География ғылымының негізгі ерекшеліктері

<<Ең үздік авторлық бағдарлама>> облыстық сырттай байқау

Байқауға қатысушының толық аты-жөні:
Бекбосынова Улжан Бактияровна
Байқауға қатысушының жұмыс орны:
<<Қ.Сыпатаев атындағы жалпы орта мектеп>> мемлекеттік коммуналдық мекемесі
Туған күні, айы, жылы: 08.03.1986жыл
Қызметі: География пәнінің мұғалімі, 2010 жылдан бастап
Педагогикалық өтілі: 8 жыл
Базалық білімі: Оңтүстік Қазақстан Педагогикалық Университеті (ОҚПУ) 2010 жыл
Мекен жайы: Оңтүстік Қазақстан Облысы, Бәйдібек ауданы, Кеңестөбе ауылы, Кеңестөбе көшесі № 2<<А>>
Ұялы телефоны: +7 702 507 96 00
Электронды поштасы: ulzhan_1986@bk.ru
Мектеп директоры: Жиеналиев Қайырғали
Күні: 21.02.2018жыл

.

ТҮСІНІКТЕМЕ

<<География ғылымының негізгі ерекшеліктері>> авторлық бағдарламасы жалпы білім беретін мектептің география пән мұғалімдеріне арналған көмекші құрал. Авторлық бағдарлама мұғалімге күнделікті сабақтарын пысықтауда, оқушыларды оқытудың білімділік мақсаты мен міндететерін айқындауға, мақсатқа жетудің әдістемелік құралы ретінде қолданылуға болады. Сонымен қатар мәтіндерге назар аудартуда, термин сөздерге маңыз беруде, негізгі ұғымдар мен деректерді есте сақтау үшін пайдалануда әсіресе 9-11 сыныптарды ОЖСБ мен ҰБТ-ға дайындықтарын жоспарлау мақсатында қолдануға көп көмек болары сөзсіз. Бағдарлама жоспарының қазақстан тарихы, дүние жүзілік тарих, физика, химия пәндерімен байланыстары бар. Жалпы география ғылымының пайда болуынан бастап, жер шарының пайда болғаны туралы мәліметтер, аспан денелері, Күн жүйесіндегі ғаламшарлар, материктер мен мұхиттар, Қазақстанның экономикалық-географиялық жадайымен қатар дүние жүзілік шаруашылық пен Халықаралық экономикалық байланыстар туралы көптеген мәліметтермен қамтылған.
Осы бағдарламаны құруда жалпы білім беретін мектептің 5-11 сыныбына арналған жаратылыстану мен география оқулықтары пайдаланылды.

Мақсаты:
Оқушылардың география пәнінің ерекшеліктерімен таныса отырып, алған білімдерін өмірде ұштастыра алатын азамат болып өсуіне мімкіндік тудыру. Еліміздің болашағы - жастар демекші туған елінің табиғат жағдайларымен, табиғат зоналарымен, экономикалық аудандарымен өнеркәсіп шоғырланан орындарының тығыз байланыстылығын оқып үйренген оқушылардың бойында рухани құндылықтарын сіңірте отырып, өз елінің табиғатын қорғауға, пайдалы қазбаларын тиімді пайдалана алатын тұлғаларды қалыптастыру.

Міндеті:
# Оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастыру
# Географиялық карталармен жұмыс жасау қабілеттерін дамыту
# Шығармашылық қызығушылықтарын арттыру
# Қосымша ізденістер жасату арқылы өз ойларын жинақтауға, қорытынды жасай білуге дағдыландыру
# Кез келген жағдайларда дұрыс шешім қабылдауға үйрету

Күтілетін нәтиже:
+ Оқушыларды кітапханамен тығыз байланыстыра отырып, сөздік қоры мен ойлау қабілеттерін қалыптастырады
+ Оқушылардың пәнге деген танымдық, шығармашылық ізденістері дами түсті
+ Әр тақырыптар бойынша өзіндік көзқарастары қалыптаса отырып, бәсекелестікке қабілеттері артты
+ Кез келген тақырыптардың мазмұнын ашуда бір-бірімен ұжымдық қарым-қатынас жасайды
География ғылымының негізгі ерекшеліктері

№
Сабақтың тақырыбы
Сағат саны
Өтілетін
мерзімі
Әдебиеттер, әдістемелік құралдар
1
География ғылымының пайда болуы
1

