Орыс тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі

Аты – жөні: Қазанбай Ғалия Тілектесқызы.
Туған жылы: 10 маусым 1971 жыл.
Бітірген оқу орны: Қорқыт атындағы институт.
Кәсіби білімі: Жоғары
Қызметі: Орыс тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі.
Санаты: І санатты.
Еңбек стажы:19 жыл.
Үй телефоны:8 7243 82 82 37
Ұяля телефон:87028716013
Еңбек стажым биыл 19 жыл.
Мекен –жайы : Қызылорда обл. ,Қазалы ауд., Бекарыстан би ауылы
Жұмыс орны : №24қазақ орта мектебі
Mail: galia-kazanbai_71@mail.ru
Марапатталуы: Еңбек стажым биыл 19 жыл.
2001 жылдан бастап бірінші санатты мұғаліммін. 2008 оқу жылы Аудандық
аттестаттаудан қайта өтіп 1санатымды қайта қорғап шықтым.
Осы жылдары мынадай жұмыстар атқардым:
1992 жылдан бері аудандағы пәндік сайыстарға қатысып келемін.
1995-96 оқу жылы "Жыл сынып жетекшісі -96" байқауына қатысып ІІ орын
және Жастар одағының "Жігерлі жас " Диплмымен марапатталдым
1998-1999 оқу жылында сынып жетекші ретінде 5 үздік куәлік игерін:
Қалиева И ,Дәкібаева Г, Қадырова Б,Әйімбетова Г, Тілеубаева Р
бітірттім.
2000 – 2001 оқу жылында 2 үздік аттестат иегерін Қалиева И,
Дәкібаева Г бітірттім.
1997-98 оқу жылы "Жыл мұғалімі-98" байқауына катысып Білім бөлімінің
"Алғыс хатымен " марапатталдым
1998-99 оқу жылында аймақтық мұғалімдер сайысының қортындысы
бойынша аудандық пәндік сайысқа қатысып № 204 мектептің 10
сыныбына үлгілі сабақ бердім..
1998-1999 оқу жылы Аудандық «Жыл мұғалімі -99 ж. » сайысына қатысы І
орын жеңіп алып, Ауд. Білім бөлімінің «Құрмет
грамотасыен»марапатталдым.
"Жеңімпаз мұғалімдер" қорытынды байқауына жолдама алып Білім бөлімінің
меңгерушісі Қожақметовтың қабылдауында болып мараптталдым.
«Наурыз шапағаты -98» байқауының лауреаты «Дипломы»
«Наурыз шапағаты -2000» байқауының лауреаты «Дипломы»
«Новатор–ұстаз-2004ж.» I орын «Құрмет грамотасы»
2001 жылы Ауд. Олимпиадада орыс тілі пәні бойынша оқушым Саниязова Е. II
орын иеленіп II дәрежелі «Дипломмен»мараппатталды
2003 оқу жылы "Мектеп оқушыларының ғылым негіздері "бойынша аудандық
олимпиадада орыс тілі бойынша 11 сынып оқ. Алғазиева Г. III орын III
дәрежелі «Дипломмен»мараппатталды
2007-2008 оқу жылында оқушыларым Көзімаева А, Қарасаева А,
Жұмағали А (8кл) «Ақ бота» интеллектуалдық марафонына қатысып ,III
орын иеленд! «Дарын» орталығының «Дипломымен» марапатталды.
2007 жылы \сынып жетекші ретінде\ Республикалық «Қызыл крест және жарты ай»
қоғамының ұйымдастыруымен «Қайырымдылық- адамның асыл қасиеті» атты
шығарма жазу байқауынан оқушым Сыдықова А. - I орын жеңіп алды-,
Республикалық I дәреджелі «Дипломмен »марапатталды
2007 жылы « Қазақстан мектебіндегі орыс тілі» және «Қазақ мектебіндегі
орыс тілі»
Республикалық басылымдарына "Списыванис в системе освоения орфографии"
атты мақалаларым . № 4 2007 ж "Орыс тлі казақ мектебінде " журналында
«Оқушы сауаттылығын арттыру» атты мақалаларым жариаланды.
2002 және-2007 жылдары аудандық пәндік олимпиаданың қазылар
алқасының мүшесімін.
1999-2011 жылдары орыс тілі және шетел тілдері пәні бірлестктерінің
жетекшісі болып келемін.
