Бейне бөліктерін көшіру құралдары

Бөлім ................1.......................... Курс .....ІІ..... Топ ...........К-29.............................................
Уақыты .........................................................................................................................................
Пән ........................Компьютерлік графика...........................................................
Оқытушының аты-жөні ...............Телбаева Ақтолқын Қасымқызы...............................

1.Сабақтың тақырыбы .... Компьютерлік графикаға кіріспе. Компьютерлік графика түрлері...........

2.Сабақтың түрі және типі ............ Жаңа білім беру сабағы, Лекция сабақ,
Білімді тексеру, Тәжірибелік сабақ
Сабақтың мақсаты (білімдік: оқу білім дағдысының қалыптасуы, арнайы білім, кәсіптік белгілі бір деңгейдегі мәселелерді шешу қабылеттілігін қоса) .........
Түс ұғымы. Түстік палитра. Түстік моделдер. Графикалық файл форматтары. Графикалық ақпаратты сығу. Графикалық ақпаратпен жұмыстың аппараттық және программалық құралдары

Міндеттері:
а) Білімдік міндет ( қандай оқу біліктілігі оқыту барысында қалыптастырылады)
Компьютерлік графика түрлері. Қолдану салалары. Түстік палитра. Түстік моделдер. Графикалық файл форматтары. Графикалық ақпаратты сығу. ...........

б) Тәрбиелік міндет (оқыту материалдарын жүргізу барысында қандай тәрбиелік мүмкіншіліктер іске асырылады)
Жұмыс экраны көрінісінің режимдері.
Палитралар (қызметші терезелер) және олардың бейнемен жұмыс жасаудағы орны

в) Дамытушылық міндет (ойлау іс әрекетінің жолдарын игеру, салыстыру, синтез, анализ, жалпылау, классификациялау т.б.)
Растрлық графика құралдары түстерді беруде жоғары дәлдікті қажет ететін жұмыстарды иллюстрациялау Зейінін, ойлау қабілетін, дағдыларын дамыту.

3.Күтілетін нәтиже:
а) Оқушылар түсінуі тиіс: TIFF, PSD (Photoshop Document), PСX, PhotoCD
Windows Bitmap, JPEG (Joint Photographic Experts Groups), GIF (Graphics Interchange Format), PNG (Portable Network Graphics), EPS (Encapsulated PostScript), PDF (Portable Document Format), Растрлық графика құралдары түстерді беруде жоғары дәлдікті қажет ететін жұмыстарды иллюстрациялау

б) Оқушылардың құндылық бағдары болуы: Растрлық графика. Векторлық графика. Фракталдық графика. Түстік моделдер. Түстік модельдер типі. Аддитивті түстік моделдер
Субрактивті түстік модельдер

в) Оқушылар жасай біледі: Растрлық графика. Векторлық графика. Векторлық редактор. Adobe Illustrator. Векторлық редактор. Macromedia Freehand. Векторлық редактор. Corel Draw. Фракталдық графика. Компьютерлік графиканың қолдану салалары:Ғылыми графика. Іскерлік графика. Конструкторлық графика.Безендірмелік графика. Көркемдік және жарнамалық графика

Дәріс№1
Компьютерлік графикаға кіріспе. Компьютерлік графика түрлері.
Компьютерлік графика - бұл компьютерде графикалық бейнелермен (суреттермен, сызумен, бейнекадрлармен және т.б.) жұмыс істеу мүмкіндігін беретін информатиканың бір бөлімі. Сонымен бірге мұнда компьютер көмегімен графикалық бейнелер алу әдістері құрылып, қолданылады. Графикалық редакторды пайдаланып, төмендегі әрекеттерді орындай алады: - суретті мәтінмен рәсімдеу, хабарландыру, жарнамалық плакат, қызметтік карточкаларды және т.с.с. безендіруді;
бұрын салынған кескіндерді біртұтас суретке біріктіруді;
кескіннің кез келген бөлігін "қиып алу", "жапсыру" және "өшіру";
ұсақ бөлігін өңдеу үшін кескін фрагментін үлкейтуді;
суреттерді сыртқы тасушыларда сақтауға;
бояуға, түстерін өзгертуге, сурет салу үшін түрлі "бояу" мен "қылқаламды" қолдануды.
Бұдан басқа, сурет салу немесе оны өңдеу процесінде қолдануға болатын қосымша аспаптары бар. Бұлар қандай да бір сызық жүргізуге арналған қылқалам; өшіруге арналған өшіргіш; бояуға арналған құйма; сурет үзіндісін қиып алуға арналған қайшы, т.б. аспаптар.

Растрлық графика
Графикалық ақпараттың нүктелер жиыны немесе пиксельдер түрінде ұсынылуы растрлық түрдегі ұсынылу деп аталады.
Растрлық кескіннің әрбір нүктесіне компьютер жадында ұяшық сәйкес келеді. Графикалық кескінді сақтаған жағдайда жадқа енгізілетін элементтер саны экранның графикалық кескін алып тұрған нүктелерінің санына сәйкес келеді. Нүктелерден тұратын растрлық бейне үшін белгілі бір ұзындық бірлігіндегі нүкте санын сипаттайтын көрсетілім түсінігінің маңызы зор. Бұл жерде мыналардың ара-жігін ажырата білу керек, яғни:
* түпнұсқаның көрсетілімі; * экрандық бейненің көрсетілімі; * басылған бейненің көрсетілімі.
Растрлық кескіндеудің артықшылығы: растрлық кескінді түзетуге, әдемілей түсуге, яғни оның кез келген бөлігін өзгертуге болады; нүктелерді, қажет болмаса ішінара алып тастауға немесе қоюлатуға, сондай-ақ кескіннің әрбір нүктесін ақ-қара немесе басқа кез келген түске өзгертуге болады.
Кемшілігі: растрлық кескін өлшемінің масштабын әдісімен (бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу) өзгерткенде, кескіннің сапасын жоғалтатыны. Мысалы, кескінді үлкейткенде, оның көрінісі дөрекіленіп кетсе, ал кішірейткенде - кескін сапасы өте нашарлап кетеді (нүктелерін жоғалтатындықтан).
Растрлық кескіндердің тағы бір кемшілігі - файлдар өлшемдерінің өте үлкендігінде (түстері неғұрлым көп және сапасы жоғары болған сайын, олар соғұрлым үлкен болады).
Бірақ бұл кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада растр өте жоғары сапалы кескін алуға мүмкіндік береді. Сондықтан растрлық суреттер көркем графикада кеңінен қолданылады.

