Мемлекеттің функциялары

Тақырыбы: Мемлекет: функциялары, құрылымы
мен басқарылуы.
Мақсаттары:

Мемлекеттің атқаратын функцияларын айқындау; оқушыларды мемлекетті
басқарудың заңды және өзге формаларымен таныстыру;мемлекеттік құрылулардың
түрлерін ажырату; Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару формасы
туралы ой қозғап отырып, қоғамның дамуының келешегіне ой жүгірту;
демократизмге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Өткізілу әдісі: Интерактивті тақтамен тірек-сызба арқылы түсіндіру,
деңгейлік сұрақтар арқылы жаңа тақырыпты бекіту.

Жоспары:

1. Мемлекеттің функциялары.

2. Мемлекетті басқару формалары.

3. Мемлекеттік құрылудың әртүрлілігі.

Көрнекілігі: Тірек-сызбалар, слайд, суреттер.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру.

II.Жаңа сабақ.

Сабақты бастамас бұрын оқушылардан мемлекет туралы не білетіні
сұралады, тарих пәнімен байланыстырып мемлекеттің түрлері және пайда болу
себептері анықталады.

| Білемін. | Білгім келеді. | Білдім. |
| | | |
| | | |
| | | |

Сабақ тірек-сызбалар негізінде түсіндіріледі.

Билік басына келу жолдары:

Тарихи сынақхат.

Қазақстан ... республика.1933 жылы Германияда фашистік … орнатылды.
17 ғасырда Ресейде ... монархия билігі күшейді. Францияда

революциядан кейін король билігі … шектелді.

Кілт сөздері: президенттік, диктатура, абсолюттік, конституция.

Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары:

I деңгейлік сұрақтар.

1. Мемлекеттің үш функциясы?

2. Билікке келу жолдары?

3. Мемлекеттің басқару формалары?

4. Монархияның екі түрі?

5. Абсолюттік монархия дегеніміз не?

6. Конституциялық монархия дегеніміз не?

7. Республикалық басқарудың екі түрі?

8. Диктатура дегеніміз не?

9. Мемлекеттің құрылуының түрлері?

II деңгейлік сұрақтар.

1. Абсолюттік монархияның конституциялық монархиядан айырмашылығы неде?

2. Президенттік республика мен парламенттік республика формалары
арасындағы ұқсастықтар мен ұстанымды айырмаларды атаңдар?

3. Тоталитаризмнің авторитаризмнен айырмашылығы неде?

III деңгейлік сұрақтар.

1. Тарих пәнімен байланыстырып буржуазиялық революцияға дейін
монархиялық атап өтіңдер?

2. Ең бірінші рет парламенттік республика қай елде, қандай
тарихи оқиғадан кейін орнатылды?

3. Фашистік диктатура қашан, қандай елдерде орнатылды,
көсемдері-кімдер?

Қорытындылау. «Білемін, білгім келеді, білдім» тапсырмасының соңғы бөлігі
толтырылады.

Үй тапсырмасы.

Бағалау.

-----------------------
Абсолюттік

Конституциялық

Президенттік

Парламенттік

Басқару формалары

Диктатура

Республика

Монархия

(res-іс, publicus-қоғамдық, жалпыхалықтық. Жоғарғы мемлекеттік
билікоргандары сайлау арқылы тағайындалады.

Саяси партиялар үлкен рөл атқарады.
Үкімет парламентке есеп береді.
Парламент заңдарды ұсынады және оларды қабылдайды.
Парламент жетекші рөл атқарады.
Премьер-министр де парламенттің қарауына заңдар ұсынады.
Мысалы: Италия, Германия.

Президент-мемлекет басшысы.
Президентті парламент емес халық сайлайды.
Президент Үкімет мүшелерін тағайындайды және қызметтен босатады.
Президент-Республика Қарулы Қүштерінің Бас Қолбасшысы.
Президенттің ерекше вето құқығы бар.

(грек. monarchia – өзі билейді)

Монархия деп мұраланған тақ иесінің (монархтың) ешқандай заңдармен
шектеусіз, өз қалауынша дара билік жүргізуін айтамыз.

Мысалы: Россия - XVI-XIX ғ

Франция – XVI-XVIII ғ

Англия – XV-XVII ғ

Түркі монғол мемлекетіндегі Шыңғыс хан ұрпақтарының
шексіз билігі.

Монарх билігі конституциямен және парламентпен шнктеледі.

Мысалы: Кәзіргі жағдайдағы Жапонияда – императордың болуы.

Англияда – коралеваның болуы.