Ана тілі, 3 сынып

Ана тілі, 3 сынып
І бөлім. Талаптан да, білім мен өнер үйрен.

№1. Сабақтың тақырыбы:Әліппенің атасы. (А. Байтұрсынов жинағынан)
Мақсаты: Оқушыларға Ахмет Байтұрсынұлы өмірі жайлы түсінік бере отырып, сабақтың тақырыбын ашу, талдау жұмыстарын жүргізу, мазмұнын игеру, біліктілігін арттыра түсуге көмек беру, жағдай жасау. Ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдылары мен жазбаша тілдерін жетілдіруге ықпал жасау; Зиялы адамдар өмірімен таныстыра отырып, білімге деген құштарлығын арттыру, адамгершілікке баулу.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.
Көрнекілігі : Кітап, Ахмет Байтұрсынұлы суреті, суреттер, сызба
Әдісі: іздену, сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ .Мақсат қою кезеңі: сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
ІІІ. Жаңа сабақ
Кіріспе: 1. Ана тілі оқулығымен, жазған, құрастырған адамдар жайлы, шығарған баспамен таныстыра кету. Кітапты күтіп ұстау, оған көп адамның еңбек еткені, кісі еңбегін сыйлау керектігін, өзінен кейін тағы кіші достары ұстайтынын ескерте кету.
2. Кітаппен жұмыс: суретке зер салып <<Білімді>>, <<Білімсіз>> сөздерінің мағынасын түсіндіру арқылы тақырыпты ашу.
3. << Кім жылдам?>> ойыны арқылы шарларды ұстау арқылы мақал құрастыру.
<<Білімдіге дүние жарық, білімсіздің күні кәріп>> (шардың түсіне мән бер, неліктен солай екенін түсіндір.)
Жаңа сабақты оқушы көмегімен талдау: 1. Білім көзі - <<Әліппеде>>, осы пікірмен келісесің бе? Өз көзқарасыңды білдір. Тұңғыш әліппені жазған кім? Ол туралы не білесің? (әңгімелеу) 2. Берілген сурет топтамасымен жұмыс: Ахмет Байтұрсынұлы (1873-1938) - ақын, ағартушы, ғалым. Қостанай облысында туған. <<Әліппе>> оқулығын жазған.
3. Мәтінді түсініп оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу.б/ Дәптермен жұмыс
( Түсті бояумен ерекшеленген сөздерді теріп жазып, түсіндір)
Сөздік жұмыс жүргізу: <<жер аудару, сөз мұрасы>>.
ІҮ. Түсінгендерін тексеру: Ахмет Байтұрсынұлы туралы толығырақ әңгімеле. Он жаста деген сөз неге қарамен жазылған деп ойлайсың? Білім алу не үшін керек екен?
Ү. Қорыту: Білім туралы мақал-мәтелдер айту.
ҮІ. Үйге тапсырма: Мәтінді түсініп оқу, әңгімелеу. Бағалау.

№2. Тақырыбы: Оқуға шақыру. Ахмет Байтұрсынұлы
Мақсаты: А.Байтұрсынұлы жайлы білгенін еске түсіре отырып, оқушыларды мәнерлеп оқуға, мазмұнын игеруге, біліктілігін арттыра түсуге көмек беру, жағдай жасау; ауызша сөйлеу дағдылары мен жазбаша тілдерін жетілдіре отырып, ойын қорытып түсіндіріп айта білуге ықпал жасау; оқуға, білімді алуға ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас. Көрнекілігі: кітап, пікір ағашының суреті, сызба, өлең жолдары
Әдісі: түсіндіру, әңгіме, сұрақ-жауап. Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру, сұрау.
Тұңғыш әліппені жазған кім? Ол туралы не білесің? (әңгімелеу) Кітаптағы суреттер сыры неде?
ІІІ .Жаңа сабақ: 1. Кіріспе: Ахмет Байтұрсынұлы туралы білгеніңді пайдаланып, << Пікір ағашын>> толтыр. 2. Өлеңді түсініп оқып, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу, түсті бояумен жазылған сөздерге көңіл бөлу. 3. Дәптермен жұмыс (түсті бояумен ерекшеленген сөздерді теріп жазып, түсіндір) 4.сөздік жұмыс жүргізу <<Іздеп тауып алалық- бұл жерде: үйрену, оқу, іздену.>>
ІҮ.Жаңа сабақты пысықтау: 1. Өлеңді бөлімге бөліп оқу. а) оқуға шақыру. ә) еңбек іс- әрекеті. ә) Даналық. 2. Даналық сөзін басқаша қалай айтуға болады? Алмастырып көр. (өлеңді қайталап оқып көр.) 3. Ақын ойын енді түсіндің бе? Ахмет Байтұрсынұлы балаларды неге шақырады? Өз сөзіңмен түсіндіріп көр.
Ү. Қорыту: Сызбамен жұмыс: зер сал, өз сөзіңмен түсіндір. 1.Даналық, оқу, білім, т.б. сөздер неліктен құмырсқа түрінде көрсетілген деп ойлайсың? 2. << Даналық - өшпес жарық, кетпес байлық >> қалай түсінесің? Сызба арқылы көрсете аласың ба?
ҮІ.Үйге тапсырма: Жаттап ал, << Ахмет>> сөзжұмбақ құрастырып көр. Бағалау.

№ 3. Тақырыбы: Дала жұлдызы . С Мәуленов
Мақсаты: Оқушыларға Ыбырай Алтынсарин өмірі жайлы түсінік бере отырып, сабақтың тақырыбын ашу, мазмұнын игеру, біліктілігін арттыра түсуге көмек беру, жағдай жасау; ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдылары мен жазбаша тілдерін жетілдіруге дағдыландыру; зиялы адамдар өмірімен таныстыра отырып білімге деген құштарлығын арттыру, адамгершілікке баулу.
Сабақтың түрі : аралас
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Ыбырай Алтынсариннің суреті, кітаптағы суреттер, кесте.
Түрі: аралас.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Өлеңді жатқа айту, өздері құрастырған сөзжұмбақты шешу.
ІІІ. Өткенді қорыту: Ахмет Байтұрсынұлы туралы не білесің?. Он жаста деген сөз неге қарамен жазылған екен? Білім алу не үшін керек екен? Өз ойың?
ІY. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық .
Ү. Жаңа сабақ: 1. Кіріспе. Жұмбақты шешіп, ортақ тақырып ойлап табу.( Кітап, қалам, бор - оқу құрал саймандары). 2. Берілген сурет топтамасымен жұмыс істей отырып, қазақ даласына білім жарығын алып келген Ыбырай Алтынсарин өмірі жайлы әңгімелеу.(оқушы 1-2 сабақта алған білімі бойынша түсінігін баяндайды) 3. Мәтінді түсініп оқу, сұрақтарға жауап алу, сөздік жұмыс жүргізу.Сергіту сәті
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: 1. Мәтінде кім туралы әңгімеленген? 2. Мәтіндегі оқиғаға қатысушыларды төмендегі үлгі бойынша ата.

Мәтін кейіпкерлері
Ол кім?
Ыбырай Алтынсарин
...
...

Жазушы, ақын, ағартушы ұстаз.
...
...

3. Суретпен жұмыс: а). Суреттегі адамдарға ат қой. ә) Қай оқиғаға сәйкес келеді деп ойлайсың? б) әңгіме құр. 4. Мәтіндегі түсті бояумен ерекшеленген сөздерге қарама-қарсы мағыналы тіркесті сөздер тап:
Жалғыз өскен емен- ... ( мыңдаған бұтақ, қалың орман,...)
Жалғыз жұлдыз - ... ( мыңдаған жұлдыз,топ жұлдыз,...)
ҮІІ. Қорыту: Осы сөздерді елестетіп, қиялдап, сурет салып көр.Әр жұлдызға ат қой.
ҮІІІ Үйге тапсырма 1.тақырыпты түсініп оқу, әңгімелеу. 2. Бағалау.

№4. Тақырыбы: Өнер, білім бар жұрттар.
Мақсаты: Мәнерлеп түсініп оқуға, сурет бойынша ойын қорытып, түсінгенін еркін жеткізуге үйрету; дұрыс сөйлем құра отырып,өздігінен жұмыс істей білуге дағдыландыру; өнер, білімнің қажеттілігін айта отырып, білімділікке, бірлікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Көрнекілігі: суреттер, сөзжұмбақ,
Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу, ізденушілік, өзіндік
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа әзірлік, оқушы зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Берілген сурет топтамасын пайдаланып, қазақ даласына білім жарығын алып келген Ыбырай Алтынсарин өмірі жайлы әңгімелеу. Дала жұлдызы деп кімді айтамыз? Ыбырайдан сабақ алған жазушы кім? (Спандияр Көбеев)
ІІІ. Өткенді пысықтау: Осы оқыған мәтіннің басты кейіпкері кім екен? Ыбырайдың үйінде жатып білім алған баланың аты кім?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатымен, міндеттерін түсіндіру.
Ү. Жаңа сабақ: Кіріспе ретінде сөзжұмбақты шешу. (Сырбай. Көбеев. Жұлдызы. Ыбырай. Есжан.) Осы аталған адамдар туралы не білеміз?
Өлеңді түсініп оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу, мағынасына көңіл бөлу. Өлеңнен нені білдік? Не істеу керек екен? Қалай ойлайсың?
ҮІІ. Білімдерін тексеру:
1. Сергіту сәті. 2. Суретпен жұмыс: Суреттерді топқа бөл.
а). Ғылым мен техника дамымаған кездегі тұрмыстық заттар: ...
б) Қазіргі заманғы техника: ...
Саған қай топтағы суреттер ұнады? Неге? Жаңа техника жасап шығару үшін адамға не керек? Өлеңдегі ақын ойын өз сөзіңмен түсіндіріп көр.
ҮІІ. Қорыту. Бүгін қандай тақырып өттік? Ата - анаң немесе айналаңдағы жақындарың істеп жүрген жұмыстарын есіңе түсір. Олардың еңбегін жеңілдету үшін не ойлап табар едің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1.Түсініп оқу, мазмұнын білу. 2.Бағалау

№ 5. Тақырыбы: Әке арманы. Мұхтар Әуезов
Мақсаты: М. Әуезов жайлы айта келіп, түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету, тақырып дегеннің не екендігін түсіндіру; тілін , дұрыс сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; үлкенді сыйлау, құрмет көрсетуге тәрбиелеу, сыпайылыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулықтағы суреттер, сызба, мақал- мәтелдер.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деңдер. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ . Үй тапсырмасын сұрау: Жаңа техника жасап шығару үшін адамға не керек? Өлеңдегі ақын ойын өз сөзіңмен түсіндіріп көр.
ІІІ. Өткенді қорыту: Қандай өнерді жақсы көресің? Қандай өнер адамдарын білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.2.Жаңа сабаққа даярлық.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Сенің әкең қандай адам деп ойлайсың? (бала өз әкесі жайлы әңгімелейді). Көп нүктенің орнына қажетті дыбыстарды қойып, сөздерді дұрыс оқы.

. . . і . . . і
м ( білім, ғылым)
. . . і . . . і
2.Берілген мақал- мәтелдерді білім, ғылымға қатысының бар жоғына қарай екі тақырыпқа бөл. Білім, ғылымға жатпайтын нақыл сөздерге қандай тақырып берер едің?
3. Жазушы шығарманы жазбас бұрын қандай мәселені негізгі ой ретінде алуға болатынын көп ойланады. Сол ой шығарманың тақырыбы болып есептеледі.
4. Мәтінді түсініп, теріп оқу. Топпен:1. Жасыл түспен ерекшеленген сөздерді теріп оқу. Кімнің сөзінен алынған? Осы сөздерді тірек етіп, Абайдың Әбішке не айтқысы келгені туралы әңгімеле. 2. Қызыл түспен ерекшеленген сөздерді теріп оқы. Олар неге қызыл түспен ерекшеленген деп ойлайсың? 3. Көкшіл түспен ерекшеленген сөздерді теріп оқы. Осы сөздерді тірек етіп, Әбіштің алдына қойған мақсаты туралы әңгімеле.
ҮІ.Сергіту сәті
Мәтінді түсініп оқу. Суретпен жұмыс: Зер сал. Кімдерді көріп тұрсың? Осы суретті қалай атар едің? Абайдың арманы не? Ол қандай түспен белгіленген? Өзің қалай сурет салар едің? ҮІІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Мәтінге сүйеніп, сызбаны толтыр.
ІХ . Үйге тапсырма: Мәтінді бөліктерге бөл, ат қой, неге солай атағаныңды дәлелде. Бағалау.

№6. Тақырыбы: Адам болам десеңіз. Абай
Мақсаты: Абай Құнанбаев жайлы білетіндерін толықтыра отырып, тілін, ой өрісін дамыту, мәнерлеп оқуға , түсінгенін әңгімелеуге,ойын жеткізе білуге үйрету. Білімділікке, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: 1. Әр оқушының мәтінді бөлімге бөліп, оны дәлелдеуін тыңдау. 2.Абайдың арманы не? Әбіштің алдына қойған мақсаты қандай еді?
ІІІ. Өткенді қорыту: Абайдың арманы саған қалай әсер береді?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі:Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Жаңа сабаққа даярлық
Кітаптағы №1 тапсырмамен жұмыс: Суретте нелер бейнеленген? Осы заттарды пайдаланып ребус құру. (аспан, ай, барыс - Абай сөзін құрастыру.)
Суреттер топтамасын пайдаланып, Абай туралы әңгімелеу. 2. Абайдың <<Ғылым таппай мақтанба>> өлеңін жатқа айту. 3. <<Адам болам десеңіз.>> Өлеңді мәнерлеп оқу, іштей оқу,тізбектей оқу,тауып оқу .
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Адам баласы білімді болу үшін не қажет? Ғылымға, білімді болуға кедергі болатын нелер? (Баланың өз тұжырымын тыңдау, қорытынды.)
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? 1. <<Дүние де өзі, мал да өзі, Ғылымға көңіл берсеңіз ...>> ақын ойын қалай түсінесің? 2. Ойланып жауап бер. Абай ата Сәулеге не дер еді? ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1. Өлеңді мәнерлеп оқу.2.Бағалау.

№7. Тақырыбы: Қырдан келген жас қазақ. М.Дулатов
Мақсаты: Оқушыларға Шоқан Уәлихановтың өмірі жайлы түсінік бере отырып, мәтінді түсініп оқуға үйрету; тілін, ой өрісін дамыту; білімділікке, ізденімпаздыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: <<Адам болам десеңіз.>> жатқа айту.
ІІІ. Өткенді қорыту: Қалай ойлайсың адам болу үшін не керек екен? Өз пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
ә/ Сергіту сәтін өткізу.
Ү. Жаңа сабақ: Жаңа сабаққа даярлық
а/ Шоқан Уәлихановтың өмірін сурет топтамасын пайдалану арқылы таныстыру, өзінің білетіндерін әңгімелету. Шоқан Уәлиханов - ғалым, саяхатшы. (1835 -1865). Шоқан Омбы қаласында кадет корпусында оқыған. Бала Шоқан бір ауыз орысша білмеген, оқуға тез жаттығады. Оның Патанин деген досы болды. Зерек, әрі ақылды бала Шоқанның білімін кадеттер өте жақсы пайдаланды. Бұл білімді баланы білімді адамдар Достаевский мен Дуровта үйіне қонаққа көп шақыратын. 2.Мәтінді түсініп, теріп оқу. Жасыл түспен ерекшеленген сөздерді дауыстап оқу. Шоқанның іс-әрекеті, қызметі туралы әңгімеле.
ҮІ.Түсінгендерін тексеру:
Дәптермен жұмыс. Күннің суретін сал, Шоқан деп жаз, қызылмен ерекшеленген сөздерді теріп жаз. Күнге тағы қандай сәуле қасар едің?
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Мәтін кім жайлы? Шоқан кім? Ол қандай адам деп ойлайсың? ҮІІІ .Үйге тапсырма:1.Мәтінді оқу, көкшіл түспен жазылған кісілер жайлы біліп келу. 2.Бағалау.

№8. Сабақтың тақырыбы:Ауылға келген мұғалім.(М. Жұмабаев шығармаларынан)
Сабақтың мақсаты: Мағжан Жұмабаев туралы білгенін тиянақтай отырып, түсініп оқуға ,түсінгенін әңгімелеуге, ойын толық жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құрастырып , сұраққа толық жауап беруге дағдыландыру. зерек болуға,терең ойлауға тәрбиелеу
Көрнекілік: кітап,сурет топтамасы , кесте
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ.Өткенді сұрау: Мәтін кім жайлы? Шоқан кім? Ол қандай адам деп ойлайсың?
ІІІ. Өткенді қорыту: Көкшіл түспен жазылған кісілер ( Достоевский, Дуров, Потанин) кімдер?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. 2. Суреттер топтамасына сүйеніп, Мағжан Жұмабаев туралы әңгімеле. Оқыған орнын, қандай кітап жазғанын ата, қандай өсиет қалдырды? Оқы.
<< Қарағым, оқу оқы, босқа жүрме!
Жасынан оқу оқып, өнер қуған
Жан жетпес көңілі жүйрік кемеңгерге.>> жаттап ал.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Мәтінді түсініп , теріп оқу. 2. Жасыл түспен ерекшеленген сөздерді дауыстап оқы. 3. Сызбаны толтыр.
Мәтіндегі кісі аттары
Олар Мағжанға кім болады?
Бекен
. . .
әкесі
. . .
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: 1. Қызыл түспен ерекшеленген сөздерді пайдаланып бала Мағжан туралы әңгімеле. 2. Суретпен жұмыс:
Қазақ жеріндегі алғашқы оқу туралы әңгімеле.
Қазіргі мектептердегі оқу қалай жүреді?
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан кім жайлы білдік? Бала Мағжан неше жасынан мектепке барды? Қандай өсиет қалдырды.
Үйге тапсырма: 1. оқу, түсінігін айту, сурет салу.2.Бағалау
№ 9. Сабақтың тақырыбы: Күмән. Машқар Гумеров,
Мұғалима Қадыр Мырза Әли
Мақсаты: Түсініп оқуға, ойланып сөйлеуге, <<Мұғалима>> өлеңін мәнерлеп оқуға,ойын толық жеткізе білуге үйрету; сөздік қорын, тіл байлығын дамыту; адалдыққа, шыншылдыққа, мамандық таңдауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер сөзжұмбақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Ауылға кім келді? Бала Мағжан неше жасынан мектепке барды? Қандай өсиет қалдырды.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Әр оқушы өзінің суреті жайлы әңгімелеуі.
ІҮ . Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. 2. Жұмбақ шешу арқылы, сөзжұмбақты толтыру.(Білім, мектеп, карта, кітап, газет, компас)
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Әңгіме қалай аталған? << Күмән >> сөзінің мағынасы ашылатындай жолдарды тауып оқы. Басқаша қалай атар едің? Сынып жиналысында не туралы айтылды? <<Мұғалима>> атты Қадыр Мырза Әлидің өлеңін мәнерлеп оқу, қызыл түспен ерекшеленген сөзді тауып оқып, неліктен олай жазылды деп ойлайсың? ә/ сөздік жұмыс: Бір тал шашы ағарған - бұл жерде: ренжіп, уайымдаған.б/ сұрақтарға жауап алу
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: 1. Дәуіт пен Рақиланың қылықтарына өз көзқарасыңды білдір. 2. Суретпен жұмыс: суретті қалай атар едің? Көбелекті терезені сындырмай ұстауға болама? Өткен сабақтағы суретпен салыстыр. Ұқсастығын, айырмашылығын айт.
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Адалдық, шыншылдық дегенді қалай түсінесің? Суретпен жұмыс: Суреттен кімдерді көріп тұрсың? Қызыл түспен ерекшеленген сөздердің қатысы бар ма? Суреттегі ұстазды сипатта. Өзіңнің ұстазың жайлы өлең құрастырып көр
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1мәтінді оқу,әңгімелеу, өлеңді жаттау.2.Бағалау

№ 10. Тақырыбы: Дос сөзі Нығмет Ғабдуллин
Мақсаты: Мәтінді түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету; тілін , дұрыс сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; достықты құрметтеуге, ынтымақшылдыққа, сыйластыққа тәрбиелеу. Адамгершілікке баулу.
Сабақтың түрі : аралас Көрнекілігі: Оқулық, сурет, сызба.
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, іздену, әңгімелеу, өзіндік жұмыс.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа әзірлік. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Өлеңді жатқа айту. Өзіңнің ұстазың жайлы құрастырған өлеңіңді айтып көр. ІІІ. Өткенді пысықтау. Өзіңнің салған кірпіңде неше алма бос қалды? Қалай ойлайсың сенің жағымсыз мінезің көп пе екен?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. <<Дос, достық>> дегенді қалай түсінесің? Өзіңнің досың жайлы айт.
Ү. Жаңа сабақ. Мәтінді түсініп оқу, сұрақтарға жауап алу, сөздік жұмыс жүргізу
ҮІ. Білімдерін тексеру. 1. Әңгімені өзіңше жалғастырып әңгімеле. 2. Мәтін кейіпкерлерін сипатта. 3. Дәптермен жұмыс: Әсет бейнесіндегі күнді қандай түспен бояр едің? Неліктен? Нұрланның бейнесіндегі күнді қандай түспен бояр едің? Неліктен?
ҮІІ. Қорыту. Бүгін қандай тақырып өттік? Кімдер жайлы? Әсет пен Нұрланды салыстыра сипатта. Балалардың бойынан қандай жағымсыз қылықтар байқадың? Суреттегі кірпінің инелеріндегі алмалардың орнына жаз.
ҮІІІ. Үйден: 1.мысалды мәнерлеп оқу. 2.бағалау.

№ 11. Тақырыбы: Кім жүйрік? Бүркіт Ысқақов
Мақсаты: Мәтінді түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету; дұрыс ойлау, сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; тапқырлыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас сабақ. Көрнекілігі: Оқулық, суреттер топтамасы, сызба.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, ойланып табу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушы зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Мәтін кімдер жайлы? Әсет пен Нұрланды салыстыра сипатта. Балалардың бойынан қандай жағымсыз қылықтар байқадың?
ІІІ. Өткенді қорыту: Қалай ойлайсың сенің жағымсыз мінезің көп пе?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Сурет топтамасымен жұмыс істеу. Ұқсастығы, айырмашылығы неде? Жұмбақ құрастырып немесе білгеніңді айт.
Ү. Жаңа сабақ:Өлеңді оқу. Сызбадағы сөздерді әр бөлімге тақырып етіп қой. Өлеңдегі ақын сөзін қайталап оқы.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Сен осы пікірмен келісесің бе? Өз ойың?
ҮІІ .Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Өлеңдегі көліктердің қайсысының жолақысы қымбатырақ? Неліктен? ҮІІІ. Үйге тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқу. Бағалау.

№ 13. Тақырыбы: Мамандық таңдау Т. Молдағалиев
Ұшқыш болғым келеді. Қасым Аманжолов
Мақсаты: Оқушыларға мамандықтар жайлы түсінік бере отырып, мәнерлеп түсініп оқуға үйрету; тілін, сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; үлкенді сыйлауға, құрметтеу тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, іздену. Көрнекілігі: суреттер, сызба
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Кіріспе әңгіме жүргізу.Мамандық жайлы суреттер топтамасымен жұмыс ІІІ.Жаңа сабақ: 1 . << Кім жылдам?>> ойынын сызықтармен жүргізу. (өз бетінше орындау) Өзің кім болғың келетіні жайында әңгімеле. 2. Өлеңді түсініп оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу, мағынасына көңіл бөлу. Сызбаны толтыру.
Өлеңде аталған мамандықтың аты
Сол мамандықтарды сипаттап жаз
Инженер
. . .
Жерден алтын табады
. . .

ІҮ. Білімді тексеру. 1.Суретпен жұмыс: Кім бейнеленген? Ұшқышты сипатта. 2. Екі өлеңді салыстыр.
Т.Молдағалиев.
Мамандық таңдау
Екі өлеңнің ұқсастығы
Қ. Аманжолов.
Ұшқыш болғым келеді.

Ү. Қорыту. Қандай тарауды аяқтадық?
ҮІ. Үйге тапсырма:1. Мәнерлеп оқу, ұшақтың түрлері жайлы біліп кел.2.бағалау

№14. Тақырыбы: Жақсылардың жақсысы Р. Босилек (болгар жазушысы)
Мақсаты: Оқушыларға мамандықтар жайлы түсінік бере отырып, түсініп оқуға үйрету; тілін , сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; еңбекке баулу
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, іздену.
Көрнекілігі: суреттер, сызба, кесте.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа әзірлік. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: 1. Жатқа айту. 2. Саған қандай мамандық ұнады? Неге? Суретте қандай мамандық иесінің суреті салынған? Өз сөзіңмен сипаттап бер.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Сен үлкейгенде кім болғың келеді?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Жұмбақ шешу. Ерекшеленген сөздерді дауыстап оқу, түсіндіру.
Ү. Жаңа сабақ: Өрмек, ұршық және кітап жайлы ертегіні оқу.Оқулықпен жұмыс.Іштей оқу.Тізбектей оқу. Сөздік жұмыс. Дәптермен жұмыс. Сызбаларды толтыру.
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Жақсылардың жақсысы деп неге айтты? Қыз неге қуанды? Бөлмеден ол не көрді? Ол неге ренжіді? Әкесі қалай түсіндірді?
ҮІІ. Қорыту. Бүгін не өттік? Құрылысшы маманы не істейді?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1. түсініп оқу, құмырсқа сызбасын толтыр.2.Бағалау.

№ 15. Тақырыбы: Мазмұндама <<Жалқау мысық>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау. Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қайда жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Жалқау мысық
Менің бір әдемі мысығым бар. Өзі өте сүйкімді. Оның бізбен тұрғанына алты жылдай болып қалды. Бұрын, алғаш асырап алған кезімізде, ол сондай тынымсыз еді. Кішкене доп, оралған жіп көрсе, сонымен ойнайтын. Ал қәзір оны орнынан тұрғыза алмайсың. Күндіз де, түнде де пештің түбінде жатып алып ұйқыдан бас көтермейді. Сөйтіп, менің мысығым жалқау болып кетті. Маған мысығымның осы мінезі ұнамай жүр.
(<<Балдырған>> журналынан)
Тіректі сөздер мен сөз тіркестері: сүйкімді, сондай тынымсыз, бұрын, алғаш асырап алған кезімізде, ұйқыдан бас көтермейді, оралған жіп көрсе, жалқау.
Жоспар:
1. Сүйкімді мысық. 2.Ойынға құмарлық. 3.Ұнамсыз қылық.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Мысық неге жалқау болды деп ойлайсың? Бұл мәтінен өзіңе қандай әсер алдың?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№16.Сабақтың тақырыбы: Адамдық-борышың
Шәкәрім Құдайбердіұлы . Өз біліміңді тексер.
Мақсаты: 1. Оқушының білімін тиянақтап, өлеңді мәнерлеп оқуға үйрету; оқушылардың ой -қиялын дамыту; адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу
Сабақтың түрі : қорыту, білімін тиянақтау.
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер, тест сұрақтары.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй жұмысын сұрау: Жақсылардың жақсысы деп неге айтты? Қыз неге қуанды? Бөлмеден ол не көрді? Ол неге ренжіді? Әкесі қалай түсіндірді?
ІІІ. Үй жұмысын пысықтау: Сен қалай ойлайсың, жақсылардың жақсысы деген не ? Саған не ұнайды? Сенің анаң, әкең саған қандай ақыл айтады?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Суреттер топтамасымен жұмыс: Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы әңгімелеу.
Ү.Жаңа сабақ. 1.Өлеңді түсініп оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу, мағынасына көңіл бөлу. 2.Сөздік жұмыс. 3. Теріп оқу: а) қызыл түспен ерекшеленген сөзді тауып оқы, ақын нені өсиет ететінін айт. ә) көкшіл түспен ерекшеленген сөзді тауып оқы, қарама-қарсы мағыналы сөздерді ата.
ҮІ. Сергіту сәті. ҮІІ. Түсінгендерін тексеру. Бөлім қалай аталады? Бөлімдегі тақырыптарды топқа бөл. Негізгі ой деген не? Бөлімдегі тақырыптарды топтастыр.
1. Негізгі ойы білім, ғылымды үйренуге арналған шығармалар.
2. Өнер үйренуге шақыратын мәтіндер.
ҮІІІ. Қорыту: Өз біліміңді тексер. Тест.
ІХ.Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау, жасыл түспен ерекшеленген сөзді тауып оқы, мағынасы жуық сөз тіркесін тауып кел.

ІІ бөлім. Маужырап барқыт қоңыр күз...
№17. Сабақтың тақырыбы: Ауыл күзі Тайыр Жароков
Мақсаты: 1.Жыл мезгілдері жайлы түсінік бере отырып, оқушыны өлеңді мәнерлеп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға,ой-қиялын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу
Сабақтың түрі : жаңа сабақ
Көрнекілік: суреттер, кестелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Жаңа сабақ: 1.Суретпен жұмыс: Неше жыл мезгілін білесің? Суретте қай мезгіл бейнеленген? Қандай бояуды көбірек қолданған? Саған күз несімен ұнайды? 2.Өлеңді мәнерлеп оқу. Теріп оқу. Неге сары бояумен ерекшеленген ? 3. Жазбаша жұмыс:Өлеңге сүйеніп, осы сөз тіркестерімен сөйлем құр. Үлгі:
Берілген сөз
немесе сөз тіркесі
Сөйлем
Сұрша бұлт
Мектеп
. . .
Күзгі аспанда сұрша бұлт жиі пайда болады
Күзде балалар мектепке оқуға барады.
. . .

ІІІ. Пысықтау: Өлеңде тағы қандай сөздерді сарғыш түспен бояр едің? Күз несімен қызық? Табиғатта қандай өзгерістер болады? Оқу қайсы айда басталады, ол қалай аталады?
ІҮ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Не жайлы білдік? Сенің ауылыңдағы күз кереметі жайлы әңгімелеп бер. Ү. Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау.Бағалау

№ 18. Тақырыбы: Жеміс бағында И. Бази (татар жазушысы)
Мақсаты: Күз мезгілінің кереметін қайталай отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ой-қиялын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу
Сабақтың түрі : аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап,талдау, түсіндіру.
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа әзірлік
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Өлеңді жатқа айту, суретте қай мезгіл бейнеленген? Қандай бояуды көбірек қолданған? Саған күз несімен ұнайды ?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Күзде қысқа қалай дайындық жасайды сенің ата-анаң?
Сен оларға көмектесесің бе? Қалай?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. 2. Жұмбақ шешу (апорт алма). Сөздік жұмыс. 3. Осы алма жайлы Т. Жароковтың өлеңінде не делінгенін айт.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Мәтінді түсініп, жалғастырып оқу. 2. Мәтінге сүйеніп берілген сөздерге қатыстырып тіркестер тап.
Сөз
Сөз тіркесі

алманың

моншақтай
хош
қып- қызыл
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
Осы сөздерді қандай түске бояр едің?
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Суретпен жұмыс: мәтінге сүйеніп әңгіме құр.
ҮІІ. Қорыту. Бүгін қандай тақырып өттік? Не жайлы білдік?
ҮІІІ Үйге тапсырма:1. Оқу, салыстырып сипатта 2.бағалау.

№ 19. Сабақтың тақырыбы: Күздің кереметі. Әдібай Табылдиев
Сабақтың мақсаты: Күз мезгілінің кереметі жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға,ой-қиялын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Көрнекілік: суреттер, сөзжұмбақ, плакат
Әдіс-тәсілі: Түсіндіру,баяндау, сұрақ-жауап , іздену.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. ІІ.Үй тапсырмасын сұрау, тексеру. << Жеміс бағында>> тақырыбында не жайлы айтады? Т. Жароковтың << Ауыл күзі>> өлеңімен салыстыр, сипаттап айт.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Саған күз мезгілі ұнай ма? Несімен?
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІҮ.Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау
ІІІ. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Дауыстап,жалғастырып,түсініп оқу. Теріп оқу.Сары түспен ерекшеленген сөзді табу, осы сөздердің күз мезгіліне қатысты екенін дәлелде. Сөздік жұмыс. Дәптермен жұмыс. №3 тапсырмадағы жемістердің атын жаз. Сұрақ қой.
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: Суретпен жұмыс: Омар ата көрсеткен жемістердің пішіні неге ұқсайды? Тауып оқы. Суретін салып көр.
ҮІ.Сабақты қорыту. Суретке қарап әңгіме құр.
Үйге тапсырма беру: мәтінді оқы, сөзжұмбақ неліктен осылай аталған, ойлан.(7,8)

№ 20. Сабақтың тақырыбы:Күзгі орманның көріністері. Елемес Салықов
Мақсаты: Күз орман көріністері жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар.
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау.
Түрі: аралас.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа әзірлік.Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1. Сөзжұмбақ неліктен << Күз кереметі>> деп аталған?
ІІІ. Өткенді қорыту. Жемістер мен көкөністер жайлы жұмбақ білесің бе?
ІҮ.Мақсат қою :1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Суреттер топтамасымен жұмыс
Ү. Жаңа сабақ. Мәтінді түсініп рөлге бөліп оқу, суреттерді сөзбен алмастыру. Суреттерге мұқият зер салу. Мәтінді әрі қарай жалғастырып әңгімелеу.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру. 1.Мәтінге сүйеніп тиінді, қоянды, борсықты сипатта. 2. Сөзжұмбақ шеш, жұмбақ тауып жаз. ҮІІ. Бекіту. Бүгін қандай тақырыпты өттік? <<Орман - біздің байлығымыз>> деп неліктен айтады? ҮІІІ. Үйге тапсырма.1. оқу. 2.бағалау.

№21. Сабақтың тақырыбы: Шегіртке мен құмырсқа. Абай
Мақсаты: Оқушыларды мысалды түсініп оқып, ондағы кейіпкерлерге баға беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету, тілін, сөздік қорын, сөйлеу қабілетін дамыту; адалдыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауап,талдау, түсіндіру. Көрнекілік: суреттер, сызба. Түрі: аралас.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа әзірлік
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1.Мәтінді түсініп рөлге бөліп оқу, суреттерді сөзбен алмастыру. Сөз жұмбақтағы жануарларды топқа болу.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Орман - біздің байлығымыз>> деп неліктен айтады?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау
Ү. Жаңа сабақ: 1.Суретпен жұмыс: Суреттен нелерді көріп тұрсың? Қай жыл мезгілі? Құмырсқаның киімі қандай? Шегірткенің ше? Шегіртке неге жылап тұр? Түсіндір.
2. Мысалды рөлге бөліп оқы. Мысалдағы жасыл бояумен ерекшеленген сөзді дауыстап оқы. Неге олай боялды деп ойлайсың?. 3.Дәптермен жұмыс жүргізу. Жасылмен бояумен ерекшеленген сөздерді екі топқа бөліп жаз.
а) жаз мезгіліндегі шегіртке:
б) қыс мезгіліндегі шегіртке:
ҮІ.Түсінгендерін тексеру. 1. Мысалға сүйеніп, шегіртке мен құмырсқаны салыстырып сипатта. Бұл күндерді қандай түске бояр едің?
ҮІІ. Қорыту. Құмырсқаның орнында сен болсаң не істер едің?
ҮІІІ Үйге тапсырма. 1.мысалды оқу, № 8,9,мазмұны 2.бағалау

№22 . Сабақтың тақырыбы: Егінші мен қасқыр (Латвия ертегісі)
Мақсаты:1.Ертегіні рөлге бөліп түсініп оқу, оқушылардың танымдық білім,білік дағдысын дамыту; достыққа ,еңбекке тәрбиелеу
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: оқулық, суреттер, сызба.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Мысалға сүйеніп, шегіртке мен құмырсқаны салыстырып сипатта. Шегіртке жаздай не істеді? Құмырсқа ше? Саған қайсысы ұнайды? Неге?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Өмірде шегірткеге ұқсас адамдар бола ма?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Суретпен жұмыс.
Ү.Жаңа сабақ: 1.Ертегіні рөлге бөліп түсініп оқу. Адам не жеп отыр еді? Қасына не келді? Ол не жайлы сұрады? Нан дастарханға келгенше аз еңбек кетеді ме? Ретімен айтып көрші. Бұл айтылған жұмыстар қасқырға ұнады ма? 2. Сурет пен ертегідегі оқиғаның арасында байланыс бар ма? Қандай? 3. Сызбадағы сөздерді ретімен ата.
Сергіту сәті :
ҮІ. Қорыту: Дүниедегі ең дәмді ас қандай тағам деп ойлайсың? Пікіріңді дәлелде
ҮІІ.Үйге тапсырма. Оқу, әңгімелеу, №7 тапсырма. Бағалау

№23. Сабақтың тақырыбы: Комбайыншы. Қатқан нан
Мақсаты: Комбайыншы жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; Нанды қадірлеуге, кісі еңбегін сыйлауға тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, түсіндіру. Көрнекілігі: суреттер. Түрі: аралас
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа әзірлік. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Ертегіні әңгімелеу. Дүниедегі ең дәмді ас қандай тағам деп ойлайсың? Адам не жеп отыр еді? Қасына не келді? Ол не жайлы сұрады? Нан дастарханға келгенше аз еңбек кетеді ме? Ретімен айтып көрші. Бұл айтылған жұмыстар қасқырға ұнады ма?
ІІІ. Білімдерін тексеру. Нанды құрметтеуге байланысты қандай әдептілік ережесін білесің? ІҮ. Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық.
Ү. Жаңа сабақ. 1.Оқулықпен жұмыс,іштей оқу,тізбектей оқу. Комбайншы еңбегі жайлы әңгімелеу. 2. Мәтіннің соңғы азат жолын қайталап оқы. Балалар неге қатты нан жеді? Балалардың іс-әрекетіне баға бер.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Нан туралы тақырып осы бөлімде неге берілген деп ойлайсың? Нан қалай біздің дастарханға келеді, ретімен айтып көр.
ҮІІ. Бекіту. <<Нансыз өмір жоқ>> дегенді қалай түсінесің? Шығарма жаз.
ҮІІІ. Үйге тапсырма:1. жаттау, түсініп оқы. 2.бағалау.

№24. Сабақтың тақырыбы: Шығарма <<Нансыз өмір жоқ>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, өзне таныс мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша өздік жұмыс . Әдісі: қорыту Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің тақырып бойынша оқушы ойын қорытуға көмектесуі. Оның басы, негізгі бөлімі, соңын анықтау. Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Мазмұндау жоспары:
1. Нан не үшін керек?
2. Нансыз өмір сүруге болады ма?
3. Нан қандай еңбекпен келеді?
4. Нанды қадірлеу.
Оқушының жазба жұмысты өздігінен орындауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№ 25. Тақырыбы: Малта Ілияс Жансүгіров Өз біліміңді тексер.
Мақсаты: 1. Ілияс Жансүгіров өмірімен таныстыру, сүттен жасалған тағамдар жайлы айта келіп, өлеңді мәнерлеп оқуға үйрету, білімін тиянақтау; оқушылардың ой-өрісін дамыту; еңбекке, ұқыптылыққа тәрбиелеу
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау. Көрнекілігі: суреттер топтамасы, суреттер.Түрі: аралас
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа әзірлік
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Комбайншы еңбегі жайлы әңгімелеу. Балалар неге қатты нан жеді? Балалардың іс-әрекетіне баға бер.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Нансыз өмір жоқ>> дегенді қалай түсінесің? Таңдаулы шығармаларды оқу. ІҮ. Мақсат қою кезеңі.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық.
Ү. Жаңа сабақ.1. Суреттер топтамасын пайдаланып, Ілияс Жансүгіров туралы әңгіме құру. 2. Өлеңді рөлмен мәнерлеп оқу.Сөздік жұмыс: (Жұмыршақ, сөре, өре, шым-шым су, сыбану) 3. Бала неге қуанды? Нені білгісі келді? Малта қалай жасалады екен?
ҮІ. Сабақты пысықтау: 1. Малтаның қалай жасалатынын пісті, қайнатты, сүзіп қойды, кептірді, құрттың жібіп бөккені сөздерін қатыстырып айтып бер. Тағы қандай сүттен жасалатын тағамдарды білесің? 2.Суретпен жұмыс. <<Қыс азығын жаз жина>> мақалы мәтінге қатысы бар ма?
ҮІІ.Қорыту: Тест ҮІІІ. Үйге тапсырма:1.Өлеңді оқу.2. Бағалау

ІІІ бөлім. <<Туған елім, туған жерім>>
№ 26. Сабақтың тақырыбы: Астана- бас қала
Сабақтың мақсаты: 1.Қазақстан астанасы Астана қаласы жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; елін сүюге, байлығын қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелесу,ойын
Көрнекілігі: мазмұнды суреттер, Қазақстан картасы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа әзірлік.Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Мақсат қою кезеңі.Тақырыбын, мақсатын хабарлау. 1. Суретпен жұмыс. Өлеңді жатқа айту.
ІІІ. Жаңа сабақ: 1.Мәтінді түсініп оқу. Ат қою, бөліктерге бөліп оқу. 2. Сөздік жұмыс. 3. Мәтінде не туралы айтылған? Жер-су, кісі аттары қалай жазылған? 3. Дәптермен жұмыс. Топтап жаз. Таулары:
Көлдері:
Ағаштары:
Кен байлықтары:
Атақты адамдары:
Сергіту сәті
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: Қазақстанның тағы қандай байлықтары мен құрылыстарын білесің? Астана қаласында қандай көрнекі жерлер бар? Суреттер топтамасы бойынша әңгімелеп айт.
Ү. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. Қ.Р. орталығы қай қала? Сен Астана қаласына бардың ба? Барсаң онда не көрдің? Әңгімелеп көр.
ҮІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1.Мәтінді оқу, мағынасы жақын сөздерді тауып көр. 2.Бағалау

№. 27. Тақырыбы: Еліміздің мемлекеттік рәміздері. Ту.Елтаңба.Әнұран
Мақсаты: 1.Қазақстан елінің рәміздері жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; елін сүюге, байлығын қорғауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: суреттер, Ту.Елтаңба.Әнұран Әдісі: сұрақ-жауап, талдау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа даярлық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Астана қаласында қандай көрнекі жерлер бар? Сен Астана қаласына бардың ба? Барсаң онда не көрдің? Әңгімелеп көр. Таулары, көлдері, ағаштары, кен байлықтары, атақты адамдары жайлы не айтар едің?
ІІІ. Білімдерін тексеру: Қазақстанның тағы қандай байлықтары мен құрылыстарын білесің? Астана қандай қала? Картадан көрсете аласың ба? Картаға неге түрлі суреттер салынған?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ: 1.Қазақстан елінің рәміздері жайлы балалардың білетінін пысықтау. 2.Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп, үш топқа бөлініп оқу 1. Ту. 2. Елтаңба.3. Әнұран. Рөлге бөліп оқу. 3. Қ.Р. мемлекетік тудың белгілерін ата, сипаттап бер.Елтаңбада нелердің бейнелері бейнеленген? 4. Дәптермен жұмыс. Сызбаны толтыр.
Тудың белгілері
Елтаңбаның белгілері
Ою-өрнек
Қыран құс
Күн
Қанатты ат
Шаңырақ
Күн. Жұлдыз
Басқа да белгілер

Сергіту сәті.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Әнұранды жатқа айту. ҮІІ. Бекіту: Мемілекетіміздің рәміздерін ата, ерекшелігін айт. ҮІІІ . Үйге тапсырма: 1. жаттау. 2.бағалау

№28. Тақырыбы: Бостандық таңы атты Ш. Құдайбердіұлы
Мақсаты: Оқушыларға тәуелсіздік, бостандық жайлы айта келе, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; елін сүюге, тәуелсіздікті дәріптеуге, жақсы әдептерге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: суреттер, Ту.Елтаңба.Әнұран. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі:Оқушылардың сабаққа әзірленуі
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. 1.Қ.Р. мемлекетік тудың белгілерін ата, сипаттап бер. Елтаңбада нелердің бейнелері бейнеленген? Жатқа әнұранды айту.
ІІІ. Мақсат қою кезеңі. Сабақты мақсатымен таныстыру
ІҮ. Жаңа сабақ. Өлеңді түсініп оқу, іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу, мағынасына көңіл бөлу. 2.Сөздік жұмыс. 3. Ақын тәуелсіз елдің балалары қандай болуы керек дейді? Нелерден аулақ бол дейді?
Ү. Сабақты қорыту. 1.Жақсы-жаман әдеттерді екі бағанға бөліп жаз, үш сөйлем құр. 2.Түсініп оқы: <<Халықтың кемеліне келіп өркендеуі үшін ең алдымен азаттық пен білім керек>> Шоқан Уәлиханов мәтінге қатысы бар ма? Бостандық деген не екен? Қалай ойлайсың?
ҮІ. Үйге тапсырма. Түсініп оқу. ҮІІ. Бағалау

№ 29. Тақырыбы: Үш бақытым Мұқағали Мақатаев
Мақсаты: Мұқағали Мақатаев жайлы айта келіп, өлеңді мәнерлеп оқуға, салыстыра білуге үйрету; есте сақтау,ойын толық жеткізе білуге дағдыландыру; өзінің ана тілін сүюге, қадірлеуге баулу.
Көрнекілігі: суреттер топтамасы. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа даярлық. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Ақын тәуелсіз елдің балалары қандай болуы керек дейді? Нелерден аулақ бол дейді? ІІІ. Мақсат қою кезеңі. Сабақты мақсатымен таныстыру. М.Мақатаевтың қандай өлеңін білесіңдер? Жатқа айту.
ІҮ.Жаңа сабақ: 1.Суретке зер сала отырып, М.Мақатаевтың өмірімен танысу. 2. Өлеңдерді тыныс белгілеріне мән беріп, дұрыс, түсініп оқы түсініп оқу. 3. Неліктен өлең <<Үш бақытым>> деп аталады? Д. Әбілевтің өлеңі не туралы? Екі өлеңнің ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
Ү. Сабақты қорыту. <<Оты сөнген, от ал менен, жүрегімді суырып алыңдар>> деген тіркестерді қалай түсінесің? ҮІ. Үйге тапсырма: жаттау ҮІІ. Бағалау

№ 30. Сабақтың тақырыбы: Туған ел. Сәкен Сейфуллин
Мақсаты: Сәкен Сейфуллин жайлы айта келіп, өлеңді мәнерлеп оқуға; салыстыра білуге үйрету; есте сақтау,ойын толық жеткізе білуге дағдыландыру; туған жерге, тілге деген сүйіспеншілігін арттыру.
Әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелесу. Көрнекілік: суреттер топтамасы, мазмұнды суреттер
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезең:1. Сабаққа дайындақтарын тексеру. <<Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: М.Мақатаевтың өлеңі неліктен <<Үш бақытым>> деп аталады? Д. Әбілевтің өлеңі не туралы? Екі өлеңнің ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі. М.Мақатаевтың қандай өлеңдерін білесің?
ІҮ. Мақсатын қою кезеңі. Тақырыбын, мақсатын хабарлау
Ү. Жаңа сабақ: 1. Суреттер топтамасын пайдаланып, С. Сейфуллин туралы әңгімелеу. 2. Өлеңді дұрыс, түсініп оқу. 3.Ақын туған даласын кімге теңейді? ( анаға) Суретті пайдаланып, ақын ойын түсіндіріп көр.
ҮІ.Жаңа сабақты пысықтау: Суретпен жұмыс: Зер сал. Табиғат адамға не береді?
ҮІІ.Бекіту кезеңі.<<Табиғат-ана>> деген сөз тіркесімен суреттің арасында байланыс бар ма?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1.Өлеңді жаттау.2.Бағалау

№ 31. Тақырыбы: Сен ұйықтап жатқанда Бердібек Соқпақбаев
Мақсаты: Оқушыларға Бердібек Соқпақбаев жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; дамылсыз жұмыс істейтін мамандықтармен таныстыра отырып еңбекке, шыдамдылыққа тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау. Көрнекілігі: суреттер топтамасы, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа даярлық. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Өлеңді жатқа айту. Ақын туған даласын кімге теңейді?
( анаға) Суретті пайдаланып, ақын ойын түсіндіріп көр.
ІІІ. Өткенді қорыту. Неге Табиғат ана деп айтамыз?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Тақырыбымен мақсатын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Суреттер топтамасын пайдаланып, Бердібек Соқпақбаев туралы әңгімелеу. 2. Мәтінді түсініп оқу.Әр бөлімде не жайлы айтылғанын анықтау. 3. Суретпен жұмыс: суретте қандай жұмыс түрлері көрсетілген? Мәтіннің мазмұнына сүйеніп, сурет бойынша әңгіме құр.
Сергіту сәті:
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Мәтіннің мазмұнын мына жоспар бойынша әңгімеле.
а) Арнаулы тұрақ; б) Баспахана;
ә) <<Жедел жәрдем>>; в) Байланыс бөлімдері.
ҮІІ. Бекіту. Бердібек Соқпақбаевтың қандай кітабын білесің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, мазмұнын әңгімеле. 2.бағалау.

№ 32. Тақырыбы: Мазмұндама <<Есті күшік>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару <<Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Есті күшік
Кішкене күшігімді ертіп автобус аялдамасына келдім де, өзім қатарлы балалардың қатарына қосылдым. Осы кезде ауа райы бұзылып, қатты жел тұрды. Автобус келді. Автобустың алдыңғы есігінен бір қария жерге түсті. Гуілдеген жел қарияның қалпағын ұшырып әкетті. Қария не істерін білмей тұрып қалды. Міне , қызық. Менің кішкентай күшігім жүгіріп барып, қалпақты тістеп әкеп, иесіне ұсынды. Қария бұған риза болды. Ал аялдамада тұрған балалар болса бір түрлі ыңғайсызданып қалды.
( <<Балдырған>> журналынан)
Тіректі сөздер мен сөз тіркестері: автобус аялдамасына, гуілдеген жел, бір түрлі ыңғайсызданып калды.
Жоспар:
1. Автобус аялдамасында. 2.Қарияның қалпағы. 3.Ақылды күшік.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Балалар неге ыңғайсызданды? Бұл мәтіннен өзіңе қандай әсер алдың?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№ 33. Тақырыбы: Мен елімді сүйемін. Сырбай Мәуленов.
Мақсаты: Оқушыларға Сырбай Мәуленов жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету, алған білімін тиянақтау; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; туған еліне,жеріне деген сүйіспешілігін арттыру, мейрімділікке тәрбиелеу;
Көрнекілігі: суреттер, сызба.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Бердібек Соқпақбаев кім? Қандай кітабын, әңгімелерін білесің? Қандай жұмыс түрлерімен таныстық? Сен ұйықтап жатқанда қандай жұмыс мамандары жұмыс істейді? Керек пе?
ІІІ. Өткенді қорыту: Сен үлкейгенде кім болғың келеді?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Суреттерге қарап Сырбай Мәуленов туралы әңгімеле.2.Мәтінді түсініп, жалғастырып, іштен оқу арқылы жазушының көңіл күйін түсіну. Жазушы туған ел неден құралады дейді? Оның мағынасы неге тереңде жатыр дейді? Туған жерсіз адамның күні жоқ деп неге айтты? Туған елдің тілі баршаға жанға түсінікті дегенді қалай түсінесің?
г/ Сергіту сәті: ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Шығармадағы негізгі ойды анықта:
туған тіл;
туған ел;
туған жер;
ҮІІ. Бекіту: Сызбадағы сөздерді пайдаланып, мәтінді әңгімеле. Салыстырып сипатта дегенді қалай түсінесің? Астананың әсемдігі жайлы не айтар едің? Алматы қаласымен салыстырып көр? Тест. ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, әңгімелеу, сурет салу. 2.бағалау

ІҮ бөлім. Ата - бабам тарихы - менің тарихым
№ 34. Тақырыбы: Халық қорғаны (ел аузынан)
Мақсаты: Оқушыларға ата-бабамыздың өмір тарихы жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету, алған білімін тиянақтау; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; туған еліне, жеріне, салт-дәстүр, тарихына деген сүйіспешілігін арттыру, Отаншылдыққа тәрбиелеу;
Көрнекілігі: суреттер,сызба Әдісі: сұрақ-жауап, іздену,әңгімелеу. Түрі: жаңа сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа әзірлік.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, ата-бабамыздың өмір тарихы жайлы, қандай ұлы адамдарды білетінін анықтау.
ІІІ. Жаңа сабақ: 1. Суретпен жұмыс: Суретте кімдер бейнеленген? Қазақ батырлары екенін неден білдіңдер? Ақ боз атқа мінген адамды кім дер едің? (Қабанбай батыр) Қаракерей Қабанбай шұбырынды болған жұрттың басын қосты. Суретке ат қой, әңгімеле. 2. Мәтінді түсініп, жалғастырып, іштен оқу арқылы жазушының ойын түсіну. Жоңғар шапқыншылары қазақ халқына қалай шапқыншылық жасады? Қандай қасіретке ұшырадық? Қаракерей Қабанбай жұрттан не құрды? Бұқар жырау кім? Ол кімдер жайлы жырлады? Өлеңді мәнерлеп оқу.3.Сөздік жұмыс. (шұбырынды, жасақ, ақылгөй, жарақ, жарым, пырақ)
ІҮ. Түсінгендерін тексеру: 1.Мәтінде қазақ халқының басынан өткен қандай кезең туралы айтылған? Халықты жаудан қорғаған батырдың аты кім? 2. Сызбаны толтыр.Бұқар жырау Қабанбай батырды нелерге теңейді?(құлағым, пырағым, бұлағым) Өз сөзіңмен түсіндір. Ү. Бекіту. Берілген сурет пен мәтіннің арасында байланыс бар ма?
ҮІ Үйге тапсырма: 1. оқу, өлеңін жаттау.2. бағалау.

№ 35. Тақырыбы: Алмас қылышты ардагер (Ел аузынан)
Мақсаты: Оқушыларға Бөгенбай батыр жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; туған еліне, жеріне, салт-дәстүр, тарихына деген сүйіспешілігін арттыру, батылдыққа, батырлыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау.
Көрнекілігі: Бөгенбай батыр суреті, сызбалар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Мәтінде қазақ халқының басынан өткен қандай кезең туралы айтылған? Халықты жаудан қорғаған батырдың аты кім? Ақ боз атқа мінген адамды кім дер едің? (Қабанбай батыр) Жоңғар шапқыншылығнан кейін қазақ халқы қандай қасіретке ұшырады? Қаракерей Қабанбай жұрттан не құрды?
ІІІ. Өткенді қорыту: Бұқар жырау кім? Ол кімдер жайлы жырлады? Бұқар жырау Қабанбай батыр жайлы қалай жырлады? Өлеңді жатқа айту.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.Өткен сабақта оқылған мәтінді пайдаланып, сызбаны толтыр.
Ү. Жаңа сабақ: Суретпен жұмыс: Суретте кім бейнеленген? Оның батыр екенін қайдан білдіңдер? Атқа мінген адамды кім дер едің? (Бөгенбай батыр) Суретке ат қой, әңгімеле. 2. Мәтінді түсініп, жалғастырып, іштен оқу арқылы жазушының ойын түсіну. Бөгенбай батыр неше жасында қолбасшы болды? Халықты неге шақырды? Қалай ойлайсың батырлар буырқанып шықпаса не болар еді? 3.Сөздік жұмыс.(мәміле, тоқырау, уәж, ірігенді ширату, бурқану)
ҮІІІ. Сабақты қорыту: Халықты жауға қарсы үгіттеген, күш жинаған батырдың аты кім? 2. Сызбаны толтыр. Бұқар жырау Бөгенбай батыр туралы не деді ? Өз сөзіңмен түсіндір. (аттың басын тартпаған, жаудан қайтпаған, қорғасындай балқыған еңбек қылған, сарп қылған бар күшін) 3. Мәтінге сүйеніп, суреттегі батырды сипатта. Екі мәтінді салыстыр.
Халық қорғаны.
Екі мәтіннің ұқсастығы
Алмас қылышты ардагер

ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1.Бұқар жырау жырын жаттау. 2.бағалау

№ 36 . Тақырыбы: Ақжолтай Ағыбай батыр. Марат Әбсемет
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Ақжолтай Ағыбай батыр жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; туған еліне, тарихына деген сүйіспешілігін арттыру, батылдыққа, батырлыққа тәрбиелеу;
Сабақтың типі: аралас Әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіріп, баяндау.
Көрнекіңігі: суреттер, пікір ағашы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
Үй тапсырмасын пысықтау: Бұқар жырау жырын жатқа айту. Халықты жауға қарсы үгіттеген, күш жинаған батырдың аты кім? Суретте кім бейнеленген? Оның батыр екенін қайдан білдің? Бөгенбай батыр неше жасында қолбасшы болды? Халықты неге шақырды? Қалай ойлайсың, батырлар буырқанып шықпаса не болар еді?
Үй тапсырмасын пысықтау: Бөгенбай батыр жайлы не білдік? Үлкейгенде сен қандай адам болғың келеді?
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . 3.Өткен сабақта оқылған мәтінді пайдаланып, пікір ағашын толтыр.
ІІІ. Жаңа сабақ: <<Алмас қылышты ардагер>> мәтінін пайдаланып, пікір ағашындағы сызбаны толтыр. 2. Мәтінді түсініп, жалғастырып, іштен оқу арқылы негізгі ойды табу. 3 Мәтінде ел басынан өткен қандай кезең туралы айтылған? Теріп оқу: 1.Патша үкіметінің саясаты қандай еді? Кенесары кім? (Қасым хан ұрпақтар-Кенесары)
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: Орыс патшалығының басқыншылығының саясаты қандай еді? Неліктен Ағыбай батырдың есімі Кенесары ханмен қатар айтылады? Қарсы күш жинау неге керек болды? Халық Ағыбай батырды неліктен <<Ақжолтай батыр>> деп атаған?
Ү. Қорытындылау: Мәтінді қандай бөліктерге бөлуге болады? Ат қой. Басқаша тағы қалай атауға болады? (1.Орыс патшалығының басқыншылығы немесе саясаты. 2.Қарсы күш жинау.3.Ағыбай батыр.4. Халықтың Ағыбай батырды бағалауы.)
ҮІ. Үйге тапсырма : мәтінді оқу, мазмұнын айту.

№ 37. Тақырыбы: Махамбет пен Жақия. Қажым Жұмағалиев
Мақсаты: Оқушыларға Исатай, Махамбет батырлар жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; туған еліне, жеріне, тарихына деген сүйіспешілігін арттыру, батылдыққа, батырлыққа тәрбиелеу
Түрі: аралас сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа дайындық:Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
І. Үй тапсырмасын сұрау: Орыс патшалығының басқыншылығы немесе саясаты қандай еді? Қарсы күшті кім жинады? Ағыбай батыр кім? Халық Ағыбай батырды қалай бағалады? ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Ағыбай батыр туралы не білдік? Ол кісінің қандай ерлігін өзіңе алар едің?
ІІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.Өткен сабақта оқылған мәтінді пайдаланып сөзжұмбақ шешу. <<Ағыбай>> (қазақ, Ағыбай, Кенесары, Қоңырбай, Қойсана, Ақжолтай). Исатай мен Махамбет бастаған топ Жәңгір ханның әскерін тас-талқан етіп жеңді.
ІҮ.Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Мәтінде аттары аталған батырлар кімдер? Жақияның ержүректілігі туралы, Махамбеттің ерлігі жайлы айтылған жолдарды тауып оқы. Жәңгір хан туралы не білесің? Махамбет Жақияны қайтару үшін не деді?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Махамбет жалғыз жаумен айқасқанда, қандай амал ойлап тапты? Бөлімдерге ат қой. ҮІ. Үйге тапсырма: мәтінді түсініп оқу, №11,12 тапсырма.

№38. Тақырыбы: Амангелді батырым. Нұрпейіс Байғанин
Мақсаты: 1. Оқушыларға Амангелді Иманов батыр жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; туған еліне, жеріне, тарихына деген сүйіспешілігін арттыру, батылдыққа, батырлыққа тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.
Көрнекілігі: суреттер, сөзжұмбақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:Сабаққа дайындық. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен:<<Мен жақсы адаммын,мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Не үшін қазақ халқы күреске шықты? Жақияның ержүректілігі туралы не айтар едің? Махамбеттің ерлігі жайлы айтылған жолдарды тауып оқы. Жәңгір хан туралы не білесің? Махамбет Жақияны қайтару үшін не деді?
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Махамбет жалғыз жаумен айқасқанда, қандай амал ойлап тапты? Саған әңгіме ұнады ма? Ұнаса несімен ұнады?
ІІІ.Мақсат қою кезеңі:Сабақтың мақсатын,тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық
ІҮ. Жаңа сабақ: Сөзжұмбақ шешу арқылы мәтіннің тақырыбын ашу. <<Амангелді>> (Қабанбай, Махамбет, Исатай, Ақтабан, Бөгенбай,Кенесары,Абылай,шұбырынды, Жәңгір) 2.Өлеңді түсініп, жалғастырып оқу. Елінің бағы үшін Амангелді не істеді?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Суретпен жұмыс: Суретті салған кім? Сурет қалай аталады? әңгіме құр.Амангелді кім? Қазақ халқы үшін ол қандай ерлік жасады?
ҮІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. Жаттау,сурет салу. ҮІІ. Бағалау

№39. Сабақтың тақырыбы: Азаттық жолында. Зейін Шашкин
Мақсаты: Оқушыларды Тоқаш Бокин өмірімен таныстыру, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, адалдыққа тәрбиелеу
Көрнекілігі: Суреттер, дидактикалық материалдар
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Оқушы зейінін сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Амангелді>> өлеңін жатқа айту. Салған суреттері жайлы оқушы ойын ортаға салу. Елінің бағы үшін Амангелді не істеді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Кітаптағы суретті салған кім? Сурет қалай аталады? Амангелді кім? Сен еліңді қорғау үшін не істер едің?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі:Сабақтың мақсатын,тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Тоқаш Бокин не үшін күрескен адам? Түрмеде оған қандай айып тағылды? Айыптау қорытындысы не болды деп ойлайсың? Тоқашқа жолығуға кім келді? Ол анасына не айтты?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Тоқаш пен анасының арасындағы әңгімені тауып, рөлге бөліп оқыңдар. 2. Әңгіменің ІҮ бөлігін қайталап оқу. 3. Әр бөліміне ат қой. (Түрмеде, айыпталу, анасымен кездесуі, жазалау)
ҮІІ. Қорыту: Суретпен жұмыс: Зер салып қару. Осы сурет мәтіндегі қандай оқиғаны бейнелейді? Өз ойыңша әңгімелеп көр.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұнын айту, сахналық көрініске даярлан. Бағалау.

№ 40. Сабақтың тақырыбы: Күлпаш. Бейімбет Майлин
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Бейімбет Майлин жайлы айта келіп, қазақ халқының аштық, кедейлік өмірімен таныстыру, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; елінің тарихын, өткенін сыйлауға тәрбиелеу;
Сабақтың типі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіріп, баяндау.
Көрнекілігі: суреттер топтамасы, суреттер. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
Үй тапсырмасын пысықтау: . Тоқаш Бокин не үшін күрескен адам? Түрмеде оған қандай айып тағылды? Айыптау қорытындысы не болды деп ойлайсың? Тоқашқа жолығуға кім келді? Ол анасына не айтты?
Үй тапсырмасын пысықтау: Тоқаштың қолына кісен салып, көшеге алып шыққанда, халық не деп аяныш білдірді. Топ ішінен кім жылады? Ол кім еді?
ІІ.Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын,тақырыбын хабарлау.2.Жаңа сабаққа даярлық.Суреттер топтамасын пайдаланып Бейімбет Майлин өмірімен танысу.Әңгіме құру.
ІІІ. Жаңа сабақ: 1. Түсініп оқы.(балалардың есіне.) 1930-1932 жылдары Қазақстан халқының алты миллионнан асқан болса, соның екі миллионнан астамы аштықтан қырылды. 2. Мәтінді түсініп, жалғастырып, іштен оқу арқылы негізгі ойды табу. 3 Мәтінде ел басынан өткен қандай кезең туралы айтылған? Қай кезде болған? 3. Сөздік жұмыс:( Өрім-өрім, бөкебай, ызғырық, өлмелі кедей) 4. Қали мен Күлпаш Мақтымның келгенін неге күтті? Мақтым мен Күлпаш неге жылады?
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: <<Бәрі де шықпа, жаным, шықпа>> дегенді қалай түсінесің? Олардың тұрмыс жағдайы саған қалай әсер етті?
Ү. Қорытындылау: Суретпен жұмыс: Суретте ел басынан өткен қай кезең бейнеленген деп ойлайсың? Теріп оқу: Қарамен неге жазылды деп ойлайсың?
ҮІ. Үйге тапсырма : мәтінді оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 41. Тақырыбы: Кедей. Сұлтанмахмұт Торайғыров
Мақсаты: Оқушыларға Сұлтанмахмұт Торайғыров жайлы айта келіп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; адамгершілікке тәрбиелеу
Түрі: аралас сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа дайындық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
І. Үй тапсырмасын сұрау: Мәтінде ел басынан өткен қандай кезең туралы айтылған? Қай кезде болған оқиға? <<Бәрі де шықпа, жаным, шықпа>> дегенді қалай түсінесің? Олардың тұрмыс жағдайы саған қалай әсер етті?
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Қалай ойлайсың Қалидің өмірі ары қарай не болды екен? Қазақ халқының аштыққа душар болуының себебі неде?
ІІІ.Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.Суреттер топтамасын пайдаланып Сұлтанмахмұт Торайғыров өмірімен танысу.
ІҮ.Жаңа сабақ: Өлеңді түсініп оқу. Бұл өлеңді ақын неліктен <<Кедей>> деп атаған? Кедей деп кімдерді атаған? Кедейдің ауыр өмірін қалай бейнелеген? Бұл оқиға қай кезде болған? Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Топтық жұмыс: Салыстырып, дәлелде. Суреттегі кедей тұрмысын қазіргі кезбен салыстыр.
І топ
ІІ топ
Қазір кедей адам жоқ.
Қазіргі кезде де кедей адамдар бар.
ҮІ.Қорыту: Аштық, кедейлік мүлде болмас үшін не істеуге болады?
ҮІІ. Үйге тапсырма: мәтінді түсініп оқу, әңгімелеу. ҮІІІ. Бағалау.

