Сабақтың әдісі

Қостанай облысы
Әулиекөл ауданы
Аманқарағай селосы
№2 Аманқарағай орта мектебі
Қазақ тілі және әдебиеті пәні мұғалімі
Нургожина Гүлзира Әбікенқызы

Ана тілі. 11 сынып.
Сабақтың тақырыбы: Ә.Кекілбайұлы өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Ә.Кекілбайұлының өмірі мен шығармашылығына шолу жасау,
Әңгімелерінің мазмұнын ашу, оқушыларға таныстыру
Тәрбиелілігі: оқушыларды адамгершілікке, саналы білім алуға,
имандылыққа, әділ, болуға тәрбиелеу;

Дамытушылық-сұрақтар, тапсырмалар, ізденістерге негізделген жұмыс
түрлерін өз бетімен орындауға дағдыландыру, бірін-бірі тыңдау, сыпайы және
сенімді, әдеби тілде сөйлеуге үйрету.

Сабақтың әдісі: Оқыта отырып баяндау, сұрақ-жауап, шығармашылық жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Плакаттар, кейіпкер портреті, интер. тақта
Сабақтың жүрісі: 1. Ұйымдастыру бөлімі
2. Үй тапсырмасын сұрау
3. Жаңа сабақты меңгерту
Үй тапсырмасын тексеру.
Ой қозғау.
1.Т.Молдағалиев қашан өмірге келген?
2.Жиырма екі жасында қандай жыр жинағымен атағы шыққан?
3.Ақын өлеңдерінің тақырыптары қандай?
4.Ақын Қ.Мырзалиевпен қандай ұқсастығы бар?
5.Ақын өлеңіне жазылған әндерін кімдер орындап жүр?

