Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Оңтүстік Қазақстан облысы Төлеби ауданы

Қазақстан жалпы орта мектеп мемлекеттік мекемесі

Химиядан «Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару» қолданбалы курсы
бойынша 10 сыныпқа арналған оқу-әдістемелік күнтізбелік жоспар

Химия пәнінің мұғалімі-Амирханов Шынықұл

2011 жыл

Химиядан «Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару» қолданбалы курсын
оқытуға түсінік хат

Химия курсының теориялық материалын сәтті игертудің тиімді жолдарының
біріне химиядағы типтік есептерді шығару дағдыларын қалыптастыру мен
меңгерту жатады. Болашақта химия және биология мамандықтарына даярлайтын
ЖОО-на түсем деушілерге, әртүрлі типтегі химиялық есептерді шығару
әдістемесін игерудің пайдасы орасан. Тиісті мамандықтар бойынша ЖОО-на
түсем деуші абитуриенттерге және студенттерге типтік есептерді көптеп
шығарту қолға алынуда.
Күрделі есептерді шығаруда химияның теориялық курсын жақсы білу
жеткіліксіз, егер де есеп шығару дағдылары қалыптаспаса.Өкінішке орай,
мектептегі химия курсын оқытуда есептер шығаруға тиісті деңгейде сағаттар
бөлінбеген.Жалпы алғанда, есептерді шығарудың өзіндік реті, шығару
әдістемесі болады.Сондықтан да, қиындық деңгейлері қарапайым типтік
есептерді шығаруды меңгерту арқылы, қиындық деңгейлері күрделі типтік
есептерді шығару дағдыларын қалыптастыру қажет.
Төмендегі ұсынылып отырған курс 9 тараудан тұрады. Аптасына 1 сағат,
жылына 34 сағат.

1-тарау (4 сағат) Моль. Мольдік масса. Мольдік көлем. Заттың эквиваленттік
массасы ұғымдарына есептеулер;

2-тарау (4 сағат) Химиялық теңдеулер бойынша есептеулер;

3-тарау (4 сағат) Әрекеттесуші заттардың артық-кем алынғанын анықтауға
есептеулер;

4-тарау (4 сағат) Күрделі заттардың элементтік құрамын анықтау мен заттың
формуласын табуға есептеулер;

5-тарау (4 сағат) Қоспаларға арналған есептеулер;

6-тарау (2 сағат) Құрамында қоспасы бар заттар қатысуына байланысты
есептеулер;

7-тарау (4 сағат) Химиялық реакциялардағы өнім шығымын анықтауға
есептеулер;

8-тарау (6 сағат) Ерітінділердің сапалық құрамдарын анықтауға есептеулер;

