Цикл айнымалысы

Тақырыбы : Параметрлі цикл oператоры.

Сабақтың мақсаты:

білімділік: Оқушыларға параметрі бар қайталану командасының арналу міндетін және программалау тілінде жазылу пішінін кең ауқымды түрде жазудың құралы ретінде көрсету. Есептерге параметрі бар қайталану командасын қолдана білу дағдысын қалыптастыру.

дамытушылық: бағдарлама құру дағдысын, өзін - өзі бақылау, танымдық қызығушылығын дамыту.

тәрбиелік: өз еңбегінің нәтижесіне ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу;

Құралдар: Дербес компьютерлер, мультимедиялық проектор, экран, тақта.

Әдістемелік және бағдарламалық қамсыздандыру : Turbo Pascal 7. 0, PowerPoint, «Параметрлі цикл oператоры» презентациясы, бағалау парағы, тест сұрақтары.

Әдістері: талдау, сұрақ- жауап, проблема қою, зерттеу.

Сабақ типі: жаңа сабақ.

Пәнаралық байланыс: математика, ағылшын тілі.

Сабақ жоспары.

Ұйымдастыру сәті.
Үй тапсырмасын тест арқылы тексеру.
Білімнің маңыздылығы. Проблемалық жағдаят туғызу.
Жаңа тақырып түсіндіру
Компьютерде тапсырманы өз бетімен орындау.

6. Сабақты бекіту.

7. Қорытындылау, үйге тапсырма.

2. Үй тапсырмасын тексеруге арналған тест сұрақтары:

1. Алгоритм

А) әрекеттерді орындауға нұсқаулар*

Б) нөмірлеген әрекеттер жиыны

В) есептеулердің орындалуы

2. Егер z:=(x/5+y) *4 және х=5, y=10 болса, онда z-тың мәні неге тең?

А) 40 Б) 42 В) 44*

1. АлгоритмА) әрекеттерді орындауға нұсқаулар*Б) нөмірлеген әрекеттер жиыныВ) есептеулердің орындалуы:

3. Алгоритм термині қандай атақты математик атымен аталған?

А) Джон Фон Нейман

Б) Чарльз Беббидж

В) Мухаммед аль - Хорезм*

2. Егер z:=(x/5+y) *4 және х=5, y=10 болса, онда z-тың мәні неге тең?А) 40 Б) 42 В) 44*:

4. Тармақталған алгоритм

А) машиналық кодтағы алгоритм

Б) бірінен соң бірі орындалатын әрекеттер

В) бір немесе бірнеше логикалық шарттары бар алгоритм*

1. АлгоритмА) әрекеттерді орындауға нұсқаулар*Б) нөмірлеген әрекеттер жиыныВ) есептеулердің орындалуы:

5. Блок - схемада тіктөртбұрыш нені білдіреді?

А) алгоритмнің басы, аяғы

Б) мәліметтерді енгізу - шығару

В) командалардың орындалуы*

2. Егер z:=(x/5+y) *4 және х=5, y=10 болса, онда z-тың мәні неге тең?А) 40 Б) 42 В) 44*:

6. Егер m - нақты сан болса, онда

m+1 өрнегінің мәні қандай болады?

А) real* Б) integer В) boolean

1. АлгоритмА) әрекеттерді орындауға нұсқаулар*Б) нөмірлеген әрекеттер жиыныВ) есептеулердің орындалуы:

7. Паскаль тіліндегі айнымалылар бөлімі

А) label Б) var* В) type

2. Егер z:=(x/5+y) *4 және х=5, y=10 болса, онда z-тың мәні неге тең?А) 40 Б) 42 В) 44*:

8. Егер х:=0, х:=х+1, х:=х*х болса, онда х-тың мәні неге тең?

А) 0 Б) 1* В) 2

1. АлгоритмА) әрекеттерді орындауға нұсқаулар*Б) нөмірлеген әрекеттер жиыныВ) есептеулердің орындалуы:

9. a := 4; b := 6;

while a < b do a := a + 1;

А) 2 рет, a = 6*

Б) 3 рет, a = 4

В) 1 ретте орындалмайды.

2. Егер z:=(x/5+y) *4 және х=5, y=10 болса, онда z-тың мәні неге тең?А) 40 Б) 42 В) 44*:

10. Егер y - бүтін сан болса, онда x:=1. 2*y өрнегінің мәні айныма-лылардың қандай типіне жатады?

А) real* Б) integer В) char

3. Алынған білімнің маңыздылығы. Проблемалық жағдаят туғызу.

Цикл ұғымы, оның түрлері туралы алдыңғы сабағымызда қарастырылды.

Цикл - белгілі бір әрекеттер тізбегінің бірнеше рет қайталанып орындалуы.

қайталану саны алдын-алабелгіліцикл
қайталану саны алдын-алабелгісізцикл (шартты циклдер)

Есеп. 1-ден 8-ге дейінгі бүтін сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару . ( a -дан b -ға дейін) .

Ерекшелігі: бірдей амалдар 8 рет орындалады.

4 . Жаңа тақырып түсіндіру.

Қайталану саны алдын-ала белгілі болған кезде for операторы қолданылады. Бұл оператор параметрлі цикл операторы деп те аталады, себебі қайталау саны функция аргументі (айнымалы) сияқты циклдің параметрі қызметін атқаратын басқару айнымалысы арқылы беріледі.

Параметр өзінің алғашқы мәнінен соңғы мәніне дейін бірлік қадаммен өзгеру барысында циклге кіретін бір немесе бірнеше операторды қайталап орындауды атқарады. Оператор For сөзінен басталатын тақырыбынан және цикл тұлғасынан тұрады.

Алгоритмдік тілде:

үшін Х бастап Х _бас дейін Х _соң қадам Х _қад

цб

цикл денесі

цс

Егер қадамның мәні 1-ге тең болса, онда қадам қызметші сөзін жазбауға болады.

Паскаль тілінде:

1/ for X:=X _бас to X _соң do қадам X = 1-ге тең

begin

цикл денесі

end;

2/ for X:=X _бас downto X _соң do қадам X = -1-ге тең

begin

цикл денесі

end;

мұндағы X _бас , X _соң - цикл параметрінің бастапқы және соңғы мәндерін

анықтайтын өрнектер;

for . . . do - цикл тақырыбын анықтайтын түйінді сөздер;

for - үшін, to - дейін, do - орындау, downto - кері қарай деген мағынаны береді.

Осы бойынша есептің программасын құрамыз:

program qq;

var i, i2, i3: integer;

begin

for i:=1 to 8 do begin

i2 := i*i;

i3 := i2*i;

writeln(i:4, i2:4, i3:4) ;

end;

end.

Айнымалысы кеміп отыратын цикл үшін

Есеп. 8-ден 1-ге дейінгі бүтін сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару. (кері қарай есептеу) .

Ерекшелігі: цикл айнымалысы кеміп отыруы керек.

Шығарылуы:

Ерекшеліктері:

цикл айнымалысының мәні бүтін немесе символдық типті болуы керек (integer, char немесе longint) цикл айнымалысының өзгеру қадамы қашанда 1-ге (to) немесе -1-ге (downto) теңегер цикл денесінде бір ғана оператор болса, begin мен end сөздерін жазбай кетуге болады:

егер соңғы мән алғашқы мәннен кіші болса, (to) циклы бірде бір рет орындалмайды (шартты циклдың басында тексеру, шартты алдын ала тексеретін цикл) Цикл денесінде цикл айнымалысын өзгертуге рұқсат етілмейді (неліктен?) Алғашқы және соңғы мәндер өзгертілгенімен цикл ішіндегі қадамдар саны өзгермейді:n := 8;

for i:=1 to n do begin

writeln('Салем') ;

n := n + 1;

end;

Жаңа тақырыпты пысықтау. Айнымалысы бар цикл. Слай № бойынша.

Бекіту тапсырмалары:

№1 тапсырма. Цикл неше рет орындалған?

№2 тапсырма. Қадамдарды қалай өзгертуге болады?

№3 тапсырма. Программаның үзіндісін орындау нәтижесін анықтаңдар,

цикл неше рет қайталанады(компьютерсіз) ?:
begin

s:= 0;

for i:= -4 to 1 do

s:=s+i;

writeln (s) ;

end. Жауабы: 6 рет. -9

Компьютерде тапсырманы өз бетімен орындау.

№4 тапсырма. n-ші мүшесінің формуласымен берілген Х _п = n ² +5 тізбегінің