Сан есімдер

Маршруттық карта №1
3. <<Бірліктер>> тобы:
а) Мәтінді қысқаша баянда.
б) Берілген мәтіндегі 3 сан есімді теріп жаз, мағынасына қарай қай топқа жататынын көрсет.
Тайқазан
Тайқазанды сегіз жүз бірінші жылы Әмір Темір жасатып, Қожа Ахмет Иассауидың мазарына сыйлаған.
Тайқазанның салмағы - екі тонна, биіктігі жүз алпыс екі сантиметр, диаметрі - екі жүз қырық екі сантиметр
Тайқазан жеті түрлі металдан жасалған. Оның қабырғасына араб әріптерінің өрнектері салынған. Гүл сияқты жасалған екі құлақшасы бар.олардың арасында он екі үлкен шүмектері бар. Ол он екі жыл мүшелді білдіреді.
(<<Ол кім, бұл не?>> ІІІ том) 5 балл
1. Берілген сан есімдерді сәйкестіндіру.
Мысалдар. Сан есімдер
Он-оннан есептік
Бесеу реттік
Екінің бір бөлігі жинақтық
Елу-алпыстай топтау
Екі болжалдық
Тоғызыншы бөлшектік
5 балл
2.
Сан есімдер
дара
күрделі
жиырма жеті

он үш

тоқсан

тоғыз

екі

алпыс

бір бүтін үштен екі

5 балл
4. Мақал - мәтелдерді толықтыру.
1. ... жасар бала келсе,
... шал алдынан шығар.
2. ... ... білмеген жетесіз.
2 балл
5. 40 санына байланысты халықтық дәстүрлер туралы айтылады.
Қырықтың бірі қыдыр.
3 балл
<<5>>- 25-20 балл <<4>>-19-16 балл <<3>>-15-12 балл <<2>>-11-0 балл

2. <<Ондықтар>> тобы:
а) Мәтінді қысқаша баянда.
б) Берілген мәтіндегі 3 сан есімді теріп жаз, мағынасына қарай қай топқа жататынын көрсет.
Жақсы мен жаман
Адам атызға бір түп гүл әкеліп отырғызды. Құнарлы жерге отырғызылған ол күнен күнге тамыр жайып, гүлдене өсе береді. Гүл бірінші - күннің нұрын, екінші - мөп - мөлдір суды, үшінші - таза ауаны сүйетін. Ол осынау тіршілік иесі болғанына, өзін әкеліп отырғызған адамға өте риза болды.
Бір күні:
- Әй, сен көп асқақтама! Өмірге келгеніңе өкінетін боласың, - деген шіңкілдек дауысқа жалт қараса, дәл төменде түрі ұсқынсыз бір шөп басын қылтитып тұр екен. Гүл ештеңе дей алған жоқ. Көздері жасаурап кетті, қасындағы біршама үлкендігі бар екінші гүлге басын сүйеді.
- Жабырқама, сабыр ет! Адамдар оны <<арам шөп>> деп атайды. Бір басынан басқаны ойламайтын жауыз шөп. Әлі - ақ құтыламыз.
<<Жақсы сөз - жарым ырыс>> деген ғой. Оның көңілі біраз көтеріліп қалды. Әлгі гүлдің айтқаны рас болып шықты. Ертесіне он жастағы бір бала келді де, арам шөпті жұлып тастады. Гүл қайта құлпырды.Өмірде жақсылар да, жамандар да, бар екен. (Б. Әбділов).
5 балл
<<Сәйкестендіру>> стратегиясы. Кестені сан есімнің мағыналық топтарына қарай сәйкестендіріп толтырыңдар.

Сұрақтары
Сан есім түрлері
неше?
Есептік сан есім
нешінші?
Реттік сан есім
нешеу?
Жинақтық сан есім
нешелерде?
Болжалдық сан есім
нешеден?
Топтау сан есімі
нешеуі?
Бөлшектік сан есім
5 балл

Сан есімдер
дара
күрделі
отыз

тоқсан

елу

жетпіс жеті

алпыс тоғыз

жүз елу үш

5 балл
4. Мақал - мәтелдерді толықтыру.
3. ... рет өлшеп, ... рет кес.
4. Ер жігіттің ... сөйлегені өлгені.
2 балл
5. 40 санына байланысты халықтық дәстүрлер туралы айтылады.
Баланы қырқынан шығару. 3 балл

<<5>>- 25-20 балл <<4>>-19-16 балл <<3>>-15-12 балл <<2>>-11-0 балл
3. <<Жүздіктер>> тобы:
а) Мәтінді қысқаша баянда.
б) Берілген мәтіндегі 3 сан есімді теріп жаз, мағынасына қарай қай топқа жататынын көрсет.
Ақсүйек
Ойын жаздың айсыз қараңғы түнінде ойналады. Ол үшін ірі қараның, жылқының кепкен жілік сүйегі керек. Ойынға қатысушылар екі топқа бөлінеді. Әр топ өзіне басшы сайлап алады. Ойнды кім бірінші болып бастайтыны екі топ басшыларының жеребесі арқылы шешіледі. Әр топ өз көмбесін белгілейді. Екі топтың ойыншылары алаңға арқасын беріп сапқа тұрады. Бірінші болып ойын бастауға мүмкіншілік алған топтың басшысы сүйекті алыстата лақтырады.
Екі топтың ойыншылары сүйекті іздеуге кетеді. Сүйекті кім бірінші боп тапса, сол көмбеге қарай жүгіреді, қалғандары оны қуады. Қарсы жақтың ойыншысы жетіп, сүйекті алатын болса, бар күшін салып, оны өз көмбесіне жеткізуге тырысады. Ойын жалғасып, қайталанып, ойналады.
(<<Ұлттық ойындар>>) 5 балл

Сәйкестендіру
оныншы

есептік
үш

топтау
төрт - бес

есептік
екіден бір

бөлшектік
алпыс - жетпіс

жинақтық
бесеу

болжалдық
ондаған

реттік
қырық

топтау
5 балл
Сан есімдер
дара
күрделі
он сегіз

жиырма төрт

мың екі жүз елу сегіз

алты

үш

қырық екі

екі -үш

4. Мақал - мәтелдерді толықтыру.
5 балл
1. ... ... тістен шыққан сөз ... рулы елге тарайды.
2 Ел құлағы ...
2 балл
5. 40 санына байланысты халықтық дәстүрлер туралы айтылады.
Қызға қырық үйден тыю.
3 балл
<<5>>- 25-20 балл <<4>>-19-16 балл <<3>>-15-12 балл <<2>>-11-0 балл