Векторлық графика
Кескін салудың векторлық түрі де бар, мұнда кескін элементтері нүкте түрінде емес, әріпті-цифрлық (математикалық формулалар жиынтығы) ақпарат түрінде беріледі. Кейіннен бастапқы кескінді салу үшін бұл ақпарат арнайы программаларда өңделеді.
Векторлық кескіндер, бұл - сызық, доға, шеңбер және тікбұрыш сияқты геометриялық объектілер жинағынан тұратын кескіндер.
Мысалы, сызба. Компьютерге оларды сипаттаушы параметрлердің мәнін енгізуге болады:
кесінді үшін оның екі нүктесінің координаттарын;
шеңбер үшін центрінің координаттары мен радиусының ұзындығын;
доға үшін доғаның басы мен соңының, центрінің және радиусының координаталарын;
әрбір сызық үшін оның типі жіңішке, штрихталған, пунктирлі және т.с.с. көрсетіледі.
Содан кейін бұл ақпарат арнайы программамен өңделеді (яғни суреттің әрбір нүктесінің орны векторлық графикалық файлда жазылған формулалар бойынша есептеледі) де, сызба экранға шығарылады. Бұл элементтер дискретті болып табылады, олар өзара байланыспаған, сондықтан олардың өлшемін сурет сапасын жоғалтпай-ақ оңай өзгертуге болады.
Сонымен қатар бұл сызбаның параметрлерімен берілетін әріпті-цифрлық ақпараттың ақпараттық көлемі сызбаны компьютерге растрлық түрде енгізгенге қарағанда жүздеген, мыңдаған есе кіші болады. Векторлық әдістің тағы бір артықшылығы оған кескін сапасын жоғалтпай өзгеріс енгізуге, оңай кішірейтуге және үлкейтуге болатындығы.
Кейде сызық түсінігінің орнына контур түсінігі қолданылады. Бұл термин толығымен, жан-жақты сипаттайды, себебі контур кез-келген форманы қабылдай алады - түзудің, қисық сызықтың, сынық сызықтың, фигураның және т.б.
Әр контурдың екі немесе одан да көп тіреу нүктелері болады, сонымен қатар оларды түйіндер деп те атайды. Екі қатар тіреу нүктелерінің арасында орналасқан контур элементі, контур сегменті деп аталады. Контурдың формасын тіреу нүктелерін қозғалту, олардың қасиеттерін өзгерту, жаңа түйіндерді қосу немесе бар түйіндерді жою арқылы өзгертуге болады. Контур ашық немесе тұйықталған болуы мүмкін. Ашық және тұйықталған контурлардың қасиеттері әр түрлі.
Контур графикалық объект болып табылады. Контурлардан жаңа нысандар немесе олардың топтамалары құрылады. Нәтижесінде құрылады: нысандар ттоптамалары, құрама контур, жаңа контур. Топтау операциясынан кейін әрбір контур өз қасиеттерін және түйіндерін сақтайды. Комбинациялау операциясынан кейін құрама контурда жаңа қасиеттер пайда болады, бірақ түйіндер сол күйінде қалады. Біріктіру операциясынан кейін жаңа түйіндер пайда болып, бастапқы контурлардың қасиеттері өзгереді. Контурдың сыртқы сызығының параметрлері оның көрсетудегі түрін анықтайды. Оның параметрлері болып табылады:
сызықтың қалыңдығы;
сызықтың түсі;
сызықтың типі (тұтас, пунктирлі және т.б.); * соңының формасы (бағытталған, дөңгелектелген және т.б.).
Тұйықталған контурлар ерекше қасиеттерге ие - бояу, яғни алып жатқан аймақты параметрлермен толтыру. Бояу да нысан болып табылады және өз қасиеттері болады. Бірнеше бояу типтерін ажыратуға болады: * негізгі түспен бояу, яғни ішкі аймақты таңдаған түспен толтыру;
градиентті бояу - екі түспен бояу;
текстуралы бояу - бірқалыпты құрылымды өрнекпен толтыру;
карта бейнемен бояу - карта деп аталатын дайын растрлық бейнемен толтыру.
Векторлық кескіндер векторлық графикалық редакторларда жасалады. Олардың ішіндегі ең кең таралғаны, сонымен қатар Windows-та жұмыс істейтіні CorelDraw болып табылады. Жұмыс істегенде сегменттер мен аймақтардың барлық мүмкін математикалық сипаттамалары, бекітілген белгілері, бағыттаушы нүктелері және т.с.с. қолданылады.
Сызықтармен салынатын суреттерді және бірнеше объектілерден тұратын суреттерді векторлық графикалық редакторларды пайдаланып салған дұрыс.
Растрлық графикалық редактордың артықшылығы - векторлық графикалық редактордың кемшілігі болып табылады. Мысалы, векторлық кескінді оңай масштабтауға, яғни оның өлшемдерін бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу арқылы өзгертуге болады. Векторлық кескіндермен жұмыс істеудің кемшілігі - оларды растрлық сияқты жай ғана өзгерте салуға болмайтындығы.
Векторлық графиканың қолданылу саласы өте кең:
біріншіден, ол компьютерлік полиграфияда өте үлкен рөл атқарады. Оңай масштабталатын және баспа өнімдері мен бейнематериалдарда қолданылатын жүздеген түрлі түсті сурет (адамдардың, заттардың бейнесінен бастап, оюлар мен әшекейлерге дейін) векторлық әдіспен түсіріледі;
екіншіден, векторлық әдіс конструкторлық және ғылыми жұмыстардағы компьютерлік сызу автоматтандырылған жобалау жүйелерінде, үшөлшемді графикада және т.с.с. таптырмайтын әдіс болып табылады.
Векторлық графиканы құруға және өңдеуге арналған программалық құралдарға графикалық редакторлар (мысалы Adobe Illustrator, Macromedia Freehand, Corel Draw) және векторизаторлар (трассирлеушілер - растрлық бейнелерді векторлыққа ауыстыратын программалық кешендер, мысалы Adobe StreamLine, CorelTrace) жатады.
Векторлық редактор Adobe Illustrator осы тектес программалардың ішіндегі ең танымалы. Оның ең басты ерекшелігі Adobe компаниясының басқа өнімдерімен жақсы қарым-қатынасында, оның ішінде ең алдымен Photoshop және PageMarker кешендерімен. Бұл программалар бір стильде орындалып, бір кешенді құрайды.
Векторлық редактор Macromedia Freehand қарапайым интерфейсімен жаңадан үйренушілерге қолайлы құрал болып табылады. Программа аз мөлшерімен және жақсы жылдамдығымен ерекшеленеді. Аппараттық ресурстарға қоятын талабы аз болғандықтан орташа деңгейдегі компьютерлерде жұмыс істей береді. Программа құралдары күрделі құжаттармен жұмыс істеуге жеткілікті, тек кейбір элементтерде ғана Adobe Illustrator және Corel Draw сияқты қуатты құралдарға жол береді.
Векторлық редактор Corel Draw Windows платформасында жұмыс істейтін негізгі векторлық графиканы құру және өңдеу кешені болып саналады. Оның ерекшеліктеріне дамыған басқару жүйесі және кеңейтілген құралдар жатады. Ең күрделі көркем композицияларды құру мүмкіндіктеріне қарай Corel Draw бәсекелестерінен әлдеқайда алда тұр. Алайда программаның интерфейсі игеруге күрделі.
Трассирлеуші Adobe StreamLine өзі тектес программалардың ішінде заңды түрде алдыңғы қатарда тұр. Сызбаларды өңдеуге арналған басқа да қуатты кешендер бар болғанымен олардың аппараттық құралдарға қоятын талабы күшті, әрі бағалары да қымбаттырақ. Adobe StreamLine растрлық графикадан векторлық графикаға ауыстырғанда өлшемдерді өте дәл қоюға мүмкіндік береді. Векторизациялау ең алдымен сызбалар, ақ-қара суреттер және басқа қарапайым графика үшін қолайлы. Күрделі және түрлі-түсті бейнелерді нашарлау өңдейді, және нәтижесі түпнұсқаға ұқсау үшін біраз жұмыс жасауды қажет етеді.
Компьютерлік графика растрлық пен векторлық болып қана қоймай, фракталдық болып та бөлінеді.
Фракталдық графика. Фракталдық графика векторлық графика сияқты, математикалық есептеулерге негізделген. Егер растрлық графикада негізгі элемент растр (пиксель), ал векторлық графикада - сызық болса, фракталды графикада негізгі элемент - математикалық формула, яғни компьютер жадында ешқандай объектілер сақталмайды, бейнелер тек теңдеулер көмегімен ғана салынады.
Компьютерлік графиканың қолдану салалары
Қазіргі кезде компьютерлік графикасыз жұмыс істеу өте қиын. Ол тек мультфильм, компьютерлік ойын, көркем иллюстрация жасайтын мамандардың ғана емес, көптеген адамдардың іскерлік, ғылыми және инженерлік қызметінің ажырамас бөлігі.
Әрбір сала үшін графикалық редакторлар деп аталатын арнайы программалық қамтамасыз етулері жасалады. Компьютерлік графиканың төмендегідей бағыттары бар: 1. Ғылыми графика
2. Іскерлік графика 3. Конструкторлық графика
Безендірмелікграфика.
Көркемдік және жарнамалық графика
Ғылыми графика. Бұл бағыт бірінші пайда болды. Оның міндеті - объектілерді көрнекі бейнелеу. Ғылыми және инженерлік қызметте ғылыми графика, ғылыми зерттеулер мен сынаулар жүргізгенде, есептеу нәтижесін графиктік өңдеу үшін, есептеу, експеримент жүргізгенде және олардың нәтижесін көрнекі көрсету үшін қолданылады. Медициналық қызметте ғылыми графика кардиограмма, рентгенограмма және т.с.с. түрінде қолданылады. Ал, білім беруде - мультимедиалық программалық құралдар түрінде қолданылады. Іскерлік графика. Компьютерлік графиканың бұл саласы әр түрлі мекемелер жұмысында жиі қолданылатын безендірмелер (иллюстрация) жасауға арналған. Іскерлік графика көмегімен жасалынатын безендірме материалдар объектісі - жоспарлық көрсеткіштер, есеп құжаттар, статистикалық мәліметтер, бұл графиктер көбінесе диаграмма түрінде болады. Білім беруде компьютерлік графика университеттердегі дәріс оқуда, мектептегі сабақ беруде, компьютерлік оқыту программаларында, сонымен бірге Internet беттерінде қолданылады. Іскерлік графиканың программалық құралдары әдетте кестелік процессорлардың (электрондық кестелердің) құрамына кіреді.
Конструкторлық графика. Бұл автоматтандырылған проектілеу жүйесінің элементі. Оның міндеті:
техникалық конструкцияны проектілеу процесінде (жазық және үшөлшемді бейнелерді алу) сызба дайындау;
модельдеу (графика+есептеу) - оптимальды конструкциялау.
Безендірмелік графика. Компьютерде графикалық редакторлар көмегіменсурет салу;
Көркемдік және жарнамалық графика. Ӛте күшті графикалық пакеттерді пайдаланып жарнамалық роликтер, компьютерлік ойындар, мультфильмдер, қиын шынайы графикалық бейнелер құру. Яғни, графикалық бейнелерді құру және өңдеу үшін қолданылады, мысалы, баспа басылымдарын, жарнамалық роликтерді, фотобейнені қалпына келтіру және өңдеу, мультфильм құру, видеосабақ, компьютерлік ойын жасау үшін қолданылады. Архитектурада сызба дайындау процесін автоматтандыруға және ғимараттарды қабаты бойынша жобалауға мүмкіндік береді.