1994– 2001,2007-2011 жылдары аралығында сынып жетекшісі болдым
2004-2005 оқу жылы мектепішілік "ДАРЫН" танымдылык орталығының басшысы
болып іс -шараларымыз басылымдарда жариаланып нәтижелі болды.
2010- 2011 оқу жылының МАБ қорытындысы бойынша 68 оқушыдан 30 оқушы 25-
29 балл алып "5" бағасын, 36 оқушы 16-24 балл жинап "4 " бағасын, 98%
"4 пен 5" алып жоғары нәтиже көрсетті. ҰБТ – да оқушыларым жақсы
көрсеткіштерге жетіп жүр
2008 оқу жылы Аудандық аттестаттаудан қайта өтіп 1санатымды қайта қорғап
шықтым.
2008 жылы Ауд. Олимпиадада 10 сынып оқушысы Сәдірова А. II орын
иеленіп иеленіп II дәрежелі «Дипломмен»мараппатталды
2010жылы-«Жеңісті жақындатқан жырлар» тақырыбында «Ұлы Жеңіске 65жыл»
атты Аудандық ақындар және жазба ақындар мүшайрасында "Жұлдыз болған
жауынгерлер хаһында " атты өлеңіммен «Шығармашыл ақын-2010 жыл»
номинация бойынша Аудан әкімінің «Дипломымен» марапатталдым
2011 жылы Республикалық №4 «Қазақстсан мектебіндегі орыс әдебиеті» ғылыми-
әдістемелік журналға «Реализация интегрированного подхода при изучении
литературы»
2011 жылы Республикалық «Классный руководитель-сынып жетекші» журналының
№2«Жарқыра ,көгілдір от!» атты мақалаласы,
2011 жылы Республикалық «Классный руководитель-сынып жетекші» журналының
№4
«Жалында, Азиада алауы!,» атты мақалалары жарық көрді.
2011 жылы Республикалық ғылыми-әдістемелік «Мұғалім- KZ» журналының №5
«Интеллектуалдық тестілеу түрлері» атты мақалам жариаланды
2012жылы Республикалық «Классный руководитель-сынып жетекші» журналының №2
«Балапан боп келіп ем алтын ұяға,қыран болып ұшып барам қияға!,» атты
мақалалам жариаланды

2011жылы Аудандық «Ең үздік жыл мұғалімі-2011» байқауына қатысып «Бас
жүлде» жеңіп алдып,Ауд.білім бөлімінің» «Мақтау қағазымен»
2011жылы Облыстық «Ең үздік орыс тілі мұғалімі-2011» байқауына жолдама ұтып
алып, Облыстып білім беру қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және қайта
даярлау институтының «Шығармашыл ұстаз» номинациясыменОбл.ИПК«Дипломымен
»марапатталдым
2011 жылдың наурыз айында Тәуелсіздіктің 20жылдығы қарсаңында өткізілген
«Тәжірибе алаңы-2011» шығармашылықпен жұмыс жасайтын мұғалімдердің іс-
шарасында «Оқу-әдістемелік кешен» байқауынан I орын иеленіп Ауд.Білім
бөлімінің «Мақтау қағазымен»,
Обл.ИПК «Мақтау қағазы»,
Аудандық білім бөімінің «Алғыс хатымен» марапатталып,Облыстық«Тәжірибе
алаңы-2011»сайысына жолдама алды.
2011 жылдың қазан айында «Тәуелсіздіктің 20жылдығына- 20 үздік ұстаз» атты
Аудандық
және Облыстық байқаулар жеңімпаздарын ұлықтау шеруіне қатысып «Ең үздік
мұғалім-2011» ЛЕНТАсын тағу мәртебесіне ие болдым
2011 жылдың қараша айындаҚазалы ауднаы ұздік мұғалімдерінен жасақталған
«Айсер» командасының құрамында Ақсу-Жабағлы жипажайында өткен
Облыстық«Тәжірибе алаңы-2011»қатысып командалық I орын жеңіп алдық,
белсенілігім үшін Обл.ИПК «Алғыс хатымен »марапатталдым
2011 жылдың 16желтоқсанында Қ.Р.Тәуелсіздігінің 20 жылдық мерей тойы
қарсаңында «Бір ұжым арқылы елдің бірлігі мен тірлігіне күш-жігерін қосқаны
үшін» номинациясымен «Жылдың үздік мұғалімі-2011 » Ауыл әкімінің
«Дипломыиен» марапатталдым.
