение) нақты программа арқылы орындалатын
әрекеттер (функциялар) жиынының және әр функцияның орындалу вариантын
анықтайды. Үнсіз келісім (по умолчанию) егер жүмыс істеп отырған адам айқын
түрде нұсқамаса, көрсетілген немесе басқа әрекеттің, яғни функцияның нақты
атқарылу параметрлерін (басқа да варианттары болғанда) алдын ала
тағайындайды.
Интерфейс - программалық жабдық пен жұмыс істейтін адам арасындағы
сүқбат жүргізу шарттары мен келісімдер жиыны.
Программалық жабдықтама – информациялық технологиялардың елеулі бір
бөлігі. Программасыз кез келген аппаратура жәй элементтер жиыны болады да,
ол ешнәрсе істей алмайды.
ЭЕМ программалары екі топқа бөлінеді, олар:
1) жүйелі программалық жабдықтама;
2) колданбалы (кәделі) программалық жабдықтама.
Жүйелі программалар ЭЕМ-нің аппараттық жабдықтар жұмысын басқарып,
жұмыс істеп отырған адамды қолданбалы программалармен байланыстырады.
Жүйелі программалық жасақтаманы бірнеше топқа жіктеуге
болады:
1)операциялық жүйелер;
2)утилиттер;
3)сервистік программалар.
Операциялың жүйелер - компьютерді басқаруға арналған және қолданбалы
программалармен байланысы бар нақты программа. Дербес компьютерлер үшін кең
тараған операциялык жүйелерге MS (PC) - DOS,WINDOWS 98 (WINDOWS 2000),
WINDOWS NT, OS/2, UNIX, MacOS жатады.
Белгілі бір қосымша қызмет атқаруға керекті программалар тобы утилиттер
болып табылады. Оларға мысал ретінде антивирустік (вирустерге қарсы)
программаларды, мәліметтерді архивтеу (қысу) программаларын, компьютердің
жүмыс істеу қабілетін (диагностика) тексеретін программаларды (тест
программалары) айтуға болады.
Сервистік программалар - әрбір адамның операциялық жүйемен жүмыс
істеуін жеңілдететін программалар тобы. Қолданбалы программалар арқылы
біздер өз есептерімізді шығарамыз. Мұндай программалар "қолданбалы"
(приложение) деп те аталады. Қолданбалы программалар сан алуан, оларға
қарапайым программадан бастап күрделі есептерді шығара алатын қуатты
мамандандырылған жүйелерді (мәтіндік процессор, графикалық редактор,
баспаханалық жүйелер т.б.), ғылыми мәселелерге арналған және жалпы
көпшілікке қызмет ету кешендерін де жатқызуға болады.
Қолданбалы (кәделі) программалық жабдықтама - белгілі бір мамандық
саласында нақты есептер шығара алатын программалар жиыны. Олар белгілі бір
мақсатта пайдаланылатын және әмбебап болып екіге бөлінеді.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Программа дегеніміз не?
2. Программалық жабдықтама деген не?
3. Компьютердің программалық жабдықтамалары қандай түрлерге бөлінеді?
4. Қолданбалы программалар деген не?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға программа және программалық қамтамасыздандыру туралы жалпы
мағлұмат беру.
7) Үйге тапсырма § 1.1, бет. 21-24
Программалық жабдықтамалар.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 13 сағ.саны.: 2
Тақырып: Операциялық жүйелер. Стандартты программалар.
Мақсат: Оқушылардың операциялық жүйелер және стандарты программалар туралы
білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды операциялық жүйе және стандартты программалармен
таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1. Компьютердің программалық жасақтамалары дегеніміз не?
2. Жүйелік программалар?
3. Қолданбалы программалар?
4. Драйверлер деген не?
5. Интерфейс деген не
3. Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4. Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Операциялың жүйелер - компьютерді басқаруға арналған және қолданбалы
программалармен байланысы бар нақты программа. Дербес компьютерлер үшін кең
тараған операциялык жүйелерге MS (PC) - DOS,WINDOWS 98 (WINDOWS 2000),
WINDOWS NT, OS/2, UNIX, MacOS жатады.
Дербес компьютерлерлерге арналған операциялык жүйелердің барлығы да тек
бір адамдық болып табылады. Расында да екі адамның бір мезетте бір
компьютерде жүмыс істеуін елестету қиын ғой.
WINDOWS 98,WINDOWS NT, OS/2, UNIX, MacOS көп мақсатты жүйелер болып
саналады. Көп мақсаттылық – бір компьютерде бір уакытта қатарласа бірнеше
есепті шығару мүмкіндігі немесе бірнеше әрекеттің қатар атқарылып жатуы.
Мысалы, Сіз мәтін көшіріліп жатқан шақта ойнап та отыруыңызға болады,
өйткені бүл жүмыстарды әртүрлі қүрылғылар атқарады немесе ол қүрылғылардың
жүмыс жыддамдығы адамның жылдамдығынан өте жоғары болып келеді. Көптеген
IBM - үйлесімді компьютерлер дискілік MS DOS операциялық жүйесі мея көп
терезелі WINDOWS графикалық операциялық жүйесін пайдаланады.
Операциялық жүйелер көптеген функцияларды орындайды: информацияны
дискіге жазу-оқуды жүзеге асырады, мәліметтер сақтауды үйымдастырады,
компьютер құрылғыларының өзара байланыста жұмыс істеуін, барлық қолданбалы
программалар жүмысының орындалуын қамтамасыз етеді. Бүл жүйе ЭЕМ іске
қосылғаннан кейін иілгіш не қатты дискіден алғашқы жүктелетін кешенді
программа болып табылады. Белгілі бір қосымша қызмет атқаруға керекті
программалар тобы утилиттер болып табылады. Оларға мысал ретінде
антивирустік (вирустерге қарсы) программаларды, мәліметтерді архивтеу
(қысу) программаларын, компьютердің жүмыс істеу қабілетін (диагностика)
тексеретін программаларды (тест программалары) айтуға болады.
Белгілі бір мақсатта пайдаланылатын программалық жабдықтама әр адамның
нақты есептерін шығаруға арналғаң, сондықтан оны пайдалану аймағы да
шектеулі. Мүндай программаларды жүмыс иесі өзі жасайды немесе оның талабы
бойынша маман программалаушылар жасап береді.
Дербес компьютерлердің кең тарауына басты себеп болған олардың алдын
ала дайындалған әмбебап программалық жабдықтамалардың кең таралуы еді, бұл
программалар тек бір есепті шығарып қана қоймай, белгілі бір мамандық
саласында есеп жүмыстарын түгел автоматтандыруды немесе информацияның
белгілі бір түрлерін өңцеуді түгел қамти алатын болды.
Мәтіндік информацияларды даярлау мен өңдеуге арналған прогаммалар мәтін
редакторы деп аталады. Өмірде кез келгш ЭЕМ-де жүмыс істейтін адамдар
әртүрлі есеп-қисаптар мен құжаттар дайындау, мақала және басқа жазбалар
жазу сияқты мәтін дайындаумен айналысады. ДЭЕМ-дерді осы мақсаттарға
пайдаланса, баспа машинкасына қарағанда жүмыс өнімділігі күрт өсетіні талас
тудырмаса керек. Мәтін редакторлары экранда мәтіндерді түзетуге, қателерін
уақытында табуға, абзацтардың сол жақ, оң жақ шеттерін туралауға,
мәтіндерді дискілерде үзақ уақыт сақтап, қажет болғанда бірден тауып алуға,
бірнеше алфавитті (латын, орыс, қазақ) қатар пайдалануға, қүжаттарды
кағазға бірнеше дана етіп басып шығаруға мүмкіндік береді.
Дербес ЭЕМ-дер кітап, журнал, газет, т.б. шығаруда кең пайдаланылады.
Компьютердің машинкаға қарағанда көптеген артықшылығы бар: қате оңай
түзетіледі, материалдарды дайыңдау шапшандайды, оларды безендіру жолдары
жеңілдейді. Өте жоғары сапалы басылым шығара алатын лазерлік принтерлермен
жабдықталған шағын баспахана жүйелерінің одан да күшті мүмкіндіктері бар
(осы оқулық та компьютерлік баспа жүйесінде дайындалды).
Кең тараған мәтін редакторларынаМісrоsoft Word, PageMaker, WordPerfect
т.б. жатады. Графиктік редакторлар графиктік информацияны дайындау мен
өңдеуге арналған программа болып табылады. Олар өмірде жиі кездесетін
есептеу нәтижежрін график түрінде шығаруда өте ыңғайлы. Оның үстіж
графикалық редакторлар бейнелерді әртүрлі етіп - схемалар, сызбалар,
суреттер және т.б. түрлерде бере алады. Графикалық редакторлар
мәліметтердің есептелу нәтижесін график бейнесінде көрсетуде де және өз
қалауымызша түрлі сызықтар түрғызуда да қолданылады.
Электрондық кестелер жүйесінде миллионнан аса торлар (ұялар) болады,
олар пернзлермен информацияны енгізу арқылы немесе формулалар өрнегін
есептеу нәтижесі бойынша компьютерде жазу арқылы толтырылады. Мүнда
кестелік мәліметтерді түзету, оларды дискілерде жазып сақтау, түрлендіру,
қағазға басып алу сияқты көптеген әрекеттер өте жылдам орындалады. Кең
тараған электрондық кесте жүйелеріне Lotus 1-2-3, SuperCalc, QuatroPro,
Excel сияқты программалар жатады.
Ойын программалары дербес ЭЕМ-дердегі қызғылықты, кез келген жан
әуестенетін топқа жатады. Дербес компьютерлердің кеңінен тарауына да
себепші болған ойын программалары еді. Компьютерлік ойындар - демалудың
жаңа технологиясы. ЭЕМ-де ойнағанда онымен шектен аса әуестенудің зиян
екенін есте сақтаған жөн.
Оқыту программалары оқу-үйрену сабақтарын үйымдастырады, олардың
мектепте, не үйде тарихтан, информатикадан, тілден, биологиядан,
математикадан, физикадан т.б. пәндерден сабаққа дайындалу кезінде өте
ыңғайлы екені талас тудырмайды. Компьютерлер сабақ оқуда электрондық оқулық
жөне тренажерлер түрінде, лабораториялық аспап, әрі информациялық-
анықтамалық жүйе есебінде кеңінен пайдаланылады. Институттарға қабылдау
емтихандарын өткізу кезінде компыютерлер "қазы" рөлін де әділ атқара алатын
құрал екені белгілі.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. ОЖ және оны қолдану тәртібі?
2. Стандартты программаларды ата?
6)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға операциялық жүйе және стандартты программалар туралы мәлімет
беру.
7) Үйге тапсырма § 1.1, бет. 21-24
Программалық жабдықтамалар. Операциялық жүйелер.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 14 сағ.саны.: 1
Тақырып: Windows операциялық жүйесінің жұмыс үстелі. Терезе, оның
элементтері мен құрылымы
Мақсат: Оқушыларды Windows операциялық жүйесінің жұмыс үстелімен таныстыру
және оны қолдануды үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушылардың Windows операциялық жүйесі туралы білімдерін
қалыптастыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) ОЖ деген не?
2) Стандартты программалар түрлері?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Windows операциялық жүйесінің пайдаланушы интерфейсінің негізгі
элементтері келесі объектілер болып саналады: Жұмыс үстелі, терезе,
таңбашалар, жарлықтар, батырмалар, меню, қапшықтар, қосымша бағдарламалар
мен құжаттар. Сондай-ақ интерфейс объектілеріне компьютердің кез келген
аппараттық пен бағдарламалық ресурстары жатады. Компьютер де тұтасымен
объектіге саналады.
Жұмыс үстелі
Windows операциялық жүйесінде дисплейдің барлық экраны ақпаратты
өңдеуге қажетті жағдай жасалған, «жұмыс үстелінің беті» іспеттес, жұмыс
істеуге арналған кейбір құжаттар мен әр түрлі құралдар «орналастырылатын»
маманның жұмыс орнының моделі ретінде қарастырылады.
Пайдаланушы интерфейсінің барлық басқа элементтері солай немесе
басқаша Жұмыс үстеліне байланады. Оған терезе, құжаттардың таңбашалары,
бағдарламалар мен құрылғылар, сонымен қатар қандайда бір таңдашалардың тобы
бар әр түрлі тақталар орналасады.
Жұмыс үстелінің төменгі бөлігінде Бас меню – «Пуск – Іске қосу»
батырмасынан, жылдам іске қосу тақтасынан, тапсырмалар тақтасынан, көрсету
тақтасынан тұратын жол орналасқан.
Жұмыс үстелінде келесі объектілер орналасқан (1-сурет):