Дәріс 2.
Түс ұғымы. Түстік палитра. Түстік моделдер. Түстер теориясының негізгі түсініктері.
RGB аддитивті түстік модельдері. CMY(К) түстік моделі. HSB және HSL түстік моделі.. Ғылымда адам көзі жануарлардан айырмашылығы түсті айыра алатындығын дәлелдеген. Көз сырттан ақпараты қабылдайтын каналдар бірінің функциясын атқаратындықтан, түс оны интерпретациялау процесінде маңызды роль атқарады. Түстің адамға әсері көп. Ол күнделікті өмірде біздің көңіл күйімізді анықтайды. Біздің жұмыс қабілетімізге және психологиялық жағдайымызға әсер етеді.
Түстік модельдер Түстік модельде құру негізінде әмбебап тілдерді қолдану жатыр, олар математикалық стандартты өрнектер көмегімен нақты түсті сипаттау тәсілін іске асыруға көмектеседі. Олардың көмегінсіз сандық кескіндердің баспаның редактрлеу,сканерлеудің өңдеудің ешбір кезеңін орындай алмаймыз.
Қазіргі компьютердегі программада түспен басқару режимдерге түстік модель көмегімен іске асырылады. Түстік модельдер (немесе түстік кескіндік ) түсті сипаттаудың концептуальды және мөлшері үшін амалдарын ұсынады. Негізгі түсті концептуальды ұсынылын танысқаннан кейін сіз жұмыс барысында түстер арасындағы қатынасты жақсы түсінесіз. Режим бұл анықталған түстік модельдердің нақты графикалық программа көлемінде іске асырылу тәсілі.
Түстік модельдің түсінігі Түстік модельдер (color model) спектрдің анықталған түстік ауданын математикалық сипаттау үшін қолданылады. Көптеген компьютерлі түсті модельдер адамдар көзімен қабылданатын үш негізгі түстер қолдануға негізделген. Әр негізгі түске анықталған сандық код мәні меншіктеледі, содан кейін қалған түстердің барлығы негізгі түстер комбинациясы ретінде анықталады. Осындай тәсілді сүретшілер шектеулі түстер палитрасы базасында сүрет салу үшін қолданады. Түстік модельдер түсті математикалық ұсынылуына қарамастан әлсіз. Бірақ олар компьютерлік программада шығарылатын түстің бірмәнді анықталуы үшін қолданылу ыңғайлы. Егер мониторға R.255 G000 Б255 түсті сигналын жіберсек онда жақсы мониторда жақсы бір түс пайда болу керек. (берілген жағдайда ) өзінің негізінде не жатқанына тәуелсіз кез-келген модель үш талапты қанағаттандыруы керек: қандай болмасын нақты құрылғы мүмкіндіктеріне тәуелсіз, түстерді кейбір стандартты әдіспен анықтауды іске асыру; қайта өңдейтін түстер диапазонын нақты беру; түстерді қабылдау механизімін ескері шағылысу немесе сәулелену.
Қазіргі графикалық дестелер керек түсті модельді таңдау үшін дамыған интерфейстер орналасады. Ары қарай бұл бөлімде қазіргі графикалық дестелерде қолданылатын көптеген түстік модельдер толық қарастырылады.
Түстік модельдер типі Графикалық дестелердің көпшілігі түстік модельдердің кең көлемімен операцияларды олардың бір бөлігі арнайы мақсаттарға құрылған, ал келесі бөлігі-бояудың маңызды типтері үшін атап өтелік CMY, CMYK, RGB, HSB, HLS, Lab, YIQ және YCC. Әрекеттер принциптері үшін аталған түстік модельдерді үш класқа бөлуге болады. аддитивті (RCB), түстерді қоюға негізделген; субтрактивті (СМУ, СМУК) есептеу операциясының негізін құрайды (субрактивті синтез) перцепционды (HSB, HLS, Lab, YCC) қабылдауға қор жинайды. Нақты түстік модельге көшпестен бұрын түс табиғатына тән физикалық заңдылықтарға назар аударайық.
Аддитивті түстік моделдер Аддитивті түсті әртүрлі түстер жарық сәулелерін біріктіру жолымен Грассман заңы негізінде алынады. Көптеген түстері үш негізгі түстік код көрінетін спектрдің компоненттерін араластырылғанда алынады. Мұндай түстер теорияда бастапқы түстер деп аталады, қызыл (Red), жасыл ( Green) және көк (Blue) түстер. Бастапқы түстерді жұпты араластырғанда екінші түстер пайда болады: көгілдір (Cyan), сары (Yellow) бастапқы және екінші түстер қорлық үстерге жатады. Көрінетін түстердің барлық спектрын алуға болатын түстерді қорлық түстер деп атайды. Аддитивті синтез көмегімен жаңа түстерді алу үшін әртүрлі комбинациялауға 2 негізгі түстерді қолдануға болады. Қызыл және жасыл түстерді қолданып екі бастапқы қорда жаңа түстерді алу сұлбасы келтіріледі. Қызыл және жасыл әртүрлі пайызды екі бастапқы шешім базасында түстерді жаңа түстер аддитивті синтез. Аддитивті түстер жарақаттану жүйелерінде видеожүйелерінде, фотоүлгілерінде, жазба құрылғыларында, мониторда, сканерде, сандық комераларда, кең қолданыс тапты. RGP модельдерді тұрғызу үшін қолданылатынбастапқы немесе Аддитивті түстердің тағы бір атауы. Кейде интенсивті жарықты түске қосқан кезде түстер көбейеді мұндай модельдерді қосатын немесе терминдер деп аталады, олар RGВ - модельді сипаттау үшін қолданылады.
Субрактивті түстік модельдер Монитор экранына қарағанда жарық шағылысуына негізделген түстерді қайта өндіру, баслатын бет тек түсті ғана бейнелейді. Сондықтан бұл жағдайда RGB модель қолайсыз. Оның орнына басылатын түстрді сипаттау үшін субрактивті түстерге бағаланатын сму моделі қолданылады. Аддитивті түстердің субрактивті түстерден айырмашылығы жарықтың жалпы сәулесінен екінші түстерді есептеунде. Бұл жүйеде ақ түс барлық түстер болмағанда пайда болады, олар болғанда қара түс береді. Соңғы кезде <<субрактивті>> терминнің синонимі деп <<шығарылатын>> термині қолданылады. Бұл атау бояғыш жабылған жарықтың шағылысуына байланысты пайда болады. үш базалық түстің көгілдір, қара қошқыл, сары қағазға түсуі көптеген субрактивті түстерді құруға мүмкіндік береді. Түстің субрактивті синтез негізінде жатқан физикалық процестер <<шағылысқан және бейнеленген түс>> бөлімінде қаралған. Біз осы модельді қолданудың кейбір бөлшектерін атап өтеміз.
Біз аддитивті және субрактивті түстерді байланыстратын қатынас жазуымыз керек:
Жасыл+көк＝көгілдір
Жасыл+қызыл＝сары
Қызыл+көк＝қара қошқыл
Жасыл+көк+қызыл＝ақ
Көгілдір+сары+қара қошқыл＝қара
Сонымн бояғыш жағылған қағазға ақ жарық түскенде не болады. Егер бояғыш көгілдір болса онда, спектірден қызыл түсті алып, көгілдір түсті бейнелейді. Қарақошқыл жасыл түсті, сары - көк түсті, егер басу кезінде қара қошқыл мен сары түсті қойса, онда қызыл түс алынады. Субрактивті түсті үшеуінде қойса, онда нәтижесі қара болады. Полиграфияда бояйтын затты баспа бояуы д.а. бояу сүйық немесе қатты пигмент бөліктерінен тұрады. Қатты пигмент бөлігінің орнына бояғыштар қолданатын бояулар бар, оларды әдетте қара сия деп атайды. Бояулар, сиялар тлерлер триадты немесе аралас деп бөлінеді.
Триядты бояулар спектральды сипаттамалармен сәйкестелген: сары көкте, қарақошқыл жасылда, көгілдір қызылда. Аралас бояулар жеке түстерді алу үшін триадты синтез бояуларына қосымша ретінде қолданылады. СМУ және СМУК Субрактивті модельдің кең таралған екі версиясы бар: СМУ және СМУК. 1-сі сурет немесе кескін ақ - қара принтерде шығарылатын болғанда қолданылады. Оның негізінде үш субрактивті түстер қолданылады. Көгілдір, қарақошқыл, сары. Бұл үш түсті араластрғанда ақ қағазда қара түс пайда болады. Бірақ қазіргі техникалық процестерде үш түсті араластрып қара түс алу үш себепке байланысты тиімсіз: ашық таза қара қошқыл көк, сары болуды қайта өндіру мүмкін емес. Сондықтан түс ашық қара емес, лай қоңыр болып шығады. СМУ моделінің көмегімен қара түсті құруға үш есе көп бояу кетеді. Кез - келген түсті бояулар қара бояудан қымбат. Айтылған факторлар күйінде таза қара түсті басқанда қара түс компонентасы қосымша қолданылады. Бұл технология көлеңкелер сапасын және сұр реңді жақсартады. Әр төрт түстің компенанта интенсивтігі 0 ден 100％ диапозонға дейін өзгере алады. СМУК модельінің қысқартылған "K" әрпі. RGB және СМУ - моделіндегі қалыптастру механизімінің айырмашылығы. 4 бояуды қосып қағазда қағазда милион түс синтездеуге болатындығына кейбіреулер таң қалатын шығар. Ал кейбіреулер таң қалмайды. Түстердің субрактивті синтезін іске асыруды талдамас бұрын алдымен түсті таңба құрылымы мен танысуымыз керек. Перцепционды түстік модельдер Дизайнерлер, суретшілер, фотографтар үшін негізгі құрал болып көп қызмет етеді. Бұл <<құрал>> - техникалық құрылғыдан ол сканер, принтер болсын, асып түседі. Жоғарыда айтылғандай RGB және СМУК түстік жүйенің техникалық құрылғыларын сипаттау үшін аппаратты тәуелділік қолданылады. Бұл дегеніміз өндірілетін немес құрылатын түс шығару құрылғысы сипаттамасына да тәуелді болады; Аппаратты тәуелділікті шеттету үшін перцепционды түстік модел жасалған келесідей артықшылықтары бар: - түстермен түсінікті деңгейде қатынасуға мүмкіндік береді. - Түстерді келістіру проблемасын жеңілдетеді. Жарықтық және түстілік концепциясын қолданатын түстік мод-р прототилі-HSV-модель. Басқа да жүйелер бар: HSV, HSB, HSL,УUV. Олар үшін жалпы болып түстер негізгі үш түсі арқылы көк, қызыл, жасылмен берілгенінде емес, екі компакетті көрсету жолымен анықталады: түстік және жарықтық. HSB түстік моделі HSB моделі (НИЕ-түстік тон, saturation-қанықтылық Brightness-жарықтың)немесе оның жақын аналогын HSL қазіргі графикалық дестелерде ұсынылған. Көптеген қолданған модельге қарағанда осы модель адам көзімен тез қабылдайды. HSB модельде барлық түстер үш базалық параметр комбинациясы көмегімен анықталады: түстік рең (Н) қанықтылық (S) жарықтық (B) Түстік рең түстік ортаның түстік жағдайын анықтап жатқан уақытта қанықтылық және жарықтық <<таза>> түс мөлшерін және берілген реңде жарықты береді.

Бақылау сұрақтары:
1. Түс режимінен түс модельдерінің айырмашылығы?
2. Сіз компьютерлік графика, объектілер және қабықтарды қалай түсінесіз?
3. 24 битті түс 16,7 млн. Түс шығаратыны есептеңіз.
4. Субтрактивті және аддитивті түстік моделдер дегеніміз не?
5. RGB-моделінің барлық негізгі түстерінің қосымшасын қандай түс береді?

Дәріс №3
Графикалық файл форматтары. Графикалық ақпаратты сығу
Компьютерлік графикада мәліметтерді сақтау үшін аз дегенде файлдардың отыз шақты форматтары қолданылады. Бірақ солардың ішінде бірнешеуі ғана көпшілік программада қолданылып, стандарт ретінде қалыптасқан. Ережегесай, сәйкес келмейтін форматтар растрлық, векторлық, үш өлшемді бейнелі файлдар болып келеді, дегенмен әртүрлі класқа жататын мәліметтерді сақтауға мүмкіндік беретін форматтар да жоқ емес. Көптеген қосымшалар өзінің жеке <<өзіне тән>> (спецификалық) форматтармен ғана жұмыс істейді; олардың файлдарын өзге программаларға ауыстыру арнайы фильтрлерді қолдануға немесе бейнені <<стандартты>> форматқа алмастыруға мәжбүрлейді.
TIFF (Tagged Image File Format).
Формат жоғары сапалы растрлық бейнелерді сақтауға арналған (файл атының кеңейтілуі TIF). Кеңінен таралған форматтар қатарына жатады, көптеген графикалық, дизайнерлік программалар тарапынан қамтамасыз етілген. СМҮК түс бөлінісінің монохромдыақ-қара түсінен бастап 32-разрядты модельдерге дейінгі түстердің кең диапазонын қамтиды. 6.0 версиясынан бастап TIFF форматында бейненің маскілері (контурлары) жайлы мәліметтерді сақтауға болады. Файлдың көлемін азайту үшін ішкі LZW сығымдау алгоритмі қолданылады.
PSD (Photoshop Document).
Растрлы графикалық ақпаратты сақтау мүмкіншілігіне қарай анағұрлым қуатты программалардың бірі (файл атының кеңейтілуі PSD). Көптеген маскілерді, айқындық дәрежесін, арналарды, қабат параметрлерін сақтауға мүмкіндік береді. Әртүрлі түстік модельдермен түс бөлу, түсті 48-разрядпен кодтау қолданылады. Басты кемшілігі, ақпаратты сығымдаудың тиімді алгоритмінің болмауынан файл көлемінің өсуіне алып келетіндігінде.
PСX.
Формат Z-Soft фирмасының PC Paint Brush программасының растрлық мәліметтерін сақтау форматы ретінде пайда болды және анағұрлым кең таралғандардың бірі болып табылады. (файл атының кеңейтілуі. PSХ). Түске бөлінген бейнені сақтау мүмкіндігінің болмауы, түстік модельдердің жетіспеушілігімен өзге де шектеулер форматтың танымалдылығының жоғалуына алып келді. Қазіргі кезде формат көнерген болып саналады.
PhotoCD. Формат жоғары сапалы сандық растрлы бейнелерді сақтау үшін Kodak фирмасында жасалған. (файл атының кеңейтілуі. PSD). Мәліметтерді файлда сақтау форматы Image Pac деп аталады. Файл бейнені көрсетілімнің белгіленген шамасында сақтауға мүмкіндік беретін ішкі құрылымнан тұрады, сондықтанда бұл форматта сақталған кез-келген файл көлемінің бір-бірінен айырмашылығы болмашы ғана және 4-5 Мбайт аралығында болады. Әрбір көрсетілімге 512х768 нүктеден тұратын базалық деп аталатын (Base) деңгейден оқылатын жеке деңгей бекітілген. Файлда барлығы Base/16-дан (128х192 нүкте) бастап Baseх 16-ға (2048-3072 нүкте) дейін бес деңгей бар. Бастапқы бейнені бірінші мәрте сығымдауда іс жүзінде сапа жоғалмайтын субдискреттеу әдісі қолданылады.
Windows Bitmap. Windows операциялық жүйесінде растрлық бейнелерді сақтау форматы (файл атының кеңейтілуі. ВМР). Сәйкесінше бұл ортада жұмыс істейтін барлық қосымшаларда қолданылады.
JPEG (Joint Photographic Experts Groups). Формат растрлық бейнелерді сақтауға арналған (файл атының кеңейтілуі. JPG). Бұл формат файлды сығымдау дәрежесімен бейне сапасы арасындағы арақатынасты реттеуге мүмкіндік береді. Сығымдаудақолданылатынәдістер <<артық>> ақпараттыөшіругенегізделген, сондықтанда форматы тек электрондық жарияланымдар үшін қолданған жөн.
GIF (Graphics Interchange Format). Түстердің саны (256) белгіленген сығымдалған бейнелерді сақтау құралы ретінде 1987 жылы стандартталған (файл атының кеңейтілуі.GIF). Жоғары дәрежеде сығымдалуы арқасында Интернетте танымал болды. Форматтың соңғы нұсқасы бейненің жол тастап жүктелуіне және түссіз фонды суреттер құруға мүмкіндік береді. Түстер санына шектеу қойылуына байланысты бұл формат тек электрондык жарияланымдарда ғана қолданылады.
PNG (Portable Network Graphics). Бейнелерді Интернетте жариялауға арналған салыстырмалы түрде жаңа (1995 жыл) сақтау форматы (файл атының кеңейтілуі .PNG). Бейненің үш типі - түрлі-түсті 8 немесе 24 биттік тереңдік пен және сұр түстің 256 градациясы бар ақ-қара түс қолданылады. Ақпаратты сығымдау іс жүзінде ешбір жоғалыссыз жүргізіледі және 254 деңгейлі альфа канал қарастырылған.
WMF (Windows MetaFile). Windows операциялық жүйесінің векторлық бейнелерін сақтау форматы (файл атының кеңейтілуі.WMF). Анықтама бойынша жүйенің барлық қосымшаларында қолданылады. Бірақ полиграфияда қабылданған стандарты түстік палитралармен жұмыс істеуге арналған құралдардың болмауы және өзгеде кемшіліктер оның кеңінен қолданылуына кедергі жасайды.
EPS (Encapsulated PostScript). Векторлық, сондай-ақ растрлық бейнелерді іс жүзінде баспаға дейінгі процестермен полиграфия саласында стандарт болып табылатын Abode фирмасының PostScript тілінде сипаттау форматы (файл атының кеңейтілуі .EPS). PostScript тілі әмбебап болып табылатындықтан, файлда векторлық және растрлық графика, қаріптер, контурлар (маскілер), құрал-жабдықтарды пішімдеу параметрлері, түстік профильдер бір уақытта сақтала алады. Экранда векторлық мәнді көрсетуүшін - WMF, ал растрлық үшін - TIFF форматы қолданылады. Бірақ экрандық көшірме жалпы алғанда EPS-тің елеулі кемшілігі болып табылатын тек нақты бейнені ғана көрсетуге қабілетті. Шынайы бейнені шығару құрылғыларының, не болмаса арнайы көру программарының көмегімен немесе файлды Acrobat Reader, Acrobat Exchange қосымшаларының PDF форматына түрлендіргеннен кейін ғана көруге болады. PDF (Portable Document Format). Abode фирмасы шығарған құжаттарды сипаттау форматы (файл атының кеңейтілуі .PDF). Дегенмен, бұл формат негізінен құжатты тұтастай сақтауға арналған, оның таңқаларлық мүмкіндіктері бейненің шынайы көрінуін қамтамасыз етуге жағдай жасайды. Форматап паратты-тәуелсіз болып табылады, сондықтанда бейнені монитор экранынан бастап фотоқұрылғыға дейінгі кез келген құрылғыдан шығаруға болады. Бейненің аяқталған көрсетілімін басқару құралдарының көмегімен сығымдаудың қуатты алгоритмі жоғары сапалы иллюстрациялары бар файлдарды ықшамдауға мүмкіндік береді.

Графикалық ақпаратты сығу
Бейне параметрлері мен файл көлемі арасындағы байланыс. Растрлық графика құралдары түстерді беруде жоғары дәлдікті қажетететін жұмыстарды иллюстрациялау үшін қолданылады. Дегенмен растрлық иллюстрация файлдарының көлемі көрсетілімі (разрешениясы) өскен сайын өсуде. Өздеріміз күнделікті үйде көріп жүрген фотосурет (сандық түрге түрлендірілген, көрсетілуі 200-300 dpi, түстік көрсетілімі 24 бит, стандартты көлемі 10х15) сығымдалған режимдегі TIFF форматында шамамен 4 Мбайт орыналады. Растрлық бейнелердің көлемін өзгерту. Растрлық графиктің бір кемшілігі бейнені ұлғайтқан кезде пайда болатын (егер арнайы бір шаралар қолданылмаса) пикселдену болып табылады. Егер түпнұсқада бірнеше нүктелер болатын болса, бейне көлемін ұлғайтқан кезде сапасы сақталуы үшін, түпнұсқаны көрсетілімімен алдын-ала сандық түрге түрлендіріп алу керек. Екінші бір әдіс пикселдену эффектісін қандайда бір шекке дейін азайтуға мүмкіндік беретін стохастикалық растрды қолдану болып табылады. Сондай-ақ, көлемді өзгертуде, иллюстрация көлемін ұлғайту нүктелерді ұлғайту есебінен емес, бірнеше аралық нүктелер қосу жолымен шешуге болатын интерполяция әдісін қолданылу арқылы жүзеге асырылады.
Растрлық кескіндеудің артықшылығы: растрлық кескінді түзетуге, әдемілей түсуге, яғни оның кезкелген бөлігін өзгертуге болады; нүктелерді, қажет болмаса ішінара алып тастауға немесе қоюлатуға, сондай-ақ кескіннің әрбір нүктесі нақ-қара немесе басқа кез келген түске өзгертуге болады.
Кемшілігі: растрлық кескін өлшемінің масштабын әдісімен (бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу) өзгерткенде, кескіннің сапасын жоғалтатыны. Мысалы, кескінді үлкейткенде, оның көрінісі дөрекіленіп кетсе, ал кішірейткенде - кескін сапасы өте нашарлап кетеді (нүктелерін жоғалтатындықтан).
Растрлық кескіндердің тағы бір кемшілігі - файлдар өлшемдерінің өте үлкендігінде (түстері неғұрлым көп және сапасы жоғары болғансайын, олар соғұрлым үлкен болады).
Бірақ бұл кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада растр өте жоғары сапалы кескін алуға мүмкіндік береді. Сондықтан растрлық суреттер көркем графикада кеңінен қолданылады.

Бөлім ................2.1.......................... Курс .....ІІ..... Топ ...........К-29.............................................
Уақыты .........................................................................................................................................
Пән ........................Компьютерлік графика...........................................................
Оқытушының аты-жөні ...............Телбаева Ақтолқын Қасымқызы...............................

1.Сабақтың тақырыбы .... Adobe Photoshop программасы интерфейсі. Палитралар...........

2.Сабақтың түрі және типі ............ Жаңа білім беру сабағы,Лекция сабақ,
Білімді тексеру, Тәжірибелік сабақ
Сабақтың мақсаты (білімдік: оқу білім дағдысының қалыптасуы, арнайы білім, кәсіптік белгілі бір деңгейдегі мәселелерді шешу қабылеттілігін қоса) .........
Экрандағы бейнені үлкейту және кішірейту. Жұмыс экраны көрінісінің режимдері.
Палитралар (қызметші терезелер) және олардың бейнемен жұмыс жасаудағы орны
Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтауды үйрету.

Міндеттері:
а) Білімдік міндет ( қандай оқу біліктілігі оқыту барысында қалыптастырылады)
Adobe Photoshop программасы интерфейсі. Экрандағы бейнені үлкейту және кішірейту

б) Тәрбиелік міндет (оқыту материалдарын жүргізу барысында қандай тәрбиелік мүмкіншіліктер іске асырылады)
Жұмыс экраны көрінісінің режимдері.
Палитралар (қызметші терезелер) және олардың бейнемен жұмыс жасаудағы орны

в) Дамытушылық міндет (ойлау іс әрекетінің жолдарын игеру, салыстыру, синтез, анализ, жалпылау, классификациялау т.б.)
Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтауды үйрету. Зейінін, ойлау қабілетін, дағдыларын дамыту.

3.Күтілетін нәтиже:
а) Оқушылар түсінуі тиіс: Жұмыс экраны көрінісінің режимдері. Палитралар (қызметші терезелер) және олардың бейнемен жұмыс жасаудағы орнын. Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтауды.
.

б) Оқушылардың құндылық бағдары болуы:Бағдарламамен жұмыс істеу: командаларды тышқанды басу арқылы жүзеге асыру және пернетақтада белгілі бір перне комбинацияларын басу арқылы операцияларды жүзеге асыру. Операцияларды жүзеге асырудың екі түрі де бір бірінен оңайлығымен және функцияны орындау.

в) Оқушылар жасай біледі: Adobe Photoshop графикалық бағдарламасы түстер палитрасымен жұмыс істеуге, суреттерді еңгізуге және шығаруға, контурларын ерекшелеуге, түс тандауға, сурет фильтрін тандауға, өлшемі мен кеңейтілімін өзгертуге, суреттерді түстендіруге және басып шығаруды

Дәріс:5, 6.Adobe PhotoShop бағдарламасының интерфейсі. Палитралар
Дәрістің мақсаты: Adobe PhotoShop бағдарламасының интерфейсін қарастыру.
Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:
1Adobe PhotoShop бағдарламасына кіру жолдары.
2Adobe PhotoShop бағдарламасының басты элементтері.
3Adobe PhotoShop құралдар тақтасы.

Дәрістің тезисі:2-суретте жұмыс жасау кезіндегі экран бейнесі көрсетілген.
Жұмыс үстелі

Құралдар панелі
Баптау панелі
Тақырып жолы
Меню жолы
Палитралар панелі
Жұмыс үстелі

Құралдар панелі
Баптау панелі
Тақырып жолы
Меню жолы
Палитралар панелі


Сурет 2 PhotoShop экранының бейнесі

Меню жолы
File меню
File менюндегі командалар жасау, ашу, орналастыру, жабу, сақтау, сканерлеу, инпорттау немесе экспорттау, суретті басып шығару, файлды желіден жіберу, кйебір операцияларды автоматтандыру және PhotoShopтан шығу кезінде қолданады. File > Jump to (Файл >Өту) менюн қолдану Image Ready немесе Colive сияқты көмекші қосымшаларға көшу үшін қолданамыз.
Edit меню
Edit (Түзету) менюнде суретті түзететін командалар орналасқан: көшіру, трансформациялау, енгізу және суреттің түсін анықтау сондай-ақ анықталған формасы және өлшемі бар кистініжасау командалары. Менюдегі Fade (Әлсірету) командасы көптеген операциялар (мысалы, сүзгінің соңғы қолдануы, басқадай құралмен сурет салу және түзету командасы) әсерін әлсіретеді. Purge (Тазалау) командасы жадыны босатады. Сондай - ақ Edit меню көмегімен Color Settings (Түсті сипаттау), Preset Manager (Баптау менежрі) және Preferences (Орнатулар) сұхбаттық терезелерін ашуға болады.
Image меню
Image (Сурет) менюнің Mode (Режим) командасының көмегімен сурет 8 ұсыныстың біреуіне айлануы мүмкін. Adjustments (Түзету) командасымен түсті қоюлықты, түстің ашықтығын және суреттің қараңғылығын өзгертеді. Image Size (Суреттің өлшемі) командасының көмегімен файлдың өлшемін, суреттің өлшемін немесе рұқсат етуін өзгертуге болады. Canvas Size (Холст өлшемі) сурет орналасқан жұмыс кеңістігінің өлшемін өзгерту кезінде қолданылады.
Layer меню
Layer (Қабат) менюнде орналасқан командалар Step - тегі қабаттар ретін өзгертуге, топталғандарды өшіруге, көшіруге, қосуға, бір бірімен байланысқан қабаттардың орналасуын меңгеруге, қабаттарды біріктіруге оларға маск қосуға және суретті жалғыз қабатқа өзгертуге мүмкіндік береді. Layers палитрасының менюін қолданып кейбір командаларға жылдам қатынауға болады.
Select меню
Select (Ерекшелеу) менюнің All (Барлық) командасы қабатты бүтіндей ерекшелейді. DeSelect (Ерекшелеуді алып тастау) командасы керісінше бұрын ерекшеленген облыстардың бұрын ерекшеленуін алып тастайды. ReSelect (Ерекшелеуді қалпына келтіру) командасы DeSelect командасы соңғы рет қолданған облысты қайтадан ерекшелейді. Color Range (Түстер диапозоны) түстерді ескеріп ерекшелейді. Бұл менюдің басқа командалары ерекшеленген облыс шекарасын сығады, біртектендіреді, сондай - ақ ерекшеленген облыстарды арналарға сақтайды немесе арналардан жүктейді.
Filter меню
Filter (Сүзгі) құрамында суретті редактрлейтін кең диапозонды операцияларды орындайтын сүзгілер бар. Dig mark (Диджимак) сүзгісі суреттің бетінен адамның көзіне көрінбейтін авторлық құқықтың белгісін қояды.
Бағдарламаның алдыңғы версиясына қарағанда бұл менюге Image менюнен екі команда қосқан. Extract (Шығару) командасы күрделі формадағы ерекшеленген облыстарды жасауға мүмкіндік береді. Liquefy (Бұрмалау) суреттің нүктелерін бір бағытқа жылжытады.
View меню
View (Түр) меню командалары экранда не бейнеленіп, не бейнеленбей тұрғанын бақылайды. Camut Warning (Гамма туралы ескерту) төрт түсті басып шығару кезінде көрінбей қалатын түстерді ерекшелейді. Proof Setup (Басып шығаратын суретті тарылту) командасы сурет әр түрлі басып шығару режимінде қалай көрінетінінбайқауға мүмкіндік береді. View менюнің басқа командалары суреттің масштабын басқарады сондай-ақ экранға сызғыштарды, координаталық торды, сурет бөлінген қосымша сызықтарды және облыстарды шығарады.
Window меню
Window (Терезе) менюнің командалары әр түрлі палитраларды Көрсету/Жасыруды басқарады. Бұл менюде сондай-ақ біреуін активтендіруге болатын ашылған суреттердің тізімі орналасқан.
Windows операциялық жүйесі ортасында жұмыс істеу кезінде суреттердің терезесінің орналасуын басқаруға және қалып күй жолағын Көрсетіп/Жасыруға мүмкіндік береді.
Help меню
Help (Көмек) менюнің командалары PhotoShop бағдарламасының интерактивті режиміне қатынауға, Adobe компаниясының соңғы жаңалықтарын білуге, Adobe Online сайтына кіруге немесе экранда орындалатын бір қимылды орындауға көмектеседі.
Құралдар панелі. Пиктограммасы экранда көрініп тұрған құралды активтендіру үшін оның пиктограммасына шертіңіз. Кейбір пиктограммалардың жанында кішкентай бағыт белгісі орналасқан. Оған шерткен кезде сол топқа кіретін құралды таңдап алуға болатын қалқып шығатын палитра ашылады.
Пернетақта көмегімен құралдарды шақыру өте ыңғайлы. Егер сіз пернелер комбинациясын ұмытып қалсаңыз курсорды құралдың пиктограммасына апарып бірнеше секунт күте тұрсаңыз қалқып шығатын мәтін оны есіңізге түсіреді. Пиктограммасы жасырылған бір топқа кіретін құралдарды кезектеп шақыру үшін Shift пернесін және сәйкес келетін <<ыстық>> пернені басыңыз. Сондай-ақ Alt пернесін басып тұрып көрініп тұрған құралдың пиктограммасына шертуге болады.

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:
Қорғауға берілген реферат тақырыптары:
1. Adobe PhotoShop бағдарламасының ыстық пернелері.
2. Палитралар.
3. Adobe PhotoShop-да бейнелерді құру әдістері

Негізгі әдебиеттер /3/,
Қосымша әдебиеттер/7-9/.

№ _7____ оқу сабақ жоспары

Курс ___ІІ___топ ____К-29__________

Пән_Компьютерлік графика__________________________
Оқытушының Т.Ә.А.___Телбаева Ақтолқын Қасымқызы_______________
1. Сабақтың тақырыбы:_Палитралар және олардың бейнемен жұмыс барысындағы орны

2. Сабақтың түрі және тұрпаты:__білім бекіту сабағы_______________

3.Сабақтың мақсаты: (білімділік: арнайы білім, кәсіптік белгілі бір деңгейдегі мәселелерді шешу қабілеттілігін қоса оқу білім дағдысын қалыптастыру)_Палитралар және олардың бейнемен жұмыс істеу. File Browser, Color, swatches, Layers, Layer Comps, History, Histogram, Channels, Tool Presets, Paths, мәтінімен жұмыс палитралары, Styles, Info, Navigator, Tools__
Міндеттері:
4.1.Білімдік (қандай оқу біліктілілігі оқыту барысында қалыптастырылады)Сандық праметрлерді енгізу немесе кейбір өлшемдер, қаріптер, түстер сияқты атрибуттарды таңдау мақсаты тұрған кезде, сіз арнайы диалогты терезелер - панелдер және палитраларды қолдану.____
4.2. Тәрбиелік (оқыту материалдарын жүргізу барысында қандай тәрбиелік мүмкіншіліктер іске асырылады)_Бейнелермен жасалатын операцияларды эстетикалық талғаммен, өздігінен жұмыс жасауға, еңбек әрекетіне, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
4.3. Дамытушылық (ойлау іс-әрекетінің жолдарын игеру, салыстыру, синтез, анализ, жалпылау, классификациялау және т.б.)Оқушылардың танымдық қабілетін қалыптастыру. Өтілген материалдармен байланыстыра ойлау, қабылдау, салыстыра білу, анализ жасай білу, қорытындылай білу дағдысын қалыптастырып дамыту.___________
5. Күтілетін нәтижелері:
5.1. Оқушылар түсінуі тиіс:_ Ағымдағы суретпен жасалған іс-қимылдардың барлығын тізімдеп отыруды. Жекелеген қимылдарды ойнату, жазу, өңдеу және өшіру
5.2.Оқушылардың құндылық бағдары болуы:_ағымдағы суреттің бейнесін кескіндейді. Каналдарды кұру, нақтылы көшірмесін алу және өшіру үшін, олардың парметрлерін анықтауды.______
5.3.Оқушылар жасай біледі:_ Қолданыста болған суреттердің сақталған жолдарын, жұмыс жасалған жолын және ағымдағы весторлық маскасын анықтауды.Қолданушыға түстерді таңдауды.
5.4. Пәнаралық байланыс: _графика__________________

5.5. Кешендік оқу-әдістемелік жабдықтар: _ДК, электронды оқулық, PhotoShop бағдарламсы
Сабақ барысы
1. Ұйымдастыру: амандасу, сыныптың гигиеналық дайындығын тексеру, оқушыларды түгелдеу.
2. Үй жұмысын тексеру: <<Сұрақтар қою>> арқылы ауызша сұрау.
3. Жаңа сабақ:
Палитралар және олардың бейнемен жұмыс барысындағы орны
( File Browser, Color, swatches, Layers, Layer Comps, History, Histogram, Channels, Tool Presets, Paths, мәтінімен жұмыс палитралары, Styles, Info, Navigator, Tools).
Панелдер және палитралар
Сандық праметрлерді енгізу немесе кейбір өлшемдер, қаріптер, түстер сияқты атрибуттарды таңдау мақсаты тұрған кезде, сіз арнайы диалогты терезелер - панелдер және палитраларды қолданасыз.
Өзгермелі палитралар
Бейнелермен жасалатын операциялардың барлығы палитралар көмегімен іске асады. Олардық барлық саны 15. Бірге қолданылатын палитралар <<бір шатырдың астында>> орналасады.
<<Слой>> палитрасы қабаттарды құру, көшіру, біріктіру және өшіру үшін, сондай-ақ қабат-маскаларды құру үшін қолданылады. Сонымен қатар, аталған палитраның көмегімен жеке қабаттармен жұмыс істеуді қамтамыз етеді (сурет 1.4).

Сурет 1.4 - <<Слои>> палитрасы

<<Каналы>> палитрасы каналдарды кұру, нақтылы көшірмесін алу және өшіру үшін, олардың парметрлерін анықтау үшін, каналдарды жеке құжаттарға түрлендіру үшін, сондай-ақ каналдарды біріктіру және біріккен көріністі алу үшін қолданылады. <<Каналы>> палитрасы экрандағы каналдар бейнелерін көрінетін және көрінбейтін бөліктер ретінде басқаруға мүмкіндік береді (сурет 1.5). Сурет 1.5 - <<Каналы>> палитрасы

<<Пути>> палитрасының көмегімен қолданыста болған суреттердің сақталған жолдарын, жұмыс жасалған жолын және ағымдағы весторлық маскасын анықтауға болады. Суретті өзгеткен сайын палитрада жолдар саны көбейе түседі.
<<История>> палитрасы ағымдағы суретпен жасалған іс-қимылдардың барлығын тізімдеп отырады. Аталған палитра 20-дай өзгерістерді сақтай алады. (АР) программасынан щыққан жағдайда палитра сақтаған сурет жағдайлары өшіп кетеді (сурет 1.6). Сурет 1.6 - <<История>> палитрасы

<<Действия>> палитрасы жекелеген қимылдарды ойнату, жазу, өңдеу және өшіру үшін қолданылады. Сондай-ақ, каталогтағы бар қимылдары бар файлдарды ашуға және сақтауға мүмкіндік береді (сурет 1.7).
Сурет 1.7 - <<Действия>> палитрасы

<<Цвет>> палитрасы көмегімен қолданушыға түстерді таңдау мүмкіндігі беріледі. Бұл палитраның көмегімен алдыңғы және артқы қатарлы суреттердің ағымдағы түстерінің мәндерін анықтауға болады. Жылжытқыштардың көмегімен түстердің мәнін өзгерту мүмкіндігі берілген (сурет 1.8).

Сурет 1.8 - <<Цвет>> палитрасы

<<Стили>> плитрасының көмегімен өзіңіз қалаған стильді таңдап алып, құжатыңызды толтыруға мүмкіндік беріледі (сурет 1.9).

Сурет 1.9 - <<Стили>> палитрасы

<<Навигатор>> палитрасы ағымдағы суреттің бейнесін кескіндейді. Палитраның суретті ұлғайту, масштабын бейнелеу мүмкіндіктері бар (сурет 1.10).

