Шортанбай Қанайұлы Зар заман өлеңі

*ХІХ ғасыр өкілі Шортанбай Қанайұлының өмірінен мәлімет алады. «Зар заман» өлеңінің мазмұнымен танысу, шығарманың негізгі тақырыбы мен идеясын ашу, ақынның өзіндік ішкі әлемін таныту.

* Оқушылардың өлеңге бүгінгі заман тұрғысынан қарап сөйлеуге, өзіндік көзқарасын білдіре алуға төселдіру.

*Оқушылардың бойында елжандылық қасиетін ұялатуға, батыл қадам жасай білуге, өз елін, жерін бағалай білуге үйрету

1. Оқушылардың сабаққа қызығушылығын ояту

2. Сабаққа оқушылардың өз білетін білімдері арқылы кіру.

3. Сабақ бойынша ой қорытынды жасауға, өзіндік тұжырым жасауға үйрету.

1. Оқушылардың сыни ойлауын дамыту, басқалардың көзқарасын сыйлауға дағдыландыру.

2. Әр түрлі жауапқа бірдей қарау, жақсысын мадақтау, олқылықтарды сынамау.

3. Тақырыпты талқылауға белсенділікпен қатысуға үйрету

1. Оқушылардың еркін ойлауын, дүниетанымының кеңіп, рухани өсуін іске асыру.

2. Оқушының шығармашылық дамуына мүмкінді туғызу.

3. Шығармадағы тарихи шындықты мойындау барысында оқушының өзіндік ой түйіндеуіне, қазіргі Қазақстан мен Ресей мемлекетінің қарым-қатынасыжайлы ой қозғау, бүгінгі заман көзқарасымен қарау.

Ұйымдастыру

Үй тапсырмасы

Сыныпта психологиялық ахуал қалыптастыру. Папарин тесті арқылы оқушыларды топқа бөлу. Оқушылар өздері қалаған фигураларды таңдап алады

( ұшбұрыш, төртбұрыш, дөңгелек)

Фигураларға сипаттама беру:

Төртбұрыш-лидерлік қабілеті бар, алдына қойған мақсатына жететін, басқарушылық қабілеті басым жандар

Ұшбұрыш-өте еңбекқор, төзімді, өз жұмысының шебері, бастаған істі аяғына дейін жеткізетін жандар.

Дөңгелек-өте мейірімді, басқаның қайғысын да, қуанышын да бөлуга даяр тұратын жандар

«Ыстық орындық» әдісі арқылы үй тапсырмасын сұрау. Оқушылар үй тапсырмасына жауап береді, бір-бірлеріне сұрақтар қойғызу.

Біз қазір қай ғасырдың әдебиетін оқып жатырмыз?-деген сұрақ қоямын

Ал енді осы ХІХ ғасырдың екінші жартысында қазақ елінде қандай тарихи оқиғалар болды? Осы сұраққа жауап алғаннан кейін тарихи қазақ жеріндегі тарихи жағдай туралы видео материал көрсетемін.

Жаңа тәртіп, жаңа заң енді елге

Бұқара бетбұрысқа көндігер ме?

Бейжай қарап қалмады, бұлқынды ел

Қазағым, бұндай жайды енді көрме- деген өлең шумағын оқу арқылы тарихымыздың қай кезеңі суреттеліп отырғанын сұраймын.

«Зар заман» ақындары туралы айтып кетемін.

Бүгінгі жаңа сабағымызда ХІХ ғасырдағы Ресейдің отарлау саясаты кезеңінде өмір сүрген Шортанбай Қанайұлының өмірі мен сол кезең тақырыбына арналып шығарған «Зар заман» өлеңімен танысамыз.

«Зар заман» өлеңінде кездесетін мағынасы түсініксіз сөздерге түсінік беру.

Майыр-адам мінезіне байланысты айтылып тұр, ашуланшақ деген мағынада

Дуан-бекініс, қазақ жерінде бұрын болмаған, кейін орыстар салған үлкен қоршаулар

Дәуренбексіп-амалсыз, жалынышты

Орыс-отаршыл патша өкіметі

«Зар заман» өлеңінің аудионұсқасын тыңдатамын

Өлеңді үш топқа бөліп, талқылауға ұсынамын.

1. Өлеңді мәнерлеп оқу

2. Ақынның айтпақ ойы не?

3. Өлең жолдарында айтылған негізгі түйінге тоқталып, өз пікірлерін білдіру.

4. Өлеңдегі көркемдік айшықтар.

5. Түсініксіз сөздерді табу.

Өлең құрылысына талдау

І топ Шумақ дегеніміз не? Өлең қанша шумақты? Тармақ дегеніміз не? Өлең қанша тармақты?

ІІ топ Буын дегеніміз не?

Өлең неше буынды?

Бунақ дегеніміз не? Өлеңде неше бунақ бар?

ІІІ топ Қандай ұйқас?

І топ. Екі жақты күнделікпен жұмыс жүргізейік.

ІІ топ.

Қазақстан мен Ресей мемлекетінің қарым-қатынасына байланысты суреттер көрсету.

Қазіргі кездегі екі мемлекет арасындағы қарым -қатынас туралы тұжырым жасау.

Шортанбай Қанайұлын сендер қаншалықты таныдыңдар, қай жағынан бағаладыңдар. Мына кестені толтыру арқылы өздеріңді тексеріңдер