Барыс септігі

Сабақтың тақырыбы: Барыс септік
Сабақтың мақсаты:Білімділік: Барыс септігі туралы (сұрақтары, жалғаулары) туралы мағлұмат беру, барыс септігі атау септіктегі сөзге жалғау жалғану арқылы жасалатынын айту.Барыс септігі сөйлемде тұрлаусыз мүше қызметтерін атқаратынын түсіндіру, зат есімнің септелуі туралы білімдерін жетілдіру;
Дамытушылық: оқушыларадың ойлау, сөйлеу қабілеттерін дамыту, сауаттылықтарын арттыру;
Тәрбиелік: Көркем ,таза жазуға, білім алуға деген құштарлықтарын арттыру, жауапкершілікті сезінуге баулу.
Әдіс-тәсілдер: түсіндіру, талдау, ойландыру, ойын,сұрақ жауап,қима қағаз,сөзжұмбақ шешу.
Көрнекілік: Суреттер (доптар, қима қағаз,сөзжұмбақ)
Сабақтың барысы: І .Ұйымдастыру:Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
<<Сәлем - сөздің анасы>> деген мәтелді ескеріп, ең алдымен амандасып алайық
Мейірімді жүрекпен,
Ақ пейілді тілекпен
Амандасып алайық,
Бір жадырап қалайық!
ІІ.Ұйымдастыру кезеңі: Үй тапсырмасын сұрау.Ілік септік ережесін айту.
6-жаттығу.Мақалдың жалғасын табу.
ІІІ. Жаңа сабаққа дайындық: Ертегі
<<Ерте - ерте ертеде, ешкі жүні бөртеде, зат есімжерінде, қазақ тілі елінде Бір шебер шал болыпты. Шалдың жеті ұлы болыпты. Ұлдары Атау, Ілік ,Барыс,Табыс,Жатыс,Шығыс,Көмектес екен.Атау аңшылықпен айналысыпты .Ол қоян ,киік аулапты. Ілік егіншілікпен айналысыпты.Бидайдың, арпаның , күріштің дәмін таттырыпты.Табыс сауда жасаумен айнасыпты.Тауарды сатып ақшаны тауыпты.Жатыс еріншек болыпты. Ағамда бар.Әкемде бар Үйде бәрі бар деп жата береді екен.Шығыс саяхатшы болыпты.Алыс елден ғалымдардан көп нәрсені кітаптан үйренеді екен.Көмектес ел билепті.Ол халықпен ,елмен,саясатпен айналысады екен. Тек қана Барыс деген баласы әкесінің кәсібімен айналысыпты.Ол бір күні ғажайып құмыра жасапты.Құмыраны барыс септігі деп атапты .Құмырада өскен гүлдің төрт гүлі ,бес жапырағы болыпты.Әр гүлдің -ға,-ге,-қа.-ке деген әр жапырақтың кімге? неге?кімдерге? нелерге? қайда? деген өз атауы болыпты.
Құмыраға қарап тұрып шал баласына былай депті: <<Шын жүйрікке тұсау жоқ, Өнерлі өрге жүзеді>>.-балам. Шал балаға риза болыпты.
.
Оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатында сабаққа жақсы жауап бергендерге көк көбелек,өте жақсы жауап бергендерге қызыл ала көбелек тер беру арқылы бағалаймын деп ескерте кету.
ІV.Жаңа сабақ:
Барыс септігі.
Барыс септігі туралы түсіндіру.Барыс септіктегі зат есімдер кімге? неге?кімдерге? нелерге? қайда? Деген сұрақтарға жауап береді. Барыс септігі атау септіктегі сөзге- ға,-ге,-қа.-ке жалғаулары жалғану арқылы жасалады.Бұл жалғауларды барыс септік жалғаулары дейді.
1 жаттығу. Мақалды түсініп оқу.
1.Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді.
2.Аталы сөзге
Арсыз жауап қайырар.
3.Ата -балаға сыншы.
Тас түбірі -қа, жалғау, бас түбірі - қа жалғау,сөз түбірі, -ге жалғау.бала түбірі,-ға жалғау.
2 жаттығу. Өлеңді көшіріп жазу. <<Әрқайсысына әрқалай>>өлеңіндегі кімге?неге? сұрағына жауап беретін сөздердітауып,астын сызу.
Мына сөздердің мағынасын түсіндіру.Дуал,тұйық,кеңіс,қия,жырақ,жұмақ.
Дуал-биік қоршау,тұйық-қуыс жер,кеңіс кең жайлы жер,қия-шет биік,жырақ - алыс,жұмақ жақсы жер.
3-жаттығу. <<Ойын>>Оқушыларға доптар тарату.доптағы сөздер тек қана барыс септігі ғана бола алатын сөздерді торға түсіру.
Сергіту сәті:
Қуыр,қуыр қуырмаш,
Балапанға бидай шаш
Әй-әй балапан
Жамандықтан қаш.(қимылмен )
4-жаттығу. Берілген сөздерге барыс септігін қойып,сөйлем құрап жазу.
Теңіз - теңізге .Мен бүгін теңізге бардым.Ауыл-ауылға.Кеше ауылға атам келді.Мал-малға.Малға кешке жем береміз.Мектеп-мектепке.Ертең мектепке барамыз.Тай-тайға.Азамат тайға мінді.

V.Сабақты қорыту: 6-жаттығу.Ребусты шешу. Ребустың жауабы: Театрда.
Мен кеше театрға бардым. Театрда қызықты қойылым болды.
VІ.Сабақты бекіту: Барыс септігінің сұрақтары қайталап сұрау. Жалғауларын атап өту.
VІІ.Бағалау: Көбелек суреттерімен бағалау.
VІІІ.Үйге тапсырма: 5 жаттығу.Барыс септіктегі сөздерді табу.Олардың сөйлемде қандай мүше болып тұрғанын айту.Кестемен жұмыс .Пікірін дәлелдей білуге үйреніп келу.