2011жылдың желтоқсан айында Тәуелсіздіктің 20жылдығы мерейтойы қарсаңында
өткізілген Республикалық Ғылыми-практикалық конференциясына қатысып
«Традиции античного романа в романе Ф.М.Достоевского «Идиот» » атты еңбегім
«Қазақстан Республикасындағы білім мен ғылым интеграциясы:проблеммалары мен
болашағы» атты жинаққа еніп Республикалыққ конференциясының
«Дипломымен»марапатталдым
2012 жылы Республикалық «Педагогика саласында ҚР 2011-2020 жылға арналған
білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асырудың жаңа
мүмкіндіктері және басымдықтары»атты Ғылыми-тәжірибелік конференциясының
жинақ кітабына «Воспитание патриотизма у учащихся на уроках русской
литеретуры»атты жұмысы енді,және орыс тілі бойыеша жетекшілік еткен 9
сынып оқушысы Жаулыыбай Жұлдызайдың осы конференцияға ұсынылған ізденіс
жұмысы IДәрежелі «Дипломмен»мараппатталды
2012 жылы ДАРЫН Республикалық ғылым-практикалық орталығының ұйымдастыруымен
орыс тілі пән мұғалімдери арасында өткен I Республикалық дистанционды
интернет олимпиадаға қатысып СЕРТИФИКАТЫН алдым
2012 жылы КИО Республикалық ғылым-практикалық орталығының ұйымдастыруымен
орыс әдебиети пәнінен өткен I Республикалық дистанционды интернет
олимпиадаға оқушыларым қасысып СЕРТИФИКАТ алды,және 10 сынып окушысы
Арынғазы Айгерим аудан көлеминдеги «қ үздік оқушы қатарына енди
2012 жылы орыс тілінен өткен VIII Халқаралық «URFUDU»атты
дистанционды олимпиадаға 10 сынып оқушысы Кенжебай Сандуғаш қатысып
Жоғары лигаға өткені үшін
I дәрежелі«Дипломымен»марапатталды
2012 жылы орыс тілінен өтке«URFUDU»VIII Халқаралық дистанционнды
олимпиаданың финалистін дайындаған ұстаз ретинде«URFUDU» Халқаралық білім
ұйымының I дәрежелі «Грамотасымен»мараппатталды

2012 жылы Аудандық білім бөлімінің бастауымен №24 мектепте «Интерактивти
тактаны орыс тілі сабағында тиымды пайдалану жолдары» атты семинарды жоғары
денгейде өтуіне атсалысып, семинар «өте жақсы» деп бағалануынаүлес қосты
Отбасылымын,үлкен шаңырак иесі -жолдасым, үш ұл, бір қыз тәрбиелеудемін
,үлкенім Қызылорда қаласындағы "Болашақ" университетінің Экономика
факультетінің "Көлікті пайдалану және жүк қозғалысын ұйымдастыру мен
басқару" бөлімінің бакалавр-студенті.
.
Қызығушылығы:Шығармашылықпен айналысамын,өлең шығару,аударма жасау,
Орыс қазақ тілдеринде еркін сөйлеймін,ағылшынша –сөздикпен

Аударма- халықпен халықты,тілмен тілді,әдебиетпен әдебиетті қауыштырушы
дәнекер
Аударма-өмір танытатын, білім тарататын,тәрбие беретінқұрал ғана
емес,ол сонымен қатар ұлтар арасындағы экономикалық,
әлеуметтік,рухани,ғылыми қарым-қатынастың тәрбие –тағылым алмасудың
үлгісі.Бүгінгі күні халықтардың өзара достық қарым-қатынасында,олардың бір
біріне етіне жақынждасуында аударма шығармалардың орны ерекше .
Аударма-бір тілдегі ойды (ауызша,жазбаша) екінші тілге беру Қарым-
қатынастың құралы ретінде әр түрлі тіл пайда болғанда,бір тілде
сөйлейтіндердің екінші тілде сөйлейтіндермен түсінісу, сөйлесу
қажеттілігінен туған, тіпте оның шығуын ғалымдардың пайымдауынша адамзат
қауымының алғашқы даму дәуірімен ,яғни тілдің шығуымен байланыстырады.
