Оқушыларды металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсіндіру

Шымыров Лесбек Қыдырбекұлы
ОҚО Қазығұрт ауданы <<Жаңатірлік>> жалпы орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Сабақтың тақырыбы:
Металдардың құрылысы, химиялық және физикалық қасиеттері
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсіндіру.
Сабақтың нәтижесі:
Оқушыларды металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсінеді.
Сабақтың түрі:
Сындарлы оқыту
Пәнаралық байланыс:
биология, физика.
Сабақта қолданатын әдіс-тәсілдер:
Сұрақ-жауап,ой-қозғау,миға шабуыл, диалог, адаспай табу

Сабақта қолданатын көрнекіліктер:
Слайд, сәйкестендіру,семантикалық карта, маркер,қима қағаздар, топ ережесі, оқулық, стикер,смайликтер, тест тапсырмалары, табыс ағашы, А4 парағы, дәптер, формулалар, ноутбук, т.б.
Сабақтың кезеңдері
Уақыт өлшемі
Мұғалімнің іс - әрекеті
Оқушылардың іс- әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды шағын топтарға бөлу.
Үй тапсырмасы
3 мин
Сыныпқа ену, оқушыларды жылы жүзбен қарсы алу, сәлемдесу,түгелдеу.Топ ережесімен танысу. Ынтымақтастық атмосферасын орнату.
Оқушыларды қима қағаздар арқылы шағын топтарға бөлемін
(<<Оксидтер>>, "Қышқылдар", "Негіздер>>)
Бағалау парақшасын әр топқа таратып беремін. Сабақтың құрылымы:
Үйге берілген тапсырманы тексеру.
Орындарынан тұрып сәлемдеседі . Сабаққа келмеген оқушыны кезекші айтады.Топ ережесімен танысады. Оқушылар шеңбер болып тұрып бір-біріне жылы лебіздерін айтады.
Оқушылар берілген қима суреттерді біріктіру арқылы шағын топтарға бөлінеді.
І топ: <<Оксидтер>>
ІІ топ: <<Қышқылдар>>
ІIІ топ: <<Негіздер>>
Жаңа сабақ:
20 мин
Металдардың кристалдық торлары екі типті болады: кубтық және гексагональды. Кубтық кристалдық тор екіге бөлінеді: 1. Кубтық көлемді орталықтанған тор 2.Кубтық бүйірлі орталықтанған тор Жай заттар - металдар атомдары металдық кристалдық тор түзеді. Бұл металдардың жалпы физикалық қасиеттері металдық кристалдық тор түзеді. Н. Н. Бекетов 1865 ж. Металдар белсенділігінің ығыстырғыштық қатарын құрастырды. Оны қазіргі кезде металдардың электрохимиялық кернеу қатары деп атайды: Li K Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb (H) Cu Hg Ag Pt Au Бұл металдардың жалпы физикалық қасиеттері: металдық жылтыр, электр және жылу өткізгіштік, созылғыштықтың пайда болуына әкеледі. Металдық тор екі типті болады. Сондықтан металдардың қаттылығы, тығыздығы, балқу температурасы, иілгіштігі әр түрлі болады. Металдар құймалар түзеді. Химиялық қасиеттері. Металл атомдары барлық уақытта тотықсыздандырғыштар: Meº - nē -->Men+ Металдар тотықсыздандырғыштар ретінде қосылу реакциясы: а) Оттекпен-оксидтер түзеді: 2 Mg+O2 -->2MgO б) күкіртпен-сульфиттер түзеді: 2Al+3S --> Al 2S 3 в) галогендермен-галогенидтер түзеді: 2Na + Cl2-->2 NaCl г) азотпен-нитридтер түзеді: 3Ca + N 2--> Ca 3N2 д) көміртекпен-корбидтер түзеді: 4Al + 3C --> Al 4C3 е) сутекпен - гидридтер түзеді: 2Na+H2 --> 2NaH Орынбасу реакциялары: а) сумен: 2Li + 2H2O --> 2LiOH + H2↑ ә) оксидтермен: 2Al + Fe2O3--> Al2O3 + 2Fe б) қышқылдармен: Zn + H2SO4 --> ZnSO4+ H2↑ в)тұздармен: Fe + CuSO4 --> FeSO4 + Cu
Анықтамасын өз түсініктерімен түсінгендерін топтарында талқылап, тұжырымдап жауап береді
Сергіту сәті.
Семантикалық
карта
2 мин
Төмендегі кестеде реакция теңдеулерінің формулаларын функциялар берліген. Сол жақ бағанда берілісі мен жоғарыдан сәйкестендіріп дұрыс жауабын тапсаңыз, сәйкес әріптерді жинай отырып сөз құрап, табылған сөздер арқылы сөйлем құрасақ, бүгінгі сабағамызға, болашағымызға қатысты ой түйін аламыз. (шешуі: Білім-басты мұрат)
Семантикалық картадан есептердің шешімін дұрыс тапқанда нақыл сөз шығуы керек

Сабақты бекіту

15 мин
Жаңа сабақты бекіту үшін реакция теңдеулері мен деңгейлік есептерді және тест тапсырмаларды орындайды.Төменде берілген айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазу. а) Ca --> CaO --> Ca(OH)2 --> CaCO3 (әктас) ә) Na --> Na2O --> NaOH --> NaCl Викториналық сұрақтар: 1) Ядросында протон саны бірдей атомдар түрі? (химиялық элемент) 2) Казіргі кезде неше элемент белгілі? (110) 3) Периодтық жүйедегі элементтердің көлденең қатары (период) 4) 3 периодта 3топта, реттік номері №13.(Al) Бұл қандай элемент? (Al) 5) Заряды жоқ бөлшек? (нейтрон) 6) Тұздың суда еруі қандай құбылыс? (физикалық) 7) Химиялық реакцияға түсетін заттарды не дейді? (бастапқы заттар) 8) Реакциялардың жүруін заттардың формулалары және коэффиценттер жәрдемімен шартты түрде жазуды қалай атайды? (химиялық реакция) 9) Металдардың бұзылуы (коррозия) 10) Жеті ғаламшарды, ал химиктер жеті металға теңеген. Осы жеті металды атаңыз? (Алтын, күміс, мыс, темір, қорғасын, сынап, алюминий)
Әр топтың мүшелері өзге топтардың шығарған реакция теңдеулерін, тест тапсырмалары мен викториналық сұрақтарды тексеріп бармақпен бағалап отырады.
Бағалау.
Үйге тапсырма
Кері байланыс
5 мин
Оқушыларды біліміне қарай бағалау.
Оқушының
аты-жөні
Тапсырмаға қойылатын баға
Қорытынды баға

Үй жұмысы
№1
№2
№3
№4
№5

Үйге тапсырма: Металдар тақырыбына реферат жазу.
Әр топ басшысы өзінің топ мүшелерін әрбір тапсырма барысында бағалайды және қорытынды бағасымен таныстырады
Күнделіктеріне үйге берілген тапсырманы жазады.
Оқушылар стикерлерге бүгінгі өтілген сабақ бойынша өз ой-пікірлерін жазып <<Табыс ағашына>> іледі.