9-тарау (2 сағат) Курс материалдарын жинақтап қорытындылау

|№ |Сабақтың тақырыбы |Сағат |Оқушыларда қалыптасатын дағдылар |
| | |саны | |
|1-тарау.Моль, мольдік масса, мольдік көлем ұғымдарына есептеулер |
|(4 сағат) |
|1-2 |Зат массасы бойынша моль |2 |Ұғымдар арасындағы |
| |санын,бөлшектер санын, | |байланыстылықтарды пайдалана отырып|
| |моль саны бойынша зат | |есептеулер жүргізе білу |
| |массасын, көлем бойынша | | |
| |моль санын, бөлшектер | | |
| |санын және массасын | | |
| |табуға есептеулер | | |
|3-4 |Заттың эквивалентін, |2 |Жай және күрделі заттардың |
| |эквиваленттік массасын | |эквиваленттерін, эквиваленттік |
| |табуға есептеулер | |массаларын және реакция теңдеулері |
| | | |бойынша заттардың эквиваленттік |
| | | |массаларын табуға есептеулер |
| | | |жүргізе білу |
|2-тарау. Химиялық теңдеулер бойынша есептеулер (4 сағат) |
|1(5) |Әрекеттесуші зат мөлшері |1 |Реакция теңдеулері бойынша |
| |бойынша түзілген | |қарапайым есептеулерді жүргізе |
| |өнімдердің зат | |білу |
| |мөлшерлерін, массаларын | | |
| |табуға есептеулер | | |
|2-3 |Тізбек бойынша бастапқы |2 |Тізбектегі әрбір реакция |
|(6-7)|заттың массасы негізінде | |нәтижесінде түзілген өнімнің |
| |соңғы өнімнің массасын | |массасын табуға есептеулер жүргізе |
| |табуға есептеулер | |білу |
|4 (8)|Әрекеттесуші заттардың |1 |Реакцияға түсуші заттардың |
| |эквимолярлы массаларын | |бір-бірімен қалдықсыз әрекеттесе |
| |табуға есептеулер | |алатын мөлшерлерін табуға |
| | | |есептеулер жүргізе білу |
|3-тарау.Әрекеттесуші заттардың артық-кем алынғанын анықтауға есептеулер (4|
|сағат) |
|1(9) |Әрекеттесуші заттардың |1 |Есептеулер жүргізу арқылы аз |
| |массалары бойынша толық | |алынған затты анықтай білу |
| |реакцияға түсетінін | | |
| |анықтауға есептеулер | | |
|2 |Қышқыл тұз түзе жүретін |1 |Бейтараптану реакциясы бойынша |
|(10) |реакция теңдеулері | |қышқыл тұз түзілуге қажетті |
| |бойынша есептеулер | |реагенттердің массаларын, зат |
| | | |мөлшерлерін есептеулер жүргізу |
| | | |арқылы анықтай білу |
|3(11)|Орта тұз түзе жүретін |1 |Бейтараптану реакциясы бойынша |
| |реакция теңдеулері | |қышқыл тұз түзілуге қажетті |
| |бойынша есептеулер | |реагенттердің массаларын, зат |
| | | |мөлшерлерін есептеулер жүргізу |
| | | |арқылы анықтай білу |
|4(12)|Массалық үлестері мен |1 |Толықтай реакцияға түсетін заттың |
| |ерітінді массалары | |массасын, түзілген өнім массасын |
| |белгілі ерітінділер | |есептей білу |
| |арасындағы реакция | | |
| |теңдеулері бойынша | | |
| |есептеулер | | |
|4-тарау.Күрделі заттардың элементтік құрамын анықтау мен заттың формуласын|
|табуға есептеулер (4 сағат) |
|1(13)|Күрделі заттардағы |1 |Элемент атомдарының массасы бойынша|
| |элемент атомдарының | |пайыздық үлестерін және керісінше |
| |массалық үлестерін және | |формуласын табуға есептеулер |
| |массалық үлестері | |жүргізе білу |
| |бойынша заттың | | |
| |формуласын табуға | | |
| |есептеулер | | |
|2(14)|Заттардың қарапайым және|1 |Заттың салыстырмалы тығыздығы мен |
| |молекулалық формулаларын| |ондағы элемент атомдарының массалық|
| |табуға есептеулер | |үлестері бойынша қарапайым және |
| | | |молекулалық формулаларын табуға |
| | | |есептеулер жүргізе білу |
|3-4 |Жану өнімдері бойынша |2 |Жану өнімдері бойынша заттың |
|(15-1|есептеулер | |молекулалық формуласын табуға |
|6) | | |есептеулер жүргізе білу |
|5-тарау.Қоспаларға арналған есептеулер (4 сағат) |