1-сурет
1) Менің құжаттарым – пайдаланушының құжаттары бар
2) Internet Explorer – Интернет беттерін қарап шығуға арналған
бағдарлама бар
3) Менің компьютерім – дискілер мен мәліметтерді сақтайтын қосымша
құрылғылардың тізімін бейнелейді
4) Желілік қоршам – желіге қосылған компьютерлердің тізімін бейнелейді

5) Қоржын – аласталған объектілердің тізімі бар
Жаңа қүрылғыларды ЭЕМ-ге қосуда, жаңа программаларды компьютерге
орналастырғанда, қаріптерді алып тастау не енгізу кездерінде, "Жүмыс
столын" көркейту істерін атқарғанда, сандарды, даталар мен уақытты бейнелеу
түрлерін өзгерту барысында "Басқару тактасы" деп аталатын жүйелік бумада
орналасқан қүралдар пайдаланылады. Бүл буманы іске қосу "Менің компьютерім"
атты жүйелік топтағы Басқару тақтасы белгісін таңдап, тышқанды екі рет
шерту арқылы немесе басты менюдің Баптау => Басқару тақтасы командаларын
таңдау жолымен атқарылады.
Басқару тақтасы терезесінде орналасқан программалық элементтерді
пайдалана отырып "Жүмыс столын" (Desktop themes) көркейтуге, тышқан
қолтетігін, пернелік тақтаны баптауға (өзіңізге ыңғайлы күйге келтіруге)
және т. б. жүмыстарды атқаруға болады
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Жұмыс үстелі деген не?
2. Тапсырмалар тақтасының қызметі қандай?
3. «Бастау» батырмасының қызметі?
4. Компьютерді қосу/өшіру орындау.

6)Сабақты қорытындылау және бағалау.
Оқушыларға Windows ОЖ-нің жұмыс үстелі туралы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 3.1, бет. 53-68
Жұмыс істеудің бастамасы. Windows объектілері. Windows-тың басқару
элементтері. Тышқанмен жұмыс істеу. Тапсырмалар тақтасы.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сынып 7_ Күні . .2010 ж.
сабақ №: 15 сағ.саны.: 1
Тақырып: Файлдар, бумалар, жарлықтар. Бумалар мен жарлықтарды құру және
олардың атын өзгерту. Бумалар иерархиясы.
Мақсат: Оқушылардың файлдар, бумалар және жарлықтар ұғымдары туралы білімін
қалыптастыру және оларды пайдалана білуді үйрету .
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды файлдар, бумалар, жарлықтар ұғымымен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Терезе және түрлері?
2) Терезе элементтері?
3) Терезені қолдану тәртібі?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Дискілердегі (қатқыл дискілердегі, дискеттердегі, магниттік оптикалық
дискілердегі, компьютерлік жинақы дискілердегі және т.б.) ақпарат файлдарда
сақталады. Файл – бұл дискідегі немесе басқа ақпарат тасуыштағы атау
берілген аймақ. Файлдарда бағдарламалардың мәтіні, бағдарламаны орындауға
дайын құжаттар және кез келген басқа мәліметтер сақталады.
Windows-та тапсырмалардың көпшілігін орындауда файлдармен және
қапшықтармен жұмыс істеуді қамтиды. Компьютерде файлдарды сақтау жүйесі
ретінде Windows, картотеканың мазмұны сақталынатын қағаз қапшыққа ұқсас,
қапшықтың құрылымын пайдаланады.
Файл. Бағдарлама сияқты сондай атау берілген мәліметтер жинағы,
бағдарлама пайдаланатын мәліметтер жинағы немесе пайдаланушы дайындаған
құжат. Файл мәліметтердің бір жинағын екіншісінен ажыратуға компьютерге
мүмкіндік беретін сақтаудың негізгі бірлігі болып саналады. Файлға
жинақталған мәліметтерді пайдаланушы шығарып оқиды, өзгертеді, жояды,
сақтайды немесе принтер, электрондық пошта бағдарламалары сияқты шығару
құрылғыларына жөнелте алады.
Қапшық. Пайдаланушының графикалық интерфейстеріндегі бағдарламалар мен
файлдарға арналған, кеңсе қапшығының түріндей таңбаша көмегімен экранда
бейнеленетін, контейнер. Қапшықтар дискідегі бағдарламалар мен құжаттарды
ретке келтіру үшін пайдаланылады және файлды да, сондай ақ басқа
қапшықтарды да қамти алады.
Қапшықтарда типтері әр түрлі файлдар – құжаттар, музыкалық клиптер,
кескіндер, бейнелер, бағдарламалар және б. болады. Жаңа қапшықтар
дайындауға және оларға басқа орындардан – басқа қапшықтардан, басқа
компьютерлерден немесе Интернеттен файлдарды көшірмелеуге немесе орын
ауыстыруға болады. Қапшықтардың ішінде қапшықтар дайындауға болады.
Мысалы, егерде файлдарды дайындау мен сақтау үшін «Менің құжаттарым»
қапшығы пайдаланылса, онда осы файлдарды орналастыру үшін осы қапшықтың
ішінде жаңа қапшық дайындауға болады. Егерде жаңа қапшықты басқа орынға
ауыстыру қажет болса, онда оны еш қиындықсыз ішіндегілермен бірге мауспен
жаңа орынға тасымалдауға болады.
Жарлық. Компьютерде немесе желіде қатынауға болатын бағдарлама, файл,
қапшық, диск, веб-бет, принтер немесе басқа компьютер сияқты кез келген
элементке сілтеме. Жарлықты жұмыс үстелі, Іске қосу менюі сияқты әр түрлі
аймақтарға немесе нақты қапшықтарға орналастыруға болады.
Операциялық жүйе немесе басқа бағдарламалар файлға қатынай алу үшін
файлдардардың белгілері бар болуы тиіс. Бұл белгіні әдетте файлдың атауы
деп атайды.
Windows XP операциялық жұйесінде файлдарды белгілеу екі бөліктен
тұрады: атау мен кеңеюден. Жиірек атауы мен кеңеюді бірге файлдың атауы деп
атайды. Бұл ешқандай шатастыруды тудырмайды. Файлдың атауында 1-ден 254-ке
дейін символдар бола алады.
Файлдардың атауларында келесі символдарды пайдалануға болады:

1. Атау мен кеңею бас және жолдық латын әріптерінен, цифр мн символдардан
тұра алады - _ $ # & @ ! % ( ) { } ' ' ~ - тіптен файлдың атауы бірден
артық нүктелерден тұра алады.
2. Бос аралықтар
3. Символдар +,; = []
4. 127-ден аса кодтары бар белгілері, жекелей алғанда, орысша әріптері.
Сонымен, файлдардың ұзын атауларында басқарушылар деп аталатындардан
(31-ге дейінгі коды (тамғасы)бар) және \ / : * ? " < > ! символдардан
басқа барлық символдарды пайдалануға болады.
Бұл файлдар мен каталогтарға көрнекті жіне түсінікті атауларды теруге
мүмкіндік береді. Мысалы, өнімдердің бағалары туралы Астанаға жіберілетін
хаттың файлын былай атауға балады: Өнімдердің бағалары туралы Астанаға
хат. Осы атауға файлды дайындаған бағдарламаға сәйкес келетін кеңеюді
үстемелеу тілегі болады, мысалы Microsoft Word үшін .DOC — бұл файлмен
жұмыс істеуді жеңілдетеді. Сонымен, файлдың атауы: Өнімдердің бағалары
туралы Астанаға хат.doc.

Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Файл деген не?
2. Бумалар дегне не?
3. Жарлық деген не?
4. Жарлықты құру тәсілдері?
5. Бумалар не үшін қажет?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға файлдар, бумалар және жарлықтар туралы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 3.4, бет. 89-93
Файлдар мен қапшықтар. Жаңа қапшықтар құру. Таңбашалар.

Пән Информатика сынып 7г_ Күні . .2011ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 17 сағ.саны.: 1
Тақырып: Объектілерді көшіру және оны жылжыту. Себет. Себетке объектілерді
көшіру. Өшірілген файлдар мен бумаларды қалпына келтіру
Мақсат: Оқушылардың объектілерді көшіру және жылжыту жайлы білімін
қалыптастыру және үйрету .
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды объектілерді көшіру, өшіру операцияларымен
таныстыру. Себет ұғымын ұғындыру және онымен жұмыс жасауды
үйрету
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу. Еңбекке
деген сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Файлдар деген не, оны құру тәсілдер ?
2) Бума дегеніміз не және оны құру тәртібі?
3) Жарлықтар, құру тәртібі?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Жарлықты жұмыс үстеліне орын ауыстыру үшін
1. Менің құжаттарым (Мои документы) қапшығын ашыңдар.
2. Дискіні немесе қапшықты екі рет шертіңдер.
3. Керек элементті — файлды, бағдарламаны, қапшықты, принтерді немесе
компьютерді шертіңдер.
4. Файл (Файл) менюіндегі Жарлықты дайындау (Создать ярлык) командасын
таңдаңдар.
5. Жұмыс үстелі көрінетін болуы үшін терезенің мөлшерін өзгертіңдер.
6. Жаңа жарлықты жұмыс үстеліне тасыңдар.
Менің компьютерімді ашу үшін жұмыс үстеліндегі Менің компьютерім
(Мои компьютер) таңбашасын екі рет шертіңдер.
• Сондай-ақ объектіні жұмыс үстеліне маустың оң жақ батырмасымен сүйреп
тасуға болады, ал содан кейін Жарлықтарды дайындау (Создать ярлыки)
командасын таңдауға болады.
• Жарлықтың қасиеттерін өзгерту үшін оны маустың оң жақ батырмасымен
шертіңдер де Қасиеттері (Свойства) командасын таңдаңдар.
• Қандайда бір элементтің жарлығын жойған кезде элементтің өзі
жойылмайды. Ол бұрын қай жерде тұрса, компьютерде сол жерде сақталады.

Қапшықта жарлық дайындау үшін
1. Менің құжаттарым (Мои документы) қапшығын ашыңдар.
Егерде Менің құжаттарым «Мои документы» қапшығында немесе оның ішкі
қапшықтарында жарлықты орналастыру ұйғарылған қапшық жоқ болса, онда
Іздестіру «Поиск» батырмасын басып оны табыңдар. Іздестіру құралын іске
қосу үшін Іске қосу (Пуск) батырмасын басыңдар, Іздестіру (Поиск)
командасын таңдаңдар, ал содан кейін Файлдар мен қапшықтар (Файлы и
папки) командасын таңдаңдар.
2. Жарлық орналастырылатын қапшықты екі рет шертіңдер.
3. Файл меньюіндегі Дайындау (Создать) командасын, ал содан кейін жарлық
(ярлык) командасын таңдаңдар.
4. Жарлықты дайындау шеберінің нұсқауын орындаңдар.
• «Мені құжаттарым» қапшығын ашу үшін жұмыс үстеліндегі Менің құжаттарым
(Мои документы) таңбашасын екі рет шертіңдер.
• Егерде қапшықтың жарлығын дайындау қажет болса, онда оны маустың оң жақ
батырмасымен шертіңдер де жарлықты дайындау (Создать ярлык) командасын
таңдаңдар. Нәтижесінде таңдап алынған қапшықтың жарлығы дайындалатын
болады. Жарлықты орын ауыстыру үшін оны таңдаңдар да содан кейін жаңа
орынға сүйреп тасыңдар.
• Жарлықтар жиі пайдаланылатын бағдарламаны тез іске қосуға немесе
файлдар мен қапшықтарды, олар орналасқан жерге қатынамастан, тез ашуға
мүмкіндік береді. Қосымша мағлұматтар алу үшін Сондай-ақ қараңдар (См.
также) сілтемесін шертіңдер..

Файлдың немесе қапшықтың атауын өзгерту үшін

1. Менің құжаттарым (Мои документы) қапшығын ашыңдар.
Егерде Менің құжаттарым «Мои документы» қапшығында немесе оның ішкі
қапшықтарында атауын өзгерту ұйғарылған файл немесе қапшық жоқ болса,
онда Іздестіру «Поиск» батырмасын басып ол файлды немесе қапшықты
табыңдар. Іздестіру құралын іске қосу үшін Іске қосу (Пуск) батырмасын
басыңдар, Іздестіру (Поиск) командасын таңдаңдар, ал содан кейін Файлдар
мен қапшықтар (Файлы и папки) командасын таңдаңдар.
2. Атауы өзгертіліетін файлды немесе қапшықты таңдаңдар.
3. Файлдар мен қапшықтарға арналған типтік міндеттер (Типичные задачи для
файлов и папок) тобындағы Осы файлдың атауын өзгерту (Переименовать этот
файл) немесе осы қапшықтың атауын өзгерту (Переименовать эту папку)
сілтемесін шертіңдер.
4. Жаңа аиау енгізіңдер де ЕНГІЗУ (ВВОД) пернесін басыңдар.
«Мені құжаттарым» қапшығын ашу үшін жұмыс үстеліндегі Менің құжаттарым
(Мои документы) таңбашасын екі рет шертіңдер.
• Кейбір бағдарламалар файлдардың ұзын атауын танымайды. Мұндай
бағдарламалар үшін файлдың атауының шекті ұзындығы сегіз символды
құрайды. Файлдардың атауына кесесі символдарды пайдалану рұқсат
етілмейді: \ / : * ? " < > |.
• Сондай-ақ маустың оң жақ батырмасын шертіп және Атауын өзгерту
(Переименовать) командасын таңдап та Файл мен қапшықтың атауын
өзгертуге болады.
• «Documents және Settings», «Windows» немесе «System32» сияқты
қапшықтар жүйесінің атауын өзгертуге болмайды. Олар Windows-тың
қалыпты жұмыс істеуі үшін қажат.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Объектілерді жылжыту тәсілдері?
2. Объектілерді көшіру тәсілдері?
3. Объектілерді қайта атау тәсілдері
4. Объектілерді не үшін себетке көшіреді?
5. Объектілерді себеттен қайта қалпына келтіру тәсілдері?
6. Себетті тазалау операциясықалай ындалады?
6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға объектілерді көшіру және жылжыту туралы мағлұмат беру.
7) Үйге тапсырма § 3.5, бет. 93-99
Объектілермен жұмыс істеу.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 г.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 18 сағ.саны.: 1
Тақырып: Объектілерді іздеу. Сілтеуіш. Анықтама.
Мақсат: Оқушылардың объектілерді іздеу, сілтеуіш және анықтамалық жүйелер
туралы білімін қалыптастыру. Олармен жұмыс жасауды үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды Сілтеуіш және анықтама ұғымдарымен таныстыру
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылар еңбек ету сезімдерін тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Объектілерді не үшін себетке көшіреді?
2) Объектілерді себеттен қайта қалпына келтіру тәсілдері?
3) Себетті тазалау операциясықалай ындалады?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Windows-тың сілтеуіші компьютердегі файлдардың, қапшықтар мен
дискілердің иерархиялық құрылымын бейнелейді. Онда сонымен қатар қосылған
желілік дискілер бейнеленеді. Windows-тың сілтеуіші көмегімен файлдар мен
қапшықтарды көшірмелеуге, орнын ауыстыруға және атауын өзгертуге, сондай-ақ
оларды іздестіруді орындауға болады.
Windows файлдар мен қапшықтарды іздестіруді орындаудың бірнеше
мүмкіндіктерін ұсынады.
«Іздестіру бойынша көмекші» «Помощник по поиску» файлдарды
іздестірудің ең тез тәсілдерін қамтамасыз етеді. Егерде файлдардың тым жиі
пайдаланылатын типтерінің бірін іздестіру орындалатын болса, егерде
іздестірудің орындауы қажетті файлдардың немесе қапшықтардың толық атауы
немесе атауларының бөлігі белгілі болса, немесе егерде файлдың соңғы өзгеру
уақыты белгілі болса, онда «Іздестіру бойынша көмекші» «Помощник по поиску»
құралын пайдалану ұсынылады. Егерде атаудың тек бөлігі ғана белгілі болса,
онда атаудың осы бөлігі бар барлық файлдар мен қапшықтарды іздестіруге
арналған қойылымдық таңбаларды пайдалануға болады. Мысалы, «*хат.*»
«*письмо.*» сұранысы бойынша «Құттықтау хат.doc», «Арнайы хат.doc» және
«Арнайы хат.txt» («Поздравительное письмо.doc», «Специальное письмо.doc» и
«Специальное письмо.txt») файлдары табылатын болады.
Windows-тің сілтеуіші компьютердегі барлық файлдар мен қапшықтарды тез
қарап шығуға, сондай-ақ файлдарды бір қапшықтан екіншісіне көшірмелеуге
және орнын ауыстыруға мүмкіндік береді. Егерде файл мен қапшықтың орны
белгілі болса, онда Windows-тің сілтеуішін пайдаланыңдар.
Windows-тағы анықтамалық жүйе операциялық жүйенің жұмысымен байланысты
сұрақтардың көпшілігі бойынша пайдаланушыға анықтама берудің жақсы
құрылымдалған, өте қолайлы қызмет интерфейсі болып табылады.
Windows-тің анықтамалық жүйесі гипермәтін қағидасы бойынша құрылғын.
Сондықтан әрқашанда анықтама мәтінінде кездескен таныс емес терминнің
түсініктемесін тез алуға болады.
Анықтамалық жүйені шақыру
Windows-тың анықтамалық жүйесіне бірнеше тәсілмен қатынауға болады.
можно несколькими способами. Пайдаланушы өзінің көз қарасы бойынша сол
немесе басқа тиімді жағдайды таңдап алады. Windows-тың анықтамасына қатынау
тәсілдері:
- Windows+ F1 пернелерінің үйлесімі;
- Анықтама мен қолдау жолын (Windows XP-дағы) немесе Негізгі менюдің
анықтамасын (Windows-тың басқа нұсқаларындағы) таңдау;
- Анықтама > Анықтама мен қолдау орталығы немесе Анықтама > Операциялық
жүйе құрауышының қандайда бір менюінен Анықтаманы шақыру (Справка >
Центр справки и поддержки или Справка > Вызов справки) командаларын
таңдау.
Windows-тың қосымша бағдарламаларында анықтамалық жүйені шақыру ұқсас
тәсілдермен жүзеге асырылады:
- F1 батырмасын басу;
- выбрать команду Анықтама > Анықтама: бағдарламаның атауы немесе
Анықтама > бағдарлама менюінен Анықтаманы шақыру (Справка > Справка:
имя программы или Справка > Вызов справки из меню программы) (кейде
Меню анықтамасы орнына сол мағына мен міндеті бар пунктті қамтиды?).
Windows-тың қосымша бағдарламаларындағы жанама анықтамаға қатынау
тәсілдері:
- Shift+F1пернелерінің үйлесімін пайдалану;
- Анықтама > Қосымша бағдарлама терезесі менюінен Бұл қандай нәрсе?
(Справка > Что это такое? из меню окна приложения) командасын
таңдау.
Сұқбаттық терезелердегі жанама анықтамаға қатынау тәсілі: «?» терезесі
тақырыбындағы анықтаманы шақыру батырмасы бойынша шерту. Осы команданы
орындау кезінде маус көрсеткіші «?» таңбасы формасын қабылдайды. Оны
терезенің сұрақты шақырған объект тұрған орынға ауыстырыр және маус
батырмасын шерту керек.
Windows XP-дағы анықтама алу
Windows XP-ның операциялық жүйесінің «Анықтама мен қолдау орталығы»
терезесі (1-сурет) өзінің құрылымы мен анықтама алу тәсілі бойынша Windows-
тың алдыңғы нұсқаларының анықтамалық жүйесі терезесінің классикалық
формасынан ерекшеленеді.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Объектілерді іздеу қалай жүзеге асырылады?
2. Сілтеуіш деген не?
3. Анықтамалық жүйені қалай шақырамыз?
5.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға объектілерді іздеу, сілтеуіш және анықтамалық жүйелер туралы
мағлұмат беру.
7) Үйге тапсырма § 3.2, бет. 82-84
Көмек сөз алу. Сілтеуіш. Объектілерді іздеу.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011ж.
сабақ №: 19 сағ.саны.: 1
Тақырып: Ақпаратты жазу және оны есептеу. Ақпаратты тасымалдаушы.
Мақсат: Оқушылардың ақпаратты тасымалдаушы туралы және ақпаратты жазу
тәсілдері туралы білімін қалыптастыру. Олармен жұмыс жасауды
үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды ақпаратты тасымалдау және оны жазу жолдарымен
таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылар пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Объектілерді іздеу қалай жүзеге асырылады?
2) Сілтеуіш деген не?
3) Анықтамалық жүйені қалай шақырамыз?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Файлдар мен қапшықтарды жинақы-дискіге көшірмелеу үшін:
1. Жинақы-дискілер жазбасы құрылғысына жазылатын бос жинақы-дискіні
кірістіріңдер.
2. Менің компьютерім (Мой компьютер) қаншығын ашыңдар.
3. Жинақы-дискіге көшірмелеу қажет етілетін файлдарды немесе
қапшықтарды таңдаңдар. Бірнеше файлды ерекшелеу үшін басылған CTRL
пернесін ұстай отырып, олардың әрқайсысын шертіңдер. Содан кейін
Қапшықтар мен файлдарға арналған міндеттер (Задачи для папок и
файлов) тобындағы Осы файлды көшірмелеу (Копировать этот файл), Осы
қапшықты көшірмелеп алу (Скопировать эту папку) немесе Ерекшеленген
элементтерді көшірмелеп алу командасын таңдаңдар.
Егерде файлдар Менің суреттерім «Мои рисунки» қапшығында оргаласқан
болса, онда Кескіндерге арналған міндеттер (Задачи для изображений)
тобындағы Жинақы-дискіге көшірмелеу (Копирование на компакт-диск)
немесе Барлық объектіні жинақы-дискіге көшірмелеп алу (Копировать
все объекты на компакт-диск) командасын таңдаңдар да 5-қадамға
өтіңдер.
4. Элементтерді көшірмелеу (Копирование элементов) сұқбаттық
терезесінде жинақы-дискілер жазбасы құрылғысын таңдаңдар да
Көшірмелеу (Копирование) батырмасын таңдаңдар.
5. «Менің компьютерім» терезесінде жинақы-дискілер жазбасы құрылғысын
екі рет шертіңдер. Windows жинақы-дискілерге оларды көшірмелегенге
дейін файлдар тұратын уақытша аймақты бейнелейді. CD-ге жазу үшін
дайындалынған файлдар өрісінде жинақы-дискіге көшірмелеу ұйғарылған
сол файлдар мен қапшықтар бейнеленетініне көз жеткізіңдер.
6. CD-дегі жазбалардың міндеттері (Задачи записи на CD) тобындағы
Файлдарды жинақы-дискіге жазу (Запись файлов на компакт-диск)
сілтемесін таңдаңдар. Жинақы-дискі жазбасының шебері іске қосылатын
болады. Экранда пайда болған нұсқауды орындаңдар.
• «Менің компьютерім» терезесін ашу үшін жұмыс үстеліндегі Менің
компьютерім (Мой компьютер) таңбашасын екі рет шертіңдер.
• Көшірілетін файлдардың көлемі жинақы-дискінің сыйымдылығынан
артпауы тиіс. Стандарттық жинақы-дискіге 650 мегабайтқа (Мбайт)
дейін сыяды, ал сыйымдылығы үлкен жинақы-дискіге — 850 Мбайт.
• Жинақы-дискі жазбасы процесі барысында туындайтын уақытша файлдарды
сақтауға арналған бос орын қатқыл дискіде жеткілікті екендігіне көз
жеткізіңдер. Стандарттық жинақы-дискі жазбасы үшін Windows 700
Мбайт-қа дейінгі бос дискілік кеңістікті резервке сақтап қояды, ал
сыйымдылығы үлкен жинақы-дискі жазбасы үшін — 1 гигабайтқа (Гбайт)
дейін.
• Жинақы-дискіге файлдарды немесе қапшықтарды көшірмелегеннен кейін
олардың көшірмеленгеніне көз жеткізу үшін оны қарап шығу пайдалы.
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Ақпаратты дискетке көшіру жолдары?
2. Дискілерді пішімдеу қалай жүзеге асырылады?
3. Ақпарат тасымалдаушы деген не?
4. Дискетке қанша ақпарат сияды?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға объектілерді дискетке көшіру және оларды пішімдеу туралы
мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 3.5, бет. 104-105
Дискілерді пішімдеу. Объектіні дискетке көшіру.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011ж.
сабақ №: 20 сағ.саны.: 1
Тақырып: Paint графиктік редакторымен жұмыс.
Мақсат: Оқушылардың Paint графиктік редакторында жұмыс жасау кезеңдері
туралы білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды Paint графикалық редакторымен таныстыру
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және графиктік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылар пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру (3-5мин)
1) Ақпаратты дискетке көшіру жолдары?
2) Дискілерді пішімдеу қалай жүзеге асырылады?
3) Ақпарат тасымалдаушы деген не?
4) Дискетке қанша ақпарат сияды?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Графикалық редактор - графикалық бейне түріндегі суреттерді салуға және
оларды өңдеуге арналған арнайы бағыттағы программа. Қазіргі кезде нүктелік
(немесе растрлық) және векторлық деп аталатын графикалық редакторлардың екі
түрі белгілі. Нүктелік графикалық редакторларда кез келген сурет пиксельдер
деп аталатын нүктелерден тұратын кішкене бейшлер (мозаика) арқылы салынады,
ал нүктелердің әркайсысы түрлі түске бояла алады.
Paint (Paintbrush)- Windows жүйесінің стандарты программалар тобына
кіретін қарапайым нүктелік графикалық редактор. Paint өзінің мүмкіндіктері
жағынан профессионалды графикалық редакторлардан біршама төмендеу
болғанымен ол едәуір күрделі, әрі тартымды, түрлі-түсті және ақ-қара
суреттерді, схемаларды, сызбаларды (чертеждер) даярлауға мүмкіндік береді.
Бүл редакторды игеру онша қиын емес, оның құрамында сурет салу, сызу және
оларды өңдеуге арналған стандартты қарапайым аспаптар жиыны бар,
дайындалған бейнелер файлдардың кең тараған графикалык форматында
сақталады.
Windows жүйесінде Іске қосу=> Программалар=>Стандартты =» Paint
командалар тізбегін орындасақ, экранда программаның терезесі пайда болады.
Оның қүрамында бізге осыған дейінгі таныс элементтермея (жүмыс аумағы, меню
мен тақырып жолдары) бірге бірсыпыра жаңа элементтер де бар.
Терезенің сол жақ шеткі қабырғасында аспаптар тақтасы орналасқан. Одан
сіздер Paint-та кездесетін барлық сурет салу аспаптарын көре аласыздар. Кез
келген аспаптарды таңдау үшін соның белгісіне тышқан курсорын жеткізіп, оны
шерту жеткілікті. Осыдан кейін таңдап алынған аспаптың белгісі айқын түспен
ерекшелшеді.
Терезенің төменгі жақтауы бойымен түстер палитрасы орналаскан. Paint-та
бір уақытта екі түспен сурет салуға болады: қалам түсімен (мүнан былай оны
қысқаша негізгі түс деп атаймыз) және фон түсімен (мүнан былай оны фондық
деп атаймыз). Палитраның сол жақ шетінде бірі екіншісшің ішіне орналасқан
кішкене екі тіктөртбүрыш түр, осылардың үстіңгісі - негізгі түсті, ал
астыңғысы - фондық түстерді көрсетеді. Кез келген сәтте түстерді өзгерту
мүмкіндігі бар. Ол үшін курсорды палитрадағы жаңа түске апарып, тышқанның
сол жақ батырмасын шерте отырып негізгі түсті, ал оң жақ батырмасын басу
арқылы - фондық түсті өзгертуге болады.
Аспаптар тақтасының төменгі жағында сызықтар қалыңдығын анықтайтын
терезе орналасқан. Сызықтар қалыңдығын таңдап алған соң, соның көмегімен
түзу сызықты, доғаларды, тіктөртбүрыштар мен эллипс контурларын сызуға
болады. Сызықтың қалыңдығы сондай-ақ мыналарға да әсер етеді.
- аэрозоль балонының сыясының ені;
- өшіргіш (ластик) ені;
- бояуыш немесе қылқалам (кисть).
Жұмыс аумағы - салынатын графикалық бейне орналаса алатын экранның
тіктөртбүрышты ауданы (бөлігі). Егерде мөлшері жүмыс аумағынан да үлкен
сурет салынса, онда Терезе ішеттерінде жылжу сызғыштары пайда болады. Олар
экран бетінде жылжи отырып, бейненің кез келген бөлігін көруге мүмкіндік
береді. Ал егер жүмыс аумағынан кіші сурет салынса, онда ол терезенің
жоғарғы сол жақ бүрышында қара жақтаулармен қоршалып көрсетілетін болады.
Сергіту жаттығулары(2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Paint бағдарламасын іске қосу қалай жүзеге асырылады?
2. Paint бағдарламасының терезесі қандай элементтерден тұрады?
3. Сурет салу кезеңдері?
4. Редактордың қандай құралдары бар, ата?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға Paint графиктік редакторы туралы және сурет салу кезеңдері
туралы жалпы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 4.1, бет. 106-109
Paint программасын іске қосу. Сурет салу кезеңдері.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011ж.
сабақ №: 21 сағ.саны.: 1
Тақырып: Құралдар тақтасы, түстер палитрасы.
Мақсат: Оқушылардың Paint графиктік редакторының құралдар тақтасы және
түстер палитрасы туралы білімін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды Paint графикалық редакторының құралдар тақтасымен
және түстер палитрасымен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және графиктік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылар пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Paint бағдарламасын іске қосу қалай жүзеге асырылады?
2) Paint бағдарламасының терезесі қандай элементтерден тұрады?
3) Сурет салу кезеңдері?
4) Редактордың қандай құралдары бар, ата?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Paint аспаптарын іс жүзінде игеруге кіріспес бұрын ескертетін бір жайт
- редакторда жұмыс істеу барысында соңғы орындалған әрекетті өзгерту
мүмкіндігі бар (бұл әрекет барлық программаларда кездеседі). Өзгерту
операциясы алғашқы кезде жиі қолданылады. Оны іске асыру үшін менюдегі
Түзету=»Өзгерту {Ctrl+Z} (Редактирование =>Отменить) командасын таңдау
керек.
Аспаптар тақтасы қарапайым суретшінің аспаптарының жиынына ұқсас болып
келеді. Ең алғашқы аспапқа "Қылқалам (Кисть) жатады. Ол әдеттегі қарындаш
тәрізді сурет салу жұмысын атқарады. Мүндай аспапты таңдаған соң,
"тышқанның" стандартты курсоры Қылқаламға айналады.
Тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып (оны жібермей) курсорды экран
бетімен жылжытсаңыз курсор артында із қалдырады, оның түсі сол мезеттегі
тағайындалған түске сәйкес болады.
Мұнан төмен орналасқан аспап - Аэрозольді баллон нгмесе Шашыратқыш. Оны
таңдап алғаннан кейін тышқан курсоры косу символына ұқсас таңбаға айналады.
Енді сол жақ батырманы басып тұрып курсорды экран бетімен, оның артында
шашыраған бояуға ұқсас із қалады.
Тақта қүрамында екі түрлі өшіргіш (ластик) бар, олардың қарапайым
өшіргіштен басты айырмашылығы - белгілі бір түспен өшіреді. Бірінші ластик
барлық кескіндерді фондык, түспен өшіруге арналған. Ал екінші өшіргіш
негізгі түспен боялып салынған барлык фрагменттерді ғана фондық түске
айналдыра отырып. өшіреді. Бірінші өшіргіш арқылы кейіннен керекті фондық
түсті таңдап алып, экрандағы әртүрлі түстегі бейнелерді жаңа фондық түске
бояуға болады. Осы тәсілді пайдалану кезінде тышқанды екі рет шертсек, онда
курсор маңы бірден фондык түске боялады. Екінші түрдегі өшіргіш арқылы
өзімізіге қажет негізгі және фондық түстерді тағайындаған соң, өшіру
нәтижесінде негізгі түстегі фрагменттер фондық түске бояла бастайды. Осы
тәсілмен тышқанды екі рет шерту суреттегі курсор маңындағы түсті бояуды
түгелдей дерлік екіншісіне бірден өзгертуге мүмкіндік береді (яғни, дәл осы
уақытқа дейін негізгі түспен боялған бейне фондық түске боялып кетеді).
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)

