Сұлушаш поэмасына арқау болған оқиғалардың таптық мәні

Әдебиет. 11-сынып . .

Сабақтың тақырыбы:

С. Мұқановтың «Сұлушаш» поэмасының композициясы, образдар жүйесі .

Сабақтың мақсаты : Оқушыларға поэманың композициялық құрылымын меңгерте отырып, образдар жүйесіне назар аударту.

Міндеті : а) Білімділік : поэманың композициялық құрылымын меңгерту арқылы, ақынның тіл шеберлігіне назар аударту.

б) Дамытушылық : әдеби сөйлеу тілдерін дамытып, ой-өрістерін кеңейту, шығармашылыққа жетелеу, мәтінмен жұмыс түрлеріне жаттықтыру.

в) Тәрбиелік : оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа тәрбиелеу. Оқушыларды өз ойын ашық айтуға, көркемдеп еркін сөйлеуге, мәнерлеп оқуға дағдыландыру, ізденімпаздыққа баулу.

Типі : Жаңа сабақ.

Түрі : Дамыта оқыту элементтерін пайдалану.

Көрнекілігі : таблица.

Әдістері : Сұрақ-жауап, мәнерлеп оқыту, талдау, пікір-талас.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

1. С. Мұқановтың қандай поэмаларын білесіңдер?

2. «Сұлушаш» поэмасына арқау болған оқиғалардың таптық мәні.

3. Поэманың оқиғасы кімдердің төңігерінде құралған?

ІІІ. Жаңа сабақ .

Поэманың бар оқиғасы Алтай мен Сұлушаштың төңірегінде құрылған. Яғни, осы екі жастың сүйіспеншілігі, бір-біріне махаббаты жырланады. Трагедия Сұлушашты Алтайдан айырудан басталады. Екеуінің албырт сезімдерін феодалдық қара күш аяққа таптап жаныштайды. Сүйгенінен айырады. Ақырында қуғын-сүргін көрген Алтай мен Сұлушаш қайғыдан құса болып, азапта өледі.

1. Композицияның элементтерін еске түсіру.

2. Пролог, эпилог анықтамаларын еске түсіру.

( Пролог - грекше, алғы сөз, көркем шығармаға кіріспенің, эпилог - грекше, соңғы сөз, шығарманы қорытудың бір түрі) .

  • Кейіпкер мінезін ашу.
  • Ой-тұжырым жасату.
  • Тілі мен суреттеу тәсілін тапқызу.

Поэманың сюжеттік желісін еске түсіре отырып, төмендегі схеманы толтыру.

Компози-циялық элементтер
Компози-циялық жоспар
Суреттеу тәсілдері
Сұлушаш
Алтай
№: 1
Компози-циялық элементтер: Пролог. Басталуы.
Компози-циялық жоспар: Дүниеге келуі.
Суреттеу тәсілдері: Баяндау, суреттеу
Сұлушаш:

Байдың қызы,

қиғаш қас, қарақат көз, қыр мұрын, ұзын кірпік, жұқа ерін.

Алтай: Кедейдің ұлы, қара көз, қыр мұрын, қасқа маңдай, кең иық.
№: 2.
Компози-циялық элементтер: Байланысы
Компози-циялық жоспар:

а) Ұнату.

ә) Құдалық.

Суреттеу тәсілдері: Диалог, баяндау.
Сұлушаш: Инабатты, сыпайы, кіші-пейіл, ақжарқын.
Алтай: Өжет, батыл, қайратты, өр.
№: 3.
Компози-циялық элементтер: Дамуы.
Компози-циялық жоспар: Алып қашу.
Суреттеу тәсілдері: Баяндау.
Сұлушаш: Болашақты болжағыш.
Алтай: Сертіне берік, айт-қанынан қайтпай-ды
№: 4
Компози-циялық элементтер: Шиеленсуі.
Компози-циялық жоспар: Қуғын.
Суреттеу тәсілдері: Диалог, баяндау.
Сұлушаш:

Айнымас ма-

хаббат иесі.

Алтай: Батыр, ержүрек, жауға мейірімсіз,
№: 5.
Компози-циялық элементтер: Шарықтау шегі.
Компози-циялық жоспар: Қарқаралы тауында.
Суреттеу тәсілдері: Баяндау, монолог, диалог.
Сұлушаш: Қиыншылыққа төзімді, сабылы.
Алтай: Еңбекке шынық-қан төзімді, ер тұлғалы.
№: 6
Компози-циялық элементтер: Шешімі.
Компози-циялық жоспар: Азапта өлуі.
Суреттеу тәсілдері: Баяндау
Сұлушаш: Қытымыр заманның құрбандары.
№: Идеясы
Компози-циялық элементтер: Тарих шындығымен махаббат шындығын еркін меңгеріп жырлаған ақын шығармасында әлеуметтік теңсіздіктің жастардың бас бостандығына бөгет болуы.

Мәтіннен Алтайдың монологын оқытқызу.

Бекіту . Олар өмір сүрген қатал замандағы таудағы биік тас кедергі - әлеуметтік теңсіздік тұрған шақта Алтай сияқты жастар арман-тілекке жетуі мүмкін де емес екенін, жазушы айқын ашып көрсеткен. «Сұлушаш» поэмасының тілі де көркем, оқиғасы да жаныңды елжіретіп, сай-сүйегіңді сырқырата отырып, оқиға жүйелі құрылған.

М. Базарбаевтың сөзімен қорытындылау. « Сұлушаш поэмасы нағыз реалистік шығарма. Оның қаһармандары - ойдан жасалған, қиялдан шыққан, жансыз, қансыз суреттер емес, өмірдің қайнар бұлағынан алынған таза жанды, ыстық қанды еңбек адамдары ».

Үйге тапсырма:

1. Поэмадағы әдет-ғұрып, халық психологиясының көрінісін сипаттап жазып келу

2. Поэманың тіл көркемдігіне байланысты көркемдегіш сөздерді табу.

№42 мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Құрманғалина Миргүл Ахметбекқызы

Семей қаласы


Ұқсас жұмыстар
«сұлушаш» туындысы – шоқтығы биік шығарма
Абай "ескендір" поэмасы. жоспар
Абай өлеңдерінің тілі және қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы
Соғыстан қайтқан солдаттар
Абайдың поэмалары. «ескендір» поэмасын талдау
Сәбит Мұқанов Сұлушаш поэмасы
Күйші әдебиеті
«қамбар батыр» жыры мәні терең көркем жыр
ӘЗІМ ӘҢГІМЕСІ
Сәбит Мұқановтың Есіл бойында әңгімесін талдау
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz