Сабаққа презентация

Алматы облысы,Талғар ауданы,Еркін ауылы, №26 орта мектеп.

Сабақтың тақырыбы

Алматы облысы және жергілікті жердің табиғат зонасы.

8-класс

Жаңа форматта білім беру үлгісі бойынша

№26 орта мектептің география пәні мұғалімі Байгалиева Ж.Б.

Сабақтың тақырыбы
Алматы облысы және жергілікті жердің табиғат зонасы.
Сабақтың мақсаты
Табиғат зоналары туралы түсініктерін дамыта отырып, жергілікті жер туралы материалдарды пайдаланып табиғат элементтерінің өзара байланысы мен тәуелділігін,адам өміріндегі маңызын білуге жағдай туғызу.
Сабақтың типі жаңа сабақты түсіндіру.

Сабақтың барысы
<<Отан туралы>> М. Мақатаев.

Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем,
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
Бар жәндігін сүйемін қыбырлаған,
Бәрі маған: <<Отан!>> деп сыбырлаған
Мұғалім:
-Кең байтақ еліміздің табиғат байлығын оқып білу, біз үшін үлкен парыз.Өткен сабақтарда Қазақстан аумағындағы табиғат зоналарымен таныссақ, бүгін сол білімімізді бекіте отырып, өз-мекен жайымыз туралы да оқып білеміз.

Оқушыларды топқа бөлу.
1-топ Орманшылар 2-топ Дала қырандары 3-топ Шөл керуеншілері

Ынтымақтастық құру сәті.
Қатар отырған екі оқушы бір-біріне жымиып, сәттілік тілейді.
Топ басшыларын сайлап,оларға бағалау критерийлері ұсынылады.
Бағалау критерийлері

Мағынаны ашу
Сөйлеу мәнері
Картаны тануы
Қосымша деректер іздей білуі
Мұғалім
- Қазақстан аумағында қандай табиғат зоналары өтеді?
- Неліктен Қазақстанның жазық бөліктерінде табиғат зоналарының ауысуы байқалады?
- Таулы аймақтардағы табиғат зоналарының ауысу себебін түсіндіріңдер?
- Қазақстандағы табиғат зоналарының түзілуіне қандай факторлар әсер етеді?

Мұғалім : Барлық құрылықты негізгі 6 табиғат зонасына бөледі: шөл және шөлейт, тайга, қылқанды және аралас ормандар, тропиктік ормандар, дала, тундра және полярлық зона.
Әр зона географиялық ендігіне, жер бедеріне, климатына сай ерекшеленеді.
Қазақстан зоналарының ерекшелігін << Шпаргалка>> ойынымен еске түсірейік.
Ойынның шарты:
Тірек-сызбалар арқылы, шартты белгілермен әр топ зона туралы шағын шпаргалка жасайды.
Шпаргалкаға деректерді тезистер түрінде бейнелеуге болады. Мұнда түйінді сөздерден басқа, осы тақырыптың мазмұнын ашатын сөйлемдер де болуы мүмкін.
Мысалы Орманды дала зонасына
S 1млн. Га 0,4%
Г.О Батыс Сібір жазығы,Жалпы Сырт Қыраты
Ж-Ш 300-350 мм
Ж t + 18-20°С
Қ t -17-19°С
Т қара топырақ (75 см---9%)-------6%
Ө. д. кайың, көктерек
Ж. д. саршұнақ, бұлан, сібір еліктері
Өз. Есіл,Тобыл
Аяқтадық деген белгі бойынша топтар шпаргалкаларымен ауысады.
Алған шпаргалкасын қолданып зонаға сипаттама береді.
Қорғау кезінде топтар басқа топтың шпаргалкасын қолдануы қажет.

Мұғалім : - Алматы облысында қандай табиғат зоналары өтеді?
Картаға қарап оқушылар, Алматы облысынан шөлейт, шөл, биік таулы аймақтар зонасы өтетінін анықтайды.
Мұғалім:
-Геоботаникалық белдеулер: нағыз шөл, далалы шөл, шөлейт, бұталы- құрғақ далалы,бұталы дала, бұталы- шалғынды орман, альпілік шалғын, мәңгі мұздықтар болып бөлінеді.
Біз бүгін Алматы облысының табиғат зоналарына экспедицияға шығамыз.

<<Әттең шіркін!>> М Мақатаев.

Мен бармаған қазақтың атырабы,
Маған кел деп ,мазалап, шақырады.
Мен баспаған қазақтың топырағы,
Арманымдай алдымда жатыр ағып.

Мен татпаған қазақтың дастарханы,
Маған ылғи түсімде ас тартады.
Мойнын созып, күткені қашан мені
Мен көрмеген қазақтың асқар тауы

Миға шабуыл

Сапарға шықпас бұрын біз Алматы облысы туралы деректерді жинап білсек,сипаттап айтсақ.
Топ мүшелері берілген тапсырмаларды интернетке кіріп іздеп,қосымша мұғалімнің берген материлдарын қолданып,карталармен жұмыс жүргізе отырып атқарады.
1-топ
Алматы облысының географиялық орны,әкімшілік-аумақтық құрылысы туралы деректер жинап,Талғар ауданы мен Кеген аудандарының арасындағы маршруттарды көрсету.

Алматы облысы жер көлемі 224,0 мың км (8,2%)
Алматы облысы аумағына 1 Республикалық қала (Алматы) ,3 облыстық бағыныстағы қала (Қапшағай, Талдықорған, Текелі,)16 аудан,759 ауыл кіреді.
Талғар ауданы--- Қарасай ауданы,Алматы қаласы, Іле ауданы,Еңбекші Қазақ, Райымбек аудандарымен шекаралас.
Талғар ауданы мен Кеген аудандарының арасындағы автомобиль маршруты:
Талғар -Есік- Турген- Маловодное- Тескенсу- Шелек- Байсеиіт- Нұра- Көкпек- Темірлік -Кеген.
Талғар мен Кегеннің арақашықтығы 203,9 км .

2-топ
Алматы облысының жер бедері,ішкі сулары туралы деректер жинап, Талғар ауданы мен Кеген аудандарындағы өзендерді картадан тауып,айту.

Алматы облысының солтүстігін Балқаш пен Алакөлге ұласатын жазықтар алып жатыр.
Солтүстік шығысында -Жетісу Алатауы,оңтүстігінде- Іле, Күнгей,Теріскей Алатаулары; Кетпен жотасы мен Солтүстік Тянь-Шань Сілемдері,Шу, Іле таулы үстірттері,Жусанды дала, Бозой, Қараой, Сарыжаз далалары өтеді.
Екі ауданның арасында Іле Алатау жоталары,Торыайғыр тауы,Күнгей,Теріскей Алатауы,Кетпен жоталары, Көкпекті, Сарыжаз жазықтары жатыр.

Талғар ауданының жалпы көлемі: 3,8 мың. кв. км.
Алматы қаласынан арақашықтығы: 25 км
Талғар ауданы Алматы облысының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Аудан климаты өте континентальды жазы ыстық , қысы суық. Топырағы негізінде қоңырқай-қызғылт.
Ауданның территориясында Алматы ұлттық қорығы және Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің бөлігі күзетіледі.

Кеген - ауылы, Алматы облысындағы Райымбек ауданының орталығы (1997 жылдан).
Кеген өзенінің сол жағалауында, Алматыдан 228,9 км жерде орналасқан.
Талғар мен Кеген аудандарындағы өзендер: Талғар, Есік, Турген, Шелек, Шарын, Шалкодесу, Кеген, Текес, Баякөл.

3-топ Алматы облысының табиғат зонасы,климаты,топырағы,өсімдік,жануарлар дүниесі туралы деректер жинау, айту.
Алматы облысы аймағында шөл, шөлейт, биіктік белдеулері өтіп жатыр.
Құмды шөлдер көп бөлігін алып жатыр. Жердің көпшілік бөлігі Сарыесік-Атырау,Тауқұм,Қорғанқұм қырқалары мен массивтерінде орналасқан.
Топырағы. Жазықта шөлдің де даланың да қоңыр топырағы,тау етегінде сұр және боз,тау беткейлерінде даланың қызыл қоңыр,қара топырағы таралған.
Өсідіктерден жусан,сораң,өлеңшөп,жүзгін,көктемде эфемерлер өссе,тауда көктерек,қайың,алма ағашы, биікте шырша өседі.
Жануарлардан - қасқыр, түлкі, борсық, киік, бөкен,елік,жабайы шошқа, жабайы мысық, ондатра, құм қояндары, кеміргіштер,түрлі құстар т.б. кездеседі.

