Сынып жетекшісінің міндеті сан алуан

1. Сынып жетекшісі, ол — қоғамның талабына сай белгілі бір сыныптағы оқу-
тәрбие процесін ұйымдастырушы басты тұлға. Яғни, ол оқушылардың таным
әрекетін ұйымдастырып, олардың әлеуметтену процесін қалыптастырады: болашақ
әлеуметтік жағдайға бейімделуі, олардың демалысына қатысты мәселелері,
алғашқы ұжым болып қалыптасу дәрежесі, сыныптағы жағымды көңіл-күй жағдайын
жүзеге асыру т.с.с.
2. Сынып жетекшісінің міндеті сан алуан. Соның ішіндс негізгі міндеті
қоғамның талабына сай азамат тәрбиелеу. Ол үшін, оның тұлғасын
қалыптастыру: саналы, белсенді, ізгіленген, іскер, отаншыл.
3. Біртұтас педагогикалық процесті жүзеге асыру үшін:
- педагогикалық білім деңгейінің сапасы жоғары;
— педагогикалық шеберлігі;
— мектептің педагогтік ұжымы меи ата-аналар және жұртшылықты бала
тәрбиесіне тарта білу қабілетін игеруі;
— идеялық сенімі айқындалған;
— тәрбие саласында теориялық және практикалық таныстығы жоғары;
— төзімділігі, шыншылдығы. А.С.Макаренко Ұстаздарға қажетті мұндай
қасиеттерді өнер деп бағалаған.
4. В.А.Сухомлинскидің тілімен айтқанда: "Тек аға-аналармен бірге, жалпы күш-
жігерді біріктіру арқасында мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бақыт беруі
мүмкін". Себебі, жанұя мектеппен бірге тәрбиелік орта тұтастай негізгі
ықпал ету факторларын бірінші анықтады және құрады. Сондықтан да
педагогикалық әрекетте сынып жетекшісінің бала тәрбиесіндегі міндеттерінің
көлемінің сан алуандығына байланысты ата- аналармен бірлескен жұмыстың
маңызы ерекше. Соған қарамастан бүгінде мектептің ата-аналармен жұмысының
кейбір дәстүрлі түрлері өзінің маңызын жоюда: ата-аналар жиналысы,
лекториясы мен университеттері, ата-аналардың ашық күні, ата-аналардың
жұмыс орындарымен байланыс, баланың отбасында болу т.б. Сондықтан да ата-
аналар балаларды тәрбиелеу ісінде мектеппен қарым-қатынас, тікелей байланыс
жасауды басты міндетіміз деп қарауы тиіс. Оқу-тәрбие процесінің сапасын
және тиімділігін жақсарту үшін отбасы мен мектептің ынтымақтасып жұмыс
істеулері тиіс.
5. Әрине, қиын. Себебі, дұрыс тәрбие - балаға өмір бойы азық. Сол дұрыс
тәрбиені ұйымдастыратын басты тұлға - мектептегі сынып жетекшісі.
Соңғы жылдары кейбір мектептерде "Сынып жетекшісінің" орнына тек тәрбие
мәселелерімен айналысатын дербес "Сынып тәрбиешісі" деген қызмет пайда
болуда. Оның себебі, біріншіден, бүгінгі таңдағы әлеуметтік өмірдің барлық
саласындағы маңызды өзгерістердің ықпалы. Олар қоғамдық және тұлғалық
қатынастарға кең көлемде ықпал етуде. Бір жағдайда, бұл қатынастар субъект
ретінде бәсекеге төтеп бере алатын барлық оған қатысушыларға тым қатаң
талап қойса, екінші жағдайда, адамның қоғамдағы өз тағдырын өзі еркін
шешуге, әлеуметтік мәселелердің тәсілдерін таңдауда оған мүмкіндік береді.
Мұндай көзқарас мектептегі педагогикалық процеске қатысушылардан жаңа
ізденімпаздықты талап етеді. Соған орай тек білім беру саласында ғана емес,
сонымен бірге ұстаздар мен оқушылар, мектеп әкімшілігі мен педагогикалық
ұжым арасында қызықты жобаларды қарастыру, оларды педагогикалық процеске
ендіру қажеттігі басымдылық танытуда. Олардың негізіне ынтымақтастық және
тең құқықтық серіктестікті жатқызу көзделіп отыр.
Екіншіден, білім беру жүйесінде жаңа сипаттағы оқу орындарының пайда
болуы: гимназия, лицей т.с.с. Соның барысыңда кейбір классикалық тұрғыдағы
білім беретін жалпы орта мектептерінің педагогикалық
әрекеті өзгеріске ұшырауда. Соған сәйкес сынып жетекшісі қызметінің мазмұны
мен сипаты да өзгеруде:
— пән мүғалімі, бір мезгілде сынып жетекшісінің қызметін атқарушы;
- сынып жетекшісі, аз мөлшерде оқу жүктемесі бар пән мұғалімі;
— сынып жетекшісі, тек тәрбие жұмысымен айналысатын мұғалім;
- сынып тәрбиешісі (кейбір оқу мекемелерінде пайда болған жаңа қызмет).
Осындай жіктеуге қарамастан, сынып жетекшілерінің, тәрбиешісінің қызметі,
құқығы мен міндеттері өзгеріссіз қалуда. Себебі, мектептің педагогикалық
қызметі оның Жарғысы бойынша әрекет етеді, яғни сынып жетекшісінің тәрбие
қызметі де осы құжатқа негізделген.
Дегенмен, баланы тәрбиелеу ісі оның әлеуметтік ортамен өзара тікелей
белсенді әрекеті жағдайында жүзеге асады. Мұндай жағдайда сынып
жетекшісінің қызметі оқушылардың әлеуметтік өмірде өздерін-өздері тани
білуіне, сынып және мектеп ұжымында өз орындарын таба білуіне көмектесе
отыра, олардың дамуына қолайлы жағдай туғызу.
Бүгінде қоғамды реформалау жағдайында мектепке, оқушылар мен
мұғалімдерге қойылатын талаптар да жаңа сипатқа ие болуда. Дегенмен, сынып
жетекшісі қызметінің маңыздылығы жойылған жоқ. Ол жаңа жағдайға сай өзара
байланысты 3 қызметті орындайды: әр бағытта сыныптағы оқушылардың әрекетін
ұйымдастыру, ондағы әрбір тұлғаның дамуына қамқорлық жасау, сыныпта
туындаған мәселелерді шешуде балаларға көмектеседі.