СӨЗ ІСПЕН КӨРІКТІ сабағынан үзінді көрсетіңіздер

Тапсырма.

5 сынып оқулығынан берілген «СӨЗ ІСПЕН КӨРІКТІ»сабағынан үзінді көрсетіңіздер.
Сабақтың тақырыбын меңгерту мақсатында түрлі жағдаяттар ойлап табыңыздар.

Өз сөзіне берік болу дегенді қалай түсінесіңдер?
Біреуге берген уәдеңді орындай алмаған кезде қандай сезімде боласыңдар?
«Сөз бен істің бірлігі» деген ұғымды қалай түсінесіңдер?

Аманат

Аңыз әңгіме

Ерте-ерте ертеде мыңғырған малы бар, жері мен қазына-байлығына сан жетпейтін бір хан өмір сүріпті. Байлықтан басы айналған сұлтан «данышпан, әділ әмірші» деген атын шығармақшы болады. Алайда оған қатыгездігі мен атаққұмарлығы мұрша бермейді. Ашуланған кезде қолына түскенді кінәлі-кінәсіз екендігіне қарамай жазалай беріпті

Сол хандықта Құби атты бір тақыр кедей өмір сүріпті. Күндердің күнінде Құби бала-шағасына нан сұрау үшін ханға келеді. Сөйтсе, хан түнеріп отыр екен. Құбиды көре салып, тілге келтірместен, басын алуға бұйырады.

«Жетпегені осы еді, - деп ойлады Құби. - Басқа азабы аз болғандай, енді басымнан айырылатын болдым». Ол басын иіп, ханның өзіне қайырым етуін сұрап, жалынды. Ханның оны тыңдағысы да келмеді.

- Сен сәтсіз күні келдің. Мен «Бүгін кім келсе де, басын аламын» деп өзіме ант етіп қойғанмын.

Құби шошып кетті, алайда ол діндар адам болғандықтан бір Аллаға сыйынып былай дейді:

- Бір адамда екі ажал болмас, ал біреуінен қашып құтылмас. Хан ием, сіздің айтқаныңыз болсын. Бірақ менің датым бар.

- Датың болса, айт.

- Үйіме барып бала-шағаммен қоштасып келуге, аз-мұз азық апарып келуге рұқсат етіңіз, әйтпесе олар аштан өледі ғой. Таң қылаң бергенше қайтып ораламын.

Жақсы. Көтере алғаныңша тамақ алып, үйіңе барып кел. Бірақ қоятын бір талабым бар: сен қайтып келмесең, өз басын құрбандыққа шалып, орныңа қалатын аманат тастап кетесің.

Жалшы жан-жағына жалынышпен қарап шығады. Бәрі де мелшиіп тұрып қалған.

Шынымен де бір адам менің аманатым болуға келіспей ме? - деп шырылдады кедей байғұс. - Садағаң кетейін, Алла жар болсын, таңда қайтып келуге сөзімді беремін.

Кенет үнсіз топ арасынан:

- Жарайды, мен қалайын, - деген дауыс шықты. Ол ханның сенімді қазынашысының даусы болатын. Қазынашы ханның алдына келіп:

- Хан ием, мына кісінің аманаты болып мен қалайын, - деді.

- Өзің біл. Тек қайдағы бір жалшы үшін басыңнан айырылатының өкінішті-ақ.

Құби көтергенінше тамақ алып үйіне келеді. Бала-шағасы тойып тамақ ішіп, мәз болып қалады. Бірақ ханның жарлығын естігеннен кейін, жылап-еңіреп әкелерін жібергісі келмейді.

Уақыт болса зырлап өтіп жатыр. Көкжиек қызара бастаған кезде хан қазынашысын шақырып:

- Құби қайтып келмейді. Сен өте адал, әділ адамсың, маған шын беріліп, бірнеше жыл қызмет еттің. Бірақ біз бір-бірімізге сөз бердік, айтқан сөз - атылған оқпен тең. Ендеше сенің басың алынады. Дайындала бер, - дейді.

Қазынашы шығып келе жатқан күнге қарап:

- Мен бәріне де дайынмын. Уақыты келсе, қиналмастан жан берермін, - дейді.

Көп ұзамай жаналғыштар қазынашыны алаңға алып шығады. Халық та тез жиналып қалады. Барлығы да жазықсыз қазынашыға жаны ашып, қайғыға батты . . .