Сурет 1.10 - <<Навигатор>> палитрасы

<<Инфо>> палитрасы ағымдағы құрал жайлы ақпаратты және курсор тұрған жердегі түстік координаталар жайлы ақпаратты қамтиды (сурет 1.11).

Сурет 1.11 - <<Инфо>> палитрасы

Суретті салуда және өңдеуде қолданылатын қылқаламдар тізімі <<Кисти>> палитрасында көрсетілген. Үнсіз үйлесім бойынша сізге домалақ қылқаламның бірнеше түрі ұсынылады, осы ретте Adobe Photoshop программасы қылқалам сипаттамаларын әр құрал үшін жеке сақтайды (сурет 1.12).

Сурет 1.12 - <<Кисти>> палитрасы

4. Сабақты бекіту: практикалық жұмыс, тапсырмаларды орындау.

5. Қорытынды: Сұрақтарға жауап алу арқылы қорытындылау:

6. Бағалау: оқушылардың практикалық жұмыстарын тексеріп, қорытынды сұрақтарға жауап берулерін ескере отырып, бағалау.

7. Үйге тапсырма:Adobe PhotoShop бағдарламасында палитра терезесін пайдалана отырып бейнелерді көркемдеу.

Оқытушының қолы _______________________________________

№ _8__ оқу сабақ жоспары

Курс ___ІІ___топ ____К-29__________

Пән_Компьютерлік графика__________________________
Оқытушының Т.Ә.А.___Телбаева Ақтолқын Қасымқызы_______________
1. Сабақтың тақырыбы:_ Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтау.
Photoshop бағдарламасы жұмысының негізгі тәсілдері
2. Сабақтың түрі және тұрпаты:__білім бекіту сабағы_______________
3.Сабақтың мақсаты: Adobe PhotoShop бағдарламасының жұмысының тәсілдерін үйрену.
Міндеттері:
4.1.Білімдік (қандай оқу біліктілілігі оқыту барысында қалыптастырылады)Сандық праметрлерді енгізу немесе кейбір өлшемдер, қаріптер, түстер сияқты атрибуттарды таңдау мақсаты тұрған кезде, сіз арнайы диалогты терезелер - панелдер және палитраларды қолдану.____
4.2. Тәрбиелік (оқыту материалдарын жүргізу барысында қандай тәрбиелік мүмкіншіліктер іске асырылады)_Бейнелермен жасалатын операцияларды эстетикалық талғаммен, өздігінен жұмыс жасауға, еңбек әрекетіне, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
4.3. Дамытушылық (ойлау іс-әрекетінің жолдарын игеру, салыстыру, синтез, анализ, жалпылау, классификациялау және т.б.)Оқушылардың танымдық қабілетін қалыптастыру. Өтілген материалдармен байланыстыра ойлау, қабылдау, салыстыра білу, анализ жасай білу, қорытындылай білу дағдысын қалыптастырып дамыту.___________
5. Күтілетін нәтижелері:
5.1. Оқушылар түсінуі тиіс:_ Ағымдағы суретпен жасалған іс-қимылдардың барлығын тізімдеп отыруды. Жекелеген қимылдарды ойнату, жазу, өңдеу және өшіру
5.2.Оқушылардың құндылық бағдары болуы:_ағымдағы суреттің бейнесін кескіндейді. Каналдарды кұру, нақтылы көшірмесін алу және өшіру үшін, олардың парметрлерін анықтауды.______
5.3.Оқушылар жасай біледі:_ Қолданыста болған суреттердің сақталған жолдарын, жұмыс жасалған жолын және ағымдағы весторлық маскасын анықтауды.Қолданушыға түстерді таңдауды.
5.4. Пәнаралық байланыс: _графика__________________

5.5. Кешендік оқу-әдістемелік жабдықтар: _ДК, электронды оқулық, PhotoShop бағдарламсы

Сабақ:тың тақырыбы:Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтау.
Corel Draw графиктік редакторында құжатпен жұмыс
Жаңа құжатты жасау. Corel Draw графиктік редакторын ашқанда қыстырмадан жаңа графикті таңдасақ жаңа құжат ашылады. Немесе стандартты құралдар тақтасынан <<Жаңа>> батырмасын басу арқылы жаңа құжат ашуға болады. Файл Жаңа (Файл Новый) командасы арқылы да жасауға болады. Жаңа құжат пішімін (формат) құралдар тақтасынан таңдаймыз.
Құжатты ашу. Мұны да қыстырмадан таңдауға немесе Файл => Ашу (Файл => Открыть) командасы арқылы орындауға болады. Сол кезде Құжатты ашу терезесі ашылады.
Мұнда ашылатын құжаттың тұрған бумасын көрсетеміз. Сол арқылы іздеген құжатты табамыз. Файл типі тізімінен керекті құжат форматын көрсетуге болады. Және құжатты Алдын- ала көруге болады. Егер ашатын құжат Corel Draw, Corel R.A.V.E немесе Corel Photo-Point файлы болса, онда алдын-ала құжаттың версиясын, қолданба программаның атын, ескерту, түйінді сөз, жасалған уақытын, тілін және типін білуге болады. Бірнеше құжаттарды Ctrl және Shift пернелерінің комбинациялары арқылы таңдап ашуға болады. Басқа программаның құжатын ашқанда, ондағы графиктік және мәтіндік объекттер Corel Draw қолдайтын эквиваленттерге айналады. Кейбір құжаттар Corel Draw- да ашылмайды. Ол жағдайда құжатты импорттау керек.
3 Құжатты сақтау. Ең бірінші сақтағанда Файл => Сақтау (Файл =>Сохранить) командасымен сақталады. Сол уақытта Құжатты сақтау терезесі ашылады.
Мұнда сақталатын құжаттың аты, версиясы (алдыңғы 5версияға дейін) Егер құжат алдыңғы версияда сақталса, онда кейбір эффекттерден айырылады, нобай Нобай алдын-ала көру ауданында көрінетін кішкене көріністің параметрлерін көрсетеді. 10 Кбайт (толық түрлі- түсті көрініс), 5 Кбайт (түстер жиынында шектеуі бар түрлі-түсті көрініс),1 Кбайт (монохромдақ -қара түсті көрініс) және көрініс жоқ форматтарының бірі белгіленеді, тек белгіленгенобъекттерді сақтау Тек белгіленген объекттерді ғана сақтайды. Бұл келешекте тек белгіленген объектілермен жұмыс істеу үшін қолайлы, Web-баспа аты үшін қауіпсіз файл аты Егер сақталатын құжатты Web-бет ретінде қолданғыңыз келсе, осы бөлімді белгілеңіз, True Doc- пен қаріпті(шрифт) енгізу Басқа операциялық жүйеде не программада сіз қолданған қаріптер болмауы мүмкін. Егер бұл бөлімді белгілесеңіз, қаріптер басқа жерлерде қиындықсыз ашылатындай болып өзгереді сияқтыларды белгілеуге болады.
4. Қалай сақтау командасы. Бұл Сақтау командасымен өте ұқсас. Бірақ басқа параметрлерін сақтай отырып, көшірмесін (копия) сақтауға болады.
5.Жабу. Программа Файл Шығу (Файл Выход) командасы арқылы, ал құжат Терезе Жабу (Окно закрыть) арқылы жабылады.Егер барлық құжатты жабатын болса, Терезе Бәрін жабу командасын белгілесе жеткілікті. Көбінесе жабу командасынан кейін Өгерісті сақтау-сақтамау туралы сұқбат терезесі шығады.
Үлгіні (шаблон) ашу. Егер шаблонды пайдаланып жұмыс істеу керек болса, онда Файл Үлгі бойынша ашу (Файл Создать по шаблону) командасы орындалады.
Бұл терезенің үстіңгі бөлігіндегі Толық бет, Белгі, Буклет, Брошюра және Web үшін үлгі бөлімдерінен керекті үлгіні іздеуге болады. Шолу бөлімінен ертеректе сақталған үлгіні пайдалануға болады. Және де әр бөлімдегі тізімнің бірінші үлгісі таза үлгі бланкісін ашуға болады.
Альбомдар. Бұл жапсырмалы терезеде көп қолданатын векторлық және растрлық суреттер, макеттер және сызбаларды орналастыруға болады.
Clipart жинағынан суреттер, формалар және Интернетке рұқсат болса, Corel фирмасының Web-сайтынан объекттерді жүктеуге болады. Альбомды ашу үшін Құралдар=> Альбомдар => Іздеу (Инструменты =>Тектографический файл =>Поиск) командасын орындау керек.
Файлдарды импорттау. Импорт - сырттан әртүрлі форматтағы файлдарды енгізу. Corel Draw 11 импортты 61 фильтр арқылы өткізеді.
Импорттау Файл => Импорт командасы арқылы жүзеге асады.
9.Файлдарды экспорттау. Бұл ағымдағы (текущий) файлдың басқа программаларда қиындықсыз колдану үшін қажет. Экспорттау үшін файл сақтағаннан кейін Файл => Экспорт командасын орындау керек.
Экспорттау терезесінде файл форматын көрсетіп экспорттайды. Содан кейін файлдың параметрлерін келтіруге болады.
Жаңа құжат ашу

Растрық графикада жаңа құжат құру үшін File (Файл) менюіндегі New (Новый) командасы орыдалады. Бұл команданы орындағаннан кейін диоалогтық терезе ашылады. Осы терезенің параметрлерімен танысайық:
*
Name (Имя) өрісі (поле) құралатын растрлық құжаттың атын енгізу үшін қолданылады.
*
Width (Ширина) параметрінде өлшеу бірлігі болады. Бұл параметрде кеңдікті өлшеу өлшемін беретін алты нұсқалы тізім берілген:

Pixels - пикселдер;

Inches - дюймдер;

Cm - сантиметрлер;

Points - пунктер;

Picas - пиктер;

Colums - колонкалар;

*
Height (Высота) параметрлерінде де өлшеу бірліктері болады. Бұл параметрде биіктіктің өлшемін береді. Бұл параметрде бес нұсқалы тізім болады.

- Mode (Режим) тізімі жаңа құжаттың түсті форматын таңдауда қолданылады:

Bitmap (Битовый) - ақ-қара түсті

Grayscale (Градации серого) - сұр түстес

RGB Color (RGB) - түсті CMYC моделінің түсті форматы

CMYC Color (CMYC) - RGB моделінің форматы

Lab Color (Lab) - Lab моделінің форматы

Contenents (Содержимое) параметрі үш кнопкадан тұрады:

- White (Белый) фонға ақ түс берді;

- Background color (Цвет заднего плана) артқы жақтың түсін анықтайды;

- Transparent (Прозрачная) мөлдірлік режимін береді.
3.2 Құжатты ашу

Бұл әрекетті орындау үшін File менюіндегі Open... командасы орындалады. Бұл команданы шақырғаннан кейін диалотық терзе ашылады.

Терезеде файлдар тізімі беріледі. Бұл терезеден бір файлды ашу үшін Открыть командасын басамыз.

Менюінде құжатты ашу үшін тағы бір Open as (Открыть как) командасы бар. Алдынғы командадан айырмашылығы құжатты ашқан кезде типін көрсетіп кетуіміз керек.

