Компьютер жады

І.Үргенішбаев атындағы орта мектеп

Ашық сабақ

Windows объектілері, басқару элементтері.
Мауыспен жұмыс.
Есептер тақтасы.

Өткізген: информатика пәнінің мұғалімі Досманова Ж.Е

2008/2009 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы: Windows объектілері, басқару элементтері.
Мауыспен жұмыс. Есептер тақтасы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды Windows ортасының
ерекшеліктерімен,
жұмыс үстелі түсінігімен таныстыру, есептер
тақтасын, «Пуск» батырмасын және басты менюді
жұмыста қолдануға үйрету және «Маус»
монипуляторын меңгерту
Дамытушылық: Оқушылардың компьютерде жұмыс істеу
қабілеттерін,
логикалық – абстракциясын дамыту
Тәрбиешілік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа,
тиянақтылыққа
үйрету
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес электрондық оқулық
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың әдісі – тәсілі: практикалық жұмыс
Сабақтың көрнекілігі: Дербес компьютер, жұмыс дәптері, экран,
оқулық,
электрондық оқулық, оқушыларға тапсырмалары бар
кеспе қағаздар
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру: Оқушылармен амандасу, түгендеу, журнал толтыру,

оқушылардың зейінін сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Өткен матемариалды қайталау сұрақтары:
1. Компьютердің құрамына кіретін негізгі
құрылғыларды атаңдар.
2. Ақпаратты енгізу – шығару құрылғыларын атаңдар
3. Принтердің түрлерін атаңдар, олирға сипаттама
беріңдер?
4. Компьютердің сытқы жады дегеніміз не?
5. Адам қандай заттарды сыртқы жад ретінде
қолданады?
6. Иілгіш және қатты дискілердің айырмашылықтары
қандай?
7. Дискжетек, СD-ROM-ның қызметі қандай?

ІІІ. Тапсырмалар орындау
Тапсырма________
Схеманы толтыр

Тапсырма_________
Кестені толтыр

|Жад |Қатқыл дискілер |Иілгіш магнитті дискілер|Лазерлік дискілер |
|Қызметі | | | |
| | | | |
|Көлемі | | | |
|Ақпаратты өзгерту| | | |
|мүмкіндігі | | | |
|(бар/жоқ) | | | |

Тапсырма________
Компьютердің жад құрылғыларының әрқайсысын
қолдануы мүмкін жерге «+» қой.
|Жад құрылғысы |Компьютерді қолданылуы мүмкін |
| |Жазу үшін |Оқу үшін |Ақпаратты компьютерден компьютерге |
| | | |тасымалдау үшін |
|Жедел (оперативті) | | | |
|жад | | | |
|Қатқыл диск | | | |
|Дискет | | | |
|Компакт-диск | | | |

ІҮ. Актуальдау
Windows объектілерінәр түрлі құрылғылармен басқаруға болады, негізгі
басқару құрылғысы – маус болып табылады. Тышқаның көмегімен Windows
объектілерімен әр түрлі әрекеттер орындауға болады: белгілек, жылжыту,
қосу, созу, ашу, жабу. Бұл операцияларды орыдау үшін, тышқан басқаруды
үйрену керек, яғни тышқан кілемше бетінде жүргізуді, оның оң жақ және сол
жақ батырмаларын тез басуды білу керек.