№ 42. Тақырыбы: Интернат қоймасы. Шерхан Мұртаза
Мақсаты: 1. Оқушыларға Тұрар Рысқұлов өмірі жайлы 2 класта оқығанды еске түсіре отырып, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; шыншылдыққа,батылдыққа тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздену.Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Сабаққа дайындық: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Бұл өлеңді ақын неліктен <<Кедей>> деп атаған? Кедей деп кімдерді атаған? Кедейдің ауыр өмірін қалай бейнелеген? Бұл оқиға қай кезде болған?
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Аштық, кедейлік мүлде болмас үшін не істеуге болады?
ІІІ.Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.<<Қызыл жебе>> жайлы 2 класта қандай үзінді оқыдық? Есіңе түсір. (<< Бала Тұрар>> Шерхан Мұртаза)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. Қазақстанда болып жатқан аштық, оның себептері туралы Сталинге ашық хат жазған алғашқы адам Тұрар Рысқұлов еді. 2.Мәтінді түсініп оқу. Әңгме кім туралы? Тұрар неліктен Серікті сұраққа алды? Серік неліктен шындықты айтты? Тұрар мен Қабылбек қандай шешімге келді? Сен олардың орнында болсаң не істер едің?
Ү.Жаңа сабақты пысықтау:1.Мәтіннің соңғы жолын қайталап оқы. Балаларға сипаттама бер. Іс-әрекетіне баға бер. Әңгімеге басқаша ат қой. Неге олай ат қойдың дәлелде.
ҮІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1.Мәтінді оқы, Тұрар неге Сталинге хат жазды деп ойлайсың? Ойланып кел.. ҮІІ Бағалау

№ 43. Сабақтың тақырыбы: Мәңгі жасар өмір. Тұрсынбек Кәкішев
Мақсаты: Оқушыларды Сәкен Сейфуллин өмірімен таныстыру, репрессияға ұшырағандар жайлы айта отырып, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлану, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, адалдыққа тәрбиелеу
Көрнекілігі: Суреттер, дидактикалық материалдар.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушы зейінін сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Әңгіме кім туралы? Тұрар неліктен Серікті сұраққа алды? Серік неліктен шындықты айтты? Тұрар мен Қабылбек қандай шешімге келді? Сен олардың орнында болсаң не істер едің?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Балаларға сипаттама бер. Іс-әрекетіне баға бер. Тұрар мектепте қалай оқыған? Есіңе түсірші 2 кластан оқығандарыңнан.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық.3.Кіріспе: 1937- 1938 жылдары қазақ зиялылары Кеңес үкіметіне қарсы үгіт-насихат жүргізді деген айыппен қудаланып, репрессияға ұшырады.105 мың адам қамауға алынып, оның 22 мыңы аталды.
Ү.Жаңа сабақ: 1.Мәтінді түсініп оқу. 2.Сөздік жұмыс. (Ақталу, елгезек, шамалы жер, біртуар) 3.Әңгіме кім жайлы? Ел басынан өткен қандай кезең суреттелген? Ауыл адамдары кімнің үйіне жиналған? Неге? Исламқұл әнін неге жалғастырмай тоқтап қалды? Олар неден қорқады? Өйткені, ол кезде С.Сейфуллиннің әлі ақталмаған, есімін атауға жұрттың қорқатын кезі еді. Сәкенге деген халық сүйіспеншілігі қандай еді?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1.Мәтін неге <<Мәңгі жасар өмір>> деп аталған?2. Суретпен жұмыс:Суретті қалай атар едің? Кімнің суреті?Осы сурет пен мәтіннің арасында байланыс бар ма?
ҮІІ. Қорыту: Өз ойыңша әңгімелеп көр. Қазақ зиялыларын неге репрессияға ұшыратты?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 44. Сабақтың тақырыбы: Нұркен. Несіпбек Айтов
Мақсаты: 1. Оқушыларға Бауыржан Момышұлы туралы айта келіп,Ұлы Отан соғысы жайлы айту, сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, Отанын сүюге тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Сабаққа дайындық: күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:Әңгіме кім жайлы? Ел басынан өткен қандай кезең суреттелген?Ауыл адамдары кімнің үйіне жиналған?Неге?Исламқұл әнін неге жалғастырмай тоқтап қалды? Олар неден қорқады? Сәкенге деген халық сүйіспеншілігі қандай еді?
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Сәкен Сейфуллин кім? Халық жауы деген атпен атылып кеткендерді атқан адамдарға өз көзқарасыңды білдір.
ІІІ.Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.Түсініп оқы: 1941-1945 жылдары Ұлы Отан соғысы болды. Соғыстың алғашқы күнінен бастап қазақ халқы да фашизмге қарсы аттанып, соғысты жеңіспен аяқтау үшін барлық күш-жігерін жұмсады, асқан ерліктер көрсетті. 4. Сөздік жұмыс: (фашизм-дүние жүзіне үстемдік орнатуды көксейтін басқыншы топ.)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1.Өлеңді мәнерлеп оқу. << Аңсап көкті жасынан, Еркін қаққан қанатын>> дегенді қалай түсінесің? Ақын халық басындағы ауыр күнді неге теңейді? (қара түн, тажал). Нұркеннің ерлігі жөнінде не делінген? Бауыржан Момышұлы жайлы не білесің? Мәтінді түсініп оқы. 2.Сөздік жұмыс: Деректі әңгіме-нақтылы болған оқиға туралы әңгімеле. 3.1941 жылы қандай оқиға болды? Полк командирі командирлерді не үшін жинады? Бауыржан жігіттерге не айтты? Бұл сөзді кім құптады?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Дәптермен жұмыс. Мәтін ішіндегі мақалдарды тауып көшір. Өз сөзіңмен әңгімелеп көр. 2. << Қазақ баласы- ар мен намыс иесі>> қалай түсінесің? Өзің осы атаққа лайықсың ба? Қалай ойлайсың? Ұлы Отан соғысы жайлы өзің білетініңді айт. Қандай батырларды білесің? Сен тұратын жерде соғыс ардагері бар болса, олар жайлы деректер жина.
ҮІ. Үйге тапсырма беру кезеңі:1. Өлеңді жаттау, сурет бойынша <<Батыр Бауыржан>> атты әңгіме құр. ҮІІ Бағалау

№ 45. Сабақтың тақырыбы: Комбаттың әңгімесі. Нығмет Ғабдуллин
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Бауыржан Момышұлы туралы айта келіп,Ұлы Отан соғысы жайлы айту, сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа , Отанын сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ- жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, сөзжұмбақтар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:Сабаққа дайындық <<Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады.Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Бауыржан Момышұлы жайлы не білесің? 1941 жылы қандай оқиға болды? Полк командирі командирлерді не үшін жинады? Бауыржан жігіттерге не айтты? Бұл сөзді кім құптады?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Соғысты жеңіспен аяқтау үшін олар не істеді? <<Ел намысы-ер намысы>> дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . Ұлы Отан соғысы жайлы не айтар едің?
Ү. Жаңа сабақ: 1.Мақал - мәтелдерді пайдаланып сөзжұмбақты шеш. <<Мәншүк>> (майданда,сәулеті,нар,шын,үшін,көгерер) Мақал-мәтелдерге ортақ тақырып ойлап тап.2. Мәтінді түсініп оқы. Мойсеев- Әлия Молдағұлованың майдандағы бірінші командирі.1943 жылы Мойсеев майордың қарамағына 18 қыз бала мергендер келіп қосылды... 3. Әңгімені кім айтып отыр? Комбаттың келген жауынгерлерге неге көңілі толмады? Мойсеевтің райынан қайтуына не себеп болды? Әлияны ол қайда жұмсады? Ол барды ма? Неге бармады?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Әлияның ұқыптылығын, өжеттілігін, үздік мерген екендігін неден байқауға болады?
ҮІІ: Үйге тапсырма беру кезеңі:1.Түсініп оқу, мақал-мәтелдерді пайдаланып сөзжұмбақ шешу.ҮІІІ. Бағалау

№46. Сабақтың тақырыбы: Қажымұқан. Мұратхан Тәнекеев
Сабақтың мақсаты: Алып Қажымұқан палуан өмірімен таныстыру, түсініп оқып, жүйелеп айтуға үйрету; есте сақтау, мәдениетті жүйелі сөйлей білу, өз ойын тұжырымдап, салыстыра білуге баулу; спорт түрлерімен шұғылданатын, шыныққан азамат тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: Сұрақ- жауап, баяндау, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:Сабаққа дайындық. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Әңгімені кім айтып отыр? Комбаттың келген жауынгерлерге неге көңілі толмады? Мойсеевтің райынан қайтуына не себеп болды? Әлияны ол қайда жұмсады? Ол барды ма? Неге бармады?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Әлияның ұқыптылығын, өжеттілігін, үздік мерген екендігін неден байқауға болады?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық.Қажымұқан туралы 2 класта қандай тақырып өттік? (<<Алып бала>> авторы Қалмақан Әбдіқадыров) Ол қандай ерлік көрсетті?
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Мәтінде кім туралы әңгімелейді? Мұқанның бұл жолғы қарсыласы кім?(түрік балуаны Нұрлы) Жекпе-жек немен аяқталды? (жеңіспен)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Ұлы Отан соғысы кезінде Қажымұқан балуан майданға өз қаражатымен жасалған не жіберіпті? (ұшақ). 2. Мәтіннің әр бөлігіне ат қой. 3.Суретпен жұмыс: Суретте кімдер бейнеленген? Суретпен мәтіннің байланысы бар ма?
ҮІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі:1. Түсініп оқу. ҮІІІ. Бағалау

№ 47. Сабақтың тақырыбы: Ту тіккен Рақымжан. Кәкімжан Қазыбаев
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Рақымжан Қошқарбаев туралы айта келіп,Ұлы Отан соғысындағы рейхстагқа ту тігілген жайлы айту, сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа , Отанын сүйюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ- жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер .
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:Сабаққа дайындық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:Мәтінде кім туралы әңгімелейді? Мұқанның бұл жолғы қарсыласы кім?(түрік балуаны Нұрлы) Жекпе-жек немен аяқталды? (жеңіспен)
ІІІ.Үй тапсырмасын пысықтау:Ұлы Отан соғысы кезінде Қажымұқан балуан майданға өз қаражатымен жасалған не жіберіпті? (ұшақ).Балуандар күресі жайында тағы не білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . Ұлы Отан соғысы жайлы не айтар едің?
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу.Рейхстаг деген не? Рақымжан командирінен қандай тапсырма алды?Ту тігу үшін командирРақымжанды неге таңдады?Командирдің тапсырмасы қалай орындалды? Қашан ту тігілді? 30 сәуірдің кеші, 6 сағат 30 минут, 1945
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігі саған қалай әсер етті?
ҮІІ: Үйге тапсырма беру кезеңі:1. Түсініп оқу.ҮІІІ. Бағалау

№ 48. Сабақтың тақырыбы: Шығарма << Жеңіс күні>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, өзне таныс мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша өздік жұмыс . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің тақырып бойынша оқушы ойын қорытуға көмектесуі. Оның басы, негізгі бөлімі, соңын анықтау. Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Мазмұндау жоспары:
1. Жеңіс күні.
2. Ел қорғаған батырлар.
3. Мереке тойланады.
Оқушының жазба жұмысты өздігінен орындауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Жеңіс мерекесі қандай мереке деп ойлайсың? Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№49. Сабақтың тақырыбы: Ол ақын болар ма еді? Коммунар Табей
Сабақтың мақсаты: Тәуелсіздік жолында мерт болған желтоқсанға қатысушы Қайрат Рысқұлбеков өмірімен таныстыру, түсініп оқып, жүйелеп айтуға үйрету; есте сақтау, жүйелі сөйлей білу, өз ойын тұжырымдап айта білуге дағдыландыру; елін,Отанын сүюге баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: Сұрақ- жауап, баяндау, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру : сабаққа дайындық. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Рейхстаг деген не? Рақымжан командирінен қандай тапсырма алды? Ту тігу үшін командир Рақымжанды неге таңдады деп ойлайсың?Командирдің тапсырмасы қалай орындалды? Қашан ту тігілді? 30 сәуірдің кеші, 6 сағат 30 минут, 1945
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігі саған қалай әсер етті? Ұлы отан соғысының тағы қандай батырларын білесің? Ата.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күні деп қай күн жарияланды?
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Мәтінде кім туралы әңгімелейді? Ел басынан қандай кезең өтті? Бұл қашан болған? Неге автор Қайратты тірі қалса ақын болар ма еді деп ойлайды? Оның шығарған өлеңін, айтқан өсиетін тауып оқы.
ҮІ.Жаңа сабақты пысықтау:Қайраттың әке-шешесінің есімдерін ата.(әкесі- Ноғайбай, шешесі-Дәметкен)
ҮІІ: Үйге тапсырма: мазмұнын айту, <<Ер есімі-ел есінде>> деген тақырыпқа әңгіме жазып кел.ҮІІІ. Бағалау.

№ 50.Сабақтың тақырыбы: Төрт ана. Мұхтар Шаханов. Білімін тексеру.
Мақсаты: 1. Оқушыларға қасиетті төрт ана жайлы айта келе, мәнерлеп оқуға үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлана, ойын тиянақтап жеткізе, өздігінен жұмыс істей білуге дағдыландыру; елін, жерін, тілін, салт-дәстүрін,тарихын құрметтеуге тәрбиелеу
Сабақтың түрі: бекіту. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.
Көрнекілігі: суреттер, сызба.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру:Сабаққа дайындық
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Ел басынан қандай кезең өтті? Бұл қашан болған? Неге автор Қайратты тірі қалса ақын болар ма еді деп ойлайды? Оның шығарған өлеңін, айтқан өсиетін тауып оқы.
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Ер есімі-ел есінде>> дегенді қалай түсінесің?
ІІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . 3.Мұхтар Шаханов туған анаңнан басқа тағы <<Төрт ана>> бар дейді, оларды атай аласың ба?
ІҮ. Жаңа сабақ: 1.Өлеңді мәнерлеп оқу. Осы өлеңді оқығанда сені қандай сезім биледі?Ақын қандай сезімде болды деп ойлайсың? Өлеңді ақын сезіміне сай мәнерлеп оқып көр. Адамның өз анасынан басқа неше анасы бар екен? Олар қандай? Ата. Бұлар үшін болған күрес қандай күрес дейді ақын?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Өлеңді сызбаға сүйеніп талда.
Ақын атаған төрт ана
Туған жер
Туған тіл
Салт-дәстүр
Туған тарих
Ақынның ол туралы пікірі
Ақынның ол туралы пікірі

Ақынның ол туралы пікірі

Ақынның ол туралы пікірі

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Ақын атаған төрт ана
Туған жер
Туған тіл
Салт-дәстүр
Туған тарих
Ақынның ол туралы пікірі
Ақынның ол туралы пікірі

Ақынның ол туралы пікірі

Ақынның ол туралы пікірі

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Сенің пікірің

Бөлім неліктен осы өлеңмен аяқталып тұр деп ойлайсың? Мәтін қалай құрастырылады? Осы бөлімнен халқымыздың басынан қандай кезеңдер өтті? Шығармалардың аттарын және авторын ата. Тест.
ҮІ. Үйге тапсырма беру кезеңі:1. Өлеңді жаттау, ҮІІ Бағалау

ІІІ бөлім. Туған жерге қыс келді
№ 51. Сабақтың тақырыбы: Қыс. Абай Боран. Мұхтар Әуезов
Мақсаты: Оқушыларға қыс мезгілі жайлы түсінік бере отырып, сабақтың тақырыбын ашу, талдау жұмыстарын жүргізу, мазмұнын игеру, біліктілігін арттыра түсуге көмек беру, жағдай жасау; ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдылары мен жазбаша тілдерін жетілдіруге ықпал жасау; табиғат әсемдігін бақылай білуге, зер салып, бақылампаздыққа баулу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ,зерттей отырып, талдау.Әдісі: іздену, сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ .Мақсат қою кезеңі: сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
ІІІ. Жаңа сабақ: 1.Кіріспе: Кітапта берілген жұмбақтарды шешу. Шешуі болған сөздерге назар аударып, қай мезгілге қатысты екенін айт. Осы қыс мезгілін тағы қалай сипаттауға болады? Кітаппен жұмыс: 1.Өлеңді мәнерлеп,түсініп, іштен, тізбектей жалғастырып оқу. 2.Суреттер топтамасын пайдаланып Мұхтар Әуезов жайлы әңгімелеу.
2. Мұхтар Әуезов - қазақтың ұлы жазушысы.Ол <<Абай жолы, Көксерек т.б.>> кітаптарын жазған. Алматы қаласында Мұхтар Әуезовке арналған ескерткіш, мұражай бар. Балалық шағы өткен үй де бар. 3. Кітаппен жұмыс: мәтінді түсініп, жалғастырып тізбектей оқу.
а) Мәтіннің алғашқы азат жолын қайталап оқып, қардың түрлерін айт. (ұсақ, жабысқақ үгінді; жұмырланған ұсақ, қатты, қиыршық). Сызбаны толтыр.
Суық түскенге дейінгі қар
Суық қатайған кездегі қар

ә) Мәтіннің екінші азат жолын қайталап оқып,боранға тап болған Абайдың жай-күйін елестетіп, сипаттап көр. (Қос қолы қатты тоңып,саусақтарының ұштары шаншып,тізгін мен қамшы ұстауға ебін кетірді.Қарып, мұздатып барады...) б) Мәтіннің үшінші азат жолын қайталап оқып, үскірік боран жай-күйін елестетіп, сипаттап көр.
3.Жаңа сабақты оқушы көмегімен талдау: Ақын қысты кімге теңейді? Абай өлеңіндегі адам бейнесіндегі қысты сипаттап айт.Өлеңде балалар туралы не делінген? Малшы туралы ше? 4. Сөздік жұмыс жүргізу: шидем- қой жүнінен тоқылған сырт киім.
ІҮ. Түсінгендерін тексеру: Суретпен жұмыс: Кітаптағы суретте Абайдың қысына ұқсастық бар ма? Болса қандай? Басқан жері сықырлап келген не? Мазаны алған не? Алты қанат ақ орда үйді шайқаған не? Малшы неге теріс айналды? Ал, <<Боран>> Мұхтар Әуезовтің шығармасындағы бөлікті қалай атар едің? Қатты соққан ақ боранды ақын неге теңейді? (көп бөрінің құтырып, жас қан іздеп,ұлығанындай)
Ү. Қорыту: Қыс туралы жұмбақ, мақал-мәтелдер айту. Қыстың суретін салып көр. Әңгімеге сүйеніп, үсінуден қалай сақтануға болатынын айт.
ҮІ. Үйге тапсырма: жаттау, оқу түсінгенін айту. ҮІІ. Бағалау.

№ 52. Тақырыбы: Қызыл шұнақ Сәкен Сейфуллин,
Қар. Сафуан Шаймерденов
Мақсаты: Оқушыларға қыс мезгілінің өзгерістері жайлы айта отырып, сабақтың тақырыбын ашу, мазмұнын игеруге жағдай жасау; ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдысын қалыптастыру; зер салуға, бақылағыштыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Қыс суреттері,үлестірме дидактикалық материалдар. Түрі: аралас.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Қардың түрлерін айт. Боранға тап болған Абайдың жай-күйін елестетіп, сипаттап көр. Үскірік боран жай-күйін елестетіп, сипаттап көр. Қатты соққан ақ боранды ақын неге теңейді?
ІІІ. Өткенді қорыту: Үсінуден қалай сақтануға болатынын айт.
ІY. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық .Сәкен Сейфуллин туралы не білеміз?
Ү. Жаңа сабақ: Кіріспе: Суреттер топтамасын пайдаланып қыс жайлы білетіндеріміз жайлы әңгімелеу. 2.Өлеңді мәнерлеп түсініп, іштен, жалғастырып, жеке-жеке оқу. 3.Өлеңдегі қызылмен ерекшеленген сөздерді дауыстап оқу. (Зәрлі деммен ысқырып, мұздай демі, аузын ашады). Ақын бұл сөз тіркестерін неге қатысты айтты? <<Қызыл шұнақ аяз>> деп қандай аязды айтады? 2. Мәтінді түсініп оқу. Әр азат жолдағы айтылған ойдың негізін анықтау. Не жауып тұр? Жаңа жауған қарды ақын неге теңеп отыр? Терезеге тиген қар ұшқыны қандай күйге ұшырайды? Қар жауған соң айнала қалай өзгереді? Жазушының <<денені түршіктірер зәрі бар>> деген сөзді қалай түсінесің?
Сергіту сәті
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Көз алдыңа адам-аязды елестетіп көр. Абай суреттеген қыс пен осы өлеңдегі қыс көрінісін салыстыр, теріп оқу: мәтіннен қар жауып тұрған кездегі суреттейтін тұсты тауып оқы.2. Дәптермен жұмыс: қар ұлпалары, қар жапалақтары тіркестеріне қатысты сөздерді тауып жаз. (Үлкен қар ұлпалары жерге түсерде қызық: Қар жапалақтары жұлдыз сияқты ұзын кірпікті.)
ҮІІ. Қорыту: үлестірме карточкаларымен жұмыс.
ҮІІІ Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау,оқу 2. Бағалау.

№ 53. Тақырыбы: Арпалыс. Зейнолла Шүкіров
Мақсаты: Қойшы өмірнің қиындығы жайлы айта келіп, түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету; тілін , дұрыс сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; қарапайым халық еңбегін сыйлау, құрмет көрсетуге тәрбиелеу, сыпайылыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулықтағы суреттер, мақал- мәтелдер.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі:Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ . Үй тапсырмасын сұрау: Не жауып тұр? Жаңа жауған қарды ақын неге теңеп отыр? Терезеге тиген қар ұшқыны қандай күйге ұшырайды? Қар жауған соң айнала қалай өзгереді? Жазушының <<денені түршіктірер зәрі бар>> деген сөзді қалай түсінесің?
ІІІ. Өткенді қорыту: Жазушының осы әңгімесін оқып отырып, жазушыны кім деп айтуға болады? (суретші) Әсемдік деген не деп ойлайсың?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі:1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.2.Жаңа сабаққа даярлық.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Сен жаулауға бардың ба? Қойды кім бағады? Осы мамандықтың еңбегі жеңіл, оңай деп ойлайсың ба? 2. Мәтінді түсініп оқу. Әр азат жолды оқығанда мәніне көңіл бөліп, түсіндіріп айту. 3.Әңгіме неге << Арпалыс>> деп аталды деп ойлайсың? Басқаша қалай атар едің? Бұл қай кезде болған оқиға? Неге ағалы-інілі балалар боранда қалды? Бақтыбайдың ойы қандай еді? Неліктен інісін үйге қайтарды? Оларды кімдер тапты? Әңгімеден қандай ой түйдің? Қой бағу оңай емес екендігін неден аңғардың?
Сергіту сәті. ҮІ. Мәтіннен Бақтыбайдың сөзін тауып оқы.Ол өзін-өзі қалай шыдамдылыққа шақырды? Атқа байланысты не деді? Есіңде сақта.
ҮІІ. Қорыту: 1.Бүгін қандай тақырып өттік? Мәтінге сүйеніп, сурет бойынша әңгімеле. Суреттен не байқадың? Қысқы шопан еңбегі туралы әңгімеле. 2. Топпен үлестірме дидактикалық материалдармен жұмыс:1. Арпалыс. 2. Бақтыбайдың мейрімділігі.3. Қойшы еңбегі.(қысқаша мағлұматтар беру)
ҮІІІ . Үйге тапсырма: түсініп оқу, мазмұнын әңгімелеу,үсік шалған адамдарға алғашқы дәрігерлік көмек көрсету туралы біліп кел. Бағалау.

№ 54. Тақырыбы: Қар астындағы ұялар (аңшының әңгімесі)
Мақсаты: Оқушыларға қыс мезгілінің кереметтерімен, аңшы өмірі жайлы айта отырып, сабақтың тақырыбын ашу, мазмұнын игеруге жағдай жасау, ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдысын қалыптастыру; зер салуға, бақылағыштыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер,дидактикалық материалдар.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Әңгіме неге << Арпалыс>> деп аталды деп ойлайсың? Бұл қай кезде болған оқиға ? Неге ағалы-інілі балалар боранда қалды? Бақтыбайдың ойы қандай еді? Неліктен інісін үйге қайтарды? Оларды кімдер тапты? Қой бағу оңай емес екендігін неден аңғардың? ІІІ. Өткенді қорыту: Үсік шалған адамдарға алғашқы дәрігерлік көмекті қалай көрсетеді?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі:Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.Жаңа сабаққа даярлық.
Сергіту сәті.
Ү. Жаңа сабақ: 1. А. Пушкіннің <<Қысқы кеш>> өлеңін мәнерлеп,түсініп оқу. 2.Суреттер топтамасын пайдаланып, Мұқан Иманжанов туралы әңгімелеу. Мәтінді түсініп оқу,тізбектей оқу,тауып оқу . Сөздік жұмыс: Бұғып-жасырынып, қамыр- нан пісіру үшін иленген ұн. 3. Бір тақырыпта жазылған екі шығарманың авторлар жайлы не білесің? А.С.Пушкиннің шығармасы мәтіннің қай түріне жатады? Екі мәтінде боранды қалай суреттеген?(нелерге теңейді, кімдерге ұқсатады?) Қай шығарма бұрын жазылған? Оны неден байқадың? Кешкі еңбек жайлы не делінген? Жіп не үшін иіреді? Қыс мезгіліне қандай қатысы бар?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: 1. Екі шығарманың ұқсастығы мен айырмашылығы неде? 2. Дәптермен жұмыс: Боранға қатысты теңеулерді тауып жаз.(Ұлыған аң сияқты, жылайды баладай, сыңсуымен. Түтеген боран, жыландай сумаң қағып,(үйіріле соғып; құтырынып, ақ шаңын көкке будақтатып)). <<Сырттай мүлгіген ауыл іштей қазанша қайнайды>> осы сөйлемдегі жазушының ойын түсіндір.
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Электр станциясы қуат жеткізіп, мүлтіксіз қозғалыс жұмысын және балқыған темірді нелерге теңейді? Мән беріп, түсіндір.
ҮІІІ. Үйге тапсырма:1. Оқу, қысқы кеш жайлы әңгімеле.2.Бағалау.

№ 56. Тақырыбы: Аққала. Мағжан Жұмабаев
Мақсаты: Оқушыларға қыс мезгілінің кереметтері жайлы айта отырып, сабақтың тақырыбын ашу, мазмұнын игеруге жағдай жасау, ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдысын қалыптастыру; зер салуға, бақылағыштыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Бір тақырыпта жазылған екі шығарманың авторлар жайлы не білесің? Екі мәтінде боранды қалай суреттеген?(нелерге теңейді, кімдерге ұқсатады?) Кешкі еңбек жайлы не делінген?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Екі шығарманың ұқсастығы мен айырмашылығы неде? Қысқы кеште сенің жанұяң немен айналысады? Өзің не істейсің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.Жаңа сабаққа даярлық
Кім аққала жасап көрді? Қалай жасадың? Саған ұнады ма? Сергіту сәтін өткізу.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Ребус шешу. <<сырғанақ>>. Тағы қандай ойын ойнайсың? 2. Өлеңді түсініп, жалғастырып, жеке-жеке оқу. 3. Сөздік жұмыс: Кесеге- мұнда: қатқан қардан кесек ойып алу. 4.Өлеңде қандай қыстың бейнесі суреттелген.(көңілді, көңілсіз). Пікіріңді дәлелде. ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Ақын қолданған көркем сөздерді ата. (күміс қарға көбіктей, сүңгіп алып сүліктей, күлкілері-меруерт)
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Мәтін не жайлы? Осы сөздерді пайдаланып, сурет бойынша әңгіме құр.
ҮІІІ .Үйге тапсырма:1.Мәтінді мәнерлеп оқу, <<Қарды соғып төрт бұрыш>> бастап жаттап ал.2.Бағалау.

№ 57 . Сабақтың тақырыбы: Қоян. Міржақып Дулатов
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қыс мезгіліндегі аңдардың тіршілігі туралы айта отырып, сабақтың тақырыбын ашу, мазмұнын игеруге жағдай жасау, ойын толық жеткізіп сөйлеу дағдысын қалыптастыру; зер салуға, бақылағыштыққа баулу.
Сабақтың түрі: қорыту сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілік: кітап,суреттер , тест материалдары.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Өлеңді жатқа айту. Қыс көрінісін өз еркіңше суреттеп көр. ІІІ. Өткенді қорыту: Аққала жасағанда не істегенің жайлы айт.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. 2. Суретке зер салып, бес түрлі айырмашылығын тап.
(1.Сауысқанның басы жоғары қарап тұр, төмен қарап тұр. 2. Құйрығы жоғары, жатық. 3. Қоянның құлағы тік, жатық. 4. Қоянның көзі ашық, жабық. 5. Қоян ағаштың сол жағында, оң жағында)
Ү. Жаңа сабақ: 1. Мәтінді түсініп оқу. 2. Қоян құлағын түріп не істеді? Келе жатқан кімдер еді? Олар не жайлы әңгімелесті? Қоянның саяхаты немен аяқталды?
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Қыста аңдар мен жануарлар қалай тіршілік етеді? Өзің оқыған кітаптан, көргеніңнен, естігендеріңнен әңгімелеп көр.
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік?
ҮІІІ.Үйге тапсырма: 1. оқу, түсінігін айту, сурет салу.2.Бағалау
№ 58. Тақырыбы: Мазмұндама <<Қу ешкі>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Қу ешкі
Айжан апайына сыйлауға әдемі, үлкен гүл шоқтарын алып жатты. Жолда оған құрбысы Жанар жолықты. Екеуі жолдың шетіне отыра қалып бір қызық әңгімеге кірісті. Олардың соңынан көршілерінің ешкісі жүріп отырды. Әңгіменің қызығымен қыздар ешкіні байқамады. Бір кезде сөмкеге қыстырылып тұрған гүлді қу ешкі жей бастады. Қос құрбы ештеңені сезер емес. Әңгіме біткен соң Айжан сөмкесін алмақ болып еді, гүлі жоқ. Тек сабағы жатыр. Ал анадай жерде көршінің ешкісі түк білмегендей кетіп барады. Бар бәленің көк ешкіден келгенін сезген қыздар мәз болды.
( <<Балдырған>> журналынан)
Тіректі сөздер мен сөз тіркестері: гүл шоқтары, құрбысы Жанар, қос құрбы, бар бәленің.
Жоспар: 1.Гүл шоқтары. 2.Қос құрбының әңгімесі. 3. Аңдаусызда келген бәле.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Ешкі не істеді? Бұл мәтінен өзіңе қандай әсер алдың? Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№ 59. Сабақтың тақырыбы: Өз білімін тексеру.
Мақсаты: 1. Оқушының <<Туған жерге қыс келді>> бөлімі бойынша алған білімін тиянақтау, ойланып сөйлеуге, ойын толық жеткізе білуге үйрету: сөздік қорын, тіл байлығын дамыту ; байқампаздыққа, бақылағыштыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : қорыту. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер, тест материалы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Бөлімді қайталау. Ережемен таныстыру. 1. Жазушы шығарманы жазбас бұрын қандай мәселені негізгі ой ретінде алуға болатынын көп ойланады. Сол ой шығарманың тақырыбы болып саналады. 2.Сұраққа жауап беру арқылы <<Туған жерге қыс келді>> бөлімінен алған білімін қорыту. Қай шығармаларда қысқы еңбек түрлері жайлы айтылған? Қай мәтінде жан-жануарлардың қысқы тіршілігі туралы айтылған? Екі жазушының бір тақырыпта жазған шығармалардың атын айт, авторы кімдер? Қыста қандай меймандар бар? Жаттаған өлеңдеріңді айт.
ІІІ. Пысықтау: Бөлімдегі шығармалардың көркем сөздерін пайдаланып, <<Қыс>> тақырыбына әңгіме жаз: қалың қар, қар ұлпалары, неше түрлі өрнек жасаған, аяз шытынайды, зәрлі деммен ысқырып, алай-түлей ақ түтек, аққала соғып, т.б.
ҮІІ. Қорыту: Тест. ҮІІІ. Үйге тапсырма: қайталау.2.Бағалау.
ҮІ бөлім. Жақсыдан үйрен
№ 60 .Тақырыбы: Баланың айласы. Ыбырай Алтынсарин
Мақсаты: Оқушыларға білімділік,тапқырлық жайында айта келе, мәнерлеп түсініп оқуға үйрету; тілін , сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; үлкенді сыйлауға, құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : жаңа сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер, сызба
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Берілген сызбаның сол жағындағы мақал-мәтелдерге мән бере отырып, оң жағындағы негізгі ой болатын сөз тіркетерін тұсына жаз.

№
Мақал- мәтелдер
Түйін сөздер

1
2
1

2
Басыңа іс түссе,
Жақсы дос көмек етеді,
Жаман дос күліп өтеді.

Балапан ұяда не көрсе,
Ұшқанда сорны іледі.

адал достық

тәрбиелі, өнегелі болу.

т.с.с.

Ү. Жаңа сабақ: 1. Бөлімнің атына мән беріп,тақырыптың мазмұнын аш.

Жақсыдан үйрен
Жақсыдан үйрен

Мақтаншақ үлкенді
Болмауды сыйлау
2.мәтінді түсініп, жалғастырып оқу. 3. Сөздік жұмыс: Төре (төрелік)-бұл жерде: шешім, Әйдік-үлкен. 4. Әңгіменің авторы кім? Ол туралы не білесің? Ғалым не істеді? Неге тасты көтерді? Астынан не шықты? Ол не деді? (Шағамын.) Олар біреуге жүгінелік, төреші болсын деді. Кімдерге, нелерге барды? Төрешілер не деді? (түйе, жеміс ағашы, итке, балаға).
Сергіту сәті.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: 1.Суретпен жұмыс: Берілген сурет әңгімедегі қандай оқиғаны
бейнелейді? Әңгімелеп көр. 2. Топтық жұмыс. Берілген пікірге нақты дәлелдер келтіріңдер.
І топ
ІІ топ
Жақсылыққа жамандық бар
Жақсылыққа тек жақсылық бар
3.Іздену. Мәтіндегі қызыл бояумен ерекшеленген сөзді оқы. <<Жақсылыққа жамандық бар ма?>> Осы сұраққа жауап іздеп көр.
ҮІІ .Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Егер сен көшеде келе жатып сандық тауып алсаң, не істер едің? ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 61. Тақырыбы: Таза бұлақ. Ыбырай Алтынсарин
Мақсаты: Мәтінді түсініп оқуға, автордың ой түйінін таба білуге үйрету, тілін , сөздік қорын дамыту; зеректікке, білімді, ғылымды сүюге тәрбиелеу.
Түрі: талқылау сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздену. Көрнекілік: суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. << Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: . Әңгіменің авторы кім? Ол туралы не білесің? Ғалым не істеді? Неге тасты көтерді? Астынан не шықты? Ол не деді? (Шағамын.) Кімдерге, нелерге барды? Төрешілер не деді? (түйе, жеміс ағашы, итке, балаға барды).
ІІІ. Білімдерін тексеру: . <<Жақсылыққа жамандық бар ма?>> дегенді қалай түсінесің? Сенің пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Берілген суретпен жұмыс. Суреттен не көріп тұрсың? Бұлақтың суреті қандай? Пайдасы бар ма? Бұлақ суының тазалығы нені елестетеді?
Ү. Жаңа сабақ. 1. Кіріспе. Мәтіннің авторы кім? Ол туралы не білесің? 2. Кітаппен жұмыс. а)Мәтінді түсініп оқу. Бұлақтың басындағы қара тасты не депті?)Бұлақты сипаттаған жолдарды тауып оқу. Мәтінде қызыл түспен ерекшеленген жолдарды тауып оқып, мына тапсырмаларға жауап бер.
1. бірінші жолаушының, ... (адал қызмет ет, еш уақытта жалқауланып, тоқталып қалма, мұратыңа жетесің)
2. екінші жолаушының, ... (біреуге жақсылық етсең, ол жақсылығыңды ешкімге міндет етпе)
3. үшінші жолаушының,... (көңіліңді, бойыңды осы бұлақтай таза сақта, көңілің сол сияқты сыртқа ашық көрініп тұрсын )
4. өзіңнің пікіріңді айт. ... ( . . .)
ҮІІ. Түсінгендерін тексеру: Әр жолаушының пікірін қысқаша нақыл сөзбен көркемдеп, дәптеріңе жазып ал. 1. Іздеген мұратына жетер,
Жалқаудың өмірі босқа өтер.
2. Басыңа іс түссе,
Жақсы дос көмек етеді,
Жаман дос күліп өтеді.
3. Адамдықтың белгісі-
Иіліп сәлем бергені.
ҮІІ .Қорыту. Бүгін сабақтан не білдік? Өз пікірің. <<Білекті бірді жығар, Білімді мыңды жығар.>> ҮІІІ. Үйге тапсырма:Оқу, мазмұнын айту.Бағалау.

№ 62. Тақырыбы: Бір кесе меруерт. Шәкәрім Құдайбердіұлы
Сабақтың мақсаты: Түсініп оқуға, жақсы мен жамандықты ажырата білуге үйретіп, танымдық қабілеттерін дамыту; Зеректікке, білімділікке, жақсыдан үлгі алуға тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу. Түрі: қайталау.
Көрнекілік: нақыл сөздер жазылған плакаттар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Ыбырай Алтынсариннің <<Таза бұлақ>> әңгімесі не жайлы? Үш жолаушы қайда кездесті? Олар қара тастан қандай жазу оқыды? ( <<Ей, Жолаушы, болсаң, осы таза бұлақтай бол !>> Сенің өз ойың?
ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Қандай мақал- мәтелдер білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Егер сен аш болсаң сабақ оқи аласың ба?
Ү. Жаңа сабақ: Кіріспе: Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы не білеміз? ( Ақын, ойшыл, аудармашы. 1858-1931. <<Талаптан да білім мен өнер үйрен >>). Кітаппен жұмыс: а) Мәтінді түсініп оқу. б) Сөздік жұмыс: Зор- үлкен,аумақты, ұзақ. Ділдә - алтын ақша. Тақыр - тегіс, қатты жер. Теріп оқу: Мәтіндегі қызыл түспен берілген сөздерді тауып оқы. ( <<Азықсыз аш адамға ат басындай алтыннан түк пайда жоқ.>> )
а) Мәтіндегі осы сөздерге қатысты қандай оқиға айтылған?
б) Сен осы пікірмен келісесің бе? Өз пікіріңді айт. Әңгімені тағы қалай атауға болады?
ҮІ.Үй тапсырмасын пысықтау: Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі ақыл сөзді дәптеріңе жаз. (<<Азықсыз аш адамға ат басындай алтыннан түк пайда жоқ.>> )
ҮІІ.Сабақты қорыту: Бүгін сабақтан не білдік? Дүниені көп көрген қария қандай әңгіме айтты? Не туралы? Сенің өз пікірің? ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұны. Бағалау

№63.Сабақтың тақырыбы: Нағыз адам. В.Сухомлинский(орыс жазушысы)
Сабақтың мақсаты: Түсініп оқуға, жақсы мен жамандықты ажырата білуге үйрету; танымдық қабілеттерін дамыту; зеректікке, білімділікке, жақсыдан үлгі алуға тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың көрнекілігі: сөзжұмбақ, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ Үй тапсырмасын сұрау: Шәкәрім Құдайбердіұлының <<Бір кесе меруерт>> әңгімесінде көпті көрген қария қандай әңгіме айтты? Не туралы? (<<Азықсыз аш адамға ат басындай алтыннан түк пайда жоқ.>> Сенің өз пікірің?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Иесіз жерде қайтыс болған адамның тілегін кім орындады деп ойлайсың? Неге оған бір кесе меруерттің пайдасы болмады?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қалай ойлайсың, нағыз адам қандай болу керек?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс.Мәтінді түсініп оқу. Мәтіндегі әңгіме кімдер жайлы екен? Бірде қандай жағдайға душар болды? Осы жағдай болғанда келген жолаушылар қандай әрекеттер жасады? Теріп оқу. Мәтіндегі қызыл түспен белгіленген тіркестерді тауып оқы. (Бұл адам емес. Бұны да әлі адам деуге болмайды. Бұл нағыз адамның өзі.)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Топтық жұмыс.Үш жолаушының әрекетін үш топқа бөлініп әңгімелеңдер. Суретпен жұмыс. Суретке зер сал. Суреттегі оқиға мәтіндегі қай пікірге сәйкес келеді? Мәтіндегі басқа пікірге сен қандай сурет салар едің?
Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? 1. Жеке оқушыларға басқа тапсырма беру. 2.Сызбамен жұмыс. Екі топқа бөлініп, өмірде кездесетін оқиғалардан берілген пікірлерге нақты мысалдар келтір.
І топ
ІІ топ
Бұл адам емес
Бұл нағыз адамның өзі

ІҮ.Үйге тапсырма беру: түсініп оқу, мазмұны, сурет салу. Бағалау

№ 64. Сабақтың тақырыбы: Абай мен Әбіш ( Ел аузынан)
Мақсаты: Абай туралы толық мағлұматтар бере отырып, түсініп оқуға, жақсы мен жамандықты ажырата білуге үйрету; танымдық қабілеттерін дамыту; зеректікке, білімділікке, жақсыдан үлгі алуға тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсінідіру, әңгімелеу, іздену. Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі . Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: В.Сухомлинскийдің << Нағыз адам>> мәтіндегі әңгіме кімдер жайлы екен? Олар бірде қандай жағдайға душар болды? Осы жағдайда болғанда, келген жолаушылар қандай әрекеттер жасады? Қайсысының әрекеті саған ұнады? Қайсысы ұнамады?
ІІІ.Жан-жақты білімін тексеру: Өткен сабақта оқыған әңгіме бойынша сұрақтарға жауап беру. В. Сухомлинский кім? Неге қария : <<Бұл адам емес. Бұны да әлі адам деуге болмайды. Бұл нағыз адам>> деген баға берді? Сенің пікірің қандай? Оқушылар салған суреттерден көрме ұйымдастыру.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі:Сабақтың мақсатымен таныстыру.
Ү. Жаңа сабақ: 1. Ел аузынан жазылған <<Абай мен Әбіш>> атты әңгімені дұрыс, түсініп оқы. Абай кім? Ол туралы не білесің? Теріп оқу. Мәтіннен Әбіш туралы айтылған жолдарды тауып оқы. Мәтіндегі қызыл түспен ерекшеленген сөздерді тауып оқы. (Әлемдегі жаратылыста ақ зат асыл ма, қара зат асыл ма?) Мәтіннен Абайдың, Әбіштің берген жауабын тауып мән беріп оқы. Сергіту сәті.
ҮІ. Қорыту: Саған кімнің жауабы ұнады? Өзің осы сұраққа қалай жауап берер едің?
ҮІІ. Үйге тапсырма: Мәтінді оқу, мазмұнын айту. Бағалау

№ 65. Тақырыбы: Мейірім Сапарғали Бегалин
Мақсаты: Оқушыларға Сапарғали Бегалин жайында мәлімет бере отырып, оқу дағдысын қалыптастыру, түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге үйрету; сөздік қорларын, тіл байлығын дамыту, мейрімділікке тәрбиелеу.
Түрі: біріккен сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздену, талдау
Көрнекілігі: суреттер, сөзжұмбақ,үлестірмелі қима қағаздар.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Абай кім? Ол туралы не білесің? Абайдың Әлемдегі жаратылыста ақ зат асыл ма, қара зат асыл ма? деген сұрағына Әбіш не деп жауап берді? Оған Абай не деп жауап берді? Саған кімнің жауабы ұнады?
ІІІ. Өткенді пысықтау: 1.үлестірмелі қималар арқылы қорыту. 2. Өзің осы сұраққа қалай жауап берер едің? Абай жолы романы арқылы ұлы Абайды әлемге танытқан кемеңгер жазушы кім? (М. Әуезов)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ: 1.Кіріспе. Сөзжұмбақты шеш, мақал-мәтелдердегі көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қой. <<Шоқан>> (шамдай, ортақ,ақыл, мақтанба, ойнаған). Берілген мақал-мәтелдерге ортақ тақырып ойла. Шоқан туралы не білесіңдер? ( Ш. Уәлиханов-ғалым, саяхатшы. 1835-1865. Таза пікірлі, ақ жүрек, ұлтын сүюші адам. Қазақ халқының сөзін сөйлеп, халқының тұрмысын, тарихын зерттеген)
2. Оқулықпен жұмыс. Суреттер топтамасын пайдаланып Сапарғали Бегалин туралы әңгімелеу. ( Сапарғали Бегалин- балалар жазушысы,1895-1983. <<Шоқан асулары, Сәтжан және әңгімелер топтамасы т.б. кітаптар жазған. Алматы қаласындағы С.Бегалин атындағы Мемлекеттік балалар кітапханасы бар.)>> Мәтінді түсініп, іштей, тізбектей оқу. Сөздік жұмыс.( Күзек, жылқының беті, шалғын, ожар.)
ҮІ.Жаңа сабақты пысықтау: Теріп оқу.) Шыңғыстың егіншілерге берген төлемі жөнінде айтылған тұсты тауып оқы. Осы жағдайға өз көзқарасыңды айт. б) Ұлттық әдеп туралы айтылған жолдарын тауып оқып,есіңе сақта. (Қазақта бір қағида бар ғой - аға алдынан шықпайтын). Әр бөлімге ат қой. ( Жылқышылардың озбырлығы. Шоқанның арашаға түсуі. Шыңғыс сұлтанның шешімі. т.б. өз еріктеріңмен)
Дәптермен жұмыс. Жер қорушының берген батасын тауып, дәптеріңе жаз. (Алдияр тақсыр, мәртебеңіз өсе берсін. Төре балаңыздың әмсе жолы болсын, тәңірісі пана болсын.) ҮІІ. Қорыту: Әңгіме кім туралы? Олар қайда барды ? Не көрді? Өрескел, өктемдік, содырлық сөздеріне мағыналас қатарын тауып көр. Шоқан жайлы сипаттап әңгімеле.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұны. Бағалау

№ 66. Тақырыбы: Достық өлкесінің заңы. Мұхтар Шаханов
Мақсаты: Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқу, мазмұнын айта білуге дағдыландыру; түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге үйрету; сөздік қорларын, тіл байлығын дамыту, мейрімділікке, достыққа тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, мақал-мәтелдер жинағы (кітапша)
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Сапарғали Бегалиннің <<Мейрім>> әңгімесі кім туралы? Олар қайда барды ? Не көрді? Жылқышылар қандай озбырлық жасады? Шоқан не үшін арашаға түсті? Шыңғыс сұлтан қандай шешім жасады?
ІІІ.Өткенді пысықтау: Қалай ойлайсың жылқышылардың іс-әрекеті дұрыс па? Шоқанның ше? Шыңғыстың шешімі ұнады ма? Сен осындай жағдайға кезіксең не істер едің? Сенің пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қалай ойлайсың, нағыз дос қандай болу керек?
Ү. Жаңа сабақ. Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқу. Іштей, тізбектей оқу. Бала ақын Мұхтар нағашысының үйіне кімді ертіп апарды? Досы не істеді? Олар кімнен қорықты? Әжесінің мінезі қандай еді? Көзәйнекті сындырған кім еді, оны кім мойнына алды? Неге? Кім сыбыр етті, не деп? Балаларды жазалады ма? Неге жазаламады? Кім араша түсті?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1.Нағашы атасының сөзін тауып оқы. 2. Өлеңдегі оқиғаны қара сөзбен әңгімелеп көр. ҮІІ Бекіту. Бүгінгі сабақтан не білдік? Өлең кімдер туралы екен? Сен осы балалардың орнында болсаң не істер едің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұнын., достық, жолдастық туралы мақал-мәтелдер жинастыр. Бағалау.

№ 67. Тақырыбы: Ақ шаш . В.Сухомлинский (орыс жазушысы)
Ана. Ғали Орманов
Мақсаты: Оқушылардың мәтінді және <<Ана>> өлеңін түсініп оқып, негізгі ой түйінін таба білуге үйрету; оқу дағдысын қалыптастыру, түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге дағдыландыру; сөздік қорын, тіл байлығын дамыта отырып, мейрімділікке, ананы сыйлауға тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, <<Балдырған, Мөлдір бұлақ>>журналдары.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.<<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Бала ақын нағашысының үйіне кімді ертіп апарды? Досы не істеді? Олар кімнен қорықты? Әжесінің мінезі қандай еді? Көзәйнекті сындырған кім еді, оны кім мойнына алды? Неге? Кім сыбыр етті, не деп? Балаларды жазалады ма? Неге жазаламады? Кім араша түсті?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Өлең кімдер туралы екен? Досының істегені дұрыс па? Сен осы балалардың орнында болсаң не істер едің? Пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Сен анаңды абыржытасың ба? Сенің анаң қандай адам?
Ү. Жаңа сабақ: Кітаппен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Миша анасының басынан не тауып алды? Ол нешеу еді? Біраз күннен кейін ол нешеу болды? Анасы неге олай болды деп жауап берді? Миша неге үнсіз қалды? Мәтіннің негізгі ойы неде деп ойлайсың? <<Ана>> өлеңін мәнерлеп оқы. Қызыл түспен ерекшеленген сөзді теріп оқы. (Мәпелейсің. Айтқаныңды екі етпей, Ақ сүтіңді өтермін. Жан анам). Осы сөздерді пайдаланып өз анаңа, апаңа, әжеңе ақ тілегіңді білдіріп хат жаз.
ҮІ Түсінгендерін тексеру: 1. <<Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада>> мақалының мәтінге қатысты екенін әңгімелеп көр. 2. Екі шығарманы салыстыр. Қалай ойлайсың өлең мәтіндегі әңгімеге жауап болады ма?
ҮІІ Бекіту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Мәтін кім туралы екен? Неге анасының шашы ағарды деп ойлайсың? Сен анаңды осылай уайымдатасың ба?
ҮІІІ.Үйге тапсырма: Оқу мазмұны, осы оқиғаға ұқсас әңгімелерді балалар журналынан жинап кел, Өлеңді жаттап ал. Бағалау

№ 68. Тақырыбы: Шал мен бала. Бердібек Соқпақбаев
Мақсаты: Оқушыларға Б.Соқпақбаев туралы айта келе, мәтінді түсініп оқуға, әңгімелеуге үйрету; сөздік қорын дамыту; үлкенді сыйлауға тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. << Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: <<Ана>> өлеңін жатқа сұрау. В.Сухомлинскийдің << Ақ шаш>> әңгімесі кім туралы екен? Неге анасының шашы ағарды деп ойлайсың? Сен анаңды осылай уайымдатасың ба? Мәтіннің негізгі ойы неде деп ойлайсың?
ІІІ Өткенді пысықтау: <<Бала тілі - бал>> тақырыбына қандай мақал-мәтелдер білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Сендердің аталарың бар ма? Ол қандай адам?
Ү. Жаңа сабақ: 1.Кіріспе. Бердібек Соқпақбаев (1924-1992) - белгілі балалар жазушысы. <<Менің атым Қожа,Әжесінің баласы>> т.с.с. кітаптар жазған.2. Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу.Трамваймен кімдер келе жатты? Шал не істемек болды? Оған кім көмекке келді? Мәуленнің іс-әрекеті атаға ұнады ма? Ата кім жайлы әңгімеледі? Ол не істеді? Сол тақыр бас бала кім еді? Ата тақыр басты баланы таныды ма? Шал балаға не деді? Шал қандай мақал айтты? ( << Жақсылыққа жақсылық - әр кісінің ісі. Жамандыққа жақсылық - ер кісінің ісі.>> )
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: І.Шығармадағы оқиғаларды ретімен орналастыр: 3.атаның әңгімесі; 1.трамвайдан түскенде; атаның немересі; 2.бейтаныс баланың көмегі; 4.ата мен немересінің әңгімесі. ІІ. Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі ақыл, нақыл сөздерді жазып ал.
(<<Ұрлық істеу - ол жақсы адамның кәсібі емес>> Жасың ұзақ болсын, шырағым! <<Жақсылыққа жақсылық - әр кісінің ісі. Жамандыққа жақсылық - ер кісінің ісі.>>)
ҮІІ. Қорыту. 1.Суретпен жұмыс: Суреттен не көріп тұрсың? Суретте мәтіндегі қандай оқиға бейнеленген? Өзің қандай сурет салар едің? 2. Мән беріп оқы. Нақты мысал келтір.
<<Мәтінде бірнеше оқиға баяндалуы мүмкін. Мәтіндегі оқиғалар бір-бірімен байланысты болады.>>
ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, мазмұны, Бағалау.

№ 69. Тақырыбы: Абай шаңырағы. Кәмен Оразалин
Мақсаты: Оқушыларға Кәмен Оразалиннің <<Абай шаңырағы>> әңгімесін оқыту арқылы Абай өмірі жайында мәліметті толықтыра отырып, оқу дағдысын қалыптастыру, түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге үйрету; сөздік қорын, тіл байлығын дамыта келе; үлкенді сыйлауға, іззетті болуға тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілік: оқулық, кітапшалар, суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушы зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Трамваймен кімдер келе жатты? Шал не істемек болды? Оған кім көмекке келді? Мәуленнің іс-әрекеті атаға ұнады ма? Ата кім жайлы әңгімеледі? Тақыр бас бала не істеп еді? Сол тақыр бас бала кім еді? Ата тақыр басты баланы таныды ма? Шал балаға не деді? Шал қандай мақал айтты?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Мәтінде қандай ақыл,нақыл сөздер айтылады? Өзіңнің қосарың бар ма? <<Жақсылыққа жақсылық - әр кісінің ісі. Жамандыққа жақсылық - ер кісінің ісі.>> дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Тақырыбы мен мақсатын хабарлау. <<Үлкенді сыйлау>> дегенді қалай түсінесің?
Ү .Жаңа сабақ: Кіріспе. Абай кім? Ол туралы не білеміз? (Абай Құнанбаев - қазақтың ұлы ақыны. 1845-1904. Семей өңірінде туған) Қандай өлеңдерін білесің? Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Сөздік жұмыс. (Шымши, ызу, алаша, сүйек төсек). Бұл оқиға қай кезде болған деп ойлайсың? Абай қайтқаннан кейін оның орнын өзгерпей ұстауды кім міндетіне алды? (Күнжан) Ол қыс бойы қандай жұмыстар істеді? Кімдер келді? Кәкітай не деді? Күнжанға олар не айтты? Әуез қария кімді есіне алды? (Абайды) Неге Әуез қария толқып кетті?
ҮІ . Жаңа сабақты пысықтау: 1. Суретпен жұмыс. Мәтіндегі қызыл түспен ерекшеленген сөздерді тауып оқы. (уық,керегесінің; қызыл күрең сырмен; ақ жүннен киіз; алаша,сырмақ;сүйек төсек; кітап шкабы; үш ішектідомбыра; қызыл күрең кілемнің; қонақ көрпелер;дөңгелек үстел.) Осы сөздерді пайдаланып, суреттегі Абай үйін сипаттап айт.2. Абайдың үйін кім әдемі етіп ұстады? Киіз үйге Кәрім мен Кәкітай қандай баға берді? Күнжанның еңбегіне сен қандай баға берер едің?
ҮІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Мәтндегі әр бөлікке ат қой. (Абайдың үйін Күнжанның жабдықтауы. Қонақтардың бағасы. Әуез қарияның толқуы. т.б. өз еркімен) ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, мазмұны, Бағалау.

№ 70 . Сабақтың тақырыбы: Сәкен аға. Мәжит Сейфуллин
Мақсаты: Оқушыларға Сәкен аға жайында мәлімет бере отырып, оқу дағдысын қалыптастыру, түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге үйрету; сөздік қорларын, тіл байлығын дамыту, мейрімділікке тәрбиелеу.
Түрі: біріккен сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, іздену, түсінідіру, әңгімелеу.
Көрнекілік: Сәкен суреті, суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Кәмен Оразалиннің <<Абай шаңырағы>> атты әңгімесінде Абайдың үйін әдемі етіп ұстаған кім? Кәрім мен Кәкітай қандай баға берді? Киіз үйді көрген Әуез қарт қандай күйде болды?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Күнжанның еңбегіне сен қандай баға берер едің? Абай жайлы тағы қандай тақырыптар өттік? (Бала Абай. Бала Абай мен Барлас. Бала Мұхтар мен Абай.Абай шаңырағы) Бұл тақырыптардан біз не білдік?
ІІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатымен таныстыру.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. Кіріспе. С.Сейфуллин өмірі, шығармалары жайлы әңгімелеу. ( Сәкен Сейфуллин (1894-1938) көрнекті ақын, Қарағанды облысында туған, <<Көкшетау>> поэмасын, <<Тар жол тарғақ кешу,Қызыл сұңқарлар т.с.с.>> жазған. Астана қаласында мұражайы бар). 2.Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Мәтіннен жыл мезгілдері туралы жазылған жолдарды тауып оқы. (Күзгі қара суық). Іңкәрбектің тұрмысына қатысты мәтелді тап. ( <<Кісідегінің кілті - аспанда>>) мән бер, түсіндір. Сәкеннің үй шаруасына көмегі жайлы, ұқыптылығы жайлы әңгімеле.( Үстін таза ұстайды. Бұлаққа Рахима, Халима, Салима деген қарындастарын жуындырып, шашын өретін)
Үй тапсырмасын пысықтау: Мәтіннен Сәкеннің анасының сөзін тауып оқы. Бала Сәкенге мінездеме бер.
ҮІ. Қорыту: 1.Суретпен жұмыс. Осы сурет мәтіндегі қандай оқиғаға сәйкес келеді? Әңгімеле. 2. Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қой. 3. Қосымша тапсырмалар беру.
ҮІІ. Үйге тапсырма: 1. Мәтінді оқы, мазмұнын айту. 2.Күйшілер, өнер адамдары жайлы біліп кел. Бағалау.

№ 71. Сабақтың тақырыбы: Шығарма << Өз тілімді мақтан етемін>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, өзне таныс мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша өздік жұмыс . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің тақырып бойынша оқушы ойын қорытуға көмектесуі. Оның басы, негізгі бөлімі, соңын анықтау. Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Шығарма жазуда мына жоспарға назар аудар.
Мазмұндау жоспары:
1. Тіл, сөйлеу, дегенді қалай түсінесің, тіл не үшін қажет. (айту, пікірлесу, сөйлесу, дәлелдеу, ойын жеткізу, сәлемдесу т.т.)
2. Адамдар сөйлемесе қалай болар еді деп ойлайсың?
3. Ана тіліңді неліктен жақсы көресің?
4. Ана тілің туралы көптеген мақал- мәтелдер, өлеңдер бар. Білсең жазып, мәнін түсіндір.
5. Ойыңды қорытындыла.
Оқушының жазба жұмысты өздігінен орындауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Ана тіліңе сенің құрметің?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№. 72. Сабақтың тақырыбы: Халыққа жеткіз күйімді. Әбу Сәрсенбаев
Мақсаты: Күй атасы Құрманғазы мен Дина Нұрпейісова өмірімен,өнерімен таныстыра отырып, ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; оқу дағдыларын жетілдіру; әсемдікке, зеректікке, өнерге деген құштарлығына баулу.
Көрнекілік: суреттер. Әдісі: сұрақ-жауап, түсінідіру, әңгімелеу.Түрі: аралас
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Мәжит Сейфуллиннің <<Сәкен аға>> әңгімесі кім жайлы? Сәкен қандай жағдайға араласты? Неге? Сәкен үй шаруасында қандай көмек көрсететін? Сәкеннің ұқыптылығын қайдан білуге болады? Анасы Сәкенге не деді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Сәкенге мінездеме беріп көр. Сен қандай әсер алдың?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қандай музыкалық аспаптарды білесің? Өзің қандай аспаптарда ойнай аласың?
Ү. Жаңа сабақ: кіріспе. Қандай өнер түрлерін білесің? Қандай күйшілерді, күйлерді білесің? Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Құрманғазы мен Дина қай жылы кездесті? Құрманғазы неге налыды, неге қуанды? ( Өнерін жалғастыратын ұл болмады деп налыды. Өз мұрасын жалғастыратын адамның табылғанына қуанды.) Динаның ойнаған күйі қалай аталатын? (<<Көбік шашқан>>) Құрманғазы Динаға қандай бата берді? ( Көп жаса,қызым, көп жаса! ) Дина атасына қандай ант берді? Оны қалай орындады?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1.Құрманғазы мен Динаның қандай күйлерін сүйіп тыңдайсың? 2. Суретпен жұмыс. Суретке зер сал. Мәтінге сүйеніп, Құрманғазы мен Динаның кездесуі туралы әңгімеле.
ҮІІ. Қорыту. Бүгінгі сабақтан не білдік? Бұл қай жылы болған? Құрманғазы кім болған? Дина ше? Бүгінгі сабақтан қандай әсер алдың?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, мазмұнын айту, өнер туралы мақал-мәтелдер жинастыр. Бағалау.

№ 73. Тақырыбы: Әнші Әміре Мұзафар Әлімбаев
Мақсаты: Әміре Қашаубаев өнерімен таныстыра отырып, ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; дұрыс, түсініп оқу дағдыларын жетілдіру; әсемдікке, зеректікке, өнерге деген құштарлығын арттыру.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсінідіру, әңгімелеу.
Көрнекілік: арнайы суреттер, сызба.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Құрманғазы мен Дина қай жылы кездесті? Құрманғазы неге налыды,неге қуанды? Динаның ойнаған күйі қалай аталатын? (<<Көбік шашқан>>) Құрманғазы Динаға қандай бата берді? Дина атасына қандай ант берді? Оны қалай орындады?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Бұл қай жылы болған? Құрманғазы кім ? Дина ше? Өзің қандай аспапта ойнағың келеді? Әсемдік дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қандай музыкалық аспаптарды білесің? <<Кім жылдам?>> Топқа бөлініп өнер туралы мақал - мәтелдерді айтудан жарысу.
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Мәтінде Лениногорск қаласы жайлы не айтылған ? Бұл қай жылы еді? Әртістер келгенде қандай жағдайға кезікті? Не болды? Қиындықтан қалай және кім шығарды?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1.Мәтіндегі аты аталған өнер адамдары жайлы не білесің? Лениногорск қаласымен өнер адамдарын байланыстырған қандай оқиға? 2. Сызбамен жұмыс. Берілген сөздердің арасындағы мағыналық байланысты анықта.

Аспанды қақ жарғандай
Тасыған қар суындай
Сеңдей соғылысады
бір сәтте қаптап, ағылып
топырлайды, бір-біріне жол бермейді
күшті, қатты
Мәтінге сүйені, сызбаның сол жақ бөлігіндегі тіркестерге қатысты сөздерді ата. (әлуетті үн саңқ етті. Әр тараптан халық клубқа қарай ағылды-ай келіп. Келген жұрт клубқа сыймай.) Әміре кім? Қай жылы бүкілдүниежүзілік жарысқа қатысты?
ҮІІ. Қорыту: Суретпен жұмыс. Зер салып қара. Мәтіндегі қандай оқиға бейнеленген? Жоғарыдағы сызбаның сол бөлігіндегі сөздерді пайдаланып әңгімеле.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, көкшіл түспен берілген сөздердің мағынасын сөздіктерге қарап біліп кел.Бағалау.

№ 74. Тақырыбы: Рәсім. Медеу Сәрсеке
Мақсаты: Әнші, сазгер Жаяу Мұса мен Қаныш Имантайұлы Сәтпаевтың жастық шағы жайлы әңгімелей отырып, ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; дұрыс, түсініп оқу дағдыларын жетілдіру; өнерге деген құштарлығын арттыры отырып, ұлттық рәсімді сыйлауға, сақтауға баулу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу. Көрнекілік: суреттер
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: : Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ Үй тапсырмасын тексеру: Мәтінде Лениногорск қаласы жайлы не айтылған ? Бұл қай жылы еді? Әртістер келгенде қандай жағдайға кезікті? Не болды? Қиындықтан қалай және кім шығарды? Әміре кім? Қай жылы бүкілдүниежүзілік жарысқа қатысты?
ІІІ Білімдерін тексеру: Көкшіл түспен берілген <<Құлақтанбаған, құлақтының>> деген сөздердің мағынасы қандай екен? Мәтінді тағы қалай атауға болады?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Жаяу Мұса және Қаныш Имантайұлы Сәтпаев туралы естігенің бар ма?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді бөлімдерге бөліп түсініп оқу. Сөздік жұмыс. Рәсім - әдет-ғұрып, салт-дәстүрдің көрінісі. Сызбамен жұмыс. Берілген тақырыптармен қай бөлімді атар едің? Неге осылай аталғанын дәлелде.Әр бөлімге өзің қандай ат қояр едің? Сызбаны толтыр.
№
Бөлімдердің атауы
Бөлімдер
Өзің қандай ат қояр едің?
1
Ашулы көк қаршыға
І
. . .
2
Қарт әншінің батасы
ІІ
. . .
3
Күндей жомарт, шөлдей сараң қарт
ІІІ
. . .
4
Сәлемдесу- адамгершілік белгісі
ІҮ
. . .

ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Мәтін неге <<Рәсім>> деп аталды деп ойлайсың? 2. Суретпен жұмыс. Сурет мәтіннің қай бөліміне сәйкес келеді? Тақырып ойлап тауып, әңгімеле.
ҮІІ. Бекіту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Қандай рәсімдерді білесің? Ойланып жауап бер.
ҮІІІ. Үйге тапсырма:Оқу, мазмұны, Жаяу Мұса туралы деректер жина. Бағалау.

№ 75. Тақырыбы: Әбілхан Қастеев
Мақсаты: Ұлттық бейнелеу өнерінің негізін салған Әбілхан Қастеев өмірімен таныстыру. ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; дұрыс, түсініп оқу дағдыларын жетілдіру; өнерге деген құштарлығын арттыра отырып, әдемілікті бағалай білуге баулу.
Түрі: аралас сабак. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру
Көрнекілік: суреттер, ұлттық энциклопедия кітабы.
Сабақтың барасы:І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа әзірлік
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру: Медеу Сәрсекенің << Рәсім>> атты әңгімесі кімдер жайлы? Қаныш қайда барды? Жаяу Мұсаға не болған екен? Ол неге қуанды? Имантай қария Қаныштың құсты алмағанын неге жөн көрді? Біләл болыстың тілегін Жаяу Мұса неге қабыл алмады деп ойлайсың? Бұдан Имантай қария қандай түйін жасады.
ІІІ. Білімдерін тексеру: Үйден қандай деректер таптыңдар Жаяу Мұса туралы? Өзің білетін ырым, рәсімдер жайлы айт.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: .Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Бейнелеу өнері сабағынан қандай суретшілер жайлы білдік? (Леонардо да Винчи, В.Васнецов, О. Таңсықбаев,Ү. Әжиев,Ә. Қастеев. т.б.)
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Ұлттық энциклопедия кітабы жайлы не білесің? Әбілхан Қастеев қашан, қай жерде туылған? Ол туралы не білдік? Оның қандай еңбектері бар екен? ( << Түркісіб, мектепте, Амангелді, Жамбылдың портреті, Жас Абай>> т.б.)
ҮІІ Бекіту: Әңгіме кім туралы екен? Ол кім? ( Ол- ұлттық бейнелеу өнерінің негізін саған, аса талантты суретшілерінің бірі.)
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұны, Ә. Қастеев туралы деректер жина. Бағалау

№ 76. Сабақтың тақырыбы: Ақ құс туралы аңыз. Оразбек Бодықов
Мақсаты: Әннің, вальстің серісі Шәмші Қалдаяқов жайлы айта келе, ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; дұрыс, түсініп оқу дағдыларын жетілдіру; өнерге деген құштарлығын арттыра отырып, әсемдікті бағалай білуге баулу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсінідіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Шәмші Қалдаяқов суреті, ән кітабы.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың сабаққа әзірлігін тексеру Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Әбілхан Қастеев қашан, қай жерде туылған? Ол туралы не білдік? Оның қандай еңбектері бар екен?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Сен оның қандай суреттерін білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатымен таныстыру. Сен қандай өлеңдерді айтқанды жақсы көресің? Сөзжұмбақ шешу <<Шәмші>>.(шебердің, шәкірт, сүйкімді,пішер, жетпіс). Берілген мақал-мәтелдерге ортақ тақырып ойлап тап. (өнер білім)
Ү. Жаңа сабақ: 1.Мәтінді түсініп оқу.2.Сөздік жұмыс. (Тау мүлгіп, көл тынып, аспан егіледі) 3. Шәмші Қалдаяқов кім? Ол кімдер жайлы айтты?Анасынан естіген аңыз әңгімесі не жайлы еді? Мәтіннен табиғаттың аққұс әніне табынған жерін суреттейтін тұстарын тауып оқы. Осы көріністі елестетіп көр. Қандай сурет салар едің?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Мәтінді басқаша қалай атауға болады? Әннің құдіреті деген не? Қалай түсінесің?
ҮІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан кім жайлы білдік? Сурет жайлы не айтар едің? Суретке қарап <<Шәмші әнінің құдіреті>> деген әңгіме құрастыр. Ойлан: <<Аққұстың қуанышты әні>> <<Аққұстың мұңды әні>> деген тақырыптарға қандай сурет салар едің?
ҮІІ. Үйге тапсырма: Мәтінді түсініп оқу, мазмұнын айту, сурет салу. Бағалау

№ 77. Сабақтың тақырыбы: Әке тәлімі. Жәнібек Кәрменов
Мақсаты: Әнде өнердің бір түрі екендігі жайлы айта келіп, бала Ермектің өмірімен таныстыру, ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту; дұрыс, түсініп оқу дағдыларын жетілдіру; өнерге, әнге деген құштарлығын арттыра отырып, әсемдікті бағалай білуге баулу.
Түрі: біріккен сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсінідіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, сызба.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй жұмысын сұрау: Оразбек Бодықовтың << Ақ құс туралы аңыз>> әңгімесінде кім жайлы әңгімелейді? Шәмші Қалдаяқов кім? Ол кімдер жайлы айтты?Анасынан естіген аңыз әңгімесі не жайлы еді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Әннің құдіреті деген не? Қалай түсінесің? Осы әңгімеден өзіңе қандай әсер алдың?
ІҮ.Мақсат қою: Сабақтың мақсатымен таныстыру. Сен қандай өлеңдерді айтқанды жақсы көресің?
Ү. Жаңа сабақ: Кітаппен жұмыс. 1.Оқу, іштей оқу,тізбектей оқу. Мазмұнын талдап түсіну. Әңгіменің авторы кім? (Жәнібек Кәрменов). Ол жайында не білесің? Бала Ермекті өнерге, әнді түсінуге жетектеген кім? (әкесі Бекмұхамед). Қалайша? Сұрақтармен тапсырмалармен жұмыс. 1. Ермектің әкесінің ән туралы айтқан пікірлерін тауып оқы, көңіліңе тоқы. 2. <<Әннің жақсысы да, жаманы да тыңдаушысынан>> деген пікірмен келісесің бе? Өзіңнің көзқарасыңды дәлелде. Осы мәтінді Оразбек Бодықовтың <<Ақ құс туралы аңыз>> әңгімесімен салыстырып көр.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Дәптермен жұмыс. Мәтіннен сызбада берілген сөздерге қатысты сөздерді тауып жаз.
шалғын
. . .(көгілдір)
ну
балғын
. . .(жайқалған)
таулар
. . .(орман)
. . .(шөпке)
. . .(қалың)
сыңсыған
. . . (тұнық)
қалықтаған
қарағай
. . .(ақ қайыңды аралайды)
аспан
. . .(құс суреті)
Сөз тіркестерін пайдаланып әңгіме құр. Мәтінге ат қой.
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан кім жайлы білдік? Ермек Бекмұхамедұлы Серкебаевтың балалық шағы жайлы не білесің? Ол қандай әнді айтты. Оның көзіне не елестеді?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: мәтінді түсініп оқу, мазмұнын айту, бір әнді тыңдап, жазған кім екенін біліп, көз алдыңа не елестегенін айт. Бағалау

№ 78 . Тақырыбы: Құстар айтысы. (Үнді ертегісі)
Мақсаты: Оқушыларға достық, ынтымақ, бірлік жайында айта отырып, ертегіні түсініп оқу дағдысын қалыптастыру, түсінгендерін қысқа әрі нақты әңгімелей білуге үйрету; Жақсыдан үйрен>> тарауын қайталай отырып білімімен, біліктілігін бақылау,сөздік қорын жетілдіру; жан-жақты ойлауға үйрету қабілетін дамыту; үлкенді сыйлау, құрметтеу, әдептілікке, инабаттылыққа тәрбиелеу
Түрі: қайталау сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, өздік жұмыс
Көрнекілігі: суреттер, кестелер, тест материалы.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ. Үй жұмысын сұрау: Әңгіменің авторы кім? (Жәнібек Кәрменов). Ол жайында не білесің? Бала Ермекті өнерге, әнді түсінуге жетектеген кім? Қалайша? Ермектің әкесі ән туралы не айтты.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Әннің жақсысы да, жаманы да тыңдаушысынан>> деген пікірмен келісесің бе? Өзіңнің көзқарасыңды дәлелде. Осы әңгімеден өзіңе қандай әсер алдың?
ІҮ.Мақсат қою: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Сен қандай ертегілерді оқығанды жақсы көресің?
Ү. Жаңа сабақ: Кітаппен жұмыс. 1.Оқу, тізбектей оқу. Мазмұнын талдап түсіну. Ертегіде не жайлы екен? Торға нелер түсті? Олар не істеді? Неге олар ұшып кетті. Аңшының есіне не түсті? Неге олар жанжалдасты? Ертегі немен аяқталды? Өзіңнің көзқарасың.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Ертегіні бөліктерге бөліп, әр бөліктің жігін ажырат. (<<Ынтымақ>> басынан немесе <<Біз жемге қызығамыз ...>>; <<Ала ауыздық>> Аспанда тор ішінде ...). Оқы. Ертегіден өзіңе қандай сабақ алдың? 2. Бөлімнің аты қалай аталады? Бұл бөлімнен не білдік? Бөлімнің басында берілген түйін сөздерді есіңе түсір.

Мақтаншақ болмау
?
?

?

?

?

өнерлі болу
?

?

Білімді болу

Мақтаншақ болмау
?
?

?

?

?

өнерлі болу
?

?

Білімді болу

Осы бөлімнен оқыған мәтіндерді осы тақырыптар төңірегіне топтастыр.
2.Негізгі ойы түйін сөздерге құрылған мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді жатқа айт.
ҮІІ. Білімді қорыту: Тест. І.)
1. (Б - Ы.Алтынсарин. Баланың айласы.), 2. (В-Азықсыз аш), 3.(Ә- бұл нағыз адамның өзі), 4. (А-К. Оразалин. Абай шаңырағы), 5. (Ә-Қойды күзде бағатын қоныс), 6. (А- Мәуленге), 7.(Б-Ы.Алтынсарин. Баланың айласы), 8. (В-Құстар айтысы), 9. (Б-Сахараның ақ күмбезіне), 10. (Б - Құрманғазы).
ІІ.) Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Ертегідегі оқиғаға байланысты қандай мақал-мәтел білесің? (Ынтымақ болмай, іс оңбас.Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса, төбедегі келеді.Ат жаманы жолда қалдырар, жолдас жаманы қолда қалдырар. т.б. ) ҮІІІ. Қорытындылау: Балалар бүгінгі сабақта біз сендермен не істедік? Саған бүгінгі сабақ ұнады ма? Сонымен, осы бөлімнен неге үйрендік екен?
ІХ. Үйге тапсырма: ертегіні түсініп оқу, мазмұнын айту. Бағалау

№ 79. Сабақтың тақырыбы: Мазмұндама << Мейірім>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлету, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау .Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Мейірім
Сабақ түстен кейін басталатын. Күздің жайма шуақты күндерінің бірі еді. Мектепке жайбарақат келе жатқанмын. Бір үйдің бұрышынан өте бергенде, жылаған баланың дауысын естідім. Құлағы салпиған күшік төрт жасар шамасындағы қыздың жолын бөгеп жүргізер емес. Күшікті қуып жібердім. Қыз бала қатты қорыққан екен. Өксігін баса алмай, солқ-солқ етеді. Қолынан ұстап, жетелеп келемін. Ол үйінің маңына жақындаған кезде қуанып кетті. Рахмет айтып, жүгіре жөнелді. (А. Хамзин)
Мазмұндау жоспары:
Уақиға қай мезгілде болған еді? Бала нені естіді? Қыз бала неге жылап тұр екен? Бала күшікті не істеді? Қыздың қорқынышы. Бала қандай жақсылық істеді?
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Мәтін неге <<Мейірім>> деп аталыпты? Қалай ойлайсың баланың орнында сен болсаң не істер едің?
Ү. Үйге тапсырма: қайталау.

ҮІІ бөлім. Масатыдай құлпырар жердің жүзі
№ 80. Тақырыбы: Жазғытұры. Абай
Жазғытұрым Ілияс Жансүгіров
Мақсаты: <<Масатыдай құлпырар жердің жүзі>> атты бөліммен таныстырып, Абайдың <<Жазғытұры>> өлеңін және Ілияс Жансүгіров <<Жазғытұрым>> өлеңін оқи отырып, табиғаттың сұлулығы, оның құдіреттілігі, әсемдігі жайлы түсінік беру; мәнерлеп оқуға баулу, еркін әсерлей сөйлеуге, салыстырып ойын жеткізе білуге баулу, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғай, зерттей білуге тәрбиелеу.
Түрі: жаңа сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, іздену, өзіндік
Көрнекілігі: табиғат жайлы суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: <<Масатыдай құлпырар жердің жүзі>> тарауы жайлы түсінік беру. Жыл мезгілдері жайлы түсінігін нығайту мақсатында суретпен жұмыс. Суретте қандай жыл мезгілдері бейнеленген? Оны неден байқадың? Әңгіме құр.
ІІІ. Жаңа сабақ: Кітаппен жұмыс. 1.Өлеңді түсініп оқу. Іштей оқу, тізбектей оқу,жеке-жеке оқу. Өлеңге сүйеніп, ақын тілімен сипаттап айт:
а) Көктемгі табиғат. б) Жан-жануарлардың көктемгі тіршілігі.
Ілияс Жансүгіров <<Жазғытұрым>> өлеңін мәнерлеп оқу. Іштей оқу, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу. Өлеңді мына тақырып бойынша екіге бөл:
1. Көктем шықты. (Ой, балалар,...) 2. Ауыл жайлауға көшті. (Ауыл көшті қыстаудан, ...)
Абайдың <<Жазғытұры>> өлеңі мен Ілияс Жансүгіров <<Жазғытұрым>> өлеңінің ұқсастығы мен айырмашылығы бар ма? Болса қандай?
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: <<Масатыдай>> сөзінің мағыналас қатарын тап. <<Ата анаңдай елжірер күннің көзі>> дегенді түсіндіріп көр. Ілияс Жансүгіров <<Жазғытұрым>> өлеңде көктемнің қандай белгілері айтылған? (Жылы - жылы жел соқты, Жылғалардан су ақты, Қаңқыл - қаңқыл қаз кепті, жер қарайды- жаз кепті. ...)
Ү. Бекіту: Бүгінгі сабақта қандай бөлімді бастадық, не өттік? Бұл өлеңдерді кімдер жазған? Өлеңдерде не жайында айтылған? Түсініп оқы.
Сәуір болса, күн күркірер,
Күн күркіресе, көк дүркірер.
ҮІ. Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау, көктем мезгіліне қатысты қазақ халқының ырымдарын біліп кел. Бағалау.

№ 81. Тақырыбы: Көктем сәні. (Ертегі), Көктем Қабыкен Мұқышев
Мақсаты: Ертегіні түсініп оқып, өлеңді мәнерлеп оқып, табиғаттың сұлулығы, әсемдігі жайлы түсінік беру; еркін сөйлей білуге үйрету , сөздік қорын дамыту; қоршаған орта табиғатын қорғай, зерттей білуге баулу сөздік қорларын дамыту; әсемдікті қадірлеуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
Көрнекілігі: аңдар суреттері, сызба.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Ілияс Жансүгіровтің <<Жазғытұрым>> өлеңін жатқа айту. Өлеңде көктемнің қандай белгілері жайлы айтылған?
ІІІ. Білімдерін тексеру: Саған көктем мезгілі ұнай ма? Несімен?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Сен қандай ертегіні жақсы көресің?
Ү. Жаңа сабақ: Ертегіні түсініп, рөлге бөліп оқу. Ертегіде қандай аңдар жайлы айтылған? Бұлғын не деді? Қалай ойлайсың басқа аңдар бұлғынмен келісті ме? Сенің пікірің? Қабыкен Мұқышевтің <<Көктем>> өлеңін мәнерлеп, іштей, тізбектей оқу, жеке-жеке оқу. Өлеңде не жайлы айтылған екен? <<Жуып жердің омырауын>> тіркесінің мағынасын түсіндір. <<Дегдіді>> сөзіне мағыналас сөздерді тап. (кепті). Гүлдің түсін білдіріп тұрған сөздерді тауып оқы.
Ертегідегі оқиға мен өлеңінің ұқсастығы мен айырмашылығы бар ма? Болса қандай?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: 1.Аңның әрқайсысының жауабын талдап көр. Өзіңе жауабы ұнаған аңның суретін сал. 2. Ертегіге сүйеніп, сызбаны толтыр.
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырыптар өттік? 1.Ертегі саған ұнады ма? Өзің осы гүлді тағы қандай гүлшоғымен толтырар едің? 2.Көктемде қандай өзгерістер болады екен? Балалар не істеді? Осы өлең бойынша сурет салып көр.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Ертегіні оқу, әңгімелеу, жаттау. Бағалау.

№ 82. Тақырыбы: Қош келдің, Наурыз! Міржақып Дулатов
Мақсаты: Наурыз мерекесі жайлы айта келе, табиғаттың сұлулығы, оның құдіреттілігі, әсемдігі жайлы түсінік беру; түсініп оқуға, еркін әсерлей сөйлеуге баулу, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғай, зерттей білуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, іздену. Көрнекілігі: суреттер, әшекейлер
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Өлеңді жатқа айту. Көктемде қандай өзгерістер болады екен? Балалар не істеді? Саған көктем мезгілі ұнай ма?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Оқушының үйден салған суреттеріне талдау жасау. Көктемде қандай жұмыстар істелінеді? Сенің жанұяң қандай көктемгі істер істеді? Көктем мезгіліне деген сенің көңіл күйің? Сергіту сәті.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Наурыз мерекесі қашан болады? Ол қандай мереке? Сенің тұратын жеріңде Наурыз мерекесі қалай тойланады?
Ү. Жаңа сабақ: кітаппен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. мәтінді қайталап оқу. Сөздік жұмыс. (байлаулы, деуге сыяды, тіршіліктің негізі, мал тойынады.) Мәтінге сүйеніп <<Наурыз- ұлттық мейрам>> деген тақырыпта топ алдында сөйлеуге дайындал. Ол үшін: жоспар бойынша тапсырманы орында.
1. Жоспар құр. 2.Іштей не сөйлейтініңді сол жоспарға сәйкес ретте. 3. Сөйлейтін сөзіңді есіңе сақта. 4. Түсінікті тілмен, әдемі қимылмен ойыңды толық әңгімелеп бер.
ҮІ. Түсінгендерін сұрау: Ұлттық қандай мейрамдар болады? Наурыз мейрамы ше? Оны бізден басқа қандай елдер тойлайды? Қашан? Қашан құт, қашан жұт болдатынын халық қалай болжаған? Қазақ малы үшін не істеген ? Қандай әрекеттерге барған? Халық тіршілігін қалай түрлендіре білген? Бүгінгі күні Наурыз мерекесін қалай мерекелейді? Наурыз мерекесінің ең негізгі тағамы не? Ол қалай жасалады? Әңгімелеп көр.
ҮІІ. Бекіту. <<Тіршіліктің арқауы алдыменен-тамақ. Дүние жаратылғаннан бері, жанды-жансыздың бәрінің талас-тартысы, шынын айтқанда, тамақ үшін>> деген жолдардағы ойды әр қарай жалғастырып көр. Сенің пікірің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Мәнерлеп оқу,түсінгенін әңгімелеу. Бағалау

№ 83. Сабақтың тақырыбы: Ер еңбекте сыналады. Жекен Жұмаханов
Мақсаты: Мәтінді мәнерлеп оқуға, мазмұнын айта білуге дағдыландыру; сөйлеу дағдысын, тіл байлықтарын дамыту; еңбек сүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, адамгершілікке, ойын өрбіте білуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.Көрнекілік: оқулық, сюжетті суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Ұлттық қандай мейрамдар болады? Наурыз мейрамы ше? Оны бізден басқа қандай елдер тойлайды? Қашан? Қашан құт, қашан жұт болдатынын халық қалай болжаған? Қазақ өзінің малы үшін не істеген ? Қандай әрекеттерге барған? Халық тіршілігін қалай түрлендіре білген?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Бүгінгі күні Наурыз мерекесін қалай мерекелейміз? Наурыз мерекесінің ең негізгі тағамы не? Ол қалай жасалады? Өзің қалай Наурыз мерекесін тойлайсың? Несімен есте қалады? Сергіту сәті.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Саған құрылысшы мамандығы ұнай ма? Олар не істейді? Жұмбақты шешіп көр <<Топырақты асаймын, тауда, сайда жасаймын>> бұл не? (экскаватор). Экскаватормен не істейді? Өзің көрдің бе?
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу.Әр азат жолды түсініп оқып, мәніне көңіл бөлу. Рөлге бөліп оқу. Құрылыста адам көппе? Адамға не көмекке келеді? Ол машиналардың атын білесің бе? Мәтіндегі машиналардың айтысы немен бітті? Келекетіп күлген машинаның күні не болды? Енді машина кранға күлетін болды ма? Осы жерде қандай мақал бар еді? (Күлме досқа, келер басқа. т.б...). Кран машинаға қандай ескерту айтты? Мәтін қандай мақалмен аяқталған екен? (<<Ер еңбекте сыналады.>>) Сенің пікірің?
ҮІ. Түсінгендерін сұрау: Берілген суреттер топтамасын пайдаланып, мәтін бойынша мультфильм жаса. Тағы қандай кадр қосар едің? Қатысушы кейіпкерлердің сөздерін дайында.
ҮІІ. Бекіту: Бүгінгі сабақта қандай тақырып өттік? Мәтін не жайлы екен? <<Ер еңбекте сыналады>> дегенді қалай түсінесің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: түсініп оқу, мазмұндау. Бағалау

№ 84. Сабақтың тақырыбы: Еңбекпен тапқан тиын. (Грузин ертегісі)
Жаңбыр. Бейімбет Майлин
Мақсаты: Ертегіні мәнерлеп оқуға, мазмұнын айта білуге дағдыландыру, Бейімбет Майлиннің <<Жаңбыр>> атты өлеңін түсініп оқуға, сөйлеу дағдысын, тіл байлықтарын дамыту; еңбек сүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, адамгершілікке, ойын өрбіте білуге, байқағыштыққа тәрбиелеу.
Типі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, рөлге бөліп, сахналау.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Құрылыста адам көппе? Адамға не көмекке келеді? Ол машиналардың атын білесің бе? Мәтіндегі машиналардың айтысы немен бітті? Келекетіп күлген машинаның күні не болды? Енді машина кранға күлетін болды ма? Кран машинаға қандай ескерту айтты?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Мәтін не жайлы екен? <<Еңбексіз өмір - сөнген көмір>> дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Еңбек жайлы қандай мақал-мәтелдер білесіңдер? (<<Еңбек етсең ерінбей,Тояды қарның тіленбей>>, <<Еңбек деген байлық бар, Ерінбеген жететін>>, <<Еңбек түбі - қуаныш>> талдау). Қазір қандай жыл мезгілі? Жұмбақты шешіп көр.
<<Гүл-гүл жайнап жер, аспан,
Гүрілдейді сайда өзен.
Гүлжазира жарасқан
Гүлдерімен қай кезең?>> (көктем). Табиғатта қандай өзгерістер болып жатыр.
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. 1.Ертегіні түсініп оқу. Рөлге бөліп оқу. Шығармашылық жұмыс. Ертегіні әрі қарай жалғастырып әңгімелеу.
Ертегі кім туралы екен? Ерке бала қандай бала болыпты? Әкесі қандай шешімге келіпті? Онда анасы мен баласы не істеді? Олардың қулығы іске асты ма? Балаңың бірінші рет әкесі ақшаны отқа салғандағы кейпі қандай, екінші рет ше? Әкесінің шешімі қандай болды деп ойлайсың?
2.Бейімбет Майлин <<Жаңбыр>> өлеңін түсініп, мәнерлеп оқу,іштей ,тізбектей, жеке-жеке оқу. Өлеңнің авторы жайлы не білесің? (Бейімбет Майлин (1894-1938) әңгіме жанырының шебері, әрі ақын. Кедейлер өмірін жырлаған ақын.)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау:1.
2. Дүниетану сабағынан есіңе түсір. Жаңбыр неге жауады, қалай, қашан көп жауады? Жаңбырдың пайдасы бар ма? (Өзара әңгімелесу).
ҮІІ. Қорыту: 1.Ертегіні сахналау. Еңбек жайлы қандай мақал-мәтел білесің? 2.Бейімбет Майлин кім екен? Жаңбыр жауғанда табиғат қандай өзгеріске ұшырайды екен?
ҮІІІ .Үйге тапсырма: оқу, мазмұнын әңгімелеу, мақал - мәтелдер жаттау, Өлеңді жаттау. Бағалау

№ 85. Сабақтың тақырыбы: Бұлбұлдың әні. Мәдіхат Төрежанов
Сабақтың мақсаты: Мәдіхат Төрежановтың << Бұлбұлдың әні>> әңгімесін түсініп оқу, бөліктерге бөле отырып ойын жеткізіп әңгімелеуге үйрету; сөздік қорын дамыту; адамгершілікке, бақылағыштыққа баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Құрал-жабдықтар: оқылық, құстар суреті, үлестірме қима қағаздар (сыртында құстар суреті).
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.>>
ІІ.Үй жұмысын тексеру: Өлеңді жатқа айту. Жаңбыр неге жауады, қалай, қашан көп жауады? Жаңбырдың пайдасы бар ма?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Табиғатта қандай жыл мезгілдері болады? Онда қандай өзгерістерді байқадың? Саған қай жыл мезгілі ұнайды? Әңгімелеп бер.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: : 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қазір қандай жыл мезгілі? Мына жаңылтпашты жаңылмай айтып көр.
<<Көктем жауын-шашынсыз болмас,
Жауын-шашынсыз болмаса,
Жасылсыз болмас.>> Сергіту сәті.
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Рөлге бөліп оқу. Мәтінді бөліктерге бөліп, әр бөлікке ат қою.(Тоғай ішінде. Бұлбұлдың ұясын қоруы. Бұлбұлдың сайрауы.)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Медіхат пен Әбдеш қайда келе жатты? Олар неге көп сөз таластырады екен, мақсаты неде? Қалай ойлайсың автор дұрыс істеді ме? Неге бұлбұл сұңқылдапты, себебі неде екен? Көңілденген бұлбұл не істеді?
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Бұлбұл қандай <<ана>> деп ойлайсың? Сенің пікірің.
ҮІІІ. Үйге: оқу,әңгімелеу, құстар жайлы жұмбақ тауып жаттау. Бағалау.

№ 86. Сабақтың тақырыбы: Шығарма << Қызғаныш>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау. Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Қызғаныш
Аузына тістеген сүйегі бар Мойнақ көпірден өтіп келе жатты. Ол суға еңкейіп қарап еді, судағы өз көлеңкесін көрді.
Мойнақ су бетіндегі өзінің көлеңкесі екенін білмеді. Сүйек тістеген басқа күшік екен деп қалды. Ол енді сол сүйекке қызықты. Аузындағысын тастап жіберді. Сүйек суға түсіп кетті. Мойнақ оны ала алмады. Өйткені, сүйек су түбіне кетті
Жоспар:
1. Мойнақтың көлеңкесі.
2. Мойнақтың іс- әрекеті.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Мәтін неге <<Қызғаныш>> деп аталыпты? Қалай ойлайсың, қызғаныштан пайда бар ма?
Ү. Үйге тапсырма: қайталау.

№ 87. Сабақтың тақырыбы: Тұңғыш ғарышкер. Олжас Сүлейменов.
Сабақтың мақсаты: Олжас Сүлейменовтың <<Тұңғыш ғарышкер>> өлеңін түсініп оқуға, ойын толық жеткізе білуге үйрету; мәнерлеп оқу, сөздерді дұрыс айту дағдысын қалыптастыру; елін, жерін сүйетін,елжанды азаматтыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсініп оқу,сұрақ-жауап, әңгімелеу, ойланып жауап беру.
Құрал-жабдықтар: О.Сүлейменовтың, ғарышкерлердің, ғарыштың суреттері.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ.Үй жұмысын тексеру: Мәдіхат Төрежановтың <<Бұлбұлдың әні>> әңгімесіндегі Медіхат пен Әбдеш қайда келе жатты? Олар неге көп сөз таластырады екен, мақсаты неде? Қалай ойлайсың Медіхат дұрыс істеді ме? Неге бұлбұл сұңқылдапты, себебі неде екен? Көңілденген бұлбұл не істеді?
ІІІ. Үй жұмысын пысықтау: Бұлбұл өз балапандарын қалай қорғады? Оның мейрімділігін неден көруге болады? Сенің анаң саған қандай қамқорлық жасайды? Мейрімділік дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Дүние жүзіне әйгілі тұңғыш ғарышқа ұшқан ғарышкер кім? Ол қашан ұшты? (Юрий Гагарин,12 сәуір 1961жылы)
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Өлеңді түсініп оқу. Іштен, жалғастырып тізбектей оқу. Ақын Гагариннің ақ жолын неліктен <<ала бөтен>> дейді? Неліктен ақын ел, тарих, өлең, байтақ даланы және табиғатты анаға теңейді? Гагариннің Жерге қайтып келе жатқан кезін ақын қалай суреттеген? Ақын Гагариннің жерді сүйетіндігін, қадірлейтінін қалай бейнелеген? Дүние жүзіне әйгілі тұңғыш ғарышкер Гагарин болса, егеменді еліміздің тұңғыш ғарышкері кім, ол жайында не білесің? (1991 жылы Тоқтар Әубәкіров ғарышқа ұшты. 7 тәулік 22 сағат, 12 минут, 40 секунд ғарыш кеңістігінде болды. Гиннес кітабына енген.)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Гагарин ғарышқа қашан ұшты? Тоқтар Әубәкіров ше? Өлеңде қайталанған сөзді тауып, оның әрбір жолындағы мәнісін түсіндір? (ана).
ҮІІ. Қорытынды: Бүгін сабақта не істедік, кімдер жайлы білдік? Бір сәт қиялдап көр. Осы сезіммен өлеңді мәнерлеп оқып көр. Ғарышкер туралы өлең неліктен осы бөлімде берілген деп ойлайсың? (жерді, елді сүйетіндігі, қадірлейтіндігі, табиғаты).
ҮІІІ. Үйге: оқу, әңгімелеу. Бағалау.

№ 88. Тақырыбы: Көктем. Қасым Аманжолов
Өз біліміңді тексер. (бөлімді қайталау,тест.)
Мақсаты: Қасым Аманжоловтың <<Көктем>> өлеңін оқи отырып, табиғаттың сұлулығы, әсемдігі жайлы түсінік беру; <<Масатыдай құлпырар жердің жүзі>> тарауын қайталай отырып білімімен, біліктілігін бақылау, сөздік қорын жетілдіру; жан-жақты ойлауға үйрету қабілетін дамыту; еңбекке, әдептілікке, инабаттылыққа және табиғатты қорғау, бақылау, зерттей білуге тәрбиелеу.
Түрі: қайталау Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздену, өзіндік жүмыс.
Көрнекілігі: арнайы көктем жайлы суреттер, тест материалы
Сабақтың барысы:І.Ұйымдастыру кезеңі.Оқушылардың зейінін,назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: О.Сүлейменовтың <<Тұңғыш ғарышкер>> өлеңінде ақын Гагариннің ақ жолын неліктен <<ала бөтен>> дейді? Неліктен ақын ел, тарих, өлең, байтақ даланы және табиғатты анаға теңейді? Гагариннің Жерге қайтып келе жатқан кезін ақын қалай суреттеген? Ақын Гагариннің жерді сүйетіндігін, қадірлейтінін қалай бейнелеген? Дүние жүзіне әйгілі тұңғыш ғарышкер Гагарин болса, егеменді еліміздің тұңғыш ғарышкері кім, ол жайында не білесің?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Гагарин ғарышқа қашан ұшты? Тоқтар Әубәкіров ше? Болашақта сен кім болғың келеді? Сенің пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. Ерте көктемде жаппай көктеп, гүлдейтін шөптерді білесің бе? (жауқазын, бәйшешек, қазжуа, өгейшөп, ...)
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп, түсініп оқу, іштей, тізбектей оқу. Көктем келбеті ақын тілімен қалай суреттелгеніне мән бер:
а) Бұлақ туралы не делінген?
ә) Өзен туралы ше?
б) Көктемгі жаңбырды сипатта.
в) Көктемде ағашта қандай өзгеріс болады? Ол туралы ақын не дейді?
г) Көктемде қандай еңбек түрлері басталады?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: 1. << Көктем күйін бастады
Өз өнерін асыра:
Қысты қуып тастады
Асқар таудың басына.>> деген өлең шумақтарын қалай түсінесің? Өз ойыңды айт. Өлең бойынша сурет салып көр.
2.Өздігінен тапсырмаларды орындау:
1.С.Сейфуллиннің <<Орман>> өлеңіндегі ақынның қайыңға, терекке, желге қатысты қолданған көркемсөздерді тауып дәптеріңе жаз.
2. Абай ата <<Жазғытұры>> өлеңінде жердің жүзіне, күннің көзіне байланысты қандай көркемсөз қолданған?(Масатыдай құлпырар жердің жүзі.Ата - анадай елжірер күннің көзі.)
3. <<Көктем сәні>> ертегісі бойынша мына жазуларды дәптеріңе жазып ал, жалғастыр, түсіндір. Көктем сәні-жасыл желек; көктем сәні- хош иіс, ...(көктем сәні-мөлдір су, жылылық,нөсер, ашық аспан,салқын самал,еңбек,шалқыған көңіл,шаттық, күлкі,жігер)
4. Қ Аманжоловтың <<Көктем>> өлеңін оқып шық. Ақынның табиғат құбылысына <<жан бітіріп>>, адамға тән қимыл бере суреттеген жолдарындағы көркемсөздерді тап. (нәзік үн, мейірленіп, алақанын тұр жайып, жас дауыспен жамырап, еңбек ата).
ҮІІ. Білімін тексеру: <<Көктем>> тақырыбына әңгіме құрастыр:
а) Көктемгі табиғат: жылғалардан су ақты, мейірленіп жерге күн, көк майса, жасыл барқыт жамылып.
ә) Көктемгі тіршілік: қой қоздап, түйе боздап, ұйқыдан оянып, жыл басы. Наурыз, егінжайда ту ұстап, т.б.
б) Көктем көрінісінің суретін сал.
ҮІІІ. Сабақты қорыту: Тест. (жауабы: 1. Б-жазғытұры; 2. Ә-Түйе боздап,қой қоздап; 3. Ә-көктем; 4. Б-қаз кепті-жаз кепті; 5.А-Наурыз; 6.Б-желкілдейді; 7. Ә-ит; 8. В-бұйра; 9. А-Еңбек; 10. В-Қ.Аманжолов. Көктем.
Бүгін қандай тақырып өттік? Не жайлы? Не сұңқылдады, арқыраған не, күркіреген ше? Еңбек ата не істеп жүр? Трактормен не істеді? Көктем өз өнерін қалай көрсете бастады?
ІХ. Үйге тапсырма: өлеңді жаттау. Бағалау.

