Махамбет жауласқан хан

f058d02fc24e Жангелдин орта мектебі

Тақырыбы:

Махамбет - өр рухты ақын

/8 сынып/

Дайындаған: Бекенова Индира Қонысбекқызы

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

f058d02fc24e

Сабақтың тақырыбы: Махамбет - өр рухты ақын

Сабақтың мақсаты: білімділік- Махамбет шығармалары бойынша алған білімдерін жетілдіру, тереңдету; дамытушылық- ізденгіштік қасиеттерін арттыра отырып, дәлелді пікір айтуға үйрету, ойлау қабілеттерін дамыту, тұжырымды ой айта білуге үйрету; тәрбиелік- ақын шығармаларына деген қызығушылығын ояту, отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: ақын портреті, ұлағатты сөздер, үлестірмелі қағаздар, жыр жинағы.

Сабақтың түрі: білімді жүйелеу, жинақтау.

Сабақтың әдісі: баяндау, талдау, түсіндіру, қорытынды.

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, оқушылар назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: үйге Махамбеттің балалық, жастық шағы берілген болатын.

  1. Махамбет қай жылы, қай жерде дүниеге келген?
  2. Махамбет хан ордасында кімнің арқасында тәрбиеленеді?
  3. Махамбеттің досы кім?
  4. Жәңгір ханның баласының аты кім?
  5. Жәңгір хан губернаторға қандай хат жазды және ол хатта кім туралы айтылды?
  6. Махамбеттің халық жағына шығуы дұрыс па?
  7. Махамбет Өтемісұлының қандай өлеңдері бар?

Махамбет - өр рухты ақын

Махамбет Өтемісұлы 1803-1846 жылдар аралығында Батыс Қазақстан облысы Орда ауданында, Нарындағы Бекетай құмында дүниеге келген. Оның әкесі Өтемісте он ұл болған. Тұңғышы Бекмағанбет, екіншісі Махамбет болған. Махамбет Өтемісұлы жастайынан хан ордасында болған. Сонда ол арабша, орысша, қазақша сауат ашқан. Махамбеттің хан ордасында болуының екі себебі болған: біріншісі Махамбеттің ағасы Бекмағанбет Жәңгір ханның он екі биінің бірі болған. Екіншісі, ол кезде хандар қолында ескі дәстүр бойынша қарамағында оларды мақтайтын үлкен дәрежеге жеткізіп өлең айтатын ақындарды ұстаған. Міне осыдан біз Махамбеттің жастайынан ақын болғанын көреміз.

Жасынан-ақ Махамбет халқының болашақ жалынды ақыны болып, өмірдің шындығын айтуға бет түзеді. Орда айналасындағы әр алуан әділетсіздікті, жауыздықты өз көзімен көргеннен кейін ол жалпы ел басындағы ауыр халді де ұғына бастады. Осы уақытта ақынның өлеңдері халық үшін ұран болды. Махамбеттің шыншыл ақын болғанын, біз мына өлең жолынан көреміз. Мысалы:

Хан емессің, қасқырсың,

Қас албасты басқырсың.

Достарың келіп табалап

Дұшпаның сені басқа ұрсын. . .

Махамбеттің бұл көтеріліске жазған өлең-жырлары халқы үшін көтеріліс, күрес үстінде туған.

«Мен - құстан туған құмаймын» өлеңінің бірінші шумағына сатылай кешенді талдау.

Мен - құстан туған құмаймын,

Бір тұлпарға жұбаймын.

Сауырыма қамшы тиген соң,

Шаппай неғып шыдаймын?

Тақырыбы: «Мен - құстан туған құмаймын»

Мазмұны: Қайраты қайтпаған, жігері жасымаған

рухты ақын бейнесі

4 тармақты

7, 8, 9 буынды

а а б а қара өлең ұйқасы

Мен - құстан туған құмаймын.

Топтастыру. -Махамбеттің өлеңдерін оқу арқылы ақынды қай қырынан таныдыңдар? Ойларыңды дәлелдеңдер.