Ү. Жаңа білімді меңгерту сабағы
Windows – бұл компьютерлік технологияның жаңа деңгейі. Ол деректермен
жұмыс жасаудың объектілі - бағдарланған әдістемеге негізделген.
Windows – графикалық операциялық жүйе, оның негізгі объектілері терезе
мен белгішелер түрінде бейнеленеді. Windows – тің объектілері – терезе,
жұмыс столы, шартбелгілер, жарлықтар, бумалар, тышқан, мәліметтер алмастыру
буфері.
Windows ортасында жұмыс столының рөлін дисплей экраны орындайды. Онда
жұмыс істейтін программалардың терезелері, құжаттардың жеке файлдары
шартбелгілер түрінде орналасқан.
Шартбелгі – экран бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық
бейне. Ол дисплей экранындағы программаны, терезені, функцияны, файлды т.б.
бейнелеп тұрауы мүмкін.
Жарлық – белгілі бір объектімен тікелей қатынас жасауды іске асыратын
командалық файл
Қапшық – экранда каталогтарды және программалық топтарды белгілеу үшін
қолданылады. Бума бұл объектілер қоймасы
Тышқан тетігімен орындалатын ең негізгі операция – экран бетімен
сілтеменің қозғалуы болып табылады.
Мәліметтер алмастыру буфері – әртүрлі програмалар немесе құжаттар
арасында мәліметтерді тасымалдап, олардың фрагменттерін бір – біріне
ауыстырып отыру үшін қолданылатын жады бөлігі.
Жұмыс орнының терезесінде объектілерден басқа басқару элементтері де
болады. Оралға: «Іске қосу» батырмасы, бас меню, меню жолындағы меню мен
командалар жатады. Команда деп осы команданың белгішесіне маус нұсқағышын
апарып шерткенде орындалатын әрекетті айтамыз. Командалар қысқа және үзын
болады.
Қысқа команда деп белгішенің суреті бар меню жолында шерткенде
бағдарламаны қосу әрекетінің орындалуын айтамыз, яғни компьютерге
бағдарламаны іске қосу командасы беріледі.
Ұзын команда деп біз белгілі бір нәтижеге бағдарламаны іске қосуға
немесе құжатты ашуға әкелетін әрекеттер тізбегіне нұсқауды айтамыз. Мысалы:

Жіберу → бағдарлама → стандартты → ойындар → орамал
Тышқанмен жұмыс
Компьютер жүктелгеннен кейінгі жұмыс үстелі

Белгішелер

Жұмыс үстелі

Пуск батырмасы

Есептер тақтасы
Объектілері бар жұмыс үстелі

Жабық қапшық

Ашық

бағыныңқы меню

Бас меню

Бас меню. Windows жұмысын осыдан бастау керек.
Тышқанмен жұмыс істеу

|Батырма |Әрекет |Әрекет нәтижесі |
|Сол жақ |Объект бойынша шерту |Объектіні белгілейді, яғни қолдануға дайындайды |
|батырма | | |
| |Басқару элементін шерту|Басқару элементінің әрекеке келтіру |
| |Екі рет шерту |Обьектілермен операциялар жүргізіледі: бағдарлама |
| | |іске қосылады; қапшық,файл ашылады; дыбыс және |
| | |бейне файлдары ойналады |
| |Апару немесе тасу |Қолданбалы белгішелер, терезелер, таңбашалар, есеп|
| | |тақтасы, құралдар тақтасы |
| |Созу |Терезенің өлшемін, диалогь, тік және көлбеу |
| | |бағыттарда өзгертеді. |
|Оң жақ |Объектіні неме басқару |Динамикалық (контекстік) менюді шақырады. |
|батырма |элементін шерту | |
| |Апару немесе тасу |Жылжыту,көшіру,таңбашалар жасау командалары бар |
| | |динамикалық контекстік менюді шақырады. |

Есептер тақтасы – бұл экранның төменгі жағындағы жіңішке сұр жолақ.
Есептер тақтасында «Пуск батырмасы, іске қосылған бағдарламалардың аттары
бар батырмалар орналасқан
«Пуск » батырмасы – бұл батырманы басқаннан кейін жүйенің Бас менюі пайда
болады. Бас меню жеті пунктен тұрады:
1. Ашылатын бағдарламалар тобы мен қосымшалардан тұратын тізімі
2. Жуық арада ашылған құжаттардың 15– тен аспайтын тізімі
3. Баптау
4. Іздеу
5. Анықтама
6. Орындау
7. Жұмыс аяқтау
Есептер тақтасының оң жақ бұрышында сағат орналасқан. Сағатты түзету
үшін, оның белгішесін тышқанмен екі рет шерту жеткілікті. Сағаттың суреті
бар терезе пайда болады онда уақыт пен мерзім көрсетуін өзгертуге болады.
Мерзімді өзгерту үшін, ай атының жанындағы бағдаршаны шертіңдер, ашылған
менюдігі белгілі бір қажетті ай атында маусты шертіңдер. Күнтізбеден кез
келген санды таңдауға болады. Осы терезеде уақыттың көрстуін де өзгертуге
болады, ол үшін сағаттың астыңғы жағындағы жақтауды мауспен шертіп, батырма-
бағдаршалардың көмегімен уақытты түзетуге болады.
Тапсырма
1. Тышқанның қай батырмасы негізгі, қайсысы қосымша болып табылады?

ҮІ .Практикалық жұмыс

-----------------------

Компьютер жады

Тышқанның көмегімен не істеуге болады?