Тапсырма1. Төртбұрыш құралын ғана пайдаланып, пойыз суретін сал.

Тапсырма2. Бұрыштары дөңгеленген тік төртбұрыш құралы көмегімен ПИРАМИДА
суретін сал.

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Құралдар тақтасы қандай құралдардан тұрады?
2. Түстер палитрасын қалай қолданамыз?
3. Егер құралдар тақтасы мен түстер палитрасы терезеде жоқ болса, оны
қалай шығарамыз?
4. Құралдардың қызметі қандай?
6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға Paint графиктік редакторының құралдар тақтасы мен түстер
палитрасын қолдану туралы жалпы мағлұмат беру. Төрбұрыш, бұрыштары
дөңгеленген төртбұрыш құралдары көмегімен сурет салу.
7) Үйге тапсырма § 4.2, бет. 110-113
Paint графикалық редакторының құралдары.

Пән Информатика сынып 7_ Дата . .2011 г.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 22 сағ.саны.: 1
Тақырып: Суреттерді құру, редакторлау, сақтау және ашу.
Мақсат: Оқушылардың суреттерді құру, сақтау, редакторлау және оны ашу
туралы білімдерін қалыптастыру. Қисық сызық және көпбұрыш
құралдарын қолдануды үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды графикалық редакторда жұмыс жасауға үйрету.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және графиктік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылар пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Құралдар тақтасы қандай құралдардан тұрады?
2) Түстер палитрасын қалай қолданамыз?
3) Егер құралдар тақтасы мен түстер палитрасы терезеде жоқ болса, оны
қалай шығарамыз:
4) Құралдардың қызметі қандай?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Қисық сызықтар сызу үшін:
1. Кривая құралының батырмасын шертіңдер.
2. Құралдар тақтасының төменгі жағында пайда болатын сызықтар
жиынан сызықтың қажетті қалыңдығын таңдаңдар.
3. Тышқан нұсқағышын сурет салу аймағындағы қисық сызық басталатын
жерге апарып, оның сол жақ батырмасын басып тұрып, қисық сызық
аяқталатын нүктеге тасымалдаңдар. Батырманы жіберіңдер.
4. Тышқанның нұсқағышын түзу сызықтың иілетін бөлігінің жанына
апарып, сол жақ батырманы басып тұрып, түзу сызықты иілетін
бағытта жылжытыңдар. Мұны орындағаннан кейін бір рет иілген
сызық шығады.
5. Егер екі сызық қажет болса, онда 4-қадамда орындаған әрекеттерді
қайталау қажет.

Көпбұрыштар салу үшін келесі әрекеттерді орындау керек:
1. Многоугольник батырмасын шертуден бастаңдар.
2. Құралдар тақтасының төменгі жағында пайда болатын жиыннан
көпбұрыштың үш түрінің бірін таңдаңдар.
3. Тышқан нұсқағышын көпбұрыштың бірінші қабырғасы басталатын жерге
апарыңдар. Содан кейін тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып,
нұсқағышты көпбұрыштың бірінші қабырғасы аяқталады деп ойлайтын
жерге дейін тасымалдаңдар. Батырманы жіберіңдер.
4. Тышқанның нұсқағышын екінші қабырғаның соңына дейін тасымалдап
сол нүктеде шертіңдер. Мұны орындағаннан кейін, редактор келесі
қабырғаны салады.
4-қадамның әрекеттерін көпбұрыштың барлық қабырғалары салынып болғанша
қайталаңдар.
Құю құралын пайдалану
Құралдар тақтасында Құю құралы , оның көмегімен тұйық контурды бояуға
болады. Егер контур тұйық болмаса, бояу бүкіл экранға төгіледі.
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Қисық сызық сызу үшін қандай әрекеттер орындалады?
2. Көпбұрыш салу үшін қандай әрекеттер орындалады?
3. Тұйық контурды қалай бояймыз?

Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма1. Қисық сызық құралының көмегімен СПИРАЛЬ суретін сал.

Тапсырма2. Эллипс және Қисық сызық құралдарының көмегімен МОНАДА суретін
сал.

Тапсырма3. Көпбұрыш құралы көмегімен қолыңды алмай келесі фигураларды
сал.

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға қисық сызық, көпбұрыш құралдары арқылы сурет салу туралы
жалпы мағлұмат беру.
7) Үйге тапсырма § 4.2, бет. 113-118
Paint графикалық редакторының құралдары.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 23 сағ.саны.: 1
Тақырып: Paint – тің қосымша мүмкіндіктері.
Мақсат: Оқушылардың Paint бағдарламасында командалармен жұмыс жасауға және
мәтіні бар сурет салып үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды Paint редакторының қосымша мүмкіндіктерімен
таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және графиктік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Бүріккіш құралын пайдалану әрекеттері?
2) Қылқалам құралын пайдалану қалай жүзеге асырылады?
3) Өшіргіш құралы қалай қолданылады?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Команданы орындатпау.
Егер бір жұмыстарың ойдағыдай болмаса, оны түзеуге болады. Соңғы үш
әрекетті әрқашан орындамауларыңа болады, ол үшін Орындатпау (Отменить)
командасын пайдалануға болады. Правка – Отменить командасын орындау соңғы
әрекетті ғана орындатпайды.
Ал оның алдында орындалған әрекетті болдырмау үшін, Отменить командасын
тағы бір рет пайдалану керек. Осы сияқты үшінші әрекетті де алып тастауға
болады.
Суретті қалай сақтайды.
Салған суреттерді, графиктерді қажет кезінде пайдалану үшін, оны
дискідегі файлда сақтаған жөн. Файлды дискіде сақтағанда оған ат беру
керек.
Paint программасының құжатын бірінші рет сақтап қою үшін Файл –
Сохранить как командасын орындаңдар. Сонда экранда Сохранить как...
диалогтық терезесі пайда болады, имя файла өрісіне файлға ат беріп,
Сохранить батырмасын шертіңдер.
Қайта сақтағанда Файл – Сохранить командасын орындаңдар. Сурет алғашқы
атымен сол файлда сақталады.
Мәтіні бар суреттер салу.
Өздерің салған суретке жазу қосуға болады. Суретке мәтін қосу үшін
келесі әрекеттер орындалады:
1. Надпись құралын таңдаңдар.
2. Тышқанмен мәтін жазылатын төрбұрышты жақтау салыңдар. Сонда
жақтаудың ішінде кірістіру меңзері пайда болады.
3. Пернетақтадан теретін мәтінде теріңдер.
4. Егер қаріптің өлшемін өзгерткілерің келсе немесе оларды курсив,
жартылай қалың немесе асты сызылған түрде жазғыларың келсе, онда
Шрифты құрал-саймандар тақтасы қажет болады.
5. Мәтінді енгізгеннен кейін, құрал-саймандар тақтасындағы қандай
да бір батырмада немесе мәтін жақтауының сыртында шертіңдер.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма.
Өз мектептеріңнің немесе үйлеріңнің жоспарын салыңдар.

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Суретті қалай сақтаймыз?
2. Әрекеттерді қалай орындатпаймыз?
3. Орындатпау әрекетін қалай орнына келтіреміз?
4. Мәтіні бар суретті қалай саламыз?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға редактордың командалары туралы мағлұмат беру.және мәтіні бар
суреттерді салып үйрету.