Аударманың бірнеше түрі бар :
1.Ауызша аудару. Әр түрлі сөйленген сөздер,баяндамалар ізбе-із ауызша
аударылады,шетелдерден келген ресми өкілдермен,қонақтардың пікір алмасуына
аудармашылар көмектеседі.Революциядан бұрын қазақ жерінде орыс ұлықтарының
алдында жүретін аудармашылар-тілмаштар болған.
2.Жазбаша аударма. Барлық хат-хабар,ресми құжаттар,ғылыми және
көркем шығармалар жазба түрінде аударылады.Түп нұсқаның түрі мен мәтініне
қарай аударманың да қолданылатын әр алуан амал-тәсілдері бар. Мысалы ресми
документтерді аударғанда түп нұсқаны қаз қалпанда бұлжытпай толық жеткізу
көзделсе,ғылыми және техникалық шығармаларды аударғанда , белгілі пәндердің
терминологиялық ұғымдарын дұрыс беру көзделеді.Осыны ескемегендіктің
салдары депутаттардың заң шығару барысында көп кесірін тигізіп жүр. Заңның
дұрыс аударылмауы көптеген қиындықтар туғызады.
Ал көркем шығармаларды аударғанда бірінші кезектетүп нұсқаның
қөркемдік- эстетикалық әсерін беру міндетті тұрады.
3.Қомпьютерлік (машинамен ) аудару. Алдын ала жасалған программа
бойынша кибернетикалық әдіспен сөзбе-сөз аударып, түп-нұсқа туралы түсінік
беру.
Қазіргі кезде аударманың қолданылмайтын саласы жоқ:мағлұматтар
алмасудың және көпке таратудың, интернет жүйесіне қосылып ақпараттар
алудың бірден- бір жолы-
аударма жасау.
Мәдени және рухани табыстарды ортақтастыруда , халықтардың өз ара
қарым қатынасын ұлғайтуда аударма нағыз жалғастырушы күш болып табылып
отыр.
Бір кезде орыстың ұлы сыншысы В.Г. Белинский : «Орыс тіліне
аударылған шығарма орыс әдебиетінің түындысы...» деген болатын.Аударма
қызметінің ең басты мақсаты Белинский айтпақшы, халықтардың бір бірімен
танысып, өзара идеялар алмасуы, соған орай, әдебиеттердің гүденіп өсуі,
ақыл-ой өрісінің үлгілері бір халық әдебиетінің екінші халык тіліне
аударылуына негізделеді.Демек, қазақ тіліне аударылған әдеби туынды- қазақ
әдебиетінің қазынасына қосылған дұниелік,ол қазақ әдебиетінің төл
туындысымен туыстас.
Аударма-әдебиет және бір жанр емес, ол-ана тіліміздің барлық
жанрын қамтитын бел баласы, солардың ажырамас бір бөлігі.

Аударма өнері –ұлылардың ұстамы.
Қазақ тарихында аударма нұсқлары бағзы заманнан бар. Ежелгі Шығыс
әдебиетімен даналық ой пікірлерін көне мұралары («Мың бір түн», « Камиламен
Дамила» т. б.)аударма арқылы әр алуан нұсқаларда халқымызға жетіп отырған.
Шығыс данышпандарының классикалық шығармалары н аударма не назира
түрінде(желісін пайдаланып жаңа нұсқа жасау) қазақтың өз мұрасына айналған.
Ал орыс әдебиетінің қазақша аударыла бастағанына екі ғасырдай уақыт
болды.Он тоғызыншы ғасырдың соңына
таманЛ.Н.Толстойдың,И.А.Крыловтың,А.С.Пушкиннің,М.Ю.Лермонтовтың
шығармаларын қазақшаға аударудың алғашқы үлгісін Абай Құнанбаевпен Ыбырай
Алтынсарин жасады.
Аударма тіл ұстартуға,көркем ойды ұштауға,себепші болып келеді.Эпостан
эпопеяға дейін көтерілген қазақ әдебиетінің басты- басты шығармалары орыс
тіліне аударылуы,орыс тілі арқылы әдебиетіміз дүние жүзіне өріске шықты.
Орыс тіліне аудару-әлі де өте маңызды, әрі өте қиын міндеттердің бірі.