Жаңа сабақ : Кекілбайұлы Әбіш 1939 жылы 6 желтоқсан күні Маңғыстау облысы,
Маңғыстау ауданы (бұрыңғы Гурьев облысы), Оңды ауылының Мырзайыр деген
жерінде туған. Арғы атасы Жаңайұлы Қожаназар қазақтар көшін Маңғыстауға
бастап келген топтан. Белгілі білікті, беделді, дәулетті адам. Ата
шаңырағын ұстап қалған ұрпағы Жаманқұл немересі Кекілбайды үйлендірген соң,
1924 жылы Оңдыда қайтыс болған.
1928-31 жылдары асыра сілтеу, тәркілеу кезінде Кекілбай ата
мекеннен баз кешіп Түркменстанның Красноводск портында жүкші, Бекдаш химия
кәсіпорнында біраз жыл жұмысшы болып істеп, елге 1937 жылы Баку мен
Макачкала арқылы оралған соң Оңдыдағы колхозда колхозшы, Таушық кенішінде
шахтер болды. 1942 жылы соғысқа алынып, майданда 3 рет жараланып,
Сталинград маңында қайтыс болады.
Әбіш Кекілбайұлының анасы Айсәуле Жұмабайқызы дәулетті, ел
ішінде аты шыққан бидің отбасында дүниеге келіп, тәрбиеленген. 1936 жылы
әуелі Оңдыда колхозшы, Таушықта 1942-45 жылдар аралығында стахановшы
шахтер, 1945-62 жылдары «Екпінді» колхозында жұмыс істеді.
Әбіш Кекілбайұлы 1957 жылы Таушықтағы мектептің 1 сыныбына
барып, 1948-1954 жылдары Оңды орталау, ал 1956-57 жылдары Үштағандағы орта
мектепте оқиды.
Әдебиетке құмарлығы мектеп қабырғасында басталады. 1957 жылы 5
мамыр «Лениншіл Жастың» белсенді ауылдық тілшісі ретінде Қазақстан
Комсомолы Орталық Комитетінің мақтау қағазымен марапатталады.
1957 жылы Қазақ Мемлекеттік Университетінің филология
факультетіне түседі. Университетте әдебиет бірлестігін басқарып, жас
талаптар шоғырын жарыққа шығарады. Соңғы курста оқып жүріп, «Қазақ
әдебиеті» газетінде қызмет атқарады. Мұнда ол сыншылық қабілетімен көзге
түседі. «Қазақ әдебиетінен» кейін 1962-65 жылдар аралығында «Лениншіл Жас»
газетінде бөлім меңгерушісі болып істеді.
1965-68 жылдары ҚазССР Мәдениет министрлігінде,
1968-70 жылдары Кеңес армиясының қатарында,
1970-75 жылдары «Қазақфильм» студиясында бас редактор,
1975-84 жылдары Қазақстан КП ОК мәдениет бөлімінде нұсқаушы,
сектор меңгерушісі,
1984-86 жылдары ҚазССР Мәдениет министрінің орынбасары,
1986-88 жылдары Қазақстан Жазушылар Одағы басқармасының 2-ші
хатшысы,
1989-90 жылдары ҚазССР тарихи және мәдени ескерткіштерді
қорғау қоғамы Орталық кеңесінің төралқа төрағасы,
1990 жылы Қазақстан КП ОК бөлім меңгерушісі.
1991 жылы Қазақстан Республикасы Жоғары Кеңесінің Мәдениет,
тіл және ұлтаралық қатынастарды дамыту жөніндегі комитеттің төрағасы,
1992-93 жылдары «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы,
1993-95 жылдары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
кеңесшісі.
1994-95 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төрағасы,
1996-2002 жылдары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
хатшысы болып істеді.
2002 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Парламент Сенатының
депутаты. Әбіш Кекілбайұлы Қазақстан Жоғарғы Кеңесіне екі рет, Мәжілісіне
бір рет баламалы негізде депутат болып сайланады.
Әбіш Кекілбайұлының алғашқы өлеңдер жинағы «Алтын шуақ» 1962 жылы, «Бір
шөкім бұлт» 1965 жылы жарық көрді.
Ауыл өмірінен жазылған повесть, әңгімелер жинағы «Дала
балладалары» - Әбіш Кекілбайұлының кең тынысты эпик, суреткерлік болашағын
танытады. 1974 жылы «Дәуірмен бетпе-бет» сын мақалалар жинағы, «Бір уыс
топырақ»,
1979 жылы «Тырау тырау тырналар», Маңғыстау түбегінің өткені,
бүгіні, болашағы туралы «Ұйқыдағы арудың оянуы» тарихи танымдық баян, 1982
жылы «Шыңырау» повестер жинағы, 1992-93 жылдары Таңдамалы екі томдық, 1995
жылы «Заманмен сұхбат» 1998 жылы «Азаттықтың ақ таңы», публицистикалық
мақалалары, толғамдары, 1999 жылы 12 томдық шығармалар жинағы жарыққа
шықты.
Әбіш Кекілбайұлының «Үркер» (1981), «Елең-алаң» (1984)
романдары қазақ әдебиетінің үлкен табысы ретінде бағаланып, Қазақ ССР
Мемлекеттік сыйлығын алды.
2001 жылы шыққан «Талайғы Тараз», 2002 жылы шыққан «Шандоз»
тарихи тақырыпты ғылыми дәйекпен, дерекпен түсінікті ұғымды етіп жеткізудің
жаңа бағыт-бағдарын белгілеп берді.
2009 жылы «Сыр десте» деп аталатын автордың көп жылдық ой-
толғаулары, эссе, естелік, сөйлеген сөздерінің 5 томдық жинағы жарыққа
шықты.
Әбіш Кекілбайұлының көптеген шығармалары ТМД халықтары мен
шетел тілдеріне аударылған. Ол ҚазССР Мемлекеттік сыйлығының 1986,
Қазақстан Республикасы Президентінің бейбітшілік және рухани келісім
сыйлығының 1995, «Отан» орденімен 1999, Түркі елдері қауымдастығының
шешімімен «Түркі дүниесіне сіңірген еңбегі үшін сыйлығын» алады. 2003 жылы
«Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев» орденімен
марапатталды.

Сабақты бекіту: Не білдік? Нені білгім келеді?

Үйге тапсырма:Әбіш Кекілбаевтың өмірі мен шығармашылығы.Әңгімелерінен
үзінді оқып келу.

Бағалау:
-----------------------
Т.Молдағалиев кім?