Оқушы анықтамасы
2
Күн жүйесіндегі ғаламшарлар
1

<< Шың>>
3
Жер - күн жүйесіндегі ғаламшар
1

Д.ж.саяси карта
4
План және жергілікті жерді бағдарлау
1

Глобус
5
Жердің картада бейнеленуі
1

Атлас
6
Географиялық қабықтар
1

Оқулықтар
7
Дүние бөліктері мен материктер
1

Тест жинағы
8
Материктер мен мұхиттар географиясы
1

Физикалық карта
9
Жер шары табиғат-ң басты ерекшеліктері
1

Атлас
10
Материктер мен мұхиттар табиғатының алуан түрлілігі
1

Д.ж.саяси карта
11
Еуразия материгінің зерттелуі
1

Кескін карта
12
Африка материгінің зерттелуі
1

Тест жинағы
13
Солтүстік Америка материгінің зерттелуі
1

<<Шың>>
14
Оңтүстік Америка материгінің зерттелуі
1

Оқушы анықтамасы
15
Антарктида материгінің зерттелуі
1

Оқулықтар
16
Аустралия материгінің зерттелуі
1

Физикалық карта
17
Қазақстан табиғатына жалпы шолу
1

Тест жинағы
18
Қазақстан аумағының табиғат аудандары
1

Д.ж.саяси карта
19
Қазақстан экономикалық аудандары
1

Атлас
20
Қазақстанның геологиялық құрылсы
1

Оқушы анықтамасы
21
Қазақстанның ішкі сулары
1

Тест жинағы
22
Қазақстанның топырағы
1

<<Шың>>
23
Дүние жүзілік тұрғындар географиясы
1

Оқулықтар
24
Дүние жүзілік елдеріне аймақтық шолу
1

Физикалық карта
25
Дүние жүзілік шаруашылық географиясы
1

Атлас
26
Ғылыми - техникалық ревалюцияға жалпы сипаттама
1

Оқушы анықтамасы
27
Ғылыми - техникалық ревалюцияның дүние жүзілік шаруашылыққа ықпалы
1

Д.ж.саяси карта
28
Дүние жүзілік табиғат ресурстары
1

Тест жинағы
29
Азиядағы дамушы елдер
1

Глобус
30
ТМД елдеріне жалпы шолу
1

Кескін карта
31
Дамыған <<Үлкен жетілік >> елдері
1

Атлас
32
Халықаралық экон-лық байланыстар
1

Физикалық карта
33
Дүние жүзілік ғаламдық проблемалар
1

<<Шың>>
34
Тақырыптарды тиянақтау
1

Географиялық

№
Тақырыптар
Мақсаттары
1
География ғылымының пайда болуы
Географиялық ғылымның дамуымен жинақталуы жайлы оқып түсіндіру. Алғашқы географиялық мәліметтерді пайдаланып, карталарды ажыратып белгілеріне қарап, карта бойынша талдау жасату. Дүние жүзін шарлаған, география ғылымын зерттеген саяхатшылар, зерттеушілер меңгеруге машықтандыру. Түрлі көзқарастарға көңіл бөлу, өзара жақын қарым-қатынас орнату дағдыларын арттыру.
2
Күн жүйесіндегі ғаламшарлар
Жалпы аспан денелері туралы мәлімет бере отырып, жердің Күн жүйесіндегі орны, пішіні мен мөлшерінің, қозғалыстарының тіршілік үшін маңыздылығын көрсету.
Жердің шар тәріздес екендігі жөніндегі ертедегі және қазіргі заманғы дәлелдеулерді негізге ала отырып, географиялық заңдылықтарды ашу, жердің тартылыс күші туралы ұғым қалыптастыру.
3
Жер - күн жүйесіндегі ғаламшар

4
План және жергілікті жерді бағдарлау
План туралы түсінік қалыптастыра отырып, жергілікті жердің планын, топографиялық картаны оқу заңдылықтары туралы меңгерту.
Географиялық карталардың түрлеріне нақты анықтамалар беріп, карталардың адам өміріндегі маңызы түсіндіре отырып, картамен жұмыс жасауға дағдыландыру.
5
Жердің картада бейнеленуі

