Энергетикалық деңгейлер

Энергетикалық деңгейлер.

№ 1зертханалық тәжірибе «Атомдар модельдерін жасау»

8. 1. 3. 2 -әрбір электрон қабатында электрон саны нақты максимал мәннен аспайтынын түсіну

8. 1. 3. 3- s және р орбиталдарының пішінін білу

Барлық оқушылар: химиялық элементтерге период жүйесіндегі орны бойынша сипаттама бере алады.

Оқушылардың басым бөлігі: берілген химиялық элементтердің протон, нейтрон, электрон сандарын есептей алады .

.

Кейбір оқушылар: алдынғы алынған білімін, өтілген тақырыпты пайдалана отырып, атомдғы электрондарды энергетикалық деңгейлерге орналастыра алады, s, p, d, f орбитальдарының пішінін салыстырады, ажырата алады, зерттейді, тәжирібе жасай алады.

- энергетикалық деңгейлерді көрсетеді, әр деңгейде максимал электрон сан болатынын біледі;

- s және p орбитальдарының пішінін көрсетеді; энергетикалық деңгейшелерде орналастыруды біледі

- атомдардың моделін жасап көрсетеді;

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Протон, нейтрон, электрон, орбиталь , энергетикалық деңгейлер,

s-орбиталь, p-орбиталь, d-орбиталь, f-орбиталь .

Диалагтар мен жазу үшін қолданылатынтіркестер:

Атомдағы энергиясының мәні өзара жақын электрондар . . .

түзеді.

Заттың бөлінбейтін ең кіші бөлшегі . . . деп аталады.

Электрон бұлты болатын кеңістікті - . . . деп атайды.

. . . электрон бұлты s-орбиталь деп атайды.

Гантель тәріздес электрон бұлты . . . орбиталь деп аталады.

6. 3. 1. 1. Атомдар мен молелкулаларды, жай және күрделі заттарды ажырату

6. 3. 1. 2. Атомның негізгі бөлшектерін және олардың орналасуын сипаттау

7. 1. 3. Атом құрылын сипаттау

Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу

2. Оқушыларды түгендеу

3. Сыныпта ынтымақтастық атмосфералық ахуал қалыптастыру.

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын құру үшін, оқушылардың көңіл күйін сұрау мақсатында «Балалар бүгінгі көңіл күйлерің қалай?» деген сұрақ қойылады. Оқушылар кері байланысқа «Бас бармақ» әдісі арқылы жауап береді.

Сынып оқушыларын топқа біріктіру үшін «Мозайка» әдісі қолданылады. Төмендегі суреттердің қиындысын құрастырып, топтасады.

1. I топ - s-орбитальдар
2. II топ - p-орбиталь
3. III топ - d-орбиталь

Күтілетін нәтижені айқындау.

Оқушының алдыңғы білімін пысықтау үшін және зейінді шоғырландыру үшін ширату жаттығуын өткізу:

«Жолға шығу» ойыны ойнатылады. Ойын айналадағы заттарға талдау жасауға мүмкіндік береді. Жолға шыққан жолаушы қандай заттарды алады? деген сұрақ қойылады. Бірінінші топ керекті зат тізімін айтады, екінші топ ол заттар не үшін қажет екенін айтады, үшінші топ үлестірме қағаздарын алып, тапсырманы орындайды. Керекті заттар тізімі:

1. Период жүйесі.
2. Атомдық нөмері.
3. Салыстырмалы атомдық массасы.
4. Протон саны.
5. Нейтрон саны.
6. Электрон саны.

Дескриптор

1. Период жүйесін пайдалана отырып, берілген элеметтердің протон, нейтрон, электрон санын есептей алады.

.

Қ. Б: өзара өзін-өзі бағалайды.

Ой қозғау барысында сабақтың тақырыбын аша түсу үшін «Стоп кадр» әдісі

« Ядроның айналасындағы электрондардың барлығы электрондық қабатты құрайды. Электрондардың әрқайсысының өзіне тән энергиялары бар. Атомдағы энергиясының мәні өзара жақын электрондар энергетикалық деңгейлерді құрайды. Ядродан қашықтауына қарай 1, 2, 3 т. б белгілейді. Энергиясы ең аз электрондар бірінші деңгейде орналасады. Әр энергетикалық деңгейде бола алатын максимал электрондар саны:

N= 2n ² формуласымен анықталады. N= 2*1 ² =2,

N= 2*2 ² =8, N= 2*3 ² =18 т. с. с

Сутегі атомында бір ғана электрон, ал гелий атомында екі электрон бар, сондықтан бұл атомдардың электрондары 2 ғана электрон болатын 1 энергетикалық деңгейде болады. Литий атомында 3 электрон, 2 электрон 1 энергетикалық деңгейде, 1 электрон 2 энергетикалық деңгейде орналасады. Элементтің энергетикалық деңгейі орналасқан период нөміріне сәйкес келеді».

Шар тәрізді электрон бұлтын s -электрондары деп, ал орбитальдарын s-орбиталь деп аталады.

Кейбір электрондар ядро маңында гантель тәрізді электрон бұлтын түзіп қозғалады да, p-орбитальдар ядро маңындағы кеңістікте координаталардың 3 осі (x, y, z) бойынша орналасқандықтан, p _x p _у p _z . Бірінші электрон қабатында бір типті 1s орбиталь болса, екінші қабатта екі типті 2s, 2p _x , 2p _y , 2p _z .

Тапсырма №1

Оқушылар топ бойынша жұмыс жасайды. Оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады: «Балалар, қалай ойлайсыңдар элементтің атом құрамындағы электрондар қандай қызмет атқарады?»

Оқушылар «ДЖИГСО» әдісі арқылы мәтінмен жұмыс жасап, негізгі ойды анықтайды.

Мәтін 1.

Сыртқы электрондық қабаттары бір-біріне ұқсас элементтерді бір топқа орналастырған. Топ нөмері(негізгі топша) сыртқы қабаттағы электрон санын көрсетеді.

Мәтін 2.

Энергетикалық деңгейлердің саны элемент орналасқан период нөмерімен сәйкес келеді.

Мәтін 3.

Атомдағы электрон қозғалатын кеңістік атомдық орбитальдеп аталады.

Дескриптор:

1. Атомдағы электрондардың энергетикалық деңгейде орналасуын түсінеді.
2. Энергетикалық деңгейлерінде максималды электрондарды анықтау формуласын жазып, есептейді.
3. Орбитальдардың кеңістіктегі пішінін біледі.

Кері байланыс орнату: «Батпақты жер» әдісі арқылы кері байланыс орнату. Оқушылар кездескен кедергілермен және жетістіктерімен бөліседі. Кері байланыс орнатуда оқушылар өз-өзіне есеп береді.

Оқушы өз жұмысынан хабардар бола отырып, оқуға деген қызығушылығын артады. Мұғалім оқушының қажеттілігін анықтап, тиімді оқыту тәсілдерін қолдануға, уақытын үнемді пайдалануға мүмкіндік береді.

ҚБ: Топ бойынша оқушыларды «Смайлик» әдісімен бағалау.

Топтық жұмыс барысында мəтіндегі негізгі ойды тұжырымдап, анықтамалардағы түйінді сөздерді анықтай біледі. Ақпаратты ықшамдап, символ,, график түрінде көрсете алады. Топтық жұмыста оқушылар бірін-бірі оқытады. Өзара пікір алмасады, оқуға деген жауапкершілігі артады. Өзгенің пікірін тыңдап, өзінің ойын ашық жеткізеді.

Тапсырма №2. Барлық оқушылар өз бетінше орындайды.

№1 Зертханалық жұмыс.

Мұғалімнің нұсқаулығы бойынша №1 слайдқа назар аудару.

Мақсаты: атом моделдерін оқушы өз қолымен жасау.

Керекті құрал-жабдықтар: ермексаз, жіңішке ағаш таяқшалар.

Жұмыс барысы: оқушылар №1 бейнежазба көріп, өз қолымен ермексазды пайдалану арқылы жасап, үйренеді.

Дескриптор:

1. Оқушыда атом моделі туралы түсінік қалыптасады.
2. Атом моделін жасайды.
3. s, p орбитальдары туралы жалпы тұжырым жасайды.
4. Төмендегі келтірілген кестеге толтырыңыз.

Тапсырма №3. Жұптық жұмыс арқылы «Суретті әңгіме» әдісі арқылы үлестірме қағаздар таратылады.

Реттік нөмірі 7, 8, 11 болатын элемент жазылған үлестірме кеспе қағаздары таратылады, элементтерді