Меншіктеу операторы

№ 10 сабақ.

Тақырыбы: Өрнектер. Меншіктеу операторы.

Мақсаты:

Оқушыларға өрнектердің математикада жазылуы мен программала жазылу екершеліктерін үйрету, берілген өрнекті программалық тілде жаза білуді меңгеру, оператор және меншіктеу операторы ұғымдарын енгізу;

Арифметикалық, логикалық, стандартты өрнектер мен функцияларды программа жазу барысында тиімді қолдана білу дағдысын қалыптастыру;

Қоршаған ортаның өзгермелі қасиеттерін және оларды сипаттай білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі:

Сабақ жоспарын экранда проекциялау, мульт. мед. жабдықтар, (кестелер), компьютер.

Өтілу әдісі: Мультитехникамен жабдықталған дәстүрлі сабақ.

Сабақтың барысы

І. Кіріспе. (2мин)

Оқушыларды түгелдеу, сынып бөлмесі, тақта тазалығына назар аудару;
Журнал толтыру;
Оқушылардың назарын сабаққа бұру,

ІІ. Өткен сабаққа шолу. (10мин)

8-9сабақтар бойынша тест тапсыру.

ІІІ. Жаңа сабақ (20мин)

ПС. Математикадағы өрнектерді, мысалы бөлшектерді, дәрежелерді Паскал-программаның ортасында компьютер экранында жазуға бола ма? Есптердік өрнектердің бәрі әріптермен белгіленген. Паскаль әріптердің орнына сандарды қалай қояды?

1 . Арифметикалық өрнектер

Математикалық жазылуы

Паскаль тілінде жазылуы

Математикалық жазылуы: ах ³ + вх + с

Паскаль тілінде жазылуы: a*sqr(x) *x + b*x + c

Математикалық жазылуы:

Паскаль тілінде жазылуы:

sqrt(abs(ln(cos(x) +sin(x) ) ) )

шатасып кетпес үшін ашылған және жабылған жақсалардың сандарының теңдігін тексеру керек

Математикалық жазылуы: sin ² x - cos ² x

Паскаль тілінде жазылуы: sqr(sin(x) ) - sqr(cos(x) )

Математикалық жазылуы:

Паскаль тілінде жазылуы: (sqr(a) + exp(sqr(x) ) ) /(sqr(a) + exp(-sqr(x) ) )

Математикалық жазылуы:

Паскаль тілінде жазылуы: ((sqr(a) + sqr(b) ) /(a*b*sqr(sin(x) ) *sin(x) )

Математикалық жазылуы: x ^ylnx

Паскаль тілінде жазылуы: exp(y*ln(x) )

Математикалық жазылуы:

Паскаль тілінде жазылуы: exp(1/3*ln(x+y) )

2. Логикалық өрнектер.

Логикалық өрнек нәтижесі «ақиқат» немесе «жалған» болады.

Логикалық өрнек лог-қ тұрақтыдан (сан немесе сөз), лог-қ айнымалылардан (кез-келген атаулар), қатынас бегілер (>, <, >=, <=, =, < >) мен логикалық амалдардан (not, and, or), жақшалардан тұрады. Логикалық амал мына ретпен атқарылады: 1- not, 2- and, 3- or.

Сол сияқты A<10 and B<10 дұрыс емес.

(A<10) and (B<10) дұрыс.

3. Символдық өрнектерге - char, string, text типті шамалар жатады.

Мыс:

‘a’, ‘k’ - символдық тұрақты

a:=’Ә’ - символдық айнымалы, a:char;

’мектеп’ - жолдық тұрақты

a:= ’мектеп’ - жолдық айнымалы, a:string;

4. Оператор дегеніміз - белгілі бір шамаға жүргізілетін амалдардың орындалу жолын көрсететін нұсқау. Паскаль тілінде операторларды begin - end деген операторлық жақшалардың арасына жазады. Паскаль операторлары бірінің астына бірі немесе бірінен кейін бірі арасы нүктелі үтірмен (; ) бөлініп жазылады.

Жалпы түрі:

begin

1-оператор;

2-оператор; 3-оператор;

4-оператор;

. . .

n-оператор;

end.

Оператор түрлері

Қарапайым операторлар

Құрама операторлар

Құрамында басқа оператор болмайды.

Бірнеше операторлардан құралады.

меншіктеу (:=) ;

шартсыз өту (goto) ;

процедура шақыру (проц. аты) ;

тармақтау немесе шартты өту (қысқаша, толық) ;

таңдау;

қайталау (әзір, дейін, параметрлі) ;

Жалпы түрі:begin1-оператор;2-оператор; 3-оператор;4-оператор;. . .n-оператор;end.:

Оператор түрлеріҚарапайым операторларҚұрама операторларҚұрамында басқа оператор болмайды.Бірнеше операторлардан құралады.меншіктеу (:=) ;шартсыз өту (goto) ;процедура шақыру (проц. аты) ;тармақтау немесе шартты өту (қысқаша, толық) ;таңдау;қайталау (әзір, дейін, параметрлі) ;:

Жалпы түрі:begin1-оператор;2-оператор; 3-оператор;4-оператор;. . .n-оператор;end.:

5. Меншіктеу операторы - кез-келген айнымалыға мән беруді жүзеге асыртын, жиі қолданыста болатын оператор. Түрі:

<aйнымалы>:=<өрнек>;

Мысалы:

x:=5;

y:=-1;

r:=x;

x:=y;

y:=r;

операторлар тізбегі атқарылған-да х пен у айнымалы-ларының мәндері ауысады.

Меншіктеу амалы теңдікті білдірмейді. x=x+1 деген өрнек матемаикалық тұрғыда қате болады.

Мысалы; мына өрнек i:=i+1 і-ға 1-ді қосып, нәтижені қайтадан і-ға беру керектігін білдіреді . Сонда, меншіктеу операторы атқырылған соң, і шамасының мәні 1-ге артады. Бұл теңестіру емес әрекет жасауды көрсетеді.

Меншіктеу операторы барлық өрнектер үшін қолданыла береді. Айнымалыға символдарды меншіктегенде символ апострофқа алынып жазылады.

v:=’M’; x:=’15’, x:=’Он бес’ т. с. с.

IV. Сабақты бекіту және бағалау: (10мин)

1. 63бет. 2. 11 кестені талдау.

2. 63 бет.

3. Сандард мысал.

4. Ауызша №1 жатт. .

5. бағалау