Аударудың бұл саласында көңіл жұбатарлық табыстар аз емес әрине.Атап айтсақ
М. Әуезовтың «Абай жолы»трилогиясы-үлкен талаптың
иесі атақты жазушы жазушы Леонид Соболевтің халқымыздың
тарихын,дәстүрін,әдебиетін жақсы білетінжәне қазақ ойын орыс тіліне өз
денгейінде жеткізуінің арқасындаболды.Сондай -ақ Ә.Нұрпейісовтің «Қан мен
тері»,Ж. Жабаевтің «Ленинградттық өренім!» шығармалары осының дәлелі.
Ойсыз зерсіз жасалған аударма кез келген тіпті жоғары
денгейде жазылған туындының беделін түсіріп жібереді. Оған дәлел: басқасын
айтпай- ақ,ұлы Абайды,Шәкәрімді әлемге өз керемет денгейінде(олар
Гёте,Байрон ,Пушкин т .б ұлы ақындардан еш бір кем түспейтін даралар
)жеткізе алмай отырғанымыз.Мақатаев,СейфуллинЖансүгіров,Байзақовтардың
шығармалары неліктен әлем туындыларының қтарына енбей отыр,себеі:
аудармалары сапасыз!
Қазіргі кезде мұндай жауапкершілігі мол іспен шұғылданатын
азаматтардың алдында тұрған ең басты мақсат- ол көркем аудармаға өнер деп
қарау. Мұндай қиын да күрделі іске тілді аз-маз білетін әлдекімнің қолынан
келетін іс деп білуден пайда болған,немесебір жақты лингвистикалық көркем
аударма жасау бел алғандық әсерін тигізіп отыр
Осы арада белгілі орыс жазушысы Л.С.Соболевтің мынадай сөзін айта кеткен
жөн: «Егер орыс прозаигі, драматургі немесе ақыны әдебиетін орыс тіліне
аударып отырған халыққа жанымен берілген болса,егер сол халықтың
тарихын,дәстүрін,негізгі жұмысын,салтын жақсы білсе табиғатын сүйсе,осы
халықты сезінсе, онда аударма ісінің нәтижесі де керемет болмақ»
Ал енді аудармашы таланты жоқ немесе кәсіби қабілеті нашар адам
болса,онда оның «географиямен» тілді білуінен пайда жоқ.
Ал керісінше ,аудармашы талантты,аудармашылығымен не ұлттық
топырақты,не ұлттық тілді білмесе түп нұсқаның рухына кінәрат тимей
қоймайды.
Мұндайда аудармашыға ауадай қажет үш қағиданы ескеру керек:
-Аудармашыға шығармашылық талант қажет.
-Екі тілді және халық тарихын, тұрмысын,мәдениетін білу қажет
-Аудармашы жазушының даралығын білу қажет.
Ұлы аудармашы болу үшін ұлы ақын,немесе ұлы жазушы болу шарт
емес,немесе екі тілде еркін сөйлеп еркін аудару да емес.Аударып отырған
шығарманың мазмұнын жүрегімен қабылдап,,туған тілдей жазылған тілін сезіне
білу керек.Сонда ғана аударма оқырманға аударма емес түпнұсқадай түсінікті
әрі жақын болады.

Қазақ әдебиетінің іргесін қалаушы,көркем сөздің көрнекті шебері ақын Абай
қазақтың көркем әдебиетін жаңа жолға салуда, оның өркендетіп өсіруде үлкен
үлесін қосқан кісі.
Сондықтан да ол өзіне дейінгі ақындарға ,өзіне дейінгі әдебиетке көз
салады.
Ол кезде қазақ елінде өлеңнің қадірі айтарлықтай емес еді.
Ірі тұқымнан,байлардан, билерден шыққан жастар өлеңге
әуестебейтін,өлеңшілдік күн көру үшін әр сөздің басын қосып айтатын
жарапазаны деген ұғымда болатын.Абай төнкеріліс жасады. Ол өлеңді өте
қадірледі,өлеңнің таза өлең болуы үшін күресті.Абай мәдениетті ақын,ол
шығыc әдебиетін зерттеп , шығыс ақындарының шығармашылығын оқумен бірге
Еуропа мәдениетіне де,Еуропа әдебиетіне де сусындаған дана.
