Қос сөз

Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданы

«Аршаты орта мектебі» КММ

Пән мұғалімі: Китапбаева Жанна Токтагановна

Қазақ тілі. 6- сынып 8. 10. 2012жыл

І. Сабақтың тақырыбы: Грамматикалық: «Қос сөздер. Қайталама қос сөздер»

Лексикалық: «Қазақтың ұлттық ойындары»

ІІ. Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: оқушыларға қос сөздер, оның ішіндегі қайталама қос сөздердің жасалу жолдары мен ерекшеліктерін жетік меңгерту, қазақтың ұлттық ойын түрлерімен таныстыру

Дамытушылық : оқушылардың күрделі сөздер туралы алған білімдерін, есте сақтау, көру жадыларын және шығармашылық қабілеттерін дамыту, ізденушілік, шапшаң ойлаушылық қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: оқушыларды сыйластыққа, ұлттық құндылықтарды құрметтеуге, Ұлттық нышандарды дәріптеуге тәрбиелеу, бірін-бірі бағалай білуге үйрету. .

ІІІ Сабақтың көрнекіліктері: слайдтар, бәйтерек, қима қағаздар, ақтық.

ІҮ Сабақтың түрі: ойын сабақ, жаңа сабақты меңгерту

Ү Сабақтың әдістері: деңгейлеп оқыту, семантикалық картамен жұмыс, оқулықпен жұмыс, шығармашылықпен айналысу.

ҮІ Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру:оқушыларды түгендеу, сабақтың өту барысымен таныстыру. Топ басшыларының ізгі ниеттерін айтқызу.
Үй тапсырмасы: «Аударыспақ» ойыны

1. Дара сөз, күрделі сөз деген не?

2. Сөздер құрамы жағынан нешеге бөлінеді?

3. Күрделі сөздерді ата.

4. Біріккен сөздер деген не?

5. Кіріккен сөз дегеніміз не?

6. Аң - құс, жәндік, өсімдік атауларына мысалдар келтір:

7. Географиялық атауларға мысалдар келтір.

8. Кісі аттарына мысалдар келтір.

9. Дене мүшелері атауларына мысалдар келтір.

10. Ойын атауларына мысалдар келтір.

11. Ән-күй, өлең аттарына мысалдар келтір.

12. Мезгіл атауларына мысал келтір.

13. Қоғамдық өмірге тұрмысқа байланысты атаулар.

14. Белгісіздік, болымсыздық мәндегі атаулар

2. Үй тапсырмасын қорытындылау: «Ақсүйек» ойыны. Семантикалық карта:

№

Мысалдар

Қысқарған сөз

Біріккен сөз

Қос сөз

Тіркескен сөз

№: 1

Мысалдар: Бүгін

Қысқарған сөз:

Біріккен сөз: +

Қос сөз:

Тіркескен сөз:

№: 2

Мысалдар: БҰҰ

Қысқарған сөз: +

Біріккен сөз:

Қос сөз:

Тіркескен сөз:

№: 3

Мысалдар: Қара көк

Қысқарған сөз:

Біріккен сөз:

Қос сөз:

Тіркескен сөз: +

№: 4

Мысалдар: Әке-шеше

Қысқарған сөз:

Біріккен сөз:

Қос сөз: +

Тіркескен сөз:

3. Жаңа сабақ: «Асық» ойыны:

Ережені оқытып, тақтада түсіндірту

Сөздердің қосарланып немесе қайталанып

айтылуынан жасалған сөздер қос сөздер деп аталады.

Қос сөздің түрлерін түсіндірту:

Сөздердің қосарланып немесе қайталанып

айтылуынан жасалған сөздер қос сөздер деп аталады.

Жасалу жолдары:

Көре - көре көсем боласың,

Сөйлей - сөйлей шешен боласың

1. Түбірдің түгелдей қайталануы арқылы жасалады.

Анасы мен баласы жүзбе-жүз көрісті

2. Бір сыңары қосымшалы, бір сыңары

қосымшасыз бір түбірдің қайталануы

Барар -бармасымды Құртқа біледі.

3. Бір түбірдің әр түрлі қосымша жалғанып

қайталануы арқылы жасалады.

Апасы үйге ет-мет, шай-пай сияқты азықтарды ала келіпті.

4. Екінші сыңары бірінші сыңарына еліктеу

мәнінде жұмсалуы арқылы жасалады .

Түнге қарай ауа райы бұзыла бастады, артынша найзағай жарқ-жұрқ етіп

Үрейді ұшырды.

5. Еліктеуіш сөздің екінші сыңары кейбір дыбыстық

өзгерістерге ұшырап жасалуы.

Алма бағында қып-қызыл алмалар үлбіреп пісіп тұр.

6. Түбір сөздің алдынан күшейткіш буын қосылып айтылуы

Жаттығу жұмыстарын орындау: «Алтыбақан» ойыны

88-жаттығу

Берілген сөздерден сөйлем құрап, қос сөздердің қалай жасалғанын айт.

Дүркін-дүркін, қолма-қол, көзбе-көз, жалт-жұлт, өзінен-өзі, қараптан-қарап, жымың-жымың, қараң-қараң, мөлт-мөлт, тарс-тарс.

Айтыс

89-жаттығу

Суретке қарап, әңгіме құра

«Тақия тастамақ» ойыны:

Бір оқушы қос сөздің бір сыңарын айтады, екіншісі жалғасын тауып, қалай жасалғанын айту керек.

«Соқыртеке» тақтадан көрген сөздерді қайталап айту:

Алыс-жақын, үп- үлкен, түйе-мүйе, аузы-аузына, ат-мат, алпамсадай-алпамсадай, Екібастұз, Катонқарағай, сары май, имек-имек, барар-бармасымды, үйдей-үйдей, ата-ана.

«Палуандар күресі» деңгейлік тапсырмаларды орындау:

Қызыл- сөйлем мүшесіне талдау

Сары- дыбыстық талдау жасау

Көк- түбір мен қосымшасын ажырату

ҮІІ Жаңа сабақты қорытындылау: «Саялы бәйтерек аясында»

Қос сөз дегеніміз не?

Қос сөздер нешеге бөлінеді

Қайталама қос сөз деген не?

«Тау-тау» қалай жасалған?

«жүзбе-жүз» қалай жасалған?

«Орынды -орынсыз» қалай жасалған?

«Ет-мет» қалай жасалған?