3.3 Құжатты сақтау

Прораммада құжатты сақтау үшін бес команда орындалады. Олар File менюінде орналасады:

Save (Сохранить)

Save a copy (Схранить копию)

Save as...(Сохранить как)

Save for Web (Сохранить для Web )

GIF 89 a Export...(Экспорт GIF 89 a )

Егер құжатты істеп отырған файлда сақтау үшін Save командасын қолданамыз. Save as командасы құжатты бірінші рет сақтағанда және оның бір параметрін (құжат атын, форматын) өзгертіп сақтау кезінде қолданылады. Бұл команданы орындау кезінде мына параметрлерді көрсету керек:
*
файлды қайта сақтайтындығын көрсету;

- файл атын көрсету;

- файл кеңейтілуін көрсету;

Егер растрлық құжат Internet-те қолдануына арналған болса, Save for Web командасын қолданған жөн.
3.4 Құжатты баспаға шығару

Құжатты баспаға шығару үшін Print... (Печатать...) командасы орындалады. Бұл команданың диалогтық терезесінің парметрлерімен танысайық.

Print Range (Диапозон) режимі. Бұл режим үш кнопкадан тұрады:
1.
All (Все) - құжаттың барлық парғын баспаға шығару.
2.
Selection (Выделение) ерекшеленген жерді баспаға шығару.
3.
Pages (Страницы) келесі параметрллердің көмегімен құжатты баспаға шығару:

From (От) және To (До) парамтрлері. Бұлар баспаға шығаратын минимальді максимальді парқтардың номері көрсетіледі.

Print Quality (Качество печати) тізімі баспаға шығарған кездегі сапасын көрсетеді.

Copies (Копии) параметрі баспаға шығаратын құжаттың көшірмесінің санын көрсетеді.

Space (Цветовое пространство) құжатты баспаға шығару кезінде түсті профильді таңдау кезінде қолдануылады.

Post Script Color Managment (Цветовая коррекция) параметрін қолданған кезде ббаспаға шығаратын құжат түсті болып шығады.
4 Пикселдердi орналастыру (наложение) режимдерi

Ерекшеленген жермен жұмыс кезiнде, қалыңдықпен (Слой) және Paint

Bucket (Заливка), Gradient (Градиент), Line (Линия), Pencil (Карандаш), Airbrush (Аэрограф), Paintbrush (Кисть), Rubber Stamp (Штамп), Smudge (Палец), Focus (Фокус) құралдарымен жұмыс кезiнде пикселдердiң орналастыру режимдерiн қолдануға болады.

Ендi пикселдердi орналастыру режимдерiмен танысайық.

Normal (нормальный) режимi. Бұл режимде берiлген түс толығымен енгiзiлетiн түске ауыстырылады. Барлық өрiстер енгiзiлетiн түске боялады. 3, 7, 10 өрiстерiн есептемегенде. Бұлар берiлген түсте қала бередi, өйткенi енгiзiлетiн пикселдер бұл өрiстерде жалтырайды.

Multiply (Умножение) режим. Бұл режимде берiлген және енгiзiлген түстер <<көбейтiледi>> сондықтан 6орытынды түс берiлген түстен күңгiрттеу болады. Егер қара түс енгiзсек, 6орытынды түс 6ара болады. Ақ түс берiлген түске әсерiн тигiзбейдi.

Screen (Осветление) режимi. Бұл режим Multiply режимiне қарама қарсы режим. Бұл режимде берiлген және енгiзiлген түстер <<бөлiнедi>>, сондықтан қорытынды түс берiлген түстен ашық болады. Егер ақ түс енгiзсек, 6орытынды түс ақ болады. қара түс берiлген түске әсерiн тигiзбейдi.

Overlay (перекрытие) режимi. Бұл режим Multiply режимi сияқты түстi көбейтедi және Screen режимi сияқты түстi әлсiретедi. Бұл режим свет пен түстi сақтай отырып, енгiзiлген түс ауыстырылмайды да, берiлген түске 6осылып кетедi.

Soft Light (Мягкий свет) режимi. Бұл режим енгiзiлетiн түске қарай түстi күшейтедi және әлсiретедi. Егер енгiзiлетiн түс ашық немесе күңгiрт болатын болса, онда берiлген түс ашығырақ немесе күңгiрттеу болып кетедi.

Ақ немесе қара түстi қолданған кезде, берiлген түс ашық немесе күңгiрт болады, бiрақ таза ақ немесе таза қара түсердi бермейдi.

Hard Light (жесткий свет) режимi. Бұл режимде енгiзетiн түсiiе қарай Multiply, Screen режимдерi сияқты жұмыс атқарады. Егер енгiзетiн түс ашық болса, онда берiлген түс Screen режимiне сай ашық түске боялады. Егер енгiзетiн түс күңгiрт болса, онда берiлген түс Multiply режимiне сай күңгiрттенедi.

Таза ақ және таза 6ара түстi қолдану кезiнде ештеңе өзгермейдi, ақ түс ақ болып қалады, 6ара түс қара болып қалады.

Бұл режим көлеңкелi жерлердi құру кезiнде өте қолайлы.

Darken (замена темным) режимi. Бұл режим берiлген түстi ауыстыру кезiнде қолданылады және берiлген түс енгiзiлетiн түстен ашығырақ болуы керек. Егер берiлген нүктелер енгiзiлетiн нүктелерден күңңiрт болса, онда ол өзгерiссiз қалады.

Lighten (замена светлым) режимi. Бұл режим Darken режимiне қарама қарсы режим. Берiлген түстi ауыстыру кезiнде қолданылады. Егер берiлген түс енгiзiлетiн түстен ашық болса.

Hue (цветовой фон) режимi. Бұл режимде қортынды түс енгiзiлетiн түс түрiн (тон) алады, бiрақ берiлген түстiң жарықтығы сақталады.

Color (цветность) режимi. Бұл режимде қорытынды түсi енгiзiлетiн түс жарықтығын алады, бiрақ берiлген түс түрiмен бiрге.

Бұл режим монохромды көрiнiсте көп қолданады.

Luminosity (Яркость) режимi. Бұл режимде қорытынды түс берiлген түстiң түрiн (тонын) алады, бiрақ енгiзiлетiн түс жарықтығымен бiрге. Бұл режим Color режимiне қарама - қайшы режим болып табылады.

Bihind (подложка) режимi. Бұл режим қабаттармен (слой) жұмыс кезiнде, мөлдiр ортасы бар және түгелiмен енгiзiлетiн түске ауысқан кезде қолданылады.

Clear (очистка) режимi. Бұл режим қабаттармен (слой) жұмыс кезiнде ғана қолданылады. Берiлген нүктелер Line (Линия), Paint Bucket (Заливка) құралдарының көмегiмен мөлдiр нүктелерге ауысады.

Сонымен қатар суреттерді пайдаланып анимация жасауға да болады. Анимация барысында эффект ауыстыруға, сурет өлшемдерін ауыстырып өзгертуге, фонның түсін баска түстермен ауыстыруға және оларды бұрып туралауға болады.

Бұл жұмыс барысында PhotoShop программасына "Brushes" (Кисть) қосымшасын енгізіп жұмыс жасадым. Ең алдымен PhotoShop программасын ашамыз. Ашылғаннан кейін басты мәзірден Edit--Preset Manager командасын орындаймыз. Сіздерге тағы да бір терезе ашылады.

Бұл терезеде тізімінен "Brushes" дегенді таңдап, Load батырмасын басамыз.
Ашылған терезеден компьютеріңізде сақталып тұрған файлды көрсетіп, Load батырмасын басасыз.

Енді сырғыту жолағын төменге түсірсеңіз, қондырылған "Кисть" қосымшаларын көре аламыз.
Photoshop программасының кай біреуінде "Gradient" элементін орнату керек. Ол үшін ең алдымен Photoshop программасын ашамыз. Ашылған соң басты мәзірден Edit--Preset Manager мәзірін таңдаймыз. Ашылған терезедегі "1" цифрымен коршалып турған батырманы басу арқылы Фотошоп программасына қондырылатын қосымшаларды таңдай аламыз.

2. Load батырмасын басу арқылы, біз өз дискімізде сақталып тұрған қосымшаны таңдаймыз
Енді ол градиент көрсетіліп тұрған тізімнің ең астыңғы жағына орналасады.
Қызыл түспен қоршалған менің қондырған градиенттерім.

Қорытынды

Сонымен өзімнің жұмысымда мен Photoshop графиктік программасы туралы жалпы мағлұматтарды келтірдім. Оның жұмыс істеу принциптері, негізгі сипаттамаларына тоқталдым. Дегенмен, бұл тамаша графиктік программаның мүмкіндіктері әлдеқайда көп. Photoshop графиктік программасы ортасында растрлық құжаттармен жұмыс істеу мен үшін өте қызықты.

Photoshop графиктік программасы растрлық құжаттарды өңдеуде мамандырылған программа болып табылады. Осы курстық жұмысты жазу барысында Photoshop графиктік программасының негізгі құралдарымен, әртүрлі командаларымен таныстым.

Photoshop графиктік программасының басқа графиктік программалардан артықшылығы:

- графикалық көріністермен жұмыс кезіндегі жоғарғы сапа;

- жұмыс кезіндегі ыңғайлылық пен жайлылық;

- көріністермен жұмыс кезіндегі жоғарғы функционалдық мүмкіншіліктер ойлаған операцияны жасауға көмектеседі;

- негізгі сценарияларды қолданғандағы растрлық көріністерді жасаудағы кең автоматты мүмкіндіктер;

- әртүрлі көркем эффектілерді жасаудағы көп таңдаулы фильтрлік командалардың көмегі;

- түсті көрініспен жұмыс кезіндегі механизм болып табылады.

Бөлім ................2.2.......................... Курс .....ІІ..... Топ ...........К-29.............................................
Уақыты .........................................................................................................................................
Пән ........................Компьютерлік графика...........................................................
Оқытушының аты-жөні ...............Телбаева Ақтолқын Қасымқызы...............................

1.Сабақтың тақырыбы .... Adobe Photoshop программасының құрал-саймандары............

2.Сабақтың түрі және типі ............ Жаңа білім беру сабағы, Лекция сабақ,
Білімді тексеру, Тәжірибелік сабақ
Сабақтың мақсаты (білімдік: оқу білім дағдысының қалыптасуы, арнайы білім, кәсіптік белгілі бір деңгейдегі мәселелерді шешу қабылеттілігін қоса) .........
Бағдарламаның құрал-саймандары. Ерекшелеу саймандары. Сурет салу және құю саймандары. Ерекшеленген аймақпен жұмыс. Компьютерлік графиканың негізгі ұғымдары

Міндеттері:
а) Білімдік міндет ( қандай оқу біліктілігі оқыту барысында қалыптастырылады)
Бағдарламаның құрал-саймандары. Ерекшелеу саймандарымен жұмыс жасау.

б) Тәрбиелік міндет (оқыту материалдарын жүргізу барысында қандай тәрбиелік мүмкіншіліктер іске асырылады)
Сурет салу және құю саймандары. Ерекшеленген аймақпен жұмыс.

в) Дамытушылық міндет (ойлау іс әрекетінің жолдарын игеру, салыстыру, синтез, анализ, жалпылау, классификациялау т.б.)
Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтауды үйрету. Зейінін, ойлау қабілетін, дағдыларын дамыту.

