Абай қарасөздері

<<Абайтану>> тандау курс бағдарламасы 11-сынып.
Аптасына 1 сағат. Барлығы 34 сағат
№
Сабақтың тақырыбы
Сағат
саны
Күні,айы
Сабақтың мақсаты
Сабақтың түрі,
әдісі
Қосымша материалдар
1
Кіріспе Абайтану>> курсы туралы түсінік
1
3.09
Курсты оқытудың мақсат-міндеттері, өзектілігі туралы мағлұмат беру
Танымдық, әңгімелесу
Абай <<Шығармаларының екі томдық толық жинағы>> Алматы <<Жазушы>>
2005 ж
2
Абайтану - қазақ әдебиеттану ғылымының бір саласы
1
10.09
Қазіргі абайтану мәселелерінің даму бағыттары туралы
Түсіндіру,талдау
М.О.Әуезов Абай Құнанбаев <<Монография. Мақалалар, зерттеулер>> Алматы <<Санат>> 1995 ж

<<Білімдіден шыққан сөз>> тарауы - 2 сағат
3
Білімдіден шыққан сөз. <<Өзіңнен өзің есеп ал>>, он бесінші қарасөзіндегі адамның өзін-өзі тәрбиелеу мәселесі
1
17.09
Абайдың оқу, білім, ғылым турасындағы туындыларының тақырыбы мен идеясы, ақын шығармашылығының зор қоғамдық, танымдық маңызы; Адамның өзін-өзі тәрбиелеу мәселесі, жақсы-жаман нәрсенің парқын пайымдау туралы, адам өмірі туралы философиялық топшылауы, адамдар арасындағы өзара қарым-қатынас мәдениеті, ақынның ақылды және ақылсыз кісінің белгілі бір парқы туралы философиялық көзқарасы, қызығушылық, мастық, есерлік ұғым-түсініктері туралы танымы;

Сын тұрғысынан ойлау технологиясының элементтері
М.Бейсенбаев <<Абай және оның заманы>> Алматы <<Жазушы>>
1988 ж

4
Отыз бірінші қарасөзі
1
24.09
Ақынның педагогтік, ұстаздық жөніндегі ой-пікірлері, есітіп білгенді есте сақтау тәсілдері, ой кеселдерінен сақтанудың жолдары турасындағы ойлары.

Сипаттау, салыстыру
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

<<Қалың елім, қазағым, қайран жұртым>> тарауы- 7 сағат
5
<<Осы мен өзім - қазақпын>> Тоғызыншы қара сөзі
1
1.10
Қазақ халқының, оның тұрмыс-тіршілігінің кемшілік тұстарын сынауы, ақын пікірлерінің бүгінгі қоғамдағы өзектілігі, өмір философиясының қағидалары;

Жаңа тақырыпты меңгерту
М.Мырзахметұлы <<Абай жүрген ізбенен>> Алматы <<Қазақстан>> 1985 ж;

6
<<Қалың елім, қазағым, қайран жұртым>> өлеңі
1
8.10
Өлеңдегі еңбекші халықтың мүддесі, ақынның өзі өмір сүрген қоғамның тарихи шындығын бейнелеуі, заманның кемшілік, қайшылықтарын сынауын ұғыну
Салыстыру,талдау
Абай өлеңдері
7
<<Жақсылық ұзақ тұрмайды>>,<<Бөтен елде бар болса>> өлеңдері
1
15.10
Қоғам өміріндегі әлеуметтік жағдайға сипаттама, үміт пен уайым, жақсылық пен жамандық, қайғы, талап ұғым-түсініктері, адамға тән аталмыш қасиеттерді сипаттау ерекшелігі;
қазақ қауымында етек алған атқамінерлер арасындағы бас араздық, бақастық көріністерін сынауы, <<Нанымы жоқ, анты бар>> деген жолдағы жинақтаушылық сипаттағы ой тұжырымы;

Жаңа тақырыпты меңгерту
<<Евгений Онегин>>, <<Татьянаның хаты>>
8
<<Сегіз аяқ>> өлеңі
1
22.10
Абайдың өз заманы, дәуірі және оның адамдары жайлы ой толғанысы, әлеуметті сынауы, халқын еңбекке үндеуі, өлеңнің ырғақтық, құрылымдық ерекшеліктері, өлеңде ақынның өзекжарды ойларын кестелі тілмен өрнектеуі, халықты мәдениет, прогрестік даму жолына бағыттаудағы идеялары;

Салыстыру, талдау

9
<<Ішім өлген,сыртым сау>> өлеңі
1
29.10
Ақынның көңіл-күйі,аяр,екіжүзді,опасыз жандарды шенеуі,адамдардың мінез-құлық психологиясын сипаттаудағы шеберлігі

Абайдың шығармалар жинағы
10
<<Қажымас дос халықта жоқ>>
1
12.11
Абайдың адамгершілік, әділдік, қайырымдылық, кеңпейілділік турасындағы философиялық ой-пікірлері, өз заманындағы қоғам тіршілігінің жағымсыз тұстарын сынауы, достық, татулық, қадір-құрмет жайындағы пайымдаулары, өлеңнің тәлім-тәрбиелік маңызы;
Аралас сабақ
Қ.Мұқамедханов <<Абай шығармаларының текстологиясы жайында>> Қаз.Мем.КӘБ, 1959 ж;

11
Жиырма екінші қара сөзі
1
19.11
Ақынның қалыптасқан қоғамдық, саяси жүйеге сыни көзқарасы, қазақ тұрмысының әлеуметтік құрылымы туралы пікірі, бай, мырза, би, болыс, есті кісі, ғаріп-қасар, қу мен сұм ұғым-түсініктері хақындағы философиялық пайымдаулары, аталмыш қарасөздің танымдық, тәрбиелік мәні.

Жаңа тақырыпты меңгерту
Қ.Өмірәлиев Абай афоризмі

<<Абай - сатирик>> тарауы - 4 сағат
13
<<Болыс болдым, мінеки>>, <<Мәз болады болысың>> өлеңдері
1
26.11
Билікке таласқан пенденің әлеуметтік-психологиялық бейнесі, болыс, ояз, ел туралы ой-толғаныстары, жағымпаз болыстың портреті, іс, оқиға желісін болыстың өз атынан баяндау тәсілі, болыстың іс-әрекет, мінез-құлқын, психологиясын бейнелеу шеберлігі, патшадан шен таққан болыстардың халық үстінен байыған дүниеқоңыз, шенқұмар мінездерін әшкерелеуі, өлеңнің көркемдік-эстетикалық құрылымы, екі өлеңнің өзара үндестігі, ақынның билеушілер мінезін суреттеудегі шеберлігі

Жаңа тақырыпты меңгерту
Т.Қожакеев <<Абай-сатирик>> <<Білім>> қоғамы, 1970 ж;

14