6
Географиялық қабықтар
Географиялық қабық пен оның бөліктері арасындағы байланыстарды анықтау. Табиғат кешені туралы ұғымды қалыптастыру. Табиғат кешендерінің өзіндік ерекшеліктеріне тоқтала отырып, оны қорғау жолдарын қарастыру.
7
Дүние бөліктері мен материктер
Жер шарындағы материктер мен дүние бөліктерінің орналасу жағдайы, аралдардың шығу тегіне қарай бөлінуі туралы, материк пен аралдардың айырмашылығы туралы мағлұмат беру, оқушыларға бағыт-бағдар беру арқылы ынталандыру, сыни тұрғыдан ойлауын қалыптастыру.
8
Материктер мен мұхиттар географиясы
Материктер мен мұхиттар деген ұғымдарды түсіндіру, географиялық мәнін, материктер мен мұхиттардың зерттелуін, ашылған жаңалықтар мен заңдылықатары жөнінде түсіндіру.
9
Жер шары табиғатының басты ерекшеліктері
Жер бедерінің əртүрлілігінің себептерінің болу заңдылықтарын анықтау. Жердің жер бедерінің жер қыртысының ішкі, тектоникалық ерекшеліктеріне, жер бедерін қалыптастырушы ішкі және сыртқы күштеріне байланысты екенін түсіндіру
10
Материктер мен мұхиттар табиғатының алуан түрлілігі
Дүниежүзілік мұхиттар мен оның бөліктері туралы, материктер мен мұхиттар табиғатының алуан түрлілігінің болу себептері жайлы мәлімет беру
11
Еуразия материгінің зерттелуі
Оқушыларға Еуразия материгінің зерттелу тарихы мен зерттеушілер еңбектерін соның ішінде қазақтан шыққан тұңғыш географ Ш.Уәлиханов еңбектеріне тоқталып тұлғану тану мақсатында топтық,жұптық,жеке тапсырмаларды орындату арқылы пәнге деген қызығушылықтарын оята отырып бағалау критерилерін жүзеге асырту.
Африка материгінің географиялық орны, зерттелуі, ашылу тарихы, жер бедері мен пайдалы қазбалары, климаты, ішкі суы туралы білім беру, материктің ерекшелігіне тоқталу, солтүстік жарты шар материктерінен айырмашылығын түсіну, оқушылардың материк туралы білімдерін дамыту, өз беттерімен жұмыс жасау дағдыларын қалыптасру, кескін картамен жұмыс жасау мүмкіндіктерін іске асыру.
Солтүстік Америка материгі туралы түсінік бере отырып, аталған материктің ерекшеліктеріне тоқталу. Материкті зерттеуге атсалысқан саяхатшы - ғалымдардың еңбектерін зерделеу
Оқушыларға Оңтүстік Америка материгінің табиғат зонасының солтүстік жарты шарлар материгінің табиғат зоналарынан географиялық орны мен климатының таралуына қарай - ылғалды-гилея,ауыспалы-муссонды,пампа зоналар атаулары мен өзіндік ерекшеліктері бар екенін оқулықтан сыни тұрғыда оқу арқылы және акт ақпараттарын пайдалана отырып электронды оқулықпен сюжеттер көрсете отырып табиғат зоналарына жалпы сипаттама бергіздірту сабаққа деген қызығушылықтарын ояту
Антарктида материгінің географилық орны, зерттелуі туралы мағлұмат бере отырып, білім алудағы жаңа тәсілдерді қолдану арқылы қалай оқу керектігін үйрету.
Аустралияның физикалық географиялық орны, шекткі нүктелері, жағалауындағы мұхиттар жөнінде түсіндіру.
12
Африка материгінің зерттелуі

13
Солтүстік Америка материгінің зерттелуі

14
Оңтүстік Америка материгінің зерттелуі

15
Антарктида материгінің зерттелуі

16
Аустралия материгінің зерттелуі

17
Қазақстан табиғатына жалпы шолу
Қазақстан аумағының үлкендігі, табиғат жағдайлары мен ресурстарының алуан түрлілігі географиялық еңбек бөлінісінің негізі туралы
18
Қаз.аумағының табиғат аудандары

19
Қаз.экономикалық аудандары

20
Қазақстанның геологиялық құрылсы
Қазақстанның геологиялық даму тарихы және геологиялық даму барысында республика аумағының табиғат жағдайларының бірнеше рет өзгергені жайлы түсініктер беру. <<Тектоника>> ғылымы туралы ұғымды қалыптастыру.
Қазақстанның ішкі сулары туралы білімдерін дамыту. Өзен жүйелері және өзен алаптары ,өзен жүйесінің ерекшелігі, су шығыны мен жылдық ағын , қоректенуі туралы түсінік қалыптастыру. Суды қорғауға тәрбиелеу.
Топырақтың механикалық құрамы ірілі және ұсақ минерал бөлшектерінің жиынтығы екенін айта отырып, толық мәлімет беру
21
Қазақстанның ішкі сулары

22
Қазақстанның топырағы

23
Д.ж. тұрғындар географиясы
Географиялық жүйе - географиялық қабықтың өзара байланыстағы және өзара әрекеттес көптеген құрам бөліктерінен тұратын географиялық түзілім. Қазірге дейін барлық қалыптасқан анықтамалар бойынша геожүйе - әр текті элементтердің жүйелік қасиеттерінің (тұтастығы, өзара байланысы) көрінуі; осы анықтамалардың екінші бөлігі - жүйенің теографиялылықтың белгілері (жүйе элементтерінің немесе бөліктерінің аумақтық реттілігінің қатынастары; Жерге, жер бетіне, географиялық қабыққа, тағы да басқалары қатыстылығы) көрсетіледі. "Геожүйе" ұғымының 4 топтағы негізгі анықтамалары қалыптасқан термин: 1) табиғи географиялық түзілімдер үшін; 2) табиғаттың, халықтың ЭВМ шаруашьшықтың элементтерін бір уақытта бірдей қамтитын күрделі түзілім үшін; 3) табиғаттық және әлеуметтік-экономикалық түзілімдер үшін; 4) Геожүйе ғылымдарды қамтитын ғылымдарының барлық нысандарын белгілеу үшін қолданылады.
24
Д.ж. елдеріне аймақтық шолу