|1(17)|Бастапқы қоспадағы |1 |Математикалық теңдеулер жүйесін |
| |компоненттердің | |құру арқылы шешуді білу |
| |массаларын, массалық | | |
| |үлестерін түзілген | | |
| |газдың көлемі бойынша | | |
| |есептеулер | | |
|2(18)|Түзілген газ көлемі |1 |Математикалық теңдеулер жүйесін |
| |бойынша бастапқы | |құру арқылы шешуді білу |
| |қоспадағы | | |
| |компоненттердің мольдік | | |
| |қатынастарын табуға | | |
| |есептеулер | | |
|3(19)|Берілген реагентпен |1 |Қопадағы реакцияға түсетін |
| |таңдамалы әрекеттесетін | |компонент бойынша есептеулер |
| |қоспа құрамын анықтауға | |жүргізуді білу |
| |есептеулер | | |
|4(20)|Массасы белгісіз қоспа |1 |Түзілген өнімдер бойынша есептеулер|
| |құрамын анықтауға | |жүргізе білу |
| |есептеулер | | |
|6-тарау. Құрамында қоспасы бар заттар қатысуына байланысты есептеулер |
|(2 сағат) |
|1-2 |Қоспадағы |2 |Берілген реакция өнімі бойынша |
|(21-2|компоненттердің массалық| |бастапқы қоспадағы компоненттердің |
|2) |үлестерін және | |массаларын, массалық үлестерін |
| |массаларын табуға | |анықтауға есептеулер жүргізе білу |
| |есептеулер | | |
|7-тарау. Химиялық реакциялардағы өнім шығымын анықтауға есептеулер |
|(4 сағат) |
|1(23)|Түзілген өнімнің массасы|1 |Өнімнің белгілі массасы және |
| |және практикалық шығымы | |практикалық шығымы негізінде |
| |бойынша әрекеттесуші | |реагенттердің массаларын, |
| |заттардың массаларын, | |көлемдерін есептей білу |
| |көлемдерін анықтауға | | |
| |есептеулер | | |
|2(24)|Газ қоспасындағы |1 |Өнімнің шығымы бойынша газ |
| |компоненттердің көлемдік| |қоспасындағы компоненттердің |
| |үлестерін табуға | |көлемдік үлестерін есептей білу |
| |есептеулер | | |
|3-4 |Реакция өнімдерінің |2 |Өнімнің массасы бойынша оның |
|(25-2|шығымын есептеу | |практикалық шығымын есептей білу |
|6) | | |және керісінше |
|8-тарау. Ерітінділердің сапалық құрамдарын анықтауға есептеулер (6 сағат) |
|1(27)|Ерітінді көлемі, |1 |Ұғымдар арасындағы |
| |тығыздығы, еріген заттың| |байланыстылықтарды пайдалана отырып|
| |массалық үлесі бойынша | |есептеулер жүргізе білу |
| |есептеулер | | |
|2(28)|Ерітінділерді сұйылтуға |1 |Әртүрлі концентрациялы |
| |есептеулер | |ерітінділерді алудың есептеу |
| | | |жолдарын білу |
|3(29)|Ерітінділердің |1 |Әртүрлі концентрациялы |
| |концентрацияларын | |ерітінділерді алудың есептеу |
| |арттыруға есептеулер | |жолдарын білу |
|4(30)|Молярлық концентрацияға |1 |Әртүрлі концентрациялы |
| |есептеулер | |ерітінділерді алудың есептеу |
| | | |жолдарын білу |
|5(31)|Нормалдық концентрацияға|1 |Концентрацияның бір түрінен басқа |
| |есептеулер | |түріне ауысуға есептеулер жүргізе |
| | | |білу |
|6(32)|Ерітінділердегі жүретін |1 |Реакция теңдеулері бойынша әртүрлі |
| |реакция теңдеулеру | |типтік есептерді шығара білу |
| |бойынша есептеулер | | |
|9-тарау. Курс материалдарын жинақтап қорытындылау (2 сағат) |
|1-2 |Курс материалдарын |2 |Оқушылардың алған дағдыларын |
|(33-3|жинақтап қорытындылау | |қорытындылау |
|4) | | | |

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.Беляева И.И., Сутягина Е.И., Шелепина И.А. «Задачи и упражнения по общей
и неорганической химий». Москва «Просвещение» 1989 ж.

2.КузьменкоН.Е:, Еремин В.В. «2500 задач по химии с решениями». Москва
«Оникс 21 век», «Мир и образование» 2002 ж.

3.Врублевский А.И. «1000 задач по химии с цепочками превращений и
контрольными тестами» Минск ООО «Юнипресс» 2003 ж.

4.Момынов Ө. «Органикалық химиядан шығарылған есептер жинағы» Шымкент, 2006
ж.