ҮІІІ тарау. Табиғат-менің өз үйім.
№ 89. Сабақтың тақырыбы: Өзен. Ыбырай Алтынсарин
Мақсаты: <<Табиғат-менің өз үйім>> атты бөлімімен таныстырып, Ы. Алтынсариннің <<Өзен>> өлеңін оқи отырып, табиғаттың сұлулығы, оның әсемдігі, өзеннің маңызы жайлы түсінік беру; мәнерлеп оқуға баулу, ойын еркін жеткізуге баулу, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғай, зерттей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: суреттер, бәйтерек бұтақтары.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Сабақтың мақсатымен таныстыру: Сабақтың мақсатын хабарлау, жаттығулар арқылы оқушы зейінін сабаққа аудару. Қалай ойлайсың табиғат деген не? Сені қоршаған дүние - табиғат- оны неге өз үйім деп айтады? Сенің пікірің?
ІІІ. Жаңа сабақ: Сурет бойынша жұмыс: Суретте не бейнеленген? Табиғаттың тамаша көрінісі сенде қандай көңіл күй туғызады? Таза ауа, мөлдір судың адамға қандай пайдасы бар? Суретке қарап <<Табиғат және адам>> тақырыбына әңгіме құр. Оқулықпен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп, түсініп оқу. Іштей, тізбектей жалғастырып оқу. Сөздік жұмыс: Қынарда- жағасында. Жанабында- маңайында. Сұрақ- жауап. Ақын өзенді қалай суреттеген? Ақынның <<сарқыраған, жарқыраған, арқыраған>> деген сөздері неге қатысты?(өзенге). Өзеннің адам өміріндегі маңызы қандай? Адамдар неге суды құрметтейді? Ол туралы өлеңнің қай шумағында айтылған? Өзеннің қандай пайдасы бар?(өлеңге сүйеніп айтып көр.) Сергіту сәті.
ІҮ. Сабақты пысықтау: <<Тас таста, алтын таста сынамаққа, Сонда да аққан өзен қалыбында>> деген жолдардан не түсінесің? Қазақстандағы өзің білетін өзендердің аттарын ата.(Сырдария, Жайық, Іле, Шелек, Ертіс, Шу, Есіл, Бартоғай,Асы,...)
Ү.Қорыту: Бүгінгі сабақтан не туралы білдік? Ы.Алтынсарин өзен жайлы қалай суреттеген? Өзеннің суретін сал.
ҮІ. Үйге тапсырма: жаттау, Ы.Алтынсариннің 3 класта қандай шығармаларын оқыдың? Оларды бәйтеректің бұтақтарына жаз. (Өнер, білім бар жұрттар.Баланың айласы. Таза бұлақ.)
ҮІІ. Бағалау. Үйге тапсырма: 1. оқу, түсінігін айту, сурет салу.2.Бағалау

№ 90. Сабақтың тақырыбы: Торғай. Жүсіпбек Аймауытов
Мақсаты: Жүсіпбек Аймауытов жайлы хабар бере отырып, түсініп оқуға, ойланып сөйлеуге, ойын толық жеткізе білуге үйрету; сөздік қорын, тіл байлығын дамыту; мейрімділікке, кішіпейілділікке, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, теріп оқу, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Өлеңді жатқа айту. Ақын өзенді қалай суреттеген? Ақынның <<сарқыраған, жарқыраған, арқыраған>> деген сөздері неге қатысты?(өзенге). Өзеннің адам өміріндегі маңызы қандай? Адамдар неге суды құрметтейді? Ол туралы өлеңнің қай шумағында айтылған? Өзеннің қандай пайдасы бар?(өлеңге сүйеніп айтып көр.)
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Ы.Алтынсариннің 3 класта қандай шығармаларын оқыдың? Өзеннің қандай пайдасы бар? Сусыз тіршілік бар ма?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. 2.Суреттер топтамасын пайдаланып әңгіме құр.
Ү. Жаңа сабақ: Жүсіпбек Аймауытов- қазақтың аса көрнекті жазушысы. (1889-1931) <<Шернияз, Ақбілек, Жаман тымақ, психология және шығармалар жиынтығы кітаптарын жазған. Оқулықпен жұмыс.Мәтінді түсініп оқу.Әңгіме қалай аталған? (<<Торғай>>). Торғайдың жан ұшырып шырылдап жүргенін көрсететін жерді тауып оқы. Өз сөзіңмен мәтінге сүйеніп суретте.Жерге түскен торғайдың халі қандай?Сұр жыланның күш көрсеткен жерін,торғайдың аспанға қалай ұшып шыққанын сипаттаған жерін тауып оқы.
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Мәтінді бөліктерге бөл. (Торғайдың шырылы.Сұр жыланның арбауы. Ақбілектің көмегі. ...) Мәтіндегі өзіңе ұнаған сөз тіркестерін дәптеріңе жазып, жаттап ал.
ҮІІ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Онда не жайлы екен? Суретпен жұмыс. Суреттен не көріп тұрсың? Суретке сүйеніп, жыланнан қорыққан торғайды сипатта.
ҮІІІ. Үйге тапсырма:1.мәтінді оқу, әңгімелеу, суретін салу.2.Бағалау

№ 91. Тақырыбы: Қайрымдылық. Мағзұм Сүндетов
Мақсаты: Оқушыларға қайрымдылық,мейрімділік жайлы айта келе, түсініп оқуға үйрету; тілін, сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; үлкенді сыйлауға, құрметтеуге, тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: оқулық, сөздік жазылған плакат,суреттер.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Әңгіме қалай аталған? (<<Торғай>>). Неге торғайдың жан ұшырып шырылдап жүрді. Неге торғай жерге құлап түсті? Оған кім көмекке келді? Есін жиған торғай не істеді? Ақбілектің есіне қандай ойлар келді. Ақбілек неге қуанды?
ІІ.Үй тапсырмасын пысықтау: Егер сен Ақбілектің орнында болсаң не істер едің? Жылан жайында өзің естіген қандай оқиғалар білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қалай ойлайсың тазалық керек пе? Ол не үшін керек?
Ү. Жаңа сабақ: 1.2.Оқулықпен жұмыс. Мағзұм Сүндетовтың <<Қайырымдылық>> әңгімесін түсініп оқу. Жалғастырып тізбектей оқу. Сөздік жұмыс. Бәкене- аласа. Қақ- іркіліп қалған жауын суы. 3. Бала Мұхтар киімін қалай ұстайтын? Анасы қандай ескерту айтатын? Мұғалім класс алдында Мұхтар жайлы не деді? Үйіне қайтқанда ол қандай оқиға куәсі болды. Ол не істеді? Неге Мұхтар қуанды? Балалардың әрекеті дұрыс па? Мұхтар неге ұялды? Апасы не деді? Мұхтарға апасының несі ұнады?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Мұхтардың іс-әрекетіне баға бер. Егер сен Мұхтардың орнында болсаң не істер едің?
ҮІІ .Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Қайырымдылық деген не? Қайырымдылыққа тағы не жатады?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Түсініп оқу, мазмұнын айту. Бағалау.
№ 92. Тақырыбы: Киіктің айласы. Әуелбек Қоңыратбаев
Мақсаты: Мәтінді түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету; тілін , дұрыс сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; ақылдылыққа, ойланып іс-әрекет істеуге тәрбиелеу; адамгершілікке баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Көрнекілігі: оқулық, сурет.
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Бала Мұхтар киімін қалай ұстайтын? Анасы қандай ескерту айтатын? Мұғалім класс алдында Мұхтар жайлы не деді? Үйіне қайтқанда ол қандай оқиға куәсі болды. Ол не істеді? Неге Мұхтар қуанды? Балалардың әрекеті дұрыс па? Мұхтар неге ұялды? Апасы не деді? Мұхтарға апасының несі ұнады?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Мұхтардың іс-әрекетіне баға бер. Қайырымдылық деген не? Қайырымдылыққа тағы не жатады?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Балалар кім біледі киіктің баласын қалай атайды? Киікті қай жерден көрдің?
Ү. Жаңа сабақ. Кітаппен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу.Әр жабайы аң мен жануарлар жауларынан қалай сақтанады екен? Киіктер лақтарымен суатқа келгенде, оларды нелер күтіп тұрған? Сонда ақсақ теке қандай айла ойлап тапты? Шынында да теке ақсақ па екен? Неге олай істеді деп ойлайсың? (Үйірін, қатаймаған лақтарын аман сақтау үшін өтірік ақсап, айла етті. Қасқырларды басқа жаққа адастырып әкетті.) Ақбөкен қандай жануар екен? Ол туралы не білесің?
ҮІ. Білімдерін тексеру: Аң мен жануарлардың жауларынан сақтанатын қару-құралын, айла- тәсілін ата. (қасқырдың қаруы- тіс, қабанның қаруы-азу, Ақбөкен-аяғымен.) <<Таяқ сілтем жер>> тіркесіндегі <<таяқ сілтем>> сөзін басқаша айтып көр. (жақын, алыс емес,...) <<Діңкесі құрыған>> тіркесінің мағыналас қатарын тап. (шаршаған, әлсіреген,талған, ...)
ҮІІ Қорыту. Бүгін қандай тақырып өттік? Әңгіме нелер жайлы екен? Ақсақ киіктің ақылдылығын көрсететін тұсты тағы бір оқып шық. Суретпен жұмыс. Суретке зер сал. Мәтінге сүйеніп, сурет бойынша әңгіме құр.
ҮІІІ Үйден: 1. Оқу, әңгімелеу; Табиғаттағы аң-құстардың тіршілігі туралы әңгімеле.
2. Бағалау.
№ 93. Тақырыбы: Көкшенің көрінісі. Сәбит Мұқанов
Мақсаты: Сәбит Мұқанов- өмірбаянымен таныстырып, мәтінді түсініп оқуға, мәтіннің негізгі ойын табуға үйрету; дұрыс ойлау, сөйлеу қабілетін, ой өрісін дамыту; әсемдікке, сұлулыққа баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Көрнекілігі: оқулық, суреттер топтамасы.
Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу, ойланып табу.
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушы зейінін сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Әр жабайы аң мен жануарлар жауларынан қалай сақтанады екен? Киіктер лақтарымен суатқа келгенде, оларды нелер күтіп тұрған? Сонда ақсақ теке қандай айла тапты? Шынында да теке ақсақ па екен? Неге олай істеді деп ойлайсың?
ІІІ. Өткенді қорыту: Аң мен жануарлардың жауларынан сақтанатын қару-құралын, айла- тәсілін ата. Ақсақ киіктің ақылдылығы, айлакерлігі неде?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Сурет топтамасымен жұмыс істеу. Сәбит Мұқанов кім?
Ү. Жаңа сабақ: 1. Сәбит Мұқанов - аса көрнекті жазушы.>> 1900-1973). Сұлушаш, Ботагөз, Адасқандар, т.б. ... еңбектері бар. 2.Оқулықпен жұмыс.Мәтінді түсініп, жалғастырып оқу. Жазушының Көкшемен тілдескен жерін тауып оқы. 3. Жазушы Көкшенің көркін қалай суреттеген? Неліктен Көкшені гауһар тастан жасалған күмбезге, аспанға теңейді? Көкшенің көркін өте көркем көрсетіп тұрған не?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Жазушының тіліне зер сал. Осы мәтіндегі қандай сөздерді бояп көрсетер едің? Қандай түске бояр едің?
ҮІІ .Қорыту: 1.Бүгін қандай тақырып өттік? Кім жайлы білдік? Сәбит ата жайлы не білетін болдық? 2. <<Көкшенің>> деген сөзден басталатын азат жолдан бастап, аяғына дейінгі тұсты есіңе сақтап ал.
ҮІІІ. Үйге тапсырма:түсініп оқып, мазмұнын әңгімелеу, суретін салу. Бағалау.

№ 94. Тақырыбы: Мазмұндама <<Ұшқыш кілем>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау. Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. << Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Ұшқыш кілем
Адамдар ертеде әуеде ұшып жүруді көп аңсаған. Сондықтан олар ұшқыш кілем туралы ертегіні ойлап шығарады. Алыс сапарларға жылдам барсақ деп ойлады.
Қазіргі кезде адамдардың ойлары, армандары орындалды. Ұшқыш кілем болмағанмен, ұшақтар бар. Оған ұшқан құста жете алмайды. Сол ұшақтармен кез келген жерге жылдам жетуге болады. Тіпті, айға да ұшып барып келуге болады.
Жоспар:
1. Адамдардың арманы. 2.Орындалған арман.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Ал, сен қалай ойлайсың, адамдардың арманы орындалды ма? Ү. Үйге тапсырма: қайталау.

№ 95. Тақырыбы: Ақсақ киік. Сәкен Сейфуллин
Мақсаты: Оқушыларға мамандықтар жайлы түсінік бере отырып, мәнерлеп түсініп оқуға үйрету; тілін, сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; үлкенді сыйлауға, құрметтеу тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, іздену. Көрнекілігі: суреттер, сызба
Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Сәбит Мұқанов Көкшемен қалай тілдесті. Жазушы Көкшенің көркін қалай суреттеді? Неліктен Көкшені гауһар тастан жасалған күмбезге, аспанға теңеді? Көкшенің көркін өте көркем көрсетіп тұрған не?
ІІІ.Үй тапсырмасын қорыту: Осы әңгімені оқыған кезіңде қандай әсер алдың? Осы суреттеуден кейін қандай сурет салар едің? Қандай бояуды сен көп пайдаланар едің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. <<Табиғат- менің өз үйім>> тарауында қандай жануарлармен жақын таныстық? (торғай, күшік, киік пен құралайы). Бүгінгі сабақта Сәкен Сейфуллиннің <<Ақсақ киік>> өлеңімен танысамыз. Осы өлеңнен қандай әсер алатыныңды айт.
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс: Өлеңді мәнерлеп, түсініп оқу. Өлеңнен киіктің сұлулығын бейнелейтін жолдарды тауып оқы. Оқ тиген киік халін суреттеген тұстарды тауып оқы. Сұрақ - жауап: Киік қай жерді мекендейді екен? Ақын киікті атқан адамдарға қандай назасын білдіреді? Неге деп ойлайсың? Қазақ киікті басқаша қалай атайды екен? (бөкен). Бөкеннің сұлулығын ақын қалай суреттейді? Бөкенді ақын кімге теңейді? Сөзінің соңын ақын қалай аяқтап отыр?
ҮІ. Білімді тексеру: Киікті атқан адамға деген өз көз қарасыңды білдір. Осының алдында оқыған <<Киіктің айласы>> деген әңгімені пайдаланып, ол туралы әңгімеле.
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақта қандай тақырып өттік? Суретпен жұмыс. Суретте не бейнеленген? Суреттегі киіктің халі туралы не айтасың? Өлең, сурет саған қандай көңіл күй туғызды? Табиғатты қорғау дегенді қалай түсінесің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма:1. мәнерлеп оқу, табиғатта қорғау туралы тиым сөздер жинастыр. 2.Бағалау.

№ 96. Тақырыбы: Бүркіт. Б.Емельянов (орыс жазушысы)
Мақсаты: Оқушыларға Б.Емельяновтың <<Бүркіт>> әңгімесін оқыта отырып, түсініп оқуға үйрету; тілін , сөйлеу мәдениетін, ой өрісін дамыту; қайрымдылыққа, мейрімділікке баулу
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, сызба, кесте.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Киік қай жерді мекендейді екен? Ақын киікті атқан адамдарға қандай назасын білдіреді? Неге деп ойлайсың? Қазақ киікті басқаша қалай атайды екен? (бөкен). Бөкеннің сұлулығын ақын қалай суреттейді? Бөкенді ақын кімге теңейді? Сөзінің соңын ақын қалай аяқтап отыр?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Қалай ойлайсың табиғатты қорғау керек пе? Онда қандай қазақтың тиым сөздерін таптың?( <<.Қойдың сүті қорғасын, Қойды ұрған оңбасын>>, <<Көтерем деп түйеден безбе, Салтанатың емес пе, Тебеген деп биеден безбе, Қос қанатың емес пе.>>, <<Итті тепкен ырысты тебеді.>>, ...)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Бүркіт қандай құс? Оны суреті қайда кездеседі? Мағынасы неде? (мемлекеттік туда, дала бүркіті - қазақстандықтар ұғымынды - дарқандық пен қырағылық, биіктік белгісі.)
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді жалғастыру арқылы түсініп оқу. (алдын ала ескерту, оқыған кезде кітапта берілген суреттерді ойша ретімен орналастырып отыр.) Мәтіннің әр бөлігіне ат қой.(Қонақты қарсы алу. Бүркіттің қайырымдылығы. т.б. ...) Мәтінге сүйеніп, қазақ ауылы тұрған жерді суретте. Бүркітті сипаттап көр. Бүркіттің әрекетін жауыз адамдар әрекетімен салыстыр. Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі ең соңғы сөйлемді оқып, дәптеріңе жазып ал.Бұл кімге байланысты айтылған?
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: Қазақ ауылына кімдер келді? Гайдар нені байқады? Қария оларға не білдірді? (ілтипат). Екі қарт дегені кімдер еді? Неге? Бүркітті ауылға кім әкелді? Оба ауруын қайдан әкелді? Оны қалай емдеді? Неге оларды әскермен қоршады? Қалай бүркіт адамдарға тамақ тасыды? Бүркіт қалай соқыр боп қалды? Гайдар нені үйрен деді?
ҮІІ. Қорыту. Бүгінгі сабақтан не өттік? Не жайлы білдік? Суретпен жұмыс. Кітаптағы сурет бойынша мультфильм құрастыр. Ретімен орналастыр. Өзің қандай сурет қосар едің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1. түсініп оқу, әңгімелеу. 2.Бағалау.

№ 97.Сабақтың тақырыбы:Алтай аясында. Иса Байзақов
Мақсаты: Иса Байзақовтың <<Алтай аясында>> өлеңін мәнерлеп оқи отырып, табиғаттың сұлулығы, әсемдігі жайлы түсінігін қалыптастыру; мәнерлеп оқуға, еркін сөйлеуге баули отырып сөздік қорын дамыту; қоршаған орта табиғатын қорғай, зерттей білуге,өз елінің байлығын дәріптей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу, іздену.
Көрнекілігі: оқулық, суреттер, Қазақстан картасы..
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады. Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй жұмысын сұрау: <<Бүркіт>> әңгімесінен не жайлы білдік? Қазақ ауылына кімдер келді? Гайдар нені байқады? Қария оларға не білдірді? (ілтипат). Екі қарт дегені кімдер еді? Неге? Бүркітті ауылға кім әкелді? Оба ауруын қайдан әкелді? Оны қалай емдеді? Неге оларды әскермен қоршады? Қалай бүркіт адамдарға тамақ тасыды? Бүркіт қалай соқыр боп қалды? Гайдар нені үйрен деді?
ІІІ. Үй жұмысын пысықтау: Саған бүркіттің іс-әрекеті ұнады ма? Қандай баға берер едің? Осы әңгімеден өзіңе қандай әсер алдың? Достық, мейрімділік дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қазақстанда қандай таулар бар білесің бе? <<Алатау, Қаратау, Тарбағатай, Бақай, Матай, ................)
Ү.Жаңа сабақ: 1.Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқу; іштей, тізбектей, жеке-жеке оқу, мағынасына көңіл бөлу. Өлеңде қандай тау туралы жырланған. (Алтай) 2.Сөздік жұмыс: Аясына - мұнда: құшағында. Күйік - мұң, қайғы. Өршіл - биікке құмар. Сайын - кең, кең жазық. 3. Теріп оқу: Өлеңнен қарға, бұлт, айға қатысты сөздерді тап. Әр сөз тіркесінің тауға қатысын түсіндір. (торғын киген бұлт; ақша қар; жібектей бұлттан; ай шағылып). Өлеңнен Алтай тауының биіктігін көрсеткен жолдарды тауып оқы. Сергіту сәті
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Өлеңге сүйеніп, алтай тауынан өндірілетін кендерді ата. (алтын, күміс). Қазақстандағы Алтай тауынан басқа таулардың аттарын ата. Алтай таулары қандай дейді? Оның басына жете алмай не күйік шертеді екен? Алтай тауларында қандай жануарлар мекендейді екен? Басына бұлттан басқа не жетеді? Алтай не құсады дейді?
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Суретпен жұмыс. Суретке зер сал. Өлеңдегі ақын сөздерін пайдаланып, Алтай тауын сипатта.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқусурет салу. Бағалау.

№ 98. Сабақтың тақырыбы: Көжек (Ертегі)
Мақсаты: Туған жер, аяушылық жайлы түсінік бере отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойлап сөйлеп, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құрып, ой-қиялын тиянақтай білуге дағдыландыру; аяушылық, қорқыныш, мейрімділік сезімін сезе білуге, туған жерге деген сезімін арттыруға баулу.
Сабақтың түрі : аралас. Көрнекілік: оқулық, қоянның суреті.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Ертегіні түсініп оқу. Шаруаның көжекке аяушылықпен айтқан сөзін білдіріп тұрған сөздерді тауып оқы. (- Сорлы көжек! Балаға рақымсыз шешең сені тастаған соң, ...). Көжектің қорқынышты халі суреттелген жерді тауып оқы. ( Әрқайсысы қолына бір-бір шыбық жасап алып, ...) Мәтіннің соңындағы көжектің сөзін оқып, оның мәнін түсіндір.
ІІІ. Пысықтау: <<Жат жерде көзге түрткі болып өлгенше, мұз да болса, анамның тапқан жерінде өлемін!- депті.>> қалай түсінесің? Әңгімелеп көр. Туған жердің ыстық, қымбат болатыны жайында бұрын оқыған мәтіндеріңді еске түсіріп көр. (Ж. Аймауытов. <<Қартқожаның туған жері>>, С. Жүнісов <<Кімнің мекені жақсы>>, Ө. Тұрманжановтың өлеңі <<Туған өлкем>> - 2 кластан; <<Туған елім, туған жерім>> атты тарауында <<Туған ел>> өлеңі, С. Мәуленов <<Мен елімді сүйемін>> т.б. ...)
ІҮ. Қорыту: Бүгін қандай тақырып өттік? Не жайлы білдік? Туған жер жөнінде мақал-мәтелдер айт. (Ит тойған жеріне, Ер туған еліне. Туған жердің түтіні де тәтті. Ел дегенде езіліп, Жұрт дегенде жұмылып істе. Туған жерің түсіңе кіреді. Елің- панаң, Жерің-анаң. ...)
Ү. Үйге тапсырма: мәтінді түсініп оқу, әңгімелеу. Бағалау

№ 99. Тақырыбы: Қамқорлық. Бердібек Соқпақбаев
Мақсаты: Табиғатты қорғауға, мейрімділікке баули отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғаттағы тірі тіршілікке жанашырлықпен қарауға, қорғауға, мейрімділікке тәрбиелеу
Сабақтың түрі : аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап,талдау, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа даярлық, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: <<Көжек>> атты ертегі не жайлы екен? Көжекті тастап кеткен (кім? анасы)(не? қоянның анасы) Оны кім тауып алды? Қайда әкелді? Ал, көжек болса не істеді? Шаруаның аяушылығына көжек не деп жауап берді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Саған ертегі ұнады ма? Туған жер деген сөз саған қандай әсер етеді? Туған жер жайлы қандай мақал-мәтелдер білесің?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. Балалар, үйлеріңде қандай жануарлар немесе құстар бағасыңдар?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Бердібек Соқпақбаевтың <<Қамқорлық>> әңгімесін түсініп, жалғастырып оқу. Суретпен жұмыс. Осы суретте мәтіндегі қандай оқиға бейнеленген?
-Мәтінге сүйеніп, суреттегі торғайдың халін сипатта.
-Торғайдың халі сенде қандай көңіл күй туғызды? Жантастың қылығы ше? Өз көз қарасыңды білдір?
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: <<Табиғат-менің өз үйім.>> бөлімінен торғай туралы қандай әңгіме оқып едің? Есіңе түсір. (Ж. Аймауытовтың <<Торғай>> әңгімесі). Ж. Аймауытов пен Б. Соқпақбаевтың шығармаларын салыстыр.

Сұрағы.
Жүсіпбек Аймауытов
Бердібек Соқпақбаев
Әңгімесі қалай аталады?
(Торғай)
(Қамқорлық)
Торғай неден қорқып еді?
(жылыннан)
(Жантастан)
Торғайға ара түскен кім?
(Ақбілектен)
(Қожадан)

ҮІІ. Қорыту. Бүгін қандай тақырып өттік? Не жайлы білдік? Қожаның орнында сен болсаң не істер едің?
ҮІІІ Үйге тапсырма:1. оқу, салыстырып сипаттау. 2. Бағалау.

№ 100. Сабақтың тақырыбы: Арқарға үлкен мүйіз неге керек?
Кәдірбек Сегізбай
Сабақтың мақсаты: Арқарға мүйіздің не үшін керектігі жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Көрнекілік: суреттер, сөзжұмбақ, плакат
Әдіс-тәсілі: Түсіндіру,баяндау, сұрақ-жауап , іздену.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Бердібек Соқпақбаевтың <<Қамқорлық>> әңгімесінен біз не білдік? Торғай қалай отыр еді? Жантас не істеді? Жантастан торғай не істегендей болды? Бірақ, Жантас оны аяды ма? Торғайға кім арашашы болды? Қожа қандай қамқорлық жасады?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Осы екі баланың қайсысының қылығы дұрыс, қайсысының қылығы дұрыс емес? Неліктен? Сен не істер едің?
ІҮ.Мақсат қою кезеңі. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. Қалай ойлайсың, арқарға үлкен мүйіз неге керек?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Дауыстап, жалғастырып, түсініп оқу. Қошанның атасы кім болып істейді деп ойлайсың? (Орманшы) Ол атасымен қайда барды? (орманға) Жол-жөнекей Қошан не істеуден шаршамады? Олар жолдан не көрді? Атасы не деді? Қошан атасының сұрағына қалай жауап іздеді? Жауабын таба алды ма? Сонымен, арқарға мүйіз не үшін керек екен? Өзіңнің мәтінді оқымай тұрып берген жауабыңмен салыстыр.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Мәтіннің әрбір бөлігіне ат қой. (Серуенге шығу. Арқардың мүйізі. Мүйіздің пайдасы. Немесе өзің басқаша ат қойып көр т.б. ...)
ҮІІ.Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Арқарға мүйіз не үшін керек екен? ҮІІІ. Үйге тапсырма беру. мәтінді оқы, ойлан, әңгімеле. Бағалау.

№ 101. Сабақтың тақырыбы: Бетпақдала. Ақселеу Сейдімбек. (аңыз)
Мақсаты: Жері шүйгін, отын- суы мол жердің <<Бетпақдалаға>> айналуы жайлы аңызбен таныстыра отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғаттағы тіршілікті сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі: оқулық, бетбақдала суреттері. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу.
Түрі: аралас.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың назарын сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Қошанның атасы кім болып істейді? Ол атасымен қайда барды? Жол-жөнекей Қошан не істеуден шаршамады? Олар жолдан не көрді? Атасы не деді? Қошан атасының сұрағына қалай жауап іздеді? Жауабын таба алды ма? Сонымен, арқарға мүйіз не үшін керек екен?
ІІІ.Үй тапсырмасын пысықтау: Арқарға мүйіз не үшін керек? Қошан қандай бала? Мінездеме беріп көр. Сенің көзқарасың?
ІҮ.Мақсат қою : 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Суреттер топтамасымен жұмыс
Ү. Жаңа сабақ. Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп, жалғастырып оқу. Нәубет деген не? (тағы бір қасірет) Мәтіннен осы сөздің мағынасын ашатын жолдарды тауып оқы. Табиғаттағы тіршіліктің бір-бірімен байланысты екенін мәтінге сүйеніп айтып көр. Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі мақал-мәтелдерді тауып жаз. <<Жері байдың-елі бай>>, <<Байлық не дегізбейді>>, <<Ел іші-алтын бесік>>, <<Есті ханның қайғысы ақылменен басылар, есер ханның қайғысы ашу болып шашылыр>> , <<Жұт жеті ағайынды>>.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Құрт-құмырсқа, бақа-шаян, құстар атын және тышқан түрлерін, т.б. жан - жануарлар аттарын дұрыс оқып, жазылуын есте сақта. Суретпен жұмыс. Мәтінге сүйеніп, суретті салыстыра сипатта. Әр суретке тақырып ойла. Өзің қандай жерде тұрар едің?
ҮІІ. Бекіту: Бүгін қандай тақырыпты өттік? <<Бетпақдала>> деп неліктен айтады? Сен туған жеріңнің табиғатын көркейту үшін қандай үлес қосып жүрсің? Ойыңды қорытып, суреттерді салыстыра әңгіме құра.
ҮІІІ. Үйге тапсырма.1. оқу, әңгімелеу. 2.Бағалау.

№ 102. Сабақтың тақырыбы: Шығарма << Сүйемін мен-ана тілін>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, өзне таныс мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша өздік жұмыс . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің тақырып бойынша оқушы ойын қорытуға көмектесуі. Оның басы, негізгі бөлімі, соңын анықтау. Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Шығарма жазуда мына жоспарға назар аудар.
Мазмұндау жоспары:
1. Тіл, сөйлеу, дегенді қалай түсінесің, тіл не үшін қажет. (айту, пікірлесу, сөйлесу, дәлелдеу, ойын жеткізу, сәлемдесу т.т.) 2. Адамдар сөйлемесе қалай болар еді деп ойлайсың? 3.Ана тіліңді неліктен жақсы көресің? 4.Ана тілің туралы көптеген мақал- мәтелдер, өлеңдер бар. Білсең жазып, мәнін түсіндір.5.Ойыңды қорытындыла.
Оқушының жазба жұмысты өздігінен орындауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Ана тіліңе сенің құрметің?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№ 103. Сабақтың тақырыбы: Өз біліміңді тексер. (бөлімді қайталау,тест.)
Мақсаты: <<Табиғат-менің өз үйім.>> тарауын қайталай отырып білімімен, біліктілігін бақылау, сөздік қорын жетілдіру; жан-жақты ойлауға үйрену қабілетін дамыту; әдептілікке, инабаттылыққа және табиғатты қорғау, бақылау, зерттей білуге тәрбиелеу.
Түрі: қайталау. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздену, өзіндік жұмыс.
Көрнекілігі: арнайы суреттер, тест материалы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын хабарлау, оқушы зейінін сабаққа аудару. Біз қандай тарауды аяқтадық? <<Табиғат-менің өз үйім>> тарауынан неге үйрендік, не білдік? Қандай ақын, жазушылардың еңбегімен таныстық?
ІІІ. Өткенді қайталау:
1.<<Түсіндіреміз және дәлелдейміз>> деген ұғыммен таныстыру. Түсіндіргенде себебі анықталады. Бір нәрсені түсіндіру барысында дәлелдейді де.
Көркем шығармада да дәлелдеу бар. Онда әрбір оқиғаның неге олай болғаны дәлелденіп отырады.
Мысалы: Ә.Қоңыратбаевтың <<Киіктің айласы>> әңгімесін алайық. Бір топ киіктің суатқа келуінің себебін олардың шөлдеп су ішкісі келгенмен дәлелдейді. Сол сияқты автор ақсақ текенің өз тобынан дараланып, жеке қашқанын қасқырдың киіктерге тап бергенімен дәлелдейді. Әлгі текенің шынында ақсақ емес, лақтарын аман сақтау үшін істеген айласы екенін қасқырлардан аман-есен құтылып кеткенімен дәлелдейді.
Міне, көрдің бе, шығармадағы әрбір оқиғаға автордың дәлелі бар.Осындай үлгімен осы бөлімдегі шығармаларды талдап көрелік.
2.Өздігінен тапсырмаларды орындау:
1. М. Сүндетовтің <<Қайрымдылық>> әңгімесіндегі Мұхтардың үстін ластап алуының себебі неде? ( Үш-төрт баланың күшікке тас атып, суға түсіруі. Мұхтардың оны құтқаруы, қайырымдылық жасауы.)
2. Б. Емельяновтың <<Бүркіт>> әңгімесіндегі бүркіттің соқыр болып қалуы қандай оқиғамен дәлелденеді? (жауыз адамдар сатып алғылары келді, бірақ досты сатуға бола ма? Мұхтар сатпады. Содан соң олар бүркіттің көзін күйдіріп түсірді.)
3. А. Сейдімбектің <<Бетпақдала>> ертегісіндегі оқиғаларды пайдаланып, табиғаттағы тіршіліктің бір-бірімен байланысты болатынын түсіндіріп көр. (Жусанды жұлу құрт-құмырсқа, кене мен бүйінің қаптап кетуіне келтірілді. Шаян шағып ханның тұлпары өледі. Құрт-құмырсқа, кене мен бүйі-шаян, өрмекші, қарақұрт, жылан, кесірткені қырады. Құстар қырыла бастайды жейтін зат таппай. Енді тышқан мен жыланның алуан түрі қаптайды. Осылай, жері тозып, елі босқан хан жұртта қалған жетім күшіктей ұлып, осы далада азып-тозып өліпті дейді. Содан бері ел-жұрт бұл даланы <<Бетпақдала>> деп атап кеткен екен.)
4. Осы бөлімдегі табиғатты қорғауда балалардың жақсы істері жөнінде жазылған шығармаларды ата. (Қайрымдылық. Торғай.Қамқорлық.)
5. Бөлім неліктен <<Табиғат-менің өз үйім.>> деп аталған? Өз ойыңды білдір.
ІҮ. Білімін тексеру: Тест. (жауабы: 1. А- Өзен; 2. Ә-Ж. Аймауытов. Торғай; 3. Б-ә.Қоңыратбаев киіктің айласы; 4. А-Құралай; 5. А-И.Байзақов. Алтай аясында; 6. Б-Сипаттау; 7. А-Гайдар; 8. Ә-Қожа; 9. Б- Арқар биіктен секірген кезде аяғымен емес,мүйізімен жерді сүзе құлайды да, аунап тұрып,кете береді- сол үшін керек; 10. А- А. Сейдімбек. Бетпақдала;
Ү. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта біз не істедік? Сонымен, <<Табиғат-менің өз үйім>> тарауынан неге үйрендік, не білдік?
ҮІ. Үйге тапсырма:1. Өткенді қайталау. 2. бағалау.

ІХ тарау. Жаздыгүн шілде болғанда
№ 104. Сабақтың тақырыбы: Жаз. Абай
Мақсаты: <<Жаздыгүн шілде болғанда>> бөлім жайлы түсінік беру, оқушыларды түсініп оқып, өзіндік пікір айтуға үйрету, тілін, сөздік қорын, сөйлеу қабілетін дамыту; адалдыққа, адамгершілікке, табиғатты сүюге баулу.
Әдісі: сұрақ-жауап,талдау, түсіндіру. Көрнекілік: оқулық, суреттер.Түрі: жаңа сабақ
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Мақсат қою кезеңі.Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. Неше жыл мезгілі бар? Жаз айларына қандай айлар жатады? ( маусым, шілде, тамыз).
Ү. Жаңа сабақ: 1.Суретпен жұмыс: Суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген? Оны неден аңғардың? Сурет бойынша әңгіме құр. 2. Абайдың жыл мезгілдеріне арнап жазған өлеңдерін есіңе түсір. (Қыс. Жазғытұры.) Жатқа айтып көр. 3. Оқулықпен жұмыс. Жаз мезгіліне арнап жазған өлеңді түсініп оқы. Жаз мезгілін ақын тілімен сипатта:
1. Жаздыгүнгі табиғат. 2. Жан- жануарлардың жазғы тіршілігі. 3. Жазғы жайлау.
ҮІ.Түсінгендерін тексеру.1.Өлеңге сүйеніп, сурет салсаң қандай түсті көп пайдаланар едің? Жазды күні шілдеде айнала неге толады? Өз ауылыңда қандай қандай өзгерістер болады?
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Саған жаз айы ұнай ма? Ұнаса несімен?
ҮІІІ Үйге тапсырма: 1. Жаттау. 2. Бағалау

№ 105 . Сабақтың тақырыбы: Шілде. Міржақып Дулатов
Мақсаты: Шілде айында болатын жағдайларды, істелінетін жұмыстар жайлы айта келе, оқушыларды түсініп оқып, өзіндік пікір айтуға үйрету, тілін, сөздік қорын, сөйлеу қабілетін дамыту; табиғатты сүюге баулу.
Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: оқулық, суреттер, сызба.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Абайдың <<Жаз>> өлеңін жатқа сұрау.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Жаздыгүні табиғат қандай болады? Жан- жануарлардың жазғы тіршілігі туралы не білесің? Жазда жайлауда болдың ба? Болсаң не айтар едің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Суретке қарап жаз жайлы білетініңді айт.
Ү.Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс: Мәтінді түсініп,іштен, дауыстап, жалғастырып оқы. Мәтінді бөліктерге бөл:
1. Басы: Жаз келіп,шілде жетті. Шілдеде күн ұзын, түн қысқа болады. ...2. Ортасы: Үлкендер сол күндерін ...3. Соңы: Қазақ шөпті бел орақпен шабады. ...
Әр бөлікке ат қой. 1. Жазда. 2. Жайлаудың қызығы. 3. Оқуға бару. Сергіту сәті
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Жоспар бойынша шілде айы туралы әңгімеле.
ҮІ. Қорыту: Бүгінгі сабақта қандай тақырып өттік? Міржақып Дулатов шілде айы жайлы не дейді? ҮІІ.Үйге тапсырма. Оқу, әңгімелеу. Бағалау

№ 106. Сабақтың тақырыбы: Шыбынсыз жаз. Сәбит Мұқанов
Мақсаты: Шілдедегі өзгерістер жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғатты бақылай білуге баулу.
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу. Көрнекілігі: суреттер. Түрі: аралас
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Жазда қандай өзгерістер болады? Ел жайлауда қандай қызықтар болады? Балалар жайлауды неге қия алмай жүр? Олар қайда барады?
ІІІ. Білімдерін тексеру: Саған жаз айлары несімен ұнайды? Өзің жазғы демалысты қалай өткіздің сол жайлы айтып бер.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қалай ойлайсың шыбынсыз жаз болады ма?
Ү. Жаңа сабақ. 1.Оқулықпен жұмыс.Іштей, жалғастырып оқу. Салыстыру: М. Дулатов пен С. Мұқановтың шығармаларын салыстыру:
1. Екі шығармада да жылдың қай мезгілі суреттелген? Оны неден аңғардың? (жаздың шілде айы.) 2. Шілдедегі ауа райы туралы қай шығармада сөз болады? С. Мұқанов жаз табиғатының суретін неге теңейді? ( Шыбынсыз жаз) 3. Қазақ халқында қандай салт-дәстүр бар? Ол жөнінде қай шығармада айтылған? (Шілде) 4. Екі шығарманың қайсысы бұрынырақ жазылған деп ойлайсың? Оны неден аңғардың?
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: <<Шыбынсыз жаз>> дегенді қалай түсінесің? С.Мұқанов <<Шыбынсыз жаз>> тіркесіне байланысты кімді есіне алады? Қалайша? (Абай <<Сөзімде жаз бар шыбынсыз>>)
ҮІІ. Бекіту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Масасыз, шыбынсыз салқын жайлаудың малға қандай пайдасы бар? ҮІІІ. Үйге тапсырма:1. түсініп оқу, әңгімелеу. 2.Бағалау.

№ 107. Тақырыбы:Таңның атуы. Мұқан Иманжанов
Мақсаты: Таңның ату әдемілігі жайлы айта келе, түсініп оқуға үйрету; оқушылардың ой-өрісін дамыту; табиғат әсемдігін бақылай отырып, әдемілікке, әсемдікке тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу. Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін сабаққа аудару. - Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Сәбит Мұқановтың <<Шыбынсыз жаз>> шығармасында не жайлы әңгімеленеді? Шынында да шыбынсыз жаз болады ма екен? Салқын жаздың қандай пайдасы бар?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Шілдеде ауа райы қандай болады екен? Тағы кімнің шілде айы жайлы шығармасы бар?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. .Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Арайлап таңның атып келе жатқанын көрдің бе? Көрсең саған қандай әсер қалдырды? Әңгімелеп көр.
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Таң атарда шығыс жақ қандай боп көрінеді екен? Таң атарда жұлдыздар қайтеді? Шолпан жұлдызы қай уақытта туады? Таң атып келе жатқанда тағы нені байқауға болады?
ҮІ. Сабақты пысықтау: Мәтіннен самал, ауа, Шолпан жұлдызы сөздеріне қатысты теңеулерді тап. (салқын самал, таза ауа; электр шамындай жарқырап)
ҮІІ.Қорыту: Бүгін Мұқан Иманжановтың <<Таңның атуы>> әңгімесінен не білдік? Саған ұнай ма таңның атуы? Суретпен жұмыс. Суретте не бейнеленген? Мәтінге сүйеніп атып келе жатқан таңды суреттеп, ойыңды қорытып, <<Таңның атуы>> атты сипаттау мәтінін құр.
ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, әңгімелеу. 2. Бағалау

№ 108. Сабақтың тақырыбы: Дала. Сәкен Сейфуллин
Сабақтың мақсаты: С. Сейфуллиннің <<Дала>> өлеңімен таныстыра отырып, оқушыны түсініп, мәнерлеп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғат әсемдігін бағалай білуге, қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: мазмұнды суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй жұмысын сұрау: Мұқан Иманжановтың <<Таңның атуы>> өлеңінде таң атарда шығыс жақ қандай боп көрінеді екен? Таң атарда жұлдыздар қайтеді? Шолпан жұлдызы қай уақытта туады? Таң атып келе жатқанда тағы нені байқауға болады?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Арайлап атып келе жатқан таң саған қандай әсер береді? Таңғы ауа қандай? Бақылап көр.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Суретпен жұмыс. Суретте не бейнеленген? Атып келе жатқан таң жайлы әңгімеле.
Ү. Жаңа сабақ: 1.Өлеңді мәнерлеп, түсініп оқу. Іштен, жалғастырып оқу. Өлеңде не туралы айтылған? Өлеңнің бірінші шумағында ақын жазғы даланы кімдерге теңейді? Неліктен? (анаға, балаға) Жазғы дала неліктен <<кестелі жібек көрпедей>>. (көкпеңбек жасыл шөппен жайқалған көктемгі гүлдер басқан). Ақын нені көк ала кілемге теңейді? (көк шөп). Ақынның көк шалғынға, гүлдерге <<жан бітіріп>> суреттеген жолдары қай шумақта және қалай берілген? (соңғы шумақта)
Сергіту сәті. ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: <<Дала>> суреті бойынша өз ойын әңгімелеу. Сен тұрған жергілікті жерде қандай далалы жер бар? Ақынның өлеңімен салыстырып айтып көр.
Ү. Бекіту кезеңі: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Жазғы дала несімен әдемі екен?
ҮІ. Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау. 2.Бағалау

№. 109. Тақырыбы: Көлде. Ғабит Мүсірепов
Мақсаты: Ғабит Мүсіреповтың өмірбаянымен таныстырып, көлдегі құстар өмірі жайлы айта отырып, оқушыны түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғат әлемінің әсемдігіне зер сала отырып, бағалай білуге, байлығын қорғауға тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау. Көрнекілігі: суреттер топтамасы,
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: С.Сейфуллиннің <<Дала>> өлеңін жатқа айту. Ақын жазғы даланы кімдерге теңейді? Жазғы дала неліктен <<кестелі жібек көрпедей>> деп суреттеп отыр? Ақын нені көк ала кілемге теңейді? Ақынның көк шалғынға, гүлдерге <<жан бітіріп>> суреттеген жолдары қай шумақта және қалай берілген?
ІІІ.Білімдерін тексеру:Жазғы дала несімен әдемі екен?ІҮ.Мақсат қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Суреттер топтамасымен жұмыс істеу.Ғабит Мүсірепов кім?
Ү.Жаңа сабақ: оқулықпен жұмыс: Ғабит Мүсірепов - қазақтың аса көрнекті жазушысы. (1902-1985). Тұтқын қыз, Қазақ солдаты, т.б. шығармалар жиынтығын жазған. <<Көлде>> әңгімесін түсініп оқу. Жаңа көтеріліп келе жатқан күн, құстар әлемі үшін немен басталады екен? Аққу, қаздар бір-бірімен не істейді? Қарғалар ше? Сөздік жұмыс. Доңыз - мұнда: арам ниетті, қаскүнем. Суретпен жұмыс. Суретке зер сал. Суретте нелер бейнеленген? Оқыған мәтін мен осы суреттің арасында қандай байланыс бар?
Сергіту сәті. ҮІ.Жаңа сабақты пысықтау: Мәтінге сүйеніп сурет бойынша әңгіме құрастыр. Әңгімеде сыланып отырған аққу, мыңдаған үйрек, сырласып отырғандай, суылдап келіп көлге қонады деген сөздерді пайдалан.
ҮІІ. Бекіту: Бүгінгі сабақта қандай тақырып өттік? Онда не жайлы әңгімеледік?
ҮІІІ . Үйге тапсырма: 1.түсініп оқу, әңгімелеу. 2.бағалау

№ 110. Тақырыбы: Малсақ бала. Өтебай Тұрманжанов
Мақсаты: Оқушыларды қойшы өмірімен таныстыра отырып, кешке қойшы баласының еңбегі жайлы айта келе, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; еңбек сүйгіштікке, үлкенді сыйлауға тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ. Көрнекілігі: суреттер. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа әзірленуі. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: <<Көлде>> әңгімесінде не жайлы айтылады? Жаңа көтеріліп келе жатқан күн құстар әлемі үшін немен басталады екен? Аққу, қаздар бір-бірімен не істейді? Қарғалар ше?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Көлдегі құстар өмірі саған ұнады ма? Сенің пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақты мақсатымен таныстыру.
-Балалар, сендер үй тіршілігіне көмектесесіңдер ме? Араларыңда қойшының баласы бар ма? Сендер кешкісін қандай жұмыстар істейсіңдер?
Ү. Жаңа сабақ: оқулықпен жұмыс: Өтебай Тұрманжановтың <<Малсақ бала>> атты өлеңін түсініп оқу. Атасы немересіне не тапсырды? Ол туралы өлеңнің қай шумақтарында айтылған? Өлеңде иттің пайдасы туралы не делінген?
ҮІ. Сабақты пысықтау: Мал шаруашылығына байланысты өзің қандай еңбектер атқарасың? Кітаптағы № 5 тапсырмаға ойланып жауап бер. Баланың атасына берген жауабына қарап мінездеме бер.
ҮІІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта қандай тақырып өттік? Онда не жайлы әңгімеледік? Кітаптағы түсініктемені пайдаланып бақташының еңбегі туралы әңгімеле.
ҮІІІ. Үйге тапсырма. Түсініп, мәнерлеп оқу. ҮІІ. Бағалау

№ 111. Тақырыбы: Кешкі дөң басында. Мұхтар Әуезов
Кеш. Әбдіжәміл Нұрпейісов
Мақсаты: М. Әуезовтың, Ә. Нұрпейісовтың шығармаларын түсініп оқи отырып, уақыт мезгілі және ауылдағы кеш уақыттың өзіндік ерекшелігімен таныстыру; салыстыра білуге үйрету; есте сақтау,ойын толық жеткізе білуге дағдыландыру; әсемдікке, табиғатты тыңдай, сезе білуге баулу.
Түрі: аралас сабақ. Көрнекілігі: ауыл кеші суреттері
Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, салыстыру, әңгімелеу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Өтебай Тұрманжановтың <<Малсақ бала>> атты өлеңінде не жайлы айтылады. Атасы немересіне не тапсырды? Өлеңде иттің пайдасы туралы не делінген? ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Мал шаруашылығына байланысты өзің қандай еңбектер атқарасың? Бақташының еңбегі туралы не білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Кеш мезгілі саған ұнай ма? Кешке сенің жанұяң қандай жұмыстар істейді?
Ү.Жаңа сабақ: М. Әуезовтың <<Кешкі дөң басында>>, Ә. Нұрпейісовтың <<Кеш>> шығармаларын түсініп оқу. Екі шығармадан кешкі батып бара жатқан күнді суреттейтін тұсты тауып оқы. Бұл шығармаларда не суреттелген? Екі шығарманың айырмашылығы неде? Жазушылар жазғы кешті суреттегенде күннің түсі қандай болады дейді? Кешкі ауыл көрінісі қай шығармада берілген? (Кеш). М.Әуезовтың <<Кешке жақын шу көбейіп, азан-қазан болған ауылдан шығамыз>> дейді. Ә.Нұрпейісовтың <<Кеш>> шығармасын пайдаланып, неге кешкі ауыл у-шуға толы, азан-қазан болатынын айт.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Ә. Нұрпейісовтың шығармасындағы малдардың атын ата. Мыс: мөңіреген сиыр, маңыраған қой, кісінеген жылқы, шұрқыраған қозы, лақтар. Екі шығармадан күнге, аспанға қатысты теңеулерді тауып көр. Мысалы: Қызулы өрттің жалынындай аспан... ; Зәрі қайтқан қызыл күн әлсізденіп таудан асып, ұясына кіріп барады... ; Қара көк тұңғиық аспан ...; Дамылсыз күйдірген күн көзінің... ;
ҮІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта қандай тақырыптарды өттік? Онда не жайлы әңгемеледік? Жаздың кешкі мезгілінің суретін салсаң, қандай бояу түстерін пайдаланар едің? Суретпен жұмыс. Осы сурет қай шығарманың мазмұнын ашады деп ойлайсың? Қандай бояу көбірек қолданылған? Әңгімеге ат қой.
ҮІІ. Үйге тапсырма: Әңгімелеу, кешкі ауыл суретін сал. ҮІІІ. Бағалау

№ 112. Сабақтың тақырыбы: Жаңбыр. Қабдыкәрім Ыдырысов
Мақсаты: Қабдыкәрім Ыдырысовтың <<Жаңбыр>> өлеңін мәнерлеп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ой-қиялын тиянақтай білуге дағдыландыру; табиғаттың құбылыстарын бақылай білуге тәрбиелеу.
Әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу. Көрнекілік: мазмұнды суреттер
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезең:1. Сабаққа дайындақтарын тексеру. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: М. Әуезовтың <<Кешкі дөң басында>>, Ә. Нұрпейісовтың <<Кеш>> шығармаларында не жайлы әңгімеленеді?. Екі шығармада кеш батып бара жатқан мезгілді қалай суреттейді? Екі шығарманың айырмашылығы неде? Жазушылар жазғы кешті суреттегенде күннің түсі қандай болады дейді? Кешкі ауылдың неге у-шуға толы, азан-қазан болатынын айт.
ІІІ. Үй жұмысын пысықтау: Кешкі ауыл мезгілі саған ұнай ма? Саған қандай әсер қалдырды?
ІҮ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жаңбыр қай кезде жауады? Саған жаңбыр жауғаны ұнай ма?
Ү. Жаңа сабақ: Өлеңді мәнерлеп оқу. Ақын нөсер алдындағы аспанды қандай адамға ұқсатады? Неліктен? (долы, ашулы адамға) Табиғаттағы өзгеріс жөнінде қай шумақта айтылған? ( екінші шумақта). Нөсердің алдында қандай қарбалас болды? Өлеңді ақын қандай көңіл күймен жазды деп ойлайсың? Жаңбырдан кейін балалар қуанышы жөнінде не айтылған?
ҮІ.Жаңа сабақты пысықтау: Суретпен жұмыс: Зер сал. Табиғат адамға не береді?
ҮІІ. Бекіту кезеңі. <<Табиғат-ана>> деген сөз тіркесімен суреттің арасында байланыс бар ма?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1.Өлеңді мәнерлеп оқу, << Нөсерде>>, <<Жаңбырлы күн>> тақырыбына шығарма жаз. 2.Бағалау

№ 113. Тақырыбы: Мазмұндама <<Еліктің лағы>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Еліктің лағы
Бір топ елік жайылып жүрді. Араларында кішкентай лағы бар.Кенеттен бір көкжал қасқыр шыға келді. Ол еліктерге тап берді. Еліктер лақты ортаға алып, қаша жөнелді.Қасқыр лақты жегісі келді. Еліктер қасқырды лаққа жолатпады. Мүйіздерімен жасқап, қорғап келеді.
Жүгіре-жүгіре қасқыр шаршады. Аузына ешнәрсе ілікпестен жөніне кетті.
Аман қалып, есін жиған еліктің лағы, өзінің апа-ағаларына риза болды.
Жоспар:
1. Жайылып жүрген еліктер.2.Көкжал қасқыр мен еліктер.
2. Еліктердің кішкентай лақты қорғауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Ал, сен қалай ойлайсың, адамдарда осындай баласына қамқорлық жасай алады ма?
Ү. Үйге тапсырма: қайталау.

№ 114. Тақырыбы: Қайталау. Өз білімінді тексер.
Мақсаты: <<Жаздыгүн шілде болғанда>> тарауын қайталай отырып білімімен, біліктілігін бақылау, сөздік қорын жетілдіру; жан-жақты ойлауға үйрену қабілетін дамыту; әдептілікке, инабаттылыққа және табиғатты қорғау, бақылау, зерттей білуге тәрбиелеу.
Түрі: қайталау. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздену, өзіндік
Көрнекілігі: арнайы суреттер, тест материалы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын хабарлау, оқушы зейінін сабаққа аудару. Біз қандай тарауды аяқтадық? <<Жаздыгүн шілде болғанда>> тарауынан неге үйрендік, не білдік? Қандай ақын, жазушылардың еңбегімен таныстық?
ІІІ. Өткенді қайталау:
1.<<Сипаттау>> деген ұғыммен таныстыру. Сипаттап айтуға үйрен.
Заттың белгілерін белгілі бір мақсатқа қарай ашып көрсетуді сипаттау дейді. Жазушы кейде табиғат құбылыстарын, мезгілді, өзіне әсер еткен басқа да көріністерді сипаттап жазуы мүмкін. Осы бөлімде мұндай сипаттауға мысал бола алатындай шығармалар көптеп берілді.
2.Өздігінен тапсырмаларды орындау:
1. Жаздың әдемі көрінісін сипаттауға арналған шығармаларды ата. 2.Абайдың <<Жаз>> өлеңіндегі жаз көрінісін өз сөзіңмен әңгімеле. 3.Мезгілді сипаттауға арналған шығармаларды ата. (Жаз. Шілде. Шыбынсыз жаз. ...) 4.Осы сипаттауға сүйеніп сурет салып көр.
ІҮ. Білімін тексеру: С. Мұқановтың <<Шыбынсыз жаз>> әңгімесіндегі жаз келбетін суреттеген жолдарын тауып оқы. <<Жаз>> тақырыбына әңгіме құр.
Ү. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта біз не істедік? Сонымен, <<Жаздыгүн шілде болғанда>> тарауынан не білдік, неге үйрендік? Тест: 1.В- Сипаттау; 2. Ә -Әңгімелеу; 3. А - Сипаттау; 4. В - Ұшып тұрса сымпылдап ; 5, А - Шілде; 6. В - Жаз; 7. Ә - Таңғы; 8. Б - Екеуінде де жазғы кеш суреттеледі; 9.Ә - Жаңбыр жауғанда; 10.А - Автордың;
ҮІ.Үйге тапсырма: <<Жаз>> тақырыбына сурет салу

Х тарау. Сарқылмас қазына.
№ 115. Тақырыбы: Бесік жыры. (<<Бесік жыры>> кітабынан)
Мақсаты: Оқушыларға қазақ салт-дәстүрі және атадан келе жатқан ауыз әдебиетінің бір түрі бесік жыры жайлы түсінік беру, мәнерлеп, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтай білуге дағдыландыру; ананы қадірлеу, сыйлауға, салт-дәстүрді жалғастыра білуге тәрбиелеу.
Түрі: жаңа сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, мәнерлеп оқу,әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа даярлық. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір - біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Мақсат қою кезеңі. Тақырыбы мен мақсатын хабарлау.Қазақ ауыз әдебиетіне қандай шығармалар жатады? 1,2 кластарда осы жайлы қандай тақырыптар өтіп едік? (<<Атадан қалған асыл мұра>> атты бөлімнен: ертегілер,жырлар, аңыздар, мысалдар, жұмбақ, мақал-мәтелдер, шешен сөздер, асыл көркем сөздер, ...)
ІІІ. Жаңа сабақ: кіріспе. Қазақ халқының салт-дәстүрі бойынша жас туылған баласын бесікке салған. Таза, әрі жайлы болады деп есептеген. Ұрпағын дәріптеген қазақ, жас баласын бес жасқа дейін атасындай (құдайындай) сыйлап, тек демей өсірген. Сонда , балапанын мәпелеген ана, баласын бесік жырын айту арқылы жұбатқан. 2. Оқулықпен жұмыс. Өлеңді мәнерлеп оқу. Әр шумағын талдау. Не жайлы айтылған? деген сұраққа жауап беру. Сергіту сәті:
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Анасы баласын қалай жұбатқан? Жақсы көру сезімін қалай жеткізген? Анасы баласына деген тілегін қай жолдарда айтады? Баласының үлкейіп, адам болуын армандаған шумақтардан не байқадың? Анасы баласының кім болғанын қалайды? Сенің кім болғың келеді? Санамалап дәптеріңе жазып ал. (жылқышы, батыр, ұста, шешен, балуан, ғалым)
ҮІІ. Бекіту. Бүгінгі сабақта не жайлы білдік? Өлең неге <<Бесік жыры>> деп аталған? <<Көп қиыннан өтерсің>> дегенді қалай түсінесің? Қазақ баланың тұсауын кескен. Ол жайлы не білесің?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: мәнерлеп оқу, өзіңе ұнаған шумағын жаттап ал, мазмұнын әңгімеле. 2.бағалау.

№ 116. Тақырыбы: Төрт түлік туралы жырлар.
Мақсаты: Төрт түліктің төлдері құлын, ботақан, қошақан, бұзауқан өлеңдері туралы түсінік беру; шапшаң мәнерлеп оқуға дағдыландыру; тілін сөздік қорларын дамыту.Төрт түлікті күте білуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау,әңгімелеу. Көрнекілігі: төрт түлік суреті.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Өлеңді мәнерлеп оқу, жатқа айту. Анасы баласын қалай жұбатқан? Жақсы көру сезімін қалай жеткізген? Анасы баласына деген тілегін қай жолдарда айтады? Баласының үлкейіп, адам болуын армандаған шумақтардан не байқадың? Анасы баласының кім болғанын қалайды? Санамалап айтып көрші? Сенің кім болғың келеді?
ІІІ. Білімдерін тексеру: <<Көп қиыннан өтерсің>> дегенді қалай түсінесің? Қазақ баланың тұсауын кескен. Оның неше түрі бар? Ол жайлы не білесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. Кіріспе әңгіме төрт түлік туралы. Қандай үй жануарларын білесіңдер? Пайдасы қандай?
Ү. Жаңа сабақ. Торы құлын, сиыр, қой, ешкі жайлы өлеңді оқу, талдау, суретін көрсету, таныстыру.Оқулықпен жұмыс. Іштей оқу, тізбектей оқу, қайталанып тұрған сөздерді табу. Қимыл-әрекетін білдірген сөзді табу. Сөздік жұмыс: (жағы-қалақтай, оқыра, сәйгел, мөңкіген, жөңкіген, қақтаған, қалақтай, бұлақтай, жасқаған) мағынасын талдау. Түйенің, қойдың, ешкінің, сиырдың төлін қалай атайды? Сүтін ше? Пайдасы қандай?
ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Өлеңде қандай төлдер жырланған? Қылықтары туралы не дейді? Төлдерді қалай шақырады?
Төрт түлік туралы мақал-мәтелдер.
1. Мал өсірсең қой өсір
Өнімі оның көл көсір.
Қойдың сүті қорғасын
Қойды ұрған оңбасын
2. Нар жолында жүк қалмас.
3. Бақырауық демесің,
Бағалы көлік түйе
Жұмбақ шешу:
Иір-иір денесі
Сахараның кемесі
Ашы шөптер тамағы
Шөлге шыдап бағады (түйе)
ҮІІ. Бекіту: Өлеңде қандай төлдер жырланған? Қылықтары туралы не дейді? Төлдерді қалай шақырады? Төрт түлікті қалай күтеміз? Төрт түліктің пайдасы?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: 1.Ұнаған өлеңді жаттау, суреттерін салу. 2.бағалау.

№ 117. Тақырыбы: Ертегілер. Ажалдан құтқарған асыл сөз
Мақсаты: Оқушылардың ертегіні түсініп оқып,өз сөздерімен әңгімелей білуге,ондағы кейіпкерлерге баға беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету, сөздік қорын байыту, қиялын дамыту, дүниетанымын кеңейту, оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке, ойлап сөйлеуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау,әңгімелеу
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Балалардың өзіне ұнаған шумақтарын жатқа сұрау. Өлеңде қандай төлдер туралы жырланған? Қылықтары туралы не дейді? Төлдерді қалай шақырады? Төрт түлікті қалай күтеміз? Төрт түліктің пайдасы?
ІІІ. Өткенді қорыту: Өздерің салған суреттерің жайлы әңгімелеп беріңдер? Неге салдың? Ол төл саған неге ұнайды? Несімен? Төлдер жайлы қандай жұмбақтар білесің? (Кішкентай ғана бойы бар, Айналдырып киген тоны бар.(қой). Иір-иір денесі, сахараның кемесі. Ащы шөптер-тамағы, шөлге шыдап бағады. (түйе) т.с.с.)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. Ертегі қандай әдебиет түріне жатады? Оның қандай түрлері болады?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Ертегіні түсініп, жалғастырып оқу. Ертегі кімдер жайлы? Кейіпкерлерін ата. Мәтіннен қойшының жауаптарын теріп оқы. Сөздеріне мән бер. Қойшыны ажалдан құтқарған не? Ол қандай хикая айтып берді? Мәтін неліктен <<Ажалдан құтқарған асыл сөз>> деп аталған? Басқаша қалай атауға болады?
Сергіту сәті: ҮІ. Түсінгендерін тексеру: Мәтінді төмендегідей бөліктерге бөліп, шегін тауып оқы және әңгімеле.
1. Шөл қысқан хан шеруі (Ерте кезде бір хан шеру ...)
2. Қойшы мен шабармандар (Шапқыншылар адырдың ...)
3. Ханның әмірі ( Шақыртқанда неге келмейсің, ...)
4. Сұңқар мен шөже торғай хикаясы ( - Тақсыр, хан, дат! - дейді. ...)
5. Ханның сөзден жеңілуі (Хан райынан қайтып, қойшыны ...)
ҮІІ. Бекіту: Бүгінгі сабақта біз не істедік? Кімдер жайлы әңгімеледік? Саған ертегі ұнады ма? Несімен? ҮІІІ. Үйге тапсырма: оқу, әңгімелеу. 2.бағалау

№ 118. Тақырыбы: Алтын балта
Мақсаты: Оқушылардың ертегіні түсініп оқып, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге баға беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету; сөздік қорын байыту, қиялын дамыту; дүниетанымын кеңейту, оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке, қанағатшылдыққа тәрбиелеу.
Түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, іздену,әңгімелеу. Көрнекілігі: суреттер,сызба
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Қанағат, нысап деген сөздер жайлы естігенің бар ма? Олар жайлы не білесің?
ІІІ. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Ертегіні түсініп, жалғастырып оқу. Ертегі кімдер жайлы? Кейіпкерлерін ата. Неліктен <<Алтын балта>> деп атаған деп ойлайсың? Ертегідегі жасыл түспен ерекшеленген сөздерді теріп оқы. Бұл сөздер қай кейіпкерге қатысты? Сипаттап айт. Қара түспен ерекшеленген сөздерді теріп оқы. Бұл сөздер қай кейіпкерге қатысты? Сипаттап айт.
ІҮ. Түсінгендерін тексеру: Ертегіден көңіліңе не түйдің? Кедей кімнен балта алды? Не істеді? Балтаға не болды? Кедей диірменшіден не деп жалынды? Диірменші не істеді? Диірменші кедейге қандай жан екенсің деді? (дүниеқоңыз емес, ақ пейіл, адал жан екенсің) . Ал, байға не деді? ( Қоя тұр, құлқыны тоймаған қу неме!)
Ү. Бекіту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Қанағатшылдық, нысап деген не екен? Берілген күн сәулелерін ертегі кейіпкерлерімен ата.(Кедей, диірменші, бай). Күннің әрбір сәулесін қандай бояумен бояр едің? Неге?
ҮІ. Үйге тапсырма: оқып, түсінгенін әңгімелеу. 2. бағалау.