Орыстың бай әдебиетін ,ірі ақын жазушыларын қазақ халқына таныстырды.
Ол орыстың белгілі жазушылары Толстой,Пушкин,Некрасов,Чернышевский
,Лермонтов, Еуропа ақындары Байрон, Гете сынды жазушыларды оқыды.
Ол Пушкиннен,Лермонтовтан,Крыловтан бірнеше аудармалар жасап оларды қазақ
әдебиетінің қорына қосты.Әсіресе Абайдың сүйіп аударған ақына Пушкин
болды,оның өлеңмен жазған «Евгений Онегин»романынан,лирикалы өлеңдерінен
аударма жасады.
Оларды түсінікті етіп қазақ халқына жеткізіп берді.
Қазақ халқы ең бірінші Пушкинді Абай арқылы таныды.
Махаббат жырларыныңіш індегі Абайдың ұлылығын асқан талантын танытқан
Пушкиннен аударған «Евгений Онегинің» үзінділері.Мұнда Абай жәй
аудармашы емес. Алдымен,өлеңмен жазылған ұзақ романның өз ақындық кредосына
керек жерін ғана таңдап алды.
Пушкин Абайдың үлгілі ұстазы деседе болады.
Бірақ, үзінділерді аударған уақытта тек Пушкиннің ықпалында,мәнер-
машығында,өлең шеңберінде қалып,буынын санап отырмайды.Крыловты немесе
Лермонтовты аударғандағы дәлділік мұнда қолданылмайды.Әдейі
қолданбайды.Өзінше жырлап Пушкиннің арнасынан шығып кетіп отырады.Тақырыпты
Пушкинмен жарыса толғайды.Соның нәтижесіндеАбай бұл аудармасын өз
өлеңдерінің нұсқасындай ,өз оқырманының түсінігіне лайықтап шығарады.
«Татьянаның Онегинге жазған хатындағы»оның жан сыры, іш толқынысы
түпнұсқадағы биік дәрежесінен ешбір,кеімей қазақ оқырманына тұнғиық терең
сыр ағылып түгел жеткен:
Шыныңды айт,кімсің тербеткен,
Иембісің сақтаушы
Әлде азғырып әуре еткен ,
Жауымсың теуіп таптаушы,
Шеш көңілдің жұмбағын
Әлде бәрі- алданыс.
Жас жүрек жайып саусағын
Талпынған шығар айғаалыс.
Осындай аудару үстінде ақынның өзі де самғап, поэзия шыңына шығып ,
асқақтап, серпіле көтеріліп алған болар.
Абайдың лирикасы –кең көлемді мол қазына, тереңі таусылмас сырлы мұра.
Абайдың ең басты ерекшелігі-ол ақын. Ахмет Байтұрсынов айтқандай қазақта
Абайға дейін мұндай ақын болған жоқ. Қазақта Абайдан кейін де мұндай ақын
болған жоқ, болмайды да. Себебі Абай қайталанбас біртуар құбылыс-феномен.
Ал Пушкиннің прозамен жазылған «Дубровский» атты шығармасын сонау он
тоғызыншы ғасырда ақ қазақ тіліне өлең етіп аударған Шәкәрімнің өз
өлеңдерін неге әлемге аударып танытпасқа.

Осындай ұлы құндылықтарымызды әлем оқырманына танытып, оларды әлемнің
ұлы ақын-жазушыларының қатарына енгізіп,оларды ұлы Байрн, Гете,Пушкин
сыңды ғаламдық денгейге жеткізу кәдіргі ұрпактың еншісінде деп есептеймін.
Біріншіден, жаңа буын аудармашыларды , меніңше, мектеп кабырғасынан
бастап тәрбиелеу қажет. Ол үшін мектептерде аудармашылқ жұмысты ұйірме
ретінде немесе сабақ арасында емес - пән ретінде енгізу қажетЖоғары оқу
орындарында емес мектептен сүзіліп- екшеліп шыққан аудармашы өз ісіне шын
жанашырлықпен, жауапкершілікпен ізеніп қарайды деп ойлаймын.
