Бейорганикалық қосылыстардың генетикалық байланысы

ТИІМДІ ЖОСПАР- НӘТИЖЕЛІ САБАҚ
Абылхаева Марзия
ШКО Абай ауданы
Шәкәрім атындағы орта
мектептің химия пәні мұғалімі.
Өзінің мақсаты, мазмұны, әдісі, құрылымы, огқушылар мен мұғалімнің іс-
әрекеті жағынан әрбір сабақтың өзіндік ерекшеліктері бар болса да, оқытушы
мен оқушы іс-әрекеті тоғысатын барлық сабақтың сапасы оқушы игерген білім
деңгейімен анықталады. Сол деңгей биік болу үшін мұғалім сабақты өзіндік
ойы, шиеленісуі мен шешімі бар өнер шығармасындай етіп ойластырып, дайындау
қажет. Осыған сәйкес мен өзімнің 8 сыныпта өткізген «Бейорганикалық
қосылыстардың генетикалық байланысы» тақырыбындағы сабағымды ұсынып
отырмын.
Сабақтың мақсаты: Бейорганикалық қосылыстар кластары
туралы білімді дамыта отырып, осы қосылыстар арасындағы генетикалық
байланысты үйренеді.
Сабақтың міндеті: а) Тәрбиелеу. Өзара құрмет сезімін тудыру.
Басқаның пікірін сыйлауға, сөзін бөлмеуге тәрбиелеу.
б) Дамыту. Қызығушылықты
ояту, деңгейлік тапсырма, индекс тест, кластер арқылы
оқушылардың танымдық шығармашылық қабілетін дамыту.
в) Оқыту. Оқушыларға
бейорганикалық қосылыс кластары туралы, олардың
арасындағы байланыс туралы білімді бекіту.
Қолданылатын стратегиялар: Деңгейлеп оқыту, тест негізгі идеяны суреттеу,
кластер.
Сабақтың көрнекілігі: тақырыптық плакаттар, Менделеев кестесі, штатив,
сынауық-6,
3-бейорганикалық зат, индикаторлар, маркер, тест, карточка деңгейлік
тапсырмалар.
Сабақтың түрі: Ізденіс сабақ.
Сабақтың әдісі: СТО технологиясы, деңгейлеп оқыту технологиясы, Шаталовтың
тірек сигналдары технологиясы.
Бағалау: Мұғалімнің бақылауы, тест, лездемелік сұрақтар, деңгейлік есептер.
|№ |Сабақтың |Оқушы және мұғалім әрекеті. |Уақыты|Бағалау |
| |кезеңдері | | | |
|1. |Психологиялы|М: кәне, Қуандық бізге өз атыннан |2 мин | |
| |қ |басталатын үш тілек сөз айтып жіберші. | | |
| |даярлық. |О: Қош келдіңіздер, қуанышты Қазақстан. | | |
| | |М: Өте жақсы. Кәне, балалар ендеше келген| | |
| | |қонақтармен амандасып алайық. | | |
| | |О: Қош келдіңіздер. | | |
| | |М: Өте жақсы. Осы сөздің дәлеліндей | | |
| | |елімізде қуанышты бейбіт күніміздің тағы | | |
| | |бір таңы атты. Еліміздің болашағы мектеп | | |
| | |қабырғасындағы ұрпақ. Сондықтан Қазақстан| | |
| | |бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына ену| | |
| | |үшін білім керек. Ендеше, білім алатын | | |
|2. | |тағы бір сабағымызды бастайық. |5 мин |Тест |
| |Үй |Тест кілті. | | |
|3. |тапсырмасы. |1 3 2 3 2 1 2 |2 мин |Мұғалім |
| |Индекс тест.|І. Қызығушылықты ояту. Тапсырма №1. мына | |бағалауы|
| |Жаңа |заттардың ішінен дұрыс жазылған формуланы| | |
| |тақырыпты |әрпімен теріп жаз. | | |
| |түсіндіру. |NaOH, Mg2O, H3PO4, Al(OH)5, | | |
| |«БҚГБ» |Б Л Қ | | |
| |өзені. |З | | |
| | |Fe(OH)4, HI2, Na2O, MgCl2. | | |
| | |Н Ж Г Б| | |
| | |NaOH – Б - бейорганикалық | | |
| | |H3PO4 – Қ - қосылыстың |5 мин |Мұғалім |
| | |Na2O – Г - генетикалық | |бақылауы|
| | |MgCl2 - Б –байланысы. | | |
| | |ІІ. Сараптайық, айтайық. | | |
| | |І топ: 3 зат (қышқыл, негіз, тұз) |7 мин |Сұрақ |
| | |ІІ топ: 3 зат (қышқыл, негіз, тұз) | |арқылы |
| | |Анықтап № заттарды атау. | | |
| | |ІІІ. Лездемелік сұрақтар: | | |
| | |Зат дегеніміз не? | | |
| | |Жай зат дегеніміз не? Неше түрі бар? | | |
| | |Күрделі зат дегеніміз не? Неше түрі бар? | | |
| | |Тұз дегеніміз не? Мысалы. | | |
| | |Қышқыл дегеніміз не? Мысалы. | | |
| | |Негіз дегеніміз не? Мысалы. | | |
| | |Оксид дегеніміз не? | | |
| | |Элемент дегеніміз не? Неше түрі бар? | | |
| | |Д.И.Менделеев кестесінде неше металл, | | |
| | |неше бейметалл бар? | | |
| | |Э | | |
| | | | | |
| | |Ме | | |
| | |Бе | | |
|4. | | |10 мин|Мұғалім |
| | | | |бақылауы|
| | |МеО | |. |
| |Бекіту. |БеО | | |
| |Ойымызды | | | |