25
Д.ж. шаруашылық географиясы
Адамзат қоғамынын ұзақ даму тарихында шаруашылықтың ұдайы алға басып, жетілдірілуіне ғылым мен техниканың өркендеуі себепші болып келеді. XX ғасырдың екінші жартысында ғылыми-техникалық үрдіс аса жедел қарқынмен дамып, дүниежүзінің көптеген елдері мен шаруашылық салаларын қамтыды. Ғалымдар ғылыми тeхникалық революция (FTP) деп атаған бұл құбылыс қысқа уақыт аралығында қоғамның өндіргіш күштерін сапалық жағынан түбегешті өзгерткен "секіріс" ретінде бағаланды. Ол адамзат тарихында ғылым мен техника пайда болғаннан бері өндіргіш күштерді ұдайы жетілдіруге себепші болған ғылыми-техникалық прогрестен айырмашылық жасайды. Сонымен ғылыми-техникалық революция дегеніміз -- белгілі бір уақыт аралығында дамудың жаңа сатысына көтерілуге себепші болған сапалық өзгерістердің жедел қарқынмен жүруі.
26
ҒТР-ға жалпы сипаттама

27
ҒТР-дің д.ж шаруа-қа ықпалы

28
Д.ж. табиғат ресурстары
Оқушыларға д.ж. табиғат ресурстары, жіктелуі, таралып орналасуы жөнінде түсіндіру.
29
Азиядағы дамушы елдер
Азия жолбарыстары>> немесе Жаңа индустриялы елдер: Сингапур, Гонконг (Сянган), Корея Республикасы, Тайвань, Тайланд, Малайзия.
Дамушы елдердің көшбасшылары: Қытай, Үндістан, Бразилия, Аргентина, Мексика.
Социалистік елдер: Қытай, Куба, Лаос, Вьетнам деген сияқты қосымша ізденіс жұмыстарын жүргізуді үйрету
30
ТМД елдеріне жалпы шолу
Тәуелсіз Мемлекет Достастығы 1991 жылы құрылды . Достастықтың құрылуы тәуелсіз мемлекеттердің бір мемлекеттен өркениетті формаға өтуін қамтамасыздандырып, олардың арасында толық егеменді мемлекет және халықаралық құқық принципінің негізінде жаңа қатынасты құруға көмектесті. Мұндай мемлекеттердің кеңесінде республикалар арасында еңбек бөлінісі қолайлы , яғни олардың әрқайсысы өнім түрлерін оларға қолайлы жағдайда өндіруді қолға алғандығы жайлы мәлімет беру
31
Дамыған <<Үлкен жетілік >> елдері
Үлкен жетілік елдері (G7):АҚШ, Канада, Жапония, Германия, Франция, Ұлыбритания және Италия, 1997 жылы Ресейдің қосылуына байланысты <<Үлкен сегіздік>> деп атала басталғандағы туралы толық түсіндіру
32
Халықаралық экон-лық байланыстар
Қазақстан экономиканы реформалауда шетел капиталын бәсекелестік негізде тартуды алға қою жөнінде, ол экономиканың күрделі мәселесін шешіп қана қоймайды, жаңа технологияны әкелуді, экпорттық өнімнің өзімізде шығарылған тауар мен толтырылуын мақсат ететіндігі туралы түсіндіру
33
Д.ж. ғаламдық проблемалар
Ғаламдық проблемалардың пайда болу себептері, қоғам мен табиғат арасындағы байланыс, климаттың жылынуы энергетикалық проблемалар және оларды жою туралы түсінік беру.Оқушылардың ізденісін, шығармашылық белсенділігін, біліктілігін дамыта отырып оқыту.
34
Тақырыптарды тиянақтау
Қорытынды тест жинақтармен жұмыстар жүргізу

Пайдаланған әдебиеттер
1. Қазақстанның физикалық географиясы <<Арман ПВ>> баспасы 2011ж
Қ.Д.Карпеков, Ш.Айтақынова
2. Материктер мен мұхиттар географиясы 2012ж
3. <<Табиғат және география>> ғылыми-әдістемелік журналы
4. Интернет материалдары