3.Күтілетін нәтиже:
а) Оқушылар түсінуі тиіс: Файлдармен жұмыс: құжат ашу, құру, сақтауды. Таңдап алынған облыстарды көшіру, өшіру және орнату; іс-қимылдарды кері қайтару; бөлінген облыстарды трасформациялау;

.

б) Оқушылардың құндылық бағдары болуы: таңдап алынған облыстарды көшіру, өшіру және орнату; іс-қимылдарды кері қайтару; бөлінген облыстарды трасформациялау;

в) Оқушылар жасай біледі: Adobe Photoshop графикалық бағдарламасында файлдармен жұмыс: құжаттарды құру, ашу және сақтау; баспаға жіберу және оны ұйымдастыру; құжаттарды испорттау және экспорттау; құжат жайлы ақпаратты теру; редактордан шығу; бейнелерді автоматты өңдеу;

Сабақ №9,
Сабақтың тақырыбы: Adobe Photoshop программасының құрал - саймандары.

Құралдар панелі
Құралдар панелінің көмегімен біз сурет саламыз, бояймыз, бейненің керекті облыстарын бөліп аламыз, оларды жылжытып өзгертеміз, мәтін енгіземіз және т.б. амалдарды орындаймыз. Жоғарғы жақта редактор терезесінің қалпын өзгертетін батырма орналасқан.

1. Ағымдағы форма облыстарын ерекшелеп алуда қолданылатын құралдар
Тікбұрышты облыс (Rectangular Marquee), Shift+M;
Эллипс типті облыс (Elliptical Marquee), Shift+M;
Жалғыз жол (Single Row Marquee), Shift+M;
Жалғыз баған (Single Column Marquee), Shift+M.

2. Облыстарды ерекшелеп алуда қолданылатын құралдар
Лассо (Lasso), Shift+L;
Көпбұрышты лассо (Polygonal Lasso), Shift+L;
Магнитті лассо (Magnetic Lasso), Shift+L.

3. Шеттер бойынша қиып алу құралдары Кадрлау (Crop), Shift+C.

4. Ретуш операциясына қажетті құралдар:
Қайта келтіру кисть (Healing Brush), Shift+J;
Заплатка (Patch), Shift+J.

5. Бейне бөліктерін көшіру құралдары
Клондаушы штамп (Clone Stamp), Shift+S;
Өрнек штампы (Pattern Stamp), Shift+S.
6. Өшіруге арналған құралдар:
Өшіргіш (Eraser), Shift+E;
Фонды өшіргіш (Background Eraser), Shift+E;
Сиқырлы өшіргіш (Magic Eraser), Shift+E.
7. Дәлдікті басқару құралдары
Жуу (Blur), Shift+R;
Дәлдік (Sharpen), Shift+R;
Саусақ (Smudge), Shift+R.
8. Векторлық контурларды салу және өңдеу үшін құралдар
Перо (Pen), Shift+P;
Бос форма(Freeform Pen), Shift+P;
Тіректі нүктені қою (Add Anchor Point), Shift++;
Тіректі нүктені жою (Delete Anchor Point), Shift+-;
Нүктені түрлендіру (Convert Point).
9. Векторлық контурларды бөліп алу құралдары
Контурды бөліп алу (Path Selection), Shift+A;
Тік бөліп алу (Direct Selection), Shift+A;
10. Комментарий құруға арналған құралдар
Комментарий (Notes), Shift+N;
Аудиоаннотация (Audio annotation), Shift+N.

11.Қол (Hand) терезесінде бейнелердің орнын ауыстыру үшін құралдар, Shift+H.
12. Активті түстерді басқару үшін қолданылатын құралдар
13. Жылдам маскілеу режимінде редакторлайтын батырманы қосу (edit in quick Mask Mode), Shift+Q
Өңдеудің стандартты режимін қосып қою құралы. (Edit in stardart Mode), Shift+Q.
14.Бөлінген облыстардың орнын ауыстыру (Move) үшін қолданылатын құралдар, Shift+V.
15.Бір түсті облыстарды бөліп алуда қолданылатын құрал (Magic Wand), Shift+W.
16. Бейнені фрагментке кесуде қолданылатын құралдар
Фрагмент (Slice), Shift+K;
Фрагментті бөліп алу (Slice Select), Shift+K.
17. Сурет салуда қолданылатын құралдар
Кисть (Brush), Shift+B;
Карандаш (Pencil), Shift+B.
18.Бейнелердің алдында болған жағдайына келтіретін құралдар Қалпына келтіретін кисть (History Brush), Shift+Y;
19. Бөлініп алынған облыстарды бояу құралдары
Градиент (Gradient), Shift+G;
Бояуы бар шелек (Paint Bucket), Shift+G.
20. Жарықтылықты басқару құралдары
Жарықтағыш (Dodge), Shift+O;
Қараңғылатқыш (Burn), Shift+O;
Губка (Sponge), Shift+O.
21. Мәтін енгізу үшін қолданылатын құралдар
Горизонтальды мәтін (Horizontal type), Shift+T;
Вертикалды мәтін (Vertical Type), Shift+T;
Горизонталды мәтін маскасы ( Horizontal Type Mask), Shift+T;
Вертикалды мәтін маскасы (Vertical Type Mask), Shift+T.
22.Векторлық фигураларды салуда қолданылатын құралдар Тікбұрыш (Rectangle), Shift+U;
Дөңгелектенген тікбұрыш (Rounded Rectangle), Shift+U;
Эллипс (ellipse), Shift+U;
Көпбұрыш (Polygon), Shift+U;
Түзу (Line), Shift+U;
Қолданушы формасы (Custom Shape), Shift+U.
23. Қашықтық пен бұрыштарды өлшеуде, түстерді өлшеу және көшірмесін алатын құралдар
Пипетка (Eyedropper), Shift+I;
Түстік пробалар (Color Sampler), Shift+I;
Өлшеуіш (Measure), Shift+I.
24. Бейнені әртүрлі масштабта қарап шығу құралы Лупа (Zoom), Shift+Z.

Сабақ №11
Сабақтың тақырыбы: Сурет салу және құю саймандары
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік:Оқушыларды Adobe Photoshop бағдарламасының мүмкіндіктерімен тереңірек таныстыра отырып, алған білімдерін бекіту барысында, суреттермен жұмыс жасауды, Pen құралдарын қолдануды үйрету;
2. Дамытушылық:оқушылардың ой-өрісін, дағдылары мен есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып, таным көкжиектерін кеңейту; сабаққа деген қызығушылығын арттыру;
3. Тәрбиелік: ұқыптылыққа, зеректілікке, шыдамдылық пен ұстамдылыққа, бір-бірін сыйлауға баулу.
Сабақ типі: білімді бекіту, жүйелеу.
Сабақтың түрі: түсіндірмелі - практикалық сабақ
Көрнекті құралдар: ДК, интербелсенді тақта, үлестірмелі практикалық тапсырмалар, тесттік тапсырмалар - Activvote құралы.
САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:
I. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)
1.1 Оқушылармен амандасу, түгендеу.
1.2 Сабақ жүргізгенге аудиторияның даярлығын тексеру.
II. Өткенді қайталау (5 мин)
Сұрақтар қою арқылы өткен тақырыптарды қайталау, білімдерін тексеру.
III.Жаңа тақырыпты түсіндіру. (8 мин)
Pen құралдар тақтасымен таныстыру барысында контур ұғымы туралы толық ақпарат беру.
Контур (path) - құралдар жолағының Реп (Қауырсын) құралдар тобы арқылы және фигура салу құралдары арқылы салынған векторлық объект. Ол түзу және қисық сызықтармен қосылған нүктелерден тұрады. Контурдың немесе фигураның нобайын өзгерту үшін контурды құрайтын нүктелерді ауыстыруға, өзгертуге, қозғалтуға болады.
Реп құралдартобыарқылы контур салу
Ø PenTool құралын тандаңыз ( Р немесеShift+Pпернесі)
Ø Paths палитрасында бірде бір контурдың қосылмай тұрғанына көз жеткізіңіз. Paths (Контурлар) мәзірін шертіңіз
Ø Реп Options (Опции пера) панелінде RubberBand (Резиндіжіп) таңбаша қойыңыз
Ø Суреттің кез келген кезінде тышқан мен шертіңіз. Осы кезде контурдың негізін құрайтын нүкте пайда болады. Суреттің бірнеше жеріне нүкте қойып шығыңыз.
Ø Контур салған кезде тікбұрыш салу үшін Shift пернесін басып тұрып тышқанның орнын керек жерге ауыстырамыз.
Ø Контурды салуды аяқтау үшін бірінші салынған негізгі нүктені соңғы нүктемен қосамыз. Осындай операцияларды орындау арқылы біз контур ала аламыз.
IV.Практикалық тапсырмаға кіріспе (15 мин). Мұғалім практикалық жұмыстың барысымен таныстырып өтеді.
Практикалық жұмыс барысы.Оқушыларға карточкалар таратылады, сол арқылы олар екі-екіден компьютерге отырып, топтық жұмыс жасайды.
V. Жаңа тақырыпты бекіту.
Тест (10 мин.)
1. Құрал-саймандартақтасы, палитра, жұмысаумағы, мәзір (меню) - ... құрайды
А) графиктік редактор ортасы+
В) командалар тізбегі
С) графиктік редактордың жұмыс істеу режимдерінің тізбегі
2. AdobePhotoshop CS бағдарламасының интерфейсінде кездеспейтін қатар
A Құрал-саймандар терезесі
B Палитралар
C Уақыт терезесі+
3. <<Түзету>> менюінде ... командаларыорналасқан
ашу, сақтау, баспағашығару
көшіру, қиыпалу, әрекетті болдырмау немесе қайталау+
бейне өлшемін, түс ашықтығын өзгерту

4. PhotoshopредакторыныңМәзіржолындаорналасқанобъектілер - ...
Файл, Редактирование, Изображение, Слой, Фильтр, Вид, Окно, Помощь+
Файл, Изображение, Слой, Фильтр, Вид, Опции
Файл, Изображение, Слой, Фильтр, Вид, Окно, Помощь

5.Ерекшеленген аймақты түстермен немесе шаблондармен бояу үшін қолданылатын сайман
Құю аспабы (заливка)+
Қылқалам (кисть)
Қарындаш (карандаш)
6. Құралдар-саймандар тақтасын іске қосу командасы
Вид(R)Инструменты
Слой(R)Инструменты
Окно(R)Инструменты+
7. Қабат пен жұмыс істеудің артықшылығы - ... .
Бейнені ерекшелеудің ыңғайлылығы
Әр суретті барлық картинаға тәуелсіз жеке өңдеуге болатындығы+
Суреттің сапасы артатындығы
8. Бейненінүктелержиынтығыретіндеберілетін графика - ...
растрлық графика+
фракталды графика
векторлық графика

VI. Бағалау (2 мин).
VII. Үй тапсырмасымен таныстыру (2 мин).
Үй жұмысы: "Фотошоп құралдары" атты тақырыпқа 10 сұрақ тест құру (3 жауап) және "Наурыз" мерекесіне арналғансуреттер әкелу
VIII. Сабаққа қорытынды жасау (1 мин).