| |жинақтайық. | | | |
| | |Негіз | | |
| | |Қышқыл | | |
| | | | | |
| | |Тұз | | |
| | |1. Сонымен біз не құрдық? | | |
| | |О: Генетикалық қатар. | | |
| | |2. Кәне, ендеше, генетикалық байланыс | | |
| | |дегеніміз не екені туралы ережені қорытып| | |
| | |шығарайық. | | |
| | |О: Бір класс өкілінен екінші класс өкілін| | |
| | |алуды генетикалық байланыс дейміз. | | |
| | |Генетика гректің «генезис» - шығу тегі | | |
| | |деген сөзінен шыққан екен. | | |
| | |Кәне, балалар генетика ілімі туралы басқа| | |
| | |не бар екен? Үйден не дайындадыңдар? | | |
| | |Химияда | | |
| | |Биологияда | | |
| | |Тарихта | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | |Астрономияда | | |
| | |Әдебиетте | | |
| | | | | |
| | |1. Тарихта. VIIIғ. Күлтеген жазуында | | |
| | |былай жазылған. (түріктер дәуірінде). | | |
| | |Зат→Тәңірі, Алла, Көк, Қара | | |
| | |аспан жер | | |
| | |↓ ↓ ↓ ↓ | | |
| | |Адам Құдай Ата Ана | | |
| | |Құдай ата-ананы жарытқан одан Адам пайда | | |
| | |болған екен. Яғни, генетикалық байланыс | | |
| | |пайда болып тұр. | | |
| | |2. Әдебиетте. Қазақ халқының ұлы ақыны, | | |
| | |философы Ш.Құдайбердиев өзінің «Үш анық» | | |
| | |еңбегінде «дүние негізі атом» деген | | |
| | |көзқарас қуаттаған. Дүниенің тірегі бес | | |
| | |зат. Олар үнемі бір-біріне айналып, | | |
| | |әрекеттесіп отырады екен. Оны мына өлең | | |
| | |жолдарынан көруге болады. | | |
| | |Кетті, келді, толды, семді өзгеленді бұд | | |
| | |ғалам, | | |
| | |Туды, өлді, жанды, сөнді, өршіп өнді | | |
| | |қайтадан. | | |
| | |3. Астрономиямен генетикалық ұғымды былай| | |
| | |байланыстыруға болады. | | |
| | |Б.э.д. 384ж өмір сүрген ғалым, философ | | |
|5. | |Аристотель алғашқы 4 элемент туралы |10 мин| |
| | |теория ұсынды. | |Деңгейлі|
| | |От | |к есеп. |
| |Деңгейлік | | | |
| |тапсырмалар.|Ауа | | |
|6. | |Жер |1 мин | |
| | | | | |
|7. | |Су |3 мин | |
| |Үйге барар |Әлем 4 элементтен тұрады: ауа, от, жер, | | |
| |жол. |су. Егер, осы заттың біреуі өзгерсе, | | |
| | |қалғаны бір-біріне айналады деген екен. | | |
| |Бағалау. |От-жерге, жер-суға, су-ауаға, ауа-отқа. | | |
| | |4. Биологияда. Генетика деп – тұқым | | |
| | |қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін | | |
| | |ғылым екен. Биологияда генетика бөлімінде| | |
| | |мынадай сызбанұсқа бар. | | |
| | |Ата-ана→ген→ұрпақ. | | |
| | |Р♀♂→ху→хх,ху | | |
| | |5. Химияда. | | |
| | |Жай зат | | |
| | |Атом→молекула→зат | | |
| | |Күрделі зат. | | |
| | |М: Сонымен, ойымызды жинақтасақ заттар | | |
| | |туралы біз қандай қорытындыға келеміз? | | |
| | |О: Заттар бір-бірімен тығыз байланыста, | | |
| | |генетикалық байланыста екен. | | |
| | |А тапсырмасы – 10 ұпай. | | |
| | |В тапсырмасы – 15 ұпай. | | |
| | |С тапсырмасы – 20 ұпай. | | |
| | |Әр оқушы өзінің деңгейіне сәйкес | | |
| | |тапсырманы таңдап алады. | | |
| | |Барлық бейорганикалық заттарды қайталау. | | |
| | |§49. 133бет. №5 (в,г) | | |
| | |Бағалау көрсеткіші. | | |
| | |28-32 ұпай – «5» баға. | | |
| | |20-27 ұпай – «4» баға. | | |
| | |17-19 ұпай – «3» баға. | | |
| | |Бағалау парағы. | | |
| | |№ | | |
| | |Оқушының аты-жөні | | |
| | |Индекс | | |
| | |Лобороториялық | | |
| | |тәжірибе | | |
| | |Лездемелік сұрақ | | |
| | |Ойымызды жинақтайық | | |
| | |Деңгейлік тапсырма | | |
| | |Жалпы ұпай | | |
| | |Баға | | |
| | | | | |
| | |1. | | |
| | |2. | | |
| | |3. | | |
| | |4. | | |
| | |5. | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |

Шығыс Қазақстан облысы
Абай ауданы
Кеңгірбай би ауылы.

Әдебиеттер:
1. Б.Бірімжанов. Н.нұрахметов. Жалпы химия – Алматы, «Ана тілі», 1992ж.
2. Биология оқулық. 8 сынып.
3. «Химия мектепте» журналы, 2005ж. 68б,80б.

-----------------------
Генетикалық
байланыс