Ой толғаныс
Топтарға берілетін тапсырма.
Сурет галереясын аралап,өлең жолдарын кірістіре отырып эссе жазу.
.Суреттерді өлең жолдары жазылған презентатциямен көрсетеді.
2-4 слаид. Орманды дала суреттерімен
Жапырақ жүрек жас қайың
Жанымды айыр бастайын
Сен адам бола бастасаң
Мен қайың бола бастайын
Келісемісің жас қайың?! М Мақатаев.

3-5 слаид Дала суреттерімен
Аһ далам, айхай далам,сағым далам,
Бір бұдыр жоқ-ау көзге шалынбаған.
Аспан құлап кетсе де тарынбаған,
Бір ғаламат бойыңда сабыр бар-ау. М Мақатаев.

6-8 слаид Таулы аймақтар суретімен
Тік тұр ол.
Қырын қарап сай- салаға,
Күн көркі, Көк- мекені, Ай-шағала.
Қалғымай қанша жылды өткерді екен,
Тәкаппар Тянь-Шандағы қайсар аға? М Мақатаев.

Оқушыларға өлең жолдары жазылған беттер таратылады.
Топ мүшесі тапсырмаға сай жазылған эсселерін оқиды.
Сергіту сәті.
Идеяларды тоғыстыру ойыны.
Туристік агент ретінде демалыста оқушылардың саяхатқа шығатын маршруттарын анықтау.
1-топ Алматы облысы бойынша.
2-топ Талғар ауданы маңында.
3-топ Райымбек ауданы маңында
1-топ
Алматы облысы тарихи ескерткіштерге бай: Бесшатыр,Есік обалары, Таңбалы шатқалындағы петроглифтер т.б.

Медеу мұз айдыны,Алма-Арасан,Көлсай,Есік көлдері,Әнші құм Аққұм-Қалқан,Турген сарқырамасы, Үлкен Алматы көлдері табиғаттың ең сұлу,таңғажайып жерлеріне шақырады.
2-топ
Талғар ауданындағы туризм обьектілері: Алматы ұлттық қорығы, Талғар шыңы (5017м), Нұрсұлтан шыңы (4376м), Молодежный шыңы (4147м), Амангелді шыңы (3970м).

Тау самалы, Көктем, Ақбұлақ, Аққайың санаторийлері,Марал Сай демалыс орталықтары ұмытылмас әсер қалдырып,дем алдырады.

3-топ
Райымбек ауданында
Қарасаздағы М Мақатаевтың мұражайы, Хан-Тәңірі шыңы, Шарын шатқалы, Көлсай, Шаған ущелесі, Көмірші табиғаттың ерекше тылсым сырын білуге,көруге тартады.

Қызығушылықты ояту. Экологтардың тапсырмасын орындау.

Саған айтам балашықтар бүр жарған,
Шыбық, талың, шыршаларың ұрланған.
Сендер қаулап айналғанда орманға,
Не қалады?...
Не қалады бұл маңнан!? М Мақатаев.
1-топ
Алматы облысында Қызыл Кітапқа енген өсімдік түрлерін атап, бір өсімдік туралы толық мәлімет айтыңдар.
2-топ
Алматы облысындағы Қызыл Кітапқа енген құстар түрлерін атап, бір құс туралы толық мәлімет айтыңдар.
3-топ
Алматы облысындағы Қызыл Кітапқа енген жануарлар түрлерін атап, , бір жануар туралы толық мәлімет айтыңдар.
Сабақты қорытындылау.

Мұғалім топ басшыларының бағалау критерийлері бойынша ойларын тыңдап, сараптап оқушылардың еңбегін бағалайды.
Рефлексия
Оқушылардан бүгінгі сабақтан не білгендерін, сабақтың қай сәті оларға көбірек ұнағанын біледі.

Үйге тапсырма.
Қазақстанның табиғат зоналары тақырыбына сәйкестендіру тестін жасау.

География пәні мұғалімі Байгалиева Ж.Б. сабақ өткізу сәті.
Сабаққа презентация.