Екіншіден, мектеп бағдарламасына бұрын болып, бірақ кейін алынып
тасталған шет ел әдебиеті пәнән қайта енгізу кажет. Қазіргі жасөспірімдер
болса да әдебиетке қызығушылық танытпайды , ал мектеп оқушысына шет ел
әдебиетіне шолу жасап көзқарас қалыптасмтырсақ біз одан ұтылмай, керісінше
көп жағыдайда ұтамыз.(Сервантестің «Дон Кихоты»,Антуанде Сент-Экзюперидің
«Кішкентай ханзадасы»,Киплингтің Мауглиі ,Дж. Лондон,Сетон-Томсон т. б.
жас жеткіншектің жүрегінде өмірге деген көзқарасты қалыптастыруға әсері
ерекше деп ойлаймын.
Сол шетел әдебиетін аудармада емес түпнұсқада оқығысы келетін
жасөспірімнің жүрегінде түп нұсқаны шетел тілінде оқып алып өз тілімізге
сапалы етіп аударғысы келетін жаңа буын аудармашылар тәрбиеленуі
мүмкіндігі бар емес пе ?
Үшіншіден,мектеп бағдарламасына «Абайтану » пәнін енгізуді ұсынамын . Осы
пәнді игері барысында Абайды жанжақты талдап , оның аудармаларын да жасап ,
оның Шәкәрім сыңды ізбасарларының да шығармашылығына үңіліп барлық
мәселенің тұйінін шешуге болады деп есептеймін.

Баримизге мәлім интернетте шу болған Ресейдегі сайлау алды оппозициянын
Мәскеудеги Чистопрудныйдағы Абай ескерткішінің маңайына « Абай-Ахулай»деп
ұран тастап жиын ұйымдастырып
Атақты акыннын ескерткишин саяси соз жетизу аланына айналдырганын
билемиз.Абай есими Ресейде осы шараға дейін 2006 жылғы екі ел
президенттеринин кездесип осы ескерткишти ашу салтанаттынан да кобирек
шығып кетти деуге болады.Ресейликттер осы шудан соң қазақтың атақты ақыны
Абай туралы көп билгиси келип интернет арқылы іздене бастады,қызығы сол
,блогерлердин көпшилиги бұл ақынның өлеңдерін орыс тилинде аудармасын таба
алмай жатқандарын айтып өкиніштерин билдирип жатты.
Мойындау керек Абай есимин әлемге таныту үшин ұлы ақынның шығармаларын орыс
тилине аудару керек,немесе «ұлы ақын өз шығармаларын өз денгейінде
аударылып ,танылмайтынын сезіп өзі аударып кеткенде» жоғардағыдай ұят
болмас па еди деп ойлаймын
Он тоғызыншы ғасырда орыс ақыны Пушкинді осыншама жоғары денгейде
аударып қазақ халқына танытып осы күнге дейін өзінен асып түскен аударма
жоқ болып отырған Абайдың өз поэзиясын ,біз жиырма бірінші ғасырда өзіміз
қаншама ұлы Абайымыз бар деп мақтанғанымызбен басқа тілдерге аударып,
әлемге дұрыс таныта алмай отырмыз

Мектеп оқушыларының аударма жумыстары;

Махаббат диалогы (Мұқағали Мақатаев)
-Құс болып ұшып жоғалсам, не істер едің?
-Сені іздеумен мәнгілік өтер едім.
-Отқа түсіп өртенсем,не істе едің?
-Күл болып соңыңнан кетер едім.
-Бұлдырасам сағымдай ,не ісер едің?
-Жел болып қуып, ақыры жетер едім.
-Қайғы әкелсем басыңа не істер едің?
-Қойшы, сәулем, бәрін де көтеремін.
Диалог любви (Аударған Абдимурат Айкен 10сын
оқушысы)
-Чтоб сделал ты ,коль стала бы я птицей и пропала?
-Я вечность всю тебя бы одну искал.
-А если б я сгорела на огне?
-Я пеплом бы ушел к тебе вослед .
-А если б мой мираж издалека мерцал?
-Я б ветром стал и все равно тебя догнал.
-А если бы тебе из-за меня страдать пришлось?
-Да ладно, милая, я все бы перенес.
Цветок ( А.С.Пушкин)
Гүл
Цветок засохший , бездуханный , Кітаптың арасында ұмыт болған,
Забытый в книге вижу . Исі кеткен , кепен гүлді
көргенімде
И вот уже мечтою странной , Сонда ғана ғажап арман кенеттен,
Душа наполнилась моя. Жанымды толтырғандай сезімге