Ағаш түрлерін көрсет

№ 5 орта мектеп

Өткізген:

Технология пәнінің мұғалімі Арзықұл Ж. Н.

Сыныбы: 5 «В»

Шалқар қаласы

2012 жыл

Сабақтың тақырыбы: Ою өрнектің қолданылуы.

Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: «Өрнек түрлерін қию әдістерін меңгеру»

2. Тәрбиелік: «Оқушыларды ұқыптылыққа, салт дәстүрді қадірлеуге үйрету»

3. Дамытушылық: «Шығармашылық қабілетін, дүниетанымын дамыту».

Сабақтың түрі: аралас, дәстүрлі.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау, сұрақ жауап.

Пән аралық байланыс: тарих, сурет, сызу.

Көрнекілігі: ою өрнек үлгісі, слайдтар.

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі

А) оқушыларды түгелдеу

Ә) құрал - жабдығын тексеру.

2. Үй тапсырмасын тексеру

Интерактивті тақтамен жұмыс:

1. Бедерлеп ою түрін көрсет

2. Жұмырлап ою түрін көрсет

3. Кертіп ою түрін көрсет

4. Ағаш түрлерін көрсет

5. Дөңгелектелген түрін көрсет

3. Жаңа сабақ.

Балалар, осы ашық сабақты мына өлең жолдарымен ашқым келеді:

Қолөнер құрақ - құрау ою - өрнек,

Атты баптап айыл тұрман қалшы өрмек

Салт дәстүрі ешкімге ұқсамаған,

Қазақтар ғой байлаған жіпті күрмеп

Ою өрнек ертеден келе жатырған өнердің бір түрі. Бұл ою - өрнектердің түрлерін мұражайлардан көруге болады. Адамдар ерте кезден ақ ою - өрнектер тасқа, сүйекке бейнелеген. Ал қазіргікезде үй бұйымдарына, киім - кишектерге, жиһаздарға, әшекейлерді де бейнелеп келеді. Бұл ою - өрнек халықпен бірге жасасып, оның рухани материалдық игілігіне айналып келеді. Бүгінге дейін қазақ ою - өрнектерінің 200 жуық түрі анықталған. Ою дегеніміз бір өрнекке салып қиып алған үлгі.

Ою - өрнек латынның орнамент деген сөзінен келеді.

Ою өрнек түрлері

Көк әлеміне Малға Аңға Құстарға

байланысты байланысты байланысты байланысты

Жер су Қару Геометриялық Құрт -

өсімдікке құралдарға фигураға құмырсқаларға байланысты байланысты байланысты байланысты

Түрлері

Атауы

Түрлері: 1. Көк әлеміне байланысты

Атауы: Ай, айшық, жұлдыз, күн, шұғыла

Түрлері: 2. Малға байланысты

Атауы: Айыртұяқ, арқармүйіз, атерін, қошқармүйіз, тайтүлік, түйетабан

Түрлері: 3. Аңға байланысты

Атауы: Бөрікөз, бөрібұлақ, иттабан, иттіс

Түрлері: 4. Құрт - құмырсқаларға байланысты

Атауы: Алақұрт, жұлдызқұрт, құмырсқа, көбелек,

Түрлері: 5. Құстарға байланысты

Атауы: Қазмойын, қазтабан, құстабан, құсқанат, құсмұрын

Түрлері: 6. Жер су өсімдікке байланысты

Атауы: Ағаш, бітпесгүл, жапырақ, ирек, ирексу, райхангүл, үшжапырақ, шиыршық

Түрлері: 7. Қару құралдарға байланысты

Атауы: Айбалта, айыр, балдақ, балта, қармақ, шынжыр

Түрлері: 8. Геометриялық фигураға байланысты

Атауы: Қосдөңгелек, қостұмарша, төртқұлақ, тұмарша, сүйір

Сонымен қатар ою - өрнектерге симметрия заңын пайдаланамыз. Ою - өрнектің екі жағының бірдей болуы симметрия заңы деп аталады. Ою - өрнектерде бір элементтің қайталанып отыруын ритм дейміз. Ою - өрнекті қолданғанда түстердің үйлесімділігіне де мән береміз. Бір - бірімен үйлесім табылған кезде колорит жасайды. Сонымен қатар олар заттың бетіне ретпен орналасу керек. Бұл орналасу композитиясы деп аталады. Ою - өрнектерде бір элементке екінші, үшінші элементтерді қосып, толықтырып композиция жасайды.

Бүгін біз қошқармүйіз оюын ойып үйрететін боламыз. Ол үшін бізге қағаз қажет. Тіктөртбұрышты қағазды аламыз, оны екіге бүктейміз, оюдың суретін саламыз.

Енді осы оюды қиып аламыз.

Сарамдық жұмыс: оюды қағазға суретін салып, қиып көрсету.

4. Сергіту сәті:

Өнерлінің алтын,

Өлеңшінің алтын.

Білекті бірді жығар

Білімді жығар.

3. Ойсыздан шықпайды

4. Туа білмейді

5. Көп жасаған білмейді

біледі.

6. Өрнегі көптің

5. Сабақты бекіту: Жарайды балалар, енді біздер Ою хан еліне барамыз. Мен сендрге оюға байланысты ертегі айтып берейін.

Баяғыда бір Әділхан деген хан болыпты. Ол ханның ою - өрнек, тоқыма, құйма өнерін меңгергендегі соншалықты үйлерінің іші - сырты киім - кишек, жиһаздарының барлығы оюланған болыпты, тіпті өздері де ою арқылы сөйлесе алатын болған. Сол себепті де ол елдің ханын Ою хан деп атаған.

Жылдардың бір жылында бөтен елдің ханы соғыс ашып, Ою ханды орнынан алып, билікті өзі жүргізеді. Ол хан ескі салт дәстүрді жойып, жаңаша өмір құрмақ болыпты. Ою ханды зынданға салып тастапты.