№ 119. Тақырыбы: Құмырсқаның қанағаты
Мақсаты: Оқушылардың ертегіні түсініп оқып, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге баға беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету, сөздік қорын байыту, қиялын дамыту, дүниетанымын кеңейту, оқушыларды нысапшылдыққа, ойлап сөйлеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Құмырсқа суреті
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Ертегі кімдер жайлы? Кейіпкерлерін ата. Неліктен <<Алтын балта>> деп атаған деп ойлайсың? Кедей кімнен балта алды? Не істеді? Балтаға не болды? Кедей диірменшіден не деп жалынды? Диірменші не істеді?
ІІІ. Өткенді қорыту: Қорыта келгенде, диірменші кедейге қандай жан екенсің деді? (дүниеқоңыз емес, ақ пейіл, адал жан екенсің) . Ал, байға не деді? ( Қоя тұр, құлқыны тоймаған қу неме!). Ертегіден көңіліңе не түйдің? Сенің пікірің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық. Қалай ойлайсың, құмырсқа қандай жәндік?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Ертегіні түсініп, жалғастырып оқу. Ертегі кім және не жайлы? Кейіпкерлерін ата. (ғалым, құмырсқа) Олай болса, оқыған ертегіні пайдаланып, құмырсқаны сипатта. (нысапты). Ғалым қандай адам еді? Ғалым құмырсқаға қандай сұрақ қойды? Құмырсқа не деп жауап берді? Жауабын тыңдаған ғалым не деді? (Ақылың мен қайратың көп екен. Енді қанағатың қандай екенін білейін, ...) Сені қоршаған адамдардың арасында осындай мінез-сипаттағы адамдар бар ма? Оларға сенің көзқарасың?
ҮІ Сабақты қорыту: Қорыта келгенде, қалай ойлайсың, құмырсқа қандай жәндік? Неге құмырсқа дәнді жеп бітірмеді? Оның бір жылдан кейінгі жағдайы қандай болды? Неге бидайды тауыспапты? Құмырсқаның жауабы? Бұл жауаптан қандай шешімге келуге болады? Сенің бойыңда осы аталған мінез сипаттары бар ма? Тағы қандай жақсы мінездерің бар? Жаман қылығың бар ма?
Сабақты бекіту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Құмырсқадан нені үйрендік?
ҮІІ. Үйге тапсырма: Оқу, әңгімелеу 2.бағалау

№ 120 . Тақырыбы: Қарлығаштың құйрығы неге айыр.
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың ертегіні түсініп оқып, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге баға беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету; сөздік қорын байыту, қиялын дамыту; дүниетанымын кеңейту, оқушыларды қайырымдылыққа, жақсы мен жаманды ажырата білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіріп, әңгімелеу. Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Ертегі не жайлы еді? Ғалым қандай адам? Ғалым құмырсқаға қандай сұрақ қойды? Құмырсқа не деп жауап берді? Жауабын тыңдаған ғалым не деді? Неге құмырсқа дәнді жеп бітірмеді? Оның бір жылдан кейінгі жағдайы қандай болды? Неге бидайды тауыспапты? Құмырсқаның жауабы?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Құмырсқа қандай жәндік? Өз сөзіңмен құмырсқаны сипаттап көр. Өз басыңа құмырсқадан қандай үлгі алдың?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . 3.Қандай құстарды білесің? Қарлығаш қандай құс?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Ертегіні түсініп, жалғастырып оқу. Ертегі не жайлы? Кейіпкерлерін ата. (Айдаһар, Түлкі, Маса, Қарлығаш). Ауруға ұшыраған Айдаһардың хәлін суреттеген жерді мәтіннен тауып оқы. Түлкінің қандай өнері бар еді? Масаның зұлымдығын көрсеткен тұсты оқы. Маса қандай жануарлардың қанын татты? Неге баланың қанын сорды? Қарлығаш нені аңсаған құс еді?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Маса, Қарлығаш, Айдаһар - үшеуінің айқасқан көрінісін қарасөзбен әңгімеле. Осы мәтін бойынша суретті фильм жасап көр. Берілген суреттерді пайдалан. Тағы қандай суреттер жетпейді? (баланың, үшеуінің айқасының т.б.)
ҮІІ. Қорытындылау: Бүгінгі сабақтан не білдік? Қарлығаш қандай құс? Ол адамға кім? Саған суретті фильм ұнады ма?
ҮІІІ. Үйге тапсырма : ертегіні оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 121. Тақырыбы: Қарлығаш пен Шөже торғай (мысал)
Мақсаты: Оқушылардың мысалды түсініп оқып, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге мінездеме беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету; сөздік қорын байыту, қиялын дамыту; дүниетанымын кеңейту, оқушыларды ұстамдылыққа, сабырлыққа, өзін-өз түсіне, жақсы мен жаманды ажырата білуге тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: . Ертегі не жайлы? Кейіпкерлерін ата. Ауруға ұшыраған Айдаһардың халі қандай еді? Түлкінің қандай өнері бар еді? Масаның мінезі қандай? Маса қандай жануарлардың қанын татты? Неге баланың қанын сорды? Қарлығаш нені аңсаған құс еді? Ол адам баласы үшін қандай күреске түсті? Ол адамға кім деп ойлайсың?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Достық туралы қандай мақал-мәтел білесің? Достық
- ардың ісі. (Досы көпті жау алмайды, ақылы көпті дау алмайды. Дос жылатып айтар, Дұшпан күлдіріп айтар.)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3.Ұстамды, шыдамды адам деп қандай адамдарды айтамыз? Саған ондай адамдар ұнай ма?
ҮІ.Жаңа сабақ: оқулықпен жұмыс. Мысалды жалғастырып, түсініп оқу. Шөже мен Қарлығаштың әңгімесін мәтіннен тауып оқы. Шөже Қарлығаштан не сұрағысы келді? Қарлығаш оның сұрағына қалай жауап берді? Шөже торғайға өзінің мінезі өзіне ұнай ма екен?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Мәтінді рөлге бөліп оқу. Шөже торғайға қандай мінездеме бересің? Қарлығашқа ше? Қалай ойлайсың, осындай мінезді адамдар болама? Жеңілтек мінезден пайда бар ма?
ҮІІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Қандай мінез болған жақсы екен? Неге мысал деп аталған деп ойлайсың? Өзіңе не алдың?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: мысалды түсініп оқу, әңгімелеу. Бағалау.

№ 122. Тақырыбы: Мазмұндама <<Балаларын шомылдырған аю>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі:жазбаша бақылау.Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Күн өте ыстық еді. Аңшы өзен бойымен жағалап бара жатты. Ағаш арасынан бір нәрсе салдыр- гүлдір етті. Аңшы қорқып, ағаш басына шықты. Қараса, аю келе жатыр екен. Жанында екі қонжығы бар. Балалары енесіне еркелеп келеді. Аю өзеннің жанына келіп, балаларының біреуін жауырынынан тістеді де, суға сүңгітіп алды. Қонжық аяқтарын тырбаңдатып жұлқынады, барылдап бақырады. Бірақ енесі оны босатпады, тағы бір-екі рет суға сүңгітіп алды. Мұны көрген екінші баласы орманға қарай қаша жөнелді. Бірақ енесі мұны ұстап алып, суға сүңгітіп шығарды. Салқын суға шомылып шыққаннан кейін, аюдың балалары сергіп кетті. Олар қатты-қатты сілкінді де, енелерімен бірге орманға кірді. Аңшы балаларын тәрбиелеп жүрген аюға қызыға қарады.
Мазмұндау жоспары:
1.Аңшы қайда келе жатыр еді? 2. Аю балаларын қалай шомылдырды? 3.Суға шомылған қонжықтардың көңіл-күйі қандай болды? 4.Аңшы неге қызықты?
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Аю балаларын қалай шомылдырады екен? Сен шомылғанда не істейсің?
Ү. Үйге тапсырма: Өткенді қайталау.

№ 123. Тақырыбы: Аңыздар. Тамақтың иісі мен ақшаның сылдыры.
Мақсаты: Оқушылардың аңызды түсініп оқып, Қожанасыр хикаяларымен таныстыру, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге мінездеме беруге, өзіндік пікір айтуға үйрету; сөздік қорын байыту, қиялын дамыту; оқушыларды әділеттілікке, жақсы мен жаманды ажырата білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу. Көрнекілігі: оқулық, сурет
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Өткенді сұрау: Мысал дегеніміз не? (Мысал ауызша жеткен халық шығармаларының бірі. ...) . Шөже мен Қарлығаштың әңгімесінде не жайлы айтылады. Шөже Қарлығаштан не сұрағысы келді? Қарлығаш оның сұрағына қалай жауап берді? Шөже торғайға өзінің мінезі өзіне ұнай ма екен?
ІІІ. Өткенді пысықтау: Осы мысал әңгімеден қандай үлгі алдың? Өмірде қандай адам болған дұрыс деп санайсың? (сабырлы, байсалды, ұстамды, жақсы мен жаманды ажырата білетін салмақты адам болу. ...)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық .Аңыз дегеніміз не? (Өмірде болған адам басына құрылған әңгімені аңыз дейміз)
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс: Аңызды түсініп, жалғастырып оқу. Аңыз не жайлы екен? Қожанасыр қайда келді? Ол не көрді? Бай неге кедейді ұрды? Қожанасыр кедейді таяқтан қалай құтқарды? Қожанасыр не істеді? Байдың борышы қалай қайтты? Бай жеңілді ме, әлде жеңді ме? Сенің ойың?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Суретпен жұмыс: Суретке зер сал. Суретке қарап аңызды әңгімеле. Суретте аңыз әңгіменің қай мезгілі суреттелген?
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақта не жайлы әңгімеледік? Әділеттілік деген не? Жақсы мен жаманды ажырата білу деген ше? Мұндағы жақсы қайсы, жаман қайсы?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, әңгімелеу. Бағалау

№ 124. Сабақтың тақырыбы: Алдардың айласы (аңыз)
Мақсаты: Оқушылардың аңызды түсініп оқып, Алдардың хикаяларымен таныстыру, өз сөздерімен әңгімелей білуге, ондағы кейіпкерлерге мінездеме беруге, өзіндік пікірін айтуға үйрету; сөздік қорын байыту, қиялын дамыту; оқушыларды ақылдылыққа, қиыннан жол табуға баулу.
Көрнекілігі: суреттер. Әдісі: сұрақ-жауап,әңгімелеу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушы зейінін сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Аңыз не жайлы екен? Қожанасыр қайда келді? Ол не көрді? Бай неге кедейді ұрды? Қожанасыр кедейді таяқтан қалай құтқарды? Қожанасыр не істеді? Байдың борышы қалай қайтты? Бай жеңілді ме?
ІІІ. Пысықтау: Бай неге кедейді кінәлады? Кедейдің кінәсі бар ма еді? Қожанасыр не істеді? Байдың істегені дұрыс па? Әділетті болу дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. Алдаркөсе жайлы қандай аңыздар әңгімелер білесің? Сенің ойыңша Алдаркөсе қандай адам?
Ү. Жаңа сабақ: Аңызды түсініп оқу. Қасқыр хан қандай адам еді? Оның ойына не түсті? Кімді шақыртты? Алдар болса оған қандай әңгіме айтып берді? Сөйтіп, Қасқыр хан әңгімеден жеңілді ме? Жеңілген Қасқыр хан Алдарға не істеді?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Алдар көсе қандай кейіпкер деп ойлайсың? Аңызды өз сөзіңмен әңгімелеп көр.
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Саған не ұнады? Алдардың тапқырлығы неде?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 125. Сабақтың тақырыбы: Жиреншенің баласы
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Жиренше шешен мен Әз Жәнібек жайлы айта келіп, қазақ халқының өмірімен таныстыру, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; елінің тарихын, өткенін сыйлауға тәрбиелеу;
Сабақтың типі: аралас. Әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіріп, әңгімелеу.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Қасқыр хан қандай адам еді? Оның ойына не түсті? Кімді шақыртты? Алдар болса оған қандай әңгіме айтып берді? Сөйтіп, Қасқыр хан Алдардан қалай жеңілді ? Жеңілген Қасқыр хан Алдарға не істеді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Алдаркөсе жайлы тағы қандай әңгіме оқыдың?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . Жиренше шешен жайлы не білесің?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Мәтіннен Әз Жәнібектің және Жиренше шешеннің сөзін тауып оқы. Шешеннің баласы қандай ақылдылық көрсетті? Ол әкесінің айтқанын орындады ма? Шешеннің баласы қандай тапқырлық көрсетті? Әз Жәнібек шешеннің баласына қандай құрмет көрсетті?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: <<Жақсыдан жаман туар ма?>> дегенді қалай түсінесің? Халықта тағы қандай сөз бар? ( Шешеннің сөзі- мерген, Шебердің көзі - мерген; Асыл тастан шығар, Өнер жастан шығар; Ұстаздан шәкірт озар; ...).Оны қалай түсінесің?
Таудан аққан тас бұлақ
Құймай қоймас теңізге.
Жақсы әкеден туған ұл,
Қанша жаман десең де,
Тартпай қалмас негізге,-
ҮІІ. Қорытындылау: Бүгін қандай тақырып өттік? Ондағы оқиға арқылы өз пікіріңді дәлелде. ҮІІІ. Үйге тапсырма : мәтінді оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 126. Тақырыбы: Әке мен бала.
Мақсаты:. Оқушыларды түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; үлкенді сыйлауға, тыңдай білуге тәрбиелеу. Түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Алақан>> жаттығуы.
Көршілеріңе бұрылып, алақандарыңды біріктіріп, жүректеріңнің жылуын беріңдер.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: Әз Жәнібек пен Жиренше шешен не жайлы әңгімелесті. Шешеннің баласы қандай ақылдылық көрсетті? Ол әкесінің айтқанын орындады ма? Шешеннің баласы қандай тапқырлық көрсетті? Әз Жәнібек шешеннің баласына қандай құрмет көрсетті?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Жақсыдан жаман туар ма?>> дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2. Жаңа сабаққа даярлық. 3. Сенің әкең саған қандай ақыл айтады? Сен оны тыңдайсың ба?
Ү.Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Әкесі баласына қандай ақыл айтты? Баласы әкесінің тілін алды ма? Әкесі оған қандай мақал айтты? Сен ол мақалды қалай түсінесің?
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Мәтіндегі нақыл сөзді тауып оқы. <<Білгеннің тілін алмасаң, білместігің көрінер>>. Мәтіннің осы нақыл сөзге құрылғанын дәлелде.
ҮІІ.Қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Қандай шешен сөздер білесің? ( Көп білсең де, Көптен артық білмейсің; Тәрбие- тәлімнен; Бала, баланың ісі шала; ...)
ҮІІІ. Үйге тапсырма: мәтінді түсініп оқу, әңгімелеу. Бағалау.

№ 127. Тақырыбы: Шешендік сөздер. Абылай хан
(Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы)
Мақсаты: 1. Оқушыларға сөз шебері жас бала Жақсы Жанайдар, Абылай хан және Бұхар хан жайлы айта отырып, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлау, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; шыншылдыққа,батылдыққа және сөз мағынасының астарын таба білуге тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.
Көрнекілігі: Абылай хан суреті.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: <<Әке мен бала>> әңгімесінде әкесі баласына қандай ақыл айтты? Баласы әкесінің тілін алды ма? Әкесі оған қандай мақал айтты?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Әке балаға сыншы>> дегенді қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Абылай хан туралы не білесің? Оның суретіне қарап мінездеме беріп көрші? Ол қандай адам деп ойлайсың?
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Жанайдар қай заманда өмір сүрген? Бұхар ханы Абылайға не үшін елші жіберген? Абылай Бұхар ханның сөзінің мәнісін түсіндіріп беруді кімге тапсырды? (Күлік Жәнке батыр биге кісі жіберген. Жәнке батыр оған , он төрт жастағы Күнту баласы Жанайдарды жібереді.) Сол сөздің мәнісі не екен? (тұз). Абылай Бұхар ханның өтінішін қалай орындады? Бұхар ханы қырық биге қандай қандай сұрақ берді? Олардың жауабына Бұхар ханның риза болмағанын қайдан байқадың? Жанайдар Абылайды неліктен Бұхар ханынан артық деп бағалады? Абылайдың отырған жерін неге артық деді? Бұхар ханы бала жауабына риза болғанын неден байқадың? (қырық биге сыйлағаны жалғыз балаға бергеніне тең болыпты)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Мәтін неге <<Абылай хан>> деп аталған? <<Май қатығы не?>> деген жұмбақты Жанайдардың шешкен жауабын тауып оқы, жаттап ал. Басқа да жұмбақтарды тап, мағынасына мән бер.
ҮІІ. Қорыту:Бүгінгі сабақтан кімдер жайлы білдік? Жанайдарды неге үйге отырғызбайды екен? Сендер өздеріңе қандай әсер алдыңдар? Сендердің араларыңда осындай балалар бар ма? ҮІІІ. Үйге тапсырма: .Мәтінді оқы, түсінгеніңді әңгімеле. Бағалау

№ 128. Сабақтың тақырыбы: Шығарма <<Жақсы Жанайдар>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, өзне таныс мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша өздік жұмыс. Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің тақырып бойынша оқушы ойын қорытуға көмектесуі. Оның басы, негізгі бөлімі, соңын анықтау. Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Мазмұндау жоспары:
1.Жанайдар кім, ол қай кезде өмір сүрген? 2.Оның шешендік өнері, қандай мәселелерді ол шешті? 3.Бала қалай << Жақсы Жанайдар>> атанған? 4.<<Таудай талап бергенше, бармақтай бақ бер>> деген не?
Оқушының жазба жұмысты өздігінен орындауы.
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Кім жайлы жаздық? Жанайдардың тапқырлығы саған ұнай ма? Өзіңе қандай әсер алдың?
Ү. Үйге тапсырма: Өткенді қайталау.

№ 129. Сабақтың тақырыбы: Төле бидің төрелігі
Мақсаты: Оқушыларды қазақтың төбе биі Төле бидің балалық шағымен таныстырып, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойлану, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, адалдыққа, әділеттікке тәрбиелеу
Көрнекілігі:Суреттер,дидактикалық материалдар.Әдісі:сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Қазақ халқының атақты үш арысы кімдер? ( Төле би, Қазбек би, Әйтеке би). 2 класта олар жайлы не біліп едік? Есіңе түсір.
ІІІ. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Мәтіннен Төле бидің сөзін тауып оқып, оның мағынасын түсіндір. Талас кімдердің арасында болды? (үйсін мен арғын). Екі жақтың билері бас қосқан кеңеске кім бірге келген? Бала Төле неше жаста еді? Он бес жасар бала Төле көңілі толмай не деді?
- Атақты ақ деп бағалар,
О, игі жақсы, ағалар.
Өзегі талса, ел біткен,
Өзен бойын жағалар, - деп, сөз бастай бергенде кім оның сөзіне қарсы үн қатты? Төрдегі би қандай мақал айтты? (<<Ата тұрып, ұл сөйлегеннен без, ана тұрып, қыз сөйлегеннен без>>). Сен осы мақалды қалай түсінесің? Бала Төленің билігінің дұрыстығын білген Төрдегі би не деді? (Балам, ағалық билікті саған бердім,- деді.) Төле би қандай төрелік білдірді? (Шу өзенінің оң жағын үйсін, сол жағын арғын жайласын, - деп, билік айтты.). Төрдегі би бала Төлеге қандай бата берді?
<<Үй баласы ма деп едім,
Ел баласы екенсің,
Ақ маңдайлы арысым.
Талабың алдан өтелсін.
Ауылыңның таңы бол,
Маңдайдағы бағы бол!- >> деп бала Төлеге бата берген екен.
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау: Үлкен бидің Төле биге берген батасын оқып, мәнісін түсіндір. Саған осы әңгімеден не ұнады?
Ү.Қорыту: Бүгінгі сабақтан не білдік? Төле би қандай адам? БалаТөлеге ұқсағың келеді ме? ҮІ. Үйге тапсырма: Оқу, мазмұнын айту. Бағалау.

№ 130. Сабақтың тақырыбы: Қазбек бидің толғауы
Мақсаты: Оқушыларды қазақтың Қазбек биі даналығымен таныстырып, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, адалдыққа, әділеттікке тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.Көрнекілігі: суреттер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір-біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Шу өзенінің Балқашқа жақын жайылымында үйсін мен арғын тайпаларының белгілі бектері таласыпты. Осы екі жақтың билері бас қосқан кеңеске кім бірге келген еді? Бала Төле неше жаста еді? Он бес жасар бала Төле көңілі толмай не деді? Оған төрде отырған би не деді? Төленің сөзі орынды болғанын білген Төре би қандай бата берді?
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Қалай ойлайсың, сендердің араларыңда осындай сөзге шешен балалар бар ма? Бар болса, оны қалай байқадың?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Қазақ халқының атақты үш арысы кімдер? ( Төле би, Қазбек би, Әйтеке би).
Ү. Жаңа сабақ: Мәтінді түсініп оқу. Бүгінгі сабағымызда қаз дауысты Қазбек би жайлы білеміз. Қазбек би ата орта жүзден шыққан. Бірде Қазбектің аталас ағайындары - Бертіс би мен Тілеуке би мұның ел ішіндегі абыройын көре алмай, жастарының үлкендігін малданып, шақырып алып. Бертіс би:
Ағаңның алдынан шығудан сақтан деп ескертеді. Сонда Қазыбек :
Бір бала бар- Атаға жете туады.
Бір бала бар - Атадан өте туады.
Бір бала бар - Кері кете туады! - деп жауап береді.
Ағайынды екеуі күні бұрын дайындап қойған адамдарына белгі береді. Сабамақ боп жатқанда Қазбектің туған інісі Бөдене келіп арашашы болады. Бөдене екеуіне қылыш жұмсайын дегенде , інісін тоқтатып:
Шырағым, бір қолың ұрысшы болса, екінші қолың арашашы болсын. Ашу- дұшпан, ақыл- дос, ақылыңа ақыл қос. Жауға сілтер қаруыңды еш уақытта жақыныңа сілтеме! - дейді.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Қазбектің сөзіндегі өлеңнің әр жолының кімге қатысты екендігін түсіндір. Дәптермен жұмыс. Қазбектің інісіне деген тоқтауын жаз.
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан кім жайлы білдік? Қазбек би қандай кемеңгерлік көрсетті?
Сен ол кісінің тапқырлығын қалай деп бағалар едің? Өзіңе не алдың?
ҮІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі:1. Оқу, үзінді өлеңді жаттау, бағалау

№ 131. Сабақтың тақырыбы. Бала Әйтекенің билігі
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды қазақтың Әйтеке биінің балалық шағымен таныстыру; түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; батылдыққа, адалдыққа, әділеттікке тәрбиелеу
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ- жауап, түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру: Сабаққа дайындық: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қазбек бидің айтқан сөзін жатқа айту. Қазбек би қандай бала болып өсіп келе жатыр еді? Оған кім күш көрсетті? Оны байқап қалған кім еді? Ол оларға не жұмсамақ болды? Қазбек би оны қалай тоқтатты.
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: Үш төбе би туралы не білдік? Әр атаның не айтқанын, қандай ақылды
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық . Әйтеке би туралы 2 кластан не біліп едік? Ол қалай бата беріп еді?
<< Бай болсаң, халқыңа пайдаң тисін. Батыр болсаң, жауға найзаң тисін. Әумин!>>
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Мәтіннен бала Әйтекенің сөзін тауып оқу. Мәтіннен Қосуақ бидің Әйтекеге берген бағасы айтылған жолдарды тауып, дауыстап оқу. Мәтіндегі <<жолсоқтылау болып>> тіркесін басқа сөздермен алмастырып көр.
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: Ауылға кімдер келді? Олар неге кепті? Ауыл шетінен оларды кім кездестірді? Олар кімді іздеп келеді екен? Бала Әйтеке оларға қалай амандасты? Жөн сұрасқаннан кейін ол не деді? (- Балаңызды ат босағада тепсе - бүтін құн, жабықта тепсе - жарты құн, түзде тепсе - төрттің бірін аларсыздар.) Қосуақ бидің үйіне келгендерге Ғажабы неде болды? Неге таңқалды? Қосуақ би ол баланы кімнің баласы деп таныстырды? (Байекемнің баласы Әйтеке шығар. Атасы Ақша биге тартып, ай маңдай ұл боп өсіп келеді.Тіл-көзден аман жүрсе, әлі талай әділ сөз айтар кезі алда! - депті.)
ҮІІ. Қорыту: Бүгінгі сабақтан кім жайлы білдік? Әйтеке би балалық шағынан қандай бала болып өсіпті? Сен өзің осы әңгімеден қандай әсер алдың?
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Түсініп оқу, әңгімелеу. Бағалау

№ 132. Сабақтың тақырыбы: Әнет баба әңгімелері
Мақсаты: Оқушыларға қазақтың даналық, тапқырлық сөздің иесі болған Әнет баба жайлы айта келе, түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету; сөйлемді дұрыс құруға, ойын тиянақтап жеткізе білуге дағдыландыру; салт-дәстүрін,тарихын құрметтеуге, адалдыққа, әділеттікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: бекіту. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу,іздену.
Көрнекілігі: суреттер, нақыл сөздер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар,сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: <<Бала Әйтекенің билігі>> әңгімесінде ауылға кімдер келді? Олар неге кепті? Ауыл шетінен оларды кім кездестірді? Олар кімді іздеп келеді екен? Бала Әйтеке оларға қалай амандасты? Жөн сұрасқаннан кейін ол не деді? (-Балаңызды ат босағада тепсе - бүтін құн, жабықта тепсе - жарты құн, түзде тепсе - төрттің бірін аларсыздар) Қосуақ бидің үйіне келгендерге Ғажабы неде болды? Неге таңқалды? Қосуақ би ол баланы кімнің баласы деп таныстырды? (Байекемнің баласы Әйтеке шығар. Атасы
ІІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: <<Балаңызды ат босағада тепсе - бүтін құн, жабықта тепсе - жарты құн, түзде тепсе - төрттің бірін аларсыздар >> қалай түсінесің?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Қалай ойлайсың, осы шешен сөздер, нақыл сөздер, мақал- мәтелдер не үшін керек? Әнет баба туралы естігендерің бар ма? Әкім деген кім?
Ү. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Түсініп оқу. Әр азат жолды оқып, өз сөзімен әңгімелеу. Әңгіме түйінін табу. Әнет баба Қазыбек биге қандай өсиет қалдырды? Қазбек <<Әкім>> сөзін қалай шешті? <<Ә>> дегені- әділ бол, <<К>> дегені - күншіл болма, көпшіл бол, <<І>> дегені - ілтипатты бол, <<М>> дегені - менмен болма, мейірман бол, - деген.)
ҮІ. Жаңа сабақты пысықтау: <<Әкім>> сөзінің әр әрпіне әдемі сөздер ойластырып жаз. (әсем бол, көңілді бол, ізгілікті бол, мейірімді бол. т.). Әнет бабаның Қазбек биге өсиет айтқысы келмеу себебін түсіндір. ( жасы келіп қартайған, қасынан жан тайған, басынан мал тайған адамнан не кеңес, не өсиет сұрайсың? - деп ...)
ҮІІ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақтан не жайлы білдік? Әнет баба неге өсиет айтқысы келмеді? Қазбек би неге кетпей қойды? Ол қандай бата алды? Оның шешуі қандай еді? Мәтіндегі тағылым сөзінің мағыналас қатарын тап. (сабақ, өсиет, үлгі т.с.с.)
ҮІІІ. Үйге тапсырма: Түсініп оқып, әңгімелеу. Бағалау.

№ 133. Тақырыбы: Мазмұндама <<Арыстан мен қозы>>
Мақсаты: Оқушыларды жазбаша байланыстырып сөйлеуге, жазбаша тілін қалыптастыру, оқып берген мәтіннің мазмұнын, негізгі кезеңдерін қалдырмай жазуға үйрету; логикалық ойлау қабілетін, есте сақтау, зейінін жетілдіру; ойын жүйелі жеткізуге, сауаттылыққа дағдыландыру.
Түрі: жазбаша бақылау . Әдісі: қорыту
Керекті құрал - саймандар: сын жұмыстар жинағы, дәптер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: 1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық, жазбаша жұмыс алдында нақты талап қою: мәтіннің мазмұнын толық жазу; кейіпкелерді анықтау; қай жақта жазу керектігін нақтылау;
ІІІ. Жаңа сабақ: Мұғалімнің мәтінді дауыстап оқуы; Оның негізгі бөлімдерін кідіріс жасап оқуы; Мазмұны бойынша сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінгенін анықтау; содан кейін мәтінді қайталап оқу. Жоспар құру. Міндетті түрде жазуға тиісті тірек сөздер мен сөз тіркестерін тақтаға жазып қою; түсініксіз сөздерді тақтаға жазып қою.( міндетті түрде істелетін жұмыстар).
Арыстан мен қозы
Бірде арыстан тұрған тордың ішіне жаңа туған қозыны әкеліп тастады. Түк білмейтін жаңа туған қозы арыстаннан қорқудың орнына оның жанына жақын барып, үсті- басын иіскелеп, мазасын алады. Арыстанды өзімнің шешем екен деп ойласа керек. Мұны көрген аң патшасы жас қозыны бас салып жеудің орнына аңқиып тұрып қалды. Ал, қозы болса, одан әрі еркінсіп тоқтар емес, қайта оған жабысып, жақындай түсті.
Айбатты арыстан жас қозысының сүйкімді сәби қылығына қайран қалғандай тәкаппар ұлылықпен, әрі іштей бір, жылылықпен қайта-қайта қарай берді. Оны жей салуға батылы жетпеді. Сөйтіп, аш арыстан еріксіз көзін жұмып, қалғып кетті.
(Леонардо да Винчи)
Мазмұндау жоспары:
1. Тордың ішіне нені тастады? 2.Қозы арыстаннан қорықты ма? 3.Арыстанның көңіл- күйі. 4. Арыстан қозыны неге жемеді?
ІҮ. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта не істедік? Не жайлы жаздық? Арыстан неге қозыға тиіспеді? Бұл мәтінен өзіңе қандай әсер алдың?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.

№ 134. Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтел жаттап, жұмбақ шешейік
Мақсаты: Оқушыларды мақал-мәтел, жұмбақ жаттату арқылы есте сақтау, жүйелі оқуға үйрету; рухани дүниесін байыту, көркемдік - эстетикалық талғамын арттыру; тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы, тапқырлыққа, шешендікке баулу.
Көрнекілігі: суреттер. Әдісі: сұрақ-жауап, іздену. әңгімелеу. Түрі: қорыту.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір-біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау. 2.Жаңа сабаққа даярлық. 3. Қалай ойлайсың, осы шешен сөздер, нақыл сөздер, мақал- мәтелдер не үшін керек? Ал жұмбақ ше? Мақал - мәтелдердің қандай түрлерін білеміз?
ІІІ. Жаңа сабақ: Оқулықпен жұмыс. Мақал - мәтелдер мынадай түрлерге бөлінеді:
1. Өнер, білім туралы мақал-мәтелдер. 2.Тәлім-тәрбие туралы мақал-мәтелдер. 3.Ынтымақ, бірлік туралы мақал-мәтелдер. 4. Батырлық, ерлік туралы мақал-мәтелдер. 5.Жақсылық-жамандық, достық-қастық туралы мақал-мәтелдер. 5.Тіл өнері туралы мақал-мәтелдер. 6.Адам қасиеттері туралы. 7.Еңбек туралы
Мақал - мәтелдерді шешендікке, ақылдылыққа, тапқырлылыққа және тіл байлығының жетілуіне тигізетін пайдасы өте көп. Ақыл - ойдың ұшқыр биіктігін, әр сөздің жете түсінсең түп нұсқасын жете білуге баулиды. Ой- өрістің кеңеюіне, рухани дүниенің баюы және көркемдік талғамның кеңеюіне жеткізеді.
ІҮ. Түсінгендерін тексеру: 1.Үлестірме қима қағаздармен жұмыс. Әр оқушы өз тапсырмасын жеке орындайды. Мақал-мәтелдер жазылған, оқып мәнін түсіндіру. 2. Ойын: алма ағашындағы алманы кәрзеңкеге жинау. (Онда жұмбақ шешу.) Кім көп жинаса жеңіс соныкі болады. Дәптермен жұмыс. Өзіңе керекті мақал-мәтелдерді дәптеріңе жазып ал.
Ү. Бекіту. Бүгінгі сабақта біз не істедік? Шешен, ақылды, тапқыр, сөз шебері болу үшін не істесек болады? Саған бүгінгі сабақ ұнады ма? Несімен?
ҮІ Үйге тапсырма: Әр жанрдан 1-1 мақал-мәтелдер жаттап кел. Бағалау.

№ 135-136. Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Өз біліміңді тексер
Сабақтың мақсаты: <<Сарқылмас қазына>> деп аталған тарауын қайталай отырып білімімен, біліктілігін бақылау, сөздік қорын жетілдіру; жан-жақты ойлауға үйрену қабілетін дамыту; рухани дүниесін байыту, көркемдік - эстетикалық талғамын арттыру; тапқырлыққа, шешендікке баулу.
Түрі: қайталау. Әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, іздену, өзіндік
Көрнекілігі: арнайы суреттер, тест материалы.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. <<Балалар, сендер сабаққа зейін қойыңдар. Іштеріңнен: <<Мен жақсы адаммын, мен әйбәтпін!>> деп бірнеше рет қайталаңдар. Бір- біріңе қарап, жымиыңдар.>>
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың мақсатын хабарлау, оқушы зейінін сабаққа аудару. Біз қандай тарауды аяқтадық? <<Сарқылмас қазына>> тарауынан неге үйрендік, не білдік? Қандай ақын, жазушылардың еңбегімен таныстық?
ІІІ. Өткенді қайталау:
1. Бөлім неге <<Сарқылмас қазына>> деп аталған. 2.Халық шығармаларының қандай түрлерімен таныстың? (жырлар, ертегілер, аңыздар, шешендік сөздер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар) 3.Дәптеріңе халық шығармаларына не жататынын жазып ал. 4. Мына өлеңде не туралы жырланатынын айт.
Жағы қалақтай,
Мойны садақтай,
Төбелі жұлдыздай,
Жүні құндыздай,
Жалы жібектей,
Көзі моншақтай.
5.Төрт түлік малды халық неге сонша құрметтеген деп ойлайсың? Олардың пайдасы туралы әңгімеле. 6.Осы бөлімдегі оқыған ертегілеріңді мына топтар бойынша жіктеп көр:
а) Хайуанаттар жөніндегі ертегілер; <<Қарлығаштың құйрығы неге айыр?>>ә) Шыншыл ертегілер; <<Ажалдан құтқарған асыл сөз>> б) Қиял-ғажайып ертегілер. <<Алтын балта>>
7. << Қой асығы демеңдер,
Қолыңа жақса, сақа тұт.
Жасы кіші демеңдер,
Ақылы асса, аға тұт>> деген жолдар мәтіннің қай түріне жататынын анықта:
Мақал-мәтел ме? -Шешендік сөз бе? ( шешендік сөз) 8. Білетін шешендік сөздеріңді жатқа айт. 9.Өмірде болған адамдардың басына құрылған мәтінді ата. (Тамақтың иісі мен ақшаның сылдыры; Алдардың айласы; Жиреншенің баласы; Әке мен бала) Осы бөлімнен кімдер туралы аңыз оқығаныңды айт.
ІҮ. Білімін тексеру: Тест.
1. В- Бесік жырына; 2. Ә - Құлын; 3. А - сиыр; 4. Б - қой; 5.Ә - ешкіге; 6.В - қанағат еткендіктен; 7. Ә - масамен; 8. Б - жұмбақ; 9.Б - Ажалдан құтқарған асыл сөз.; 10.А - Әке мен бала; Ү. Сабақты қорыту: Бүгінгі сабақта біз не істедік? Сонымен, <<Сарқылмас қазына >> тарауынан не білдік, неге үйрендік?
ҮІ.Үйге тапсырма: <<Жазғы демалыста>> тапсырма беру.