7)Үйге тапсырма § 4.4, бет. 129-133
Үзінділермен жүргізілетін әрекеттер.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 24 сағ.саны.: 1
Тақырып: Paint – тің қосымша мүмкіндіктері.
Мақсат: Оқушылардың Paint бағдарламасында үзінділермен жұмыс жасау туралы
білімдерін қалыптастыруды жалғастыру. Үзінділермен жұмыс жасауды
үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды үзінділермен жұмыс жасау тәсілдерімен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және графиктік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Суретті қалай сақтаймыз?
2) Әрекеттерді қалай орындатпаймыз?
3) Орындатпау әрекетін қалай орнына келтіреміз?
4) Мәтіні бар суретті қалай саламыз??
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Белгілеу немесе Ерікті аймақты белгілеу құралдарымен үзінді
таңдалғаннан кейін, олармен келесі әрекеттер орындалады:
1. Алмасу буферіне қиып алу.
2. Алмасу буферіне көшіру.
3. Осы суретті басқа жерге апару.
4. Берілгенсуреттің өлшемінде көшіру.
5. Оны сурет бойынша «көбейту».
6. Пішіні мен өлшемін өзгерту.
7. Өлшемін өзгерту және қисайту.
8. Төңкеру немесе кері бұру.
9. Түсін өзгерту.
10. Өшіру (жою).
Үзіндіні жылжыту және көшіру.
Үзіндіні жылжыту немесе көшіру үшін алдымен оны белгілеу керек. Содан
кейін алмасу буферінің көмегімен Правка менюінің Вырезать немесе Копировать
командаларының бірін пайдалануға болады. Вырезать командасын таңдағанда,
Paint программасы үзіндіні суреттен алып, алмасу буферіне орналастырады. Ал
егер Копировать командасын орындаса, онда сурет өзгермейді және алмасу
буферіне көшірмесі орналастырылады.
Суреттің үзіндісін көшіру үшін:
1. Суреттің үзіндісін белгілеу: Выделение батырмасына шертіп,
тышқан нұқағышын бөлінетін суреттің сол жақ жоғарғы бұрышына
орналастырыңдар. Содан кейін суреттің қажетті бөлігі пунктирлі
жақтау ішіне енгенше, тышқанның сол жақ батырмасын басып отырып,
диагональ бойымен жылжытыңдар. Батырманы жіберіңдер.
2. Правка – Копировать командасын орындаңдар.
3. Правка – Вставить командасын орындаңдар. Сонда үзінді терезенің
сол жақ жоғарғы бұрышында пайда болады.
4. Үзіндіні тышқанмен іліп алып, қажетті орынға апарыңдар.
Суреттің үзіндісін жылжыту үшін:
1. Суреттің үзіндісін белгілеу: Выделение батырмасында шертіп, тышқан
нұсқағышын бөлінетін суреттің сол жақ жоғарғы бұрышына
орналастырыңдар. Одан соң суреттің қажетті бөлігі пунктирлі
жақтаудың ішінде болғанша тышқанның сол жақ батырмасын басып
отырып диагональ бойымен жылжытыңдар. Батырманы жіберіңдер.
2. Правка – Вырезать командасын орындаңдар. Бұл жағдайда қиып алған
сурет жоқ болып кетеді.
3. Правка – Вставить командасын орындаңдар. Сурет үзіні терезенің
жоғарғы сол жақ бұрышында пайда болады.
4. Үзіндіні тышқанмен іліп алып, тиісті орынға қойыңдар немесе
бұрынғы орнына қайтарыңдар.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма. Киімдерін ауыстырыңдыр.

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Сурет көлемін қалай өзгертеміз?
2. Сурет көлемін қалай өз орнына келтіруге болады?
3. Суретті баспаға шығару командасы?
4. Үзіндіні көбейту қалай жүзеге асырылады?
5. Үзіндіні жылжыту әрекеттерінің тізбегі?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға үзінділермен жұмыс жасауға үйрету.

7) Үйге тапсырма § 4.4, бет. 133-143
Үзінділермен жүргізілетін әрекеттер.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 25 сағ.саны.: 1
Тақырып: WordPad мәтіндік редакторы көмегімен мәтіндік ақпараттарды өңдеу.
Мәтіндік редактор терезесі.
Мақсат: Оқушылардың WordPad мәтіндік редакторымен таныстыру, онымен жұмыс
жасау негіздерін түсіндіру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды WordPad мәтіндік редакторымен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және мәтіндік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1. Сурет көлемін қалай өзгертеміз?
2. Сурет көлемін қалай өз орнына келтіруге болады?
3. Суретті баспаға шығару командасы?
4. Үзіндіні көбейту қалай жүзеге асырылады?
5. Үзіндіні жылжыту әрекеттерінің тізбегі?
3)Жаңа тақырыпқакіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
WordPad редакторлары күрделі мәтіндік құжаттарды дайындауға мүмкіндік
береді. Алайда кейінгі
шығып жатқан мамандандырылған мәтіндік редакторларға қарағанда оның
мүмкіндігі төмендеу. Қазіргі кезде кеңінен қолданылып, ең қуатты,
мүмкіншілігі мол деп танылып жүрген мәтіндік редакторлардың жаңа түрлерімен
сіздер кейінірек таныс боласыздар. Сондықтан WordPad (Write) редакторының
тек негізгі жұмыс мүмкіндігімен қысқаша түрде таныстырамыз.
Windows жүйесінде - Іске косу=>Программалар => Стандартты => WordPad
командасын орындау қажет. WordPad және Write редакторлары мәтіндік
қүжаттарды пернелерде теріп дискілерде сақтауға, оларды өңдеуге – ішкі
көрінісі мен қаріпін өзгертуге, қүжат ішінде символдарды іздеу мен ауыстыру
әдістерін іске асыруға, графиктік суреттерді қосуға, онын беттерінің
параметрлерін өзгертуге жәш қағазға басып шығаруға мүмкіндік береді.
Осы атап өткен мүмкіндіктердің ішішн біз келешекте қажет болатын
мәтінді қағазға басып шығару жолын кеңінен қарастырып өтеміз. Windows
жүйесінің бір ерекшелігі – ондағы кез келген қолданбалы программадағы
мәтінді қағазға басу бір тәртіппен жүргізілетіндігі.
Редакторды іске қосқаннан кейін экранға WordPad мәтіндік редакторының
терезесі шығады. Терезе келесі элементтерден тұрады:
1. тақырып жолы
2. меню жолы
3. құрал-саймандар тақтасы
4. пішімдеу тақтасы
5. сызғыш
6. жұмыс аймағы.
Терезенің көп бөлігін бос кеңістік – жұмыс аймағы алады, оған мәтін
енгізіледі.
Терезенің тақырып жолында құжат аты және WordPad программасының аты
көрінеді.
Құрал-саймандар тақтасында жиі пайдаланылатын командаларды шақыру
батырмалары бар. әрбір батырманың міндетін білу үшін, тышқанның нұсқағышын
сол батырманың үстіне орналастырыңдар, аз уақыттан соң ішіне батырманың
қысқаша аты жазылған кішкене төртбұрыш шығады. Батырманың аты оның
орындайтын қызметін көрсетеді.
Терезеде орналасқан екінші тақта – бұл Пішімдеу тақтасы. Бұл тақтада
да мәтінді пішімдеу командаларына тез қатынау батырмалары орналасқан.
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. WordPad программасын іске қосу командасы?
2. WordPad терезесі қандай элементтерден тұрады?
3. WordPad терезесі элементтерінің қызметтері?
4. WordPad редакторы не үшін қолданылады?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға WordPad мәтіндік редакторы туралы жалпы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 5.1, бет. 146-149
WordPad мәтіндік редакторы. WordPad мәтіндік редакторында жұмыс жасау.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 26 сағ.саны.: 1
Тақырып: Мәзiр, құралдар тақтасы және сызғыш.мәтiндердi теру ережесi
Мақсат: Оқушылардың WordPad мәтіндік редакторының мәзірімен, құралдар
тақтасымен таныстыру. Мәтінді теру ережелерін ұғындыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды WordPad мәтіндік редакторымен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және мәтіндік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
Тест алу
3)Жаңа тақырыпқакіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Редакторды іске қосқаннан кейін экранға WordPad мәтіндік редакторының
терезесі шығады. Терезе келесі элементтерден тұрады:
7. тақырып жолы
8. меню жолы
9. құрал-саймандар тақтасы
10. пішімдеу тақтасы
11. сызғыш
12. жұмыс аймағы.
Терезенің көп бөлігін бос кеңістік – жұмыс аймағы алады, оған мәтін
енгізіледі.
Терезенің тақырып жолында құжат аты және WordPad программасының аты
көрінеді.
Құрал-саймандар тақтасында жиі пайдаланылатын командаларды шақыру
батырмалары бар. әрбір батырманың міндетін білу үшін, тышқанның нұсқағышын
сол батырманың үстіне орналастырыңдар, аз уақыттан соң ішіне батырманың
қысқаша аты жазылған кішкене төртбұрыш шығады. Батырманың аты оның
орындайтын қызметін көрсетеді.
Терезеде орналасқан екінші тақта – бұл Пішімдеу тақтасы. Бұл тақтада
да мәтінді пішімдеу командаларына тез қатынау батырмалары орналасқан.

Мәтінді енгізу және редакциялау:
Мәтінді енгізгенде жолдар автоматты түрде төмен жылжытылып отырады.
Мәтінді теру кезіндегі кейбір пернелердің қызметі:
Enter - жаңа жолға көшу
Shift - бас әріптерді теру
СарsLоск - бас әріптер режиміне ауысу
Васкsрасе - меңзердің сол жағындағы символарды өшіру
Delete - меңзердің оң жағындағы символдарды өшіру
Мәтінді пішімдеу:
Мәтіннің әлпетін өзгерту және мәтінді беттердің шеттері бойынша
тегістеу әрекеттері орындау мәтінді пішімдеу деп аталады.
Мәтіннің әлпеті: Ж- жартылай қалың, К - курсив, Ч - асты сызылған.
Кәдімгі Пішімдеу құрал-саймандар тақтасындағы Ж, К, Ч батырмаларын шерту
арқылы жылдам өзгертіледі.
Мәтінді тегістеу үшін Пішімдеу құрал-саймандар тақтасындағы сол жақ
шеті, оң жақ шеті, ортасы бойынша тегістеу батырмалары қолданылады. Бұл
әрекетті Формат - Абзац командалары арқылы да орындауға болады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
a. WordPad. мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?
b. WordPad. мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
c. WordPad.мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз
d. WordPad. мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз
e. Мәтіннің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?
f. Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?
6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға WordPad мәтіндік редакторының терезе элементтері туралы
жалпы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 5.1, бет. 146-149
WordPad мәтіндік редакторында жұмыс жасау.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 28 сағ.саны.: 1
Тақырып: Құжаттарды құру, сақтау және ашу. Мәтін үзінділерін өшіру,
форматтау.
Мақсат: Оқушылардың WordPad мәтіндік редакторының терезесі элементтерімен
және мәтін теру ережелерімен таныстыру. Редакторда құжаттарды құру,
сақтау және оны ашу туралы білімдерін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды құжтты құру, сақтау және ашу операцияларымен
таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және мәтіндік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1. WordPad. мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?
2. WordPad. мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
3. WordPad.мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз
4. WordPad. мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз
5. Мәтіннің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?
6. Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?
3)Жаңа тақырыпқы кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
WordPad қолданбасында құжат құру үшін, төмендегі негізгі сатыларын
орындау керек:
1. Қаріп және оның өлшемін таңдау
2. Мәтінді енгізу және редакциялау
3. Мәтінді пішімдеу
4. Құжатты сақтау және ашу
5. Баспаға шығару
әдетте программа іске қосылған кезде үнсіз келісім бойынша, яғни
автоматы түрде орысша және ағылшынша әріптермен мәтінді енгізу үшін Times
New Roman қарпі орнатылады. Олардың қажеттісін таңдап алу үшін,
пернетақтаның индикаторындағы екеінің бірін шерту қажет.
Мәтінді пернетақтадан енгізіледі. Мәтінді енгізгенде жолдар автоматты
түрде төмен жылжып отырады.
Enter пернесін тек абзац соңында немесе мәтінді бос жол жасау үшін
басады. Бас әріп теру үшін Shift пернесін басып тұрып, қажетті әріпті
теріңдер. Жолды түгел бас әріппен теру үшін, Caps Lock пернесін басып
қойыңдар, ал кіші әріпке көшу үшін, оны екінші рет басыңдар.
Егер сендер керек емес әріпті теріп қойсаңдар, онда BackSpace пернесін
пайдаланып қате әріпті немесе символды жоюларыңа болады.
Мәтінді жою үшін, Delete пернесін де пайдалануға болады. Егер меңзерді
өшіретін әріптің алдына қойып Delete пернесін басса, оның соңындағы әріп
өшеді.
Мәтіннің бүтін бөлігін де өшіруге болады. Ол үшін өшірілетін мәтіннің
бөлігін тышқанның көмегімен белгілеп, Delete пернесін басыңдар.
Мәтіннің блогын тышқанның көмегімен белгілеу үшін, блок басында
тышқанның сол жақ батырмасын шертіп, оны жібермей отырып, тышқан нұсқағышын
белгіленетін блоктың соңына жылжытыңдар.
Құжат бойы меңзерді жылжытуға арналған пернелер комбинациялары
|Пернелер |Міндеті |
|комбинациялары | |
|Ctrl + ↑ |Меңзерді бір абзацқа жоғары жылжытады |
|Ctrl + ↓ |Меңзерді бір абзацқа төмен жылжытады |
|Ctrl +← |Меңзерді бір абзацқа солға жылжытады |
|Ctrl + → |Меңзерді бір бетке жоғары жылжытады |
|Pg Up |Меңзерді бір бетке төмен жылжытады |
|Pg Dn |Меңзерді бір бетке жоғары жылжытады |
|Home |Меңзерді ағымдағы жолдың басына жылжытады |
|Ctrl + Home |Меңзерді құжаттың басына жылжытады |
|End |Меңзерді ағымдағы жолдың соңына жылжытады |
|Ctrl + End |Меңзерді құжаттың соңына жылжытады |

Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Пернетақта тілін қалай өзгертеміз?
2. Мәтін блогын қалай белгілейміз?
3. Құжат бойынша қалай жылжимыз?
4. Құжат құру кезеңдері?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға WordPad – та құжат құру, сақтау және оны ашу туралы мағлұмат
беру.

7) Үйге тапсырма § 5.1, бет. 149-156
WordPad – та құжат құру.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 29 сағ.саны.: 1
Тақырып: Мәтінге графиктік объектілерді және графиктік объектілерді мәтінді
қою.
Мақсат: Оқушылардың WordPad құжаттарына графиктік суреттерді кірістіру
туралы білімдерін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды мәтінге графикалық объектілер кірістіру
тәсілдерімен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау және мәтіндік
редакторларда жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

Сабақ барысы
1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Мәтінді пішімдеу деген не?
2) Құжатты басып шығару?
3) Қаріпті пішімдеу қалай жүзеге асырылады?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
WordPad құжатында қалай ұйымдастыруға болады:

WordPad құжатына суреттерді кірістіру.
WordPad құжатына дайын суреттерді, сондай-ақ Paint графикалық
редакторында немесе басқа графикалық қолданбаларда жасалған суреттерді
кірістіруге болады.
Графикалық объектіні кірістіру үшін келесі әрекеттерді орындаңдар.
1. Paint редакторын пайдаланып сурет салыңдар немесе дайын суретті
суреттер кітапханасынан алыңдар.
2. Суретті белгілеңдер.
3. Правка менюінен Копировать немесе Вырезать командаларының бірін
таңдаңдар.
4. Суретті кірістіретін мәтінді ашыңдар.
5. Меңзерді құжаттың суретті кірістіретін жеріне орналастырып,
Вставить батырмасын шертіңдер немесе Правка - Вставить
командасын орындаңдар.
6. Суретті тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып іліп алыңдар
да, мәтіннің тиісті жеріне орналастырыңдар.

Сергіту жаттығуы.

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма 1. Келесі мәтінді теріп оған сурет кірістіріңдер.
Компьютер деген не
«Компьютер» сөзі «есептеуіш» дегенді білдіреді, яғни есептеулерге
арналған құрылғы. Мәліметтер өңдеуді, оның ішінде есептеулерді,
автоматтандыруға қажеттілік өте ертеде пайда болған. Мыңдаған жылдар бұрын
есеп-қисап үшін таяқшалар мен ұсақ тастар және т.б. пайдаланылған. 1500
жылдан бұрынырақ санауды жеңілдету үшін есеп шот пайдалана бастады.
1642-жылы Блез Паскаль сандарды қосуды механикалық түрде орындайтын
құрылғыны ойлап тапты, ал 1673-жылы Готфрид Вильгельм Лейбниц төрт амалды
механикалық түрде орындауға мүмкіндік беретін арифмометрді құрастырды. XIX-
ғасырдан бастап арифмометр өте кең қолданыс тапты. Онда тіпті өте күрделі
есеп-қисапты орындады, мысалы артиллериялық атыстарға арналған
баллистикалық есептеулер. Жылдам және белгілі бір нұсқаулар тізбегін дәл
сақтап (мұндай нұсқаулар тізбегі ақыр соңында бағдарлама деп аталды)
арифмометрде жұмыс істейтін адам – есептегіш – арнайы кәсіп бар болды.
Бірақ көптеген есептеулер өте баяу жүргізілді – тіпті ондаған есептегіштер
бірнеше апта және айлап жұмыс істеуге тиіс болды. Себебі қарапайым – мұндай
есептеулерде орындалатын әрекеттерді таңдау мен нәтижелерді жазуды адамдар
жүргізді, ал оның жұмыс істеу жылдамдығы айтарлықтай шектеулі.
XIX-ғасырдың бірінші жартысында ағылшын математигі Чарльз Бэббидж
әмбебап есептеуіш құрылғы – адамның қатысуынсыз есептеулерді орындауға
тиісті Аналитикалық машинаны құрастыруға талпыныс жасады. Ол үшін ол
енгізілген перфокартаның (тесіктердің көмегімен жазылған ақпараты бар тығыз
қағаздан жасалған карталар, ол кезде олар тоқыма станоктарында кеңінен
пайдаланылған) көмегімен бағдарламаны орындай білуі және мәліметтер мен
аралық нәтижелерді сақтауға арналған «қоймасы» ( қазіргі терминологияда –
жад) бар болуы тиіс еді.

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Алмасу буферінен суретті құжатқа қою үшін қандай команда орындаймыз?
2. Мәтінді іздеу әрекеттерінің тізімі?
3. Мәтінді ауыстыру әрекеттерінің тізімі?
4. Құжатқа күн мен уақытты кірістіру қалай орындалады?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға WordPad – та құжаттарына суреттерді кірістіру туралы
мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 5.2, бет. 175-179
WordPad құжатына суреттерді кірістіру.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 30 сағ.саны.: 1
Тақырып: Калькулятор. Қарапайым және күрделі есептеулерді жүргізу
Мақсат: Оқушыларды Калькулятор программасымен таныстыру, программа туралы
жалпы мағлұмат беру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды калькулятор программасымен таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу .
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) WordPad программасында графикалық объектілерді қалай қоямыз?
2) WordPad-та суретті құжат бойынша қалай жылжытамыз?
3) WordPad программасының қандай қосымша мүмкіндіктері бар?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Компьютердің сандық ақпаратпен жұмыс істеуін «Калькулятор»
қолданбасының көмегімен көрсетуге болады. Бұл қолданбалы программа кәдімгі
электрондық калькуляторлардың жұмысын модельдейді. Калькуляторды пайдалана
отырып, есептеулерді жылдам орындауға және есептеу нәтижелерін басқа
программаларға беруге болады.
Калькуляторды іске қосу үшін келесі команданы орындаймыз:
Пуск – Программы – Стандартные – Калькулятор
Мұны орындағаннан кейін, экранда калькулятордың терезесі пайда болады.
Егер калькулятор бірінші рет қосылса, онда қарапайым калькулятор шығады,
сонан соң соңғы рет жұмыс істеген калькулятордың нұсқасы көрінеді.
Экрандағы калькулятордың түрі кәдімгі қалта калькуляторының түріне
ұқсайды, тек оған тақырып жолы мен меню жолы қосылған.
Қарапайым калькулятор арифметикалық амалдардан басқа санаулы
әрекеттерді және бірнеше функцияларды ғана орындайды. Калкулятордың
бірініші түрінен екінші түріне ауысу үшін Вид менюінен оның сәйкес типін
таңдау арқылы орындайды.
Калькулятормен жұмыс жасаудың принципі кәдімгі қалта калькуляторымен
жұмыс істеумен бірдей. Сандарды және командаларды калькуляторға енгізу
тышқанның сол жақ батырмасымен калькулятордың батырмаларын шерту немесе
пернетақтадағы сәйкес цифрлы батырмаларды басу арқылы орындалады.
Пернетақтаның сандық блогынан сандарды енгізу үшін NumLock пернесін
басамыз. Енгізілген цифрлар индикация өрісінде пайда болады.
Сергіту жаттығулары (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)

Тапсырма1. Бірдей сандар
Тек қана қосу амалын қолдана отырып, 28 санын бес 2 саны арқылы және 1000
санын сегіз 8 санынмен жазыңдар.
Жауабы:
28=22+2+2+2; 1000=888+88+8+8+8.
Тапсырма2.Сандар каруселі
37 санының қызықты қасиеттері.
37* 3=111
37 * 6=222
37 * 9=333
37 * 12= 444
37 * 27=999

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Калькулятор программасы не үшін қолданылады?
2. Калькяторды қалай іске қосамыз?
3. Калькулятордың қандай түрлері бар?
4. Калкулятормен жұмыс жасау қалай жүзеге асады?
6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға калькулятор программасы туралы жалпы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 6.2, бет. 183-186
Калькулятор программасы.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 31 сағ.саны.: 1
Тақырып: Фонограф көмегімен ЭЕМ-ге әуендер мен сөздерді жазу және тыңдау.
Әмбебап лазерлік ойнатқыштардың көмегімен музыкалық шығармаларды
тыңдау.
Мақсат: Оқушыларды мультимедиа программаларының жұмысымен таныстыру. Әуен
мен сөздерді жазып және оларды тыңдауды үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды Фонограф программасымен танытыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту. Мультимедиалық құралдарды пайдалану деңгейін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу .
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1) Калькулятор бағдарламасын қалай іске қосамыз?
2) Калькулятор түрлері және олардың айырмашылығы?
3) Қарапайым есесптеулер жүргізу жолдары?
4) Инженерлік калькулятормен жұмыс жасау жолдары?
сабаққа дайындығын тексеру;2)оқушыларды түгендеу.
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Мультимедиа – бұл бір уақытта мәтіндік, графикалық, дыбыс, бейне, әуен
және анимация қолданатын компьютердің аппараттық және программалық
жабдықтамасы. Мульти деген – көп, медиа – бұқаралық ақпарат құралдарының
жалпы атауы. Көптеген компьютерлік ойындар мультимедиа негізінде
құрастырылған. Мульитмедианы қолдану үшін компьютерде қосымша аппараттық
құралдар болуы қажет: дыбыс картасы және CD-ROM, микрофон, колонкалар,
наушниктер.
Лазерлік ойнатқыш программасы CD-ROM – ды пайдаланып музыкалық компакт-
дискіні ойнатуға мүмкіндік береді. Іске қосу үшін:
Пуск – Программы – Стандартные – Мультимедиа – Лазерный проигрыватель
Лазерлік ойнатқыш программасы жұмысын тотқанша ойнайтын режимін қоюға
болады.
Лазерлік ойнатқыштың арнайы батырмалары бар, олардың көмегімен бір
әнннен екінші әнге көшуге, ойнатуды тоқтатуға, уақытша үзуге, сондай-ақ
компакт-дискіні алып қоюға да болады.
Лазерлік ойнатқыш, Әмбебап ойнатқыш және Фонограф программаларымен
жұмыс істеген кезде басқаларға кедергі келтірмеу үшін дауыстың қаттылығын
реттеу керек. Ол үшін тапсырмалар тақтасында Громкость түрінде
бейнеленгенбелгішені шертеміз. Сонда дауыс қаттылығын реттеуші шығады. Онда
тышқан нұсқағышымен сәйкесінше түзетулер жүргізуге болады.
Әмбебап ойнатқыш мультимедиа файлын іске қоса алады, яғни, лазерлік
ойнатқыш дыбыс компакт-дискілерімен не жаса са, ол да дыбыс және
бейнеақпарат көздерімен соны жасайды.
Фонограф программасы кішігірім дыбыстық файлдарды өздеріңнің
программаларың мен құжаттарыңда қолдану үшін дискіге жазуға мүмкіндік
береді. Дыбыстық файлдарды электрондық пошта, жергілікті желі арқылы
жіберуге болады. Сергіту жаттығуы. (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма.
Дыбыстық файл құру жолын көрсетіңіз.

|1 |2 |3 |
|Өз дауысыңды жаз |Файлда сақта |WordPad құжатына |
| | |қой |
|1 Фонограф программасын|Файл – Сохранить |1 Фонограф – ты қос|
|ашу | | |
| | | |
|2 Микрофон қосып, | |2 Файл –ды аш |
|Запись | | |
|батырмасын басып, сөйле| | |
|3 Сөйлеп болған соң, | |3 Правка- |
|Стоп бас | |Копировать |
| | |командасын орында |
|Тыңдап болған соң, | |4 WordPad |
|Переход в начало | |программасын аш |
|батырмасын бас | | |
|5 Воспроизведение | |5 Правка – Вставить|
|батырмасын бас | |командасын орында |

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Әмбебап ойнатық программасы не үшін қолданылады?
2. Фонограф көмегімен дыбыс жазу реті қандай?
3. Дыбыс қаттылығын қалай реттейміз?
4. Мультимедиа дегеніміз не?

6. Сабақты қорытындылау
Оқушыларға мультимедиа программалары туралы жалпы мағлұмат беру.

7) Үйге тапсырма § 7.1, бет. 196-201
Лазерлік ойнатқыш программасы. Дауыс қаттылығын реттеу. Әмбебап ойнатқыш
программасы. Фонограф программасы.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 32 сағ.саны.: 1
Тақырып: Компьютердің көмегімен хабарларды жеткізу және қабылдау.
Жергілікті желі. Электрондық пошта.
Мақсат: Оқушыларды жергілікті желі және электрондық пошта ұғымдарымен
таныстыру. Электрондық хабарламаларды қабылдау және жеткізу туралы
білімдерін қалыптастыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушылады жергілікті желі және электронды пошта ұғымдарымен
таныстыру.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту. Желілік құралдарды пайдалану деңгейін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу .
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1) Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2) Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1. Әмбебап ойнатық программасы не үшін қолданылады?
2. Фонограф көмегімен дыбыс жазу реті қандай?
3. Дыбыс қаттылығын қалай реттейміз?
4. Мультимедиа дегеніміз не?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Компьютерлік желі – бұл әр түрлі ресурстарды, мысалы,программаларды,
құжаттарды және құрылғыларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен
жалғастырылған компьютерлер тобы.
Бір-бірімен жақын аралықта орналасқан компьютерлер тобын жергілікті
желі деп атайды.
Қандай да бір желілік қорды пайдалану үшін:
a. Сетевое окружение қапшығын ашыңдар да, онда қажетті қоры бар
компьютерді таңдаңдар.
b. Компьютердегі қорды ашу керек
c. Егер қорға қатынау шектелмеген болса, онда бұл дискімен немесе
қапшықпен жергілікті қор сияқты жұмыс істеуге болады.
d. Егер қорға қатынау парольмен шектелген болса, пайда болған диалогтық
терезеде парольді енгізіп, ОК батырмасын басу керек.
Электрондық пошта кәдімгі поштаны еске салады: өздерің жіберетін немесе
алатын хабарлардың барлығы желілік серверде орнатылған басты бір «пошта
бөлімі» арқылы өтеді.
Компьютер желілерінің көмегімен тек бір қала аумағында ғана емес, дүние
жүзі деңгейінде де ақпаратты жіберуге және алуға болады. Ақпарат хат, есесп
беру, құжат, баяндама, электрондық кесте және т.б. болуы мүмкін.
Мұндай желі арқылы хабар алмасу жүйесін электрондық пошта деп атайды.
Желі абоненті өзі қосылған тораптың пошталық серверінде тіркеледі және
бұл сервер оған жеке пошта жәшігін тағайындайды, яғни пошта серверінде оған
сыртқы жадтың бөлімі арналады. Әрбір пошта жәшігіне өз аты беріледі. Бұл
жәшікке жіберуші абоненттен алушы абоненттің атына жіберілген хаттар мен
пошта келіп түседі.
Сергіту жаттығуы. (2 мин)
5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырма.
Электрондық поштаның кәдімгі поштамен ұқсастығымен айырмашылығын жаз.
|Ұқсастығы |айырмашылығы |
| | |

Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. Жергілікті желі дегеніміз не?
2. Электрондық пошта не үшін қажет?
3. Хабарлар құру жолы?
4. Желілік қорды пайдалану реті?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға жергілікті желі және электрондық пошта жайлы жалпы мағлұмат
беру.

7) Үйге тапсырма § 8.1, бет. 206-220
Компьютерлік желілер.Электрондық пошта дегеніміз не. Хабарлама құру.

Пән Информатика сынып 7_ Күні . .2011ж.
сынып 7_ Күні . .2011 ж.
сабақ №: 33 сағ.саны.: 1
Тақырып: Компакт – дискіден программаларды қондыру және жіберу.
Мақсат: Оқушыларды компакт – дискіден программаларды орнату және іске қосу
туралы білімдерін қалыптастыру және компакт-дискіден программаларды
орнатуды үйрету.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды компакт-дискілермен жұмыс жасаға үйрету.
Дамытушылық –Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілеттерімен дағдыларын
дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың пәнге деген дұрыс қатынасын тәрбиелеу .
Сабақ түрі: лекция сабақ
Сабақ типі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio бағдарламасы, ActivBoard,
ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 7
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 7
сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық
материалдар, 7 сынып.

Сабақ барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин):
а)оқушылар тізімі;
ә)кабинет жағдайы;
б)сабақ барысымен таныстыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.(3-5мин)
1. Жергілікті желі дегеніміз не?
2. Электрондық пошта не үшін қажет?
3. Хабарлар құру жолы?
5. Желілік қорды пайдалану реті?
3)Жаңа тақырыпқа кіріспе (3-5 мин)
4)Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
Кейінгі кезде компьютерлік программалар компакт-дискілерде таратылады.
Бұл қолданбалы программалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы
мүмкін. Сондықтан компакт-дискідегі программаны компьютерге дұрыс орната
білудің үлкен мәні бар.
Компакт-дискідегі программаны орнатуды қандай да бір ойынның мысалында
қарастырайық.
Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады, яғни сендер CD-
ROM ға қойсаңдар болды, әрі қарай іске қосу автоматтты түрде жүреді. Онда
пайда болған безендірілген бастамасы бар терезеде Install батырмасын таңдау
керек немесе егер мұндай батырма жоқ болса, Setup батырмасын шертіңдер.
Орысша нұсқада бұл батырмалардың кез келгенінің орнында Установить
батырмасы болады. Егер тіпті бұл батырмалар да болмакса, онда ОК және
Cancel екі батырмасы, орысша нұсқада ОК және Отмена батырмалары болады. Бұл
жағдайда ОК батырмасын шертіңдер.
Орнату кезінде онда мынадай батырмалардың үйлесімінің бірі бар: Yes,
No, Agree, No; Да, Нет, Согласен, Не согласен және т.б. лицензиялық келісім
терезесі жиі пайда болады. Бұл жағдайда әрқашан мақұлдап, Yes, Agree; Да,
Согласен деп жауап беру қажет.
Содан соң орнату барысында тек ОК, Next батырмасын басу керек.
Сондай-ақ соңғы кездерде Орнату базасы бар ойындар жинағы кең таралды.
Олардың соңғылары автоматты қосқышпен жабдықталған.
Егер автоматты түрде қосылмаса, онда базаның файлын дискіден өз
беттеріңмен іздеуге тура келеді.
Сергіту жаттығуы. (2 мин)

5) Жаңа тақырыпты бекіту (10-15 мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1. CD диаметрі қандай?
2. CD –де не сақталады?
3. CD –ге қанша рет ақпарат жазуға болады?
4. CD –де қандай көлемде ақпарат орналасады?
5. Компакт-дискіден программа қалай орнатамыз?

6.Сабақты қорытындылау
Оқушыларға жергілікті желі және электрондық пошта жайлы жалпы мағлұмат
беру.

7) Үйге тапсырма § 7.2, бет. 201-205
Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу.

-----------------------
Күн мен уақытты кірістіру
1. Вставка
2. Дата и Время
3. ОК

Мәтінді ауыстыру
1. Правка
2. Заменить
3. Образец
4. Заменить

Мәтінді іздеу
1. Правка
2. Найти
3. Образец
4. Найти далее

Қалып-күй жолы

Сызғыш

Тақырып жолы

Меню жолы

Құрал-саймандар тақтасы

Пішімдеу тақтасы

Жұмыс аймағы

Меңзер немесе енгізу нүктесі