Бинго ойыны

Сұрақтар
Жауаптар
Нұсқалар
№: 1
Сұрақтар: М. Өтемісұлының туған жылы?
Жауаптар: 1803 ж
Нұсқалар: 1
№: 2
Сұрақтар: Махамбеттің руы
Жауаптар: Беріш
Нұсқалар: 1
№: 3
Сұрақтар: Өтемісте қанша бала болған?
Жауаптар: «Өтемістен туған он едік. . . »
Нұсқалар: 1
№: 4
Сұрақтар: Махамбет жауласқан хан
Жауаптар: Жәңгір
Нұсқалар: 2
№: 5
Сұрақтар: Көтеріліс қанша уақытқа созылды?
Жауаптар: 18 айға
Нұсқалар: 1
№: 6
Сұрақтар: Жәңгір ханның қайын атасы кім?
Жауаптар: Қарауылқожа Бабажанұлы
Нұсқалар: 2
№: 7
Сұрақтар: Хан жасағымен Исатай сарбаздары соғысқан жер
Жауаптар: Қиялымола
Нұсқалар: 1
№: 8
Сұрақтар: Махамбет Өтемісұлы қайтыс болған жыл
Жауаптар: 1846 ж
Нұсқалар: 2
№: 9
Сұрақтар: Өтемістің көтеріліске қатыспаған баласы
Жауаптар: Бекмағанбет
Нұсқалар: 1
№: 10
Сұрақтар: Көтеріліс қай жылы басталды?
Жауаптар: 1836 ж
Нұсқалар: 2
№: 11
Сұрақтар: Махамбеттің ұраны
Жауаптар: «Ағатай Беріш»
Нұсқалар: 1
№: 2
№: 12
Сұрақтар: Қиялымоладағы шайқасқа қатысқан Исатай туы астындағы сарбаздардың саны қанша?
Жауаптар: 200 сарбаз
Нұсқалар: 2
№: 13
Сұрақтар: Исатай өлімінен кейін Махамбет кімге арқа сүйеді?
Жауаптар: Әлім-Шекті ауылының тұрғындарына
Нұсқалар: 2
№: 14
Сұрақтар: Махамбеттің орысша оқытпақ болып Орынборға ертіп барған баласы кім?
Жауаптар: Нұрсұлтан
Нұсқалар: 2
№: 15
Сұрақтар: Исатай - Махамбет көтерілісін басу үшін жіберілген ақ патшаның подполковнигі
Жауаптар: Подполковник Гекке
Нұсқалар: 1
№: 16
Сұрақтар: Махамбеттің сүйегі қайда жерленген?
Жауаптар: Қаройда
Нұсқалар: 1
№: 17
Сұрақтар: Махамбеттің басына Баймағанбет сұлтан қанша ақша тікті?
Жауаптар: 1000 сом
Нұсқалар: 2
№: 18
Сұрақтар: Махамбеттің қапияда басын алған жауыз, сатқын
Жауаптар: Ықылас
Нұсқалар: 1
№: 19
Сұрақтар: Жәңгірдің ұлы
Жауаптар: Зұлқарнайын
Нұсқалар: 1
№: 20
Сұрақтар: Махамбеттің айнымас досы
Жауаптар: Исатай
Нұсқалар: 2
№: 21
Сұрақтар: Махамбеттің күйі
Жауаптар: «Ақжелең»
Нұсқалар: 2
№: «Қайран Нарын»
Сұрақтар: 1
№: 22
Сұрақтар: Элегия дегеніміз не?
Жауаптар: Мұң мен өкінішке толы өлең
Нұсқалар: 2

1 - нұсқа

Қиялымола
«Қайран Нарын»
Подполковник Гекке
Зұлқарнайын
Қиялымола: 1803 ж
«Қайран Нарын»: Бекмағанбет
Подполковник Гекке: «Өтемістен туған он едік. . . »
Зұлқарнайын: 18 айға
Қиялымола: Ықылас
«Қайран Нарын»: Ағатай Беріш
Подполковник Гекке: Қаройда
Зұлқарнайын: Беріш

2 - нұсқа

1000 сом
Әлім-Шекті ауылының тұрғындарына
Мұң мен өкінішке толы өлең
1846 ж
1000 сом: 1836 ж
Әлім-Шекті ауылының тұрғындарына: Қарауылқожа Бабажанұлы
Мұң мен өкінішке толы өлең: Нұрсұлтан
1846 ж: «Ақжелең»
1000 сом: Жәңгір
Әлім-Шекті ауылының тұрғындарына: Исатай
Мұң мен өкінішке толы өлең: Ағатай Беріш
1846 ж: 200 сарбаз

Махамбет қандай ақын?

«Орамал тастамақ» ойыны.

Оқушылар ақын өлеңдерінде кездесетін қиын сөздердің мәнін ашады. Ойын орамалды кезектесіп бір-біріне беру арқылы ойналады.


Ұқсас жұмыстар
Қазақ хандығына уақыт машинасымен саяхат
М.өтемісұлы "атадан туған ардақты ер"
Махамбет өтемісұлы
Дауылды жылдар жыршысы
Исатай мен махамбет бастаған халық азаттық көтеріліс
Махамбет шығармашылығы
Махамбет – күрескер ақын Махамбет Өтемісұлының өмірімен , халқына сіңірген қызметімен таныстыру
Әбіш атамыздың жеткізген сөздерінің пайдасы көл - көсір
М.өтемісовтің «соғыс» өлеңі
Ерлік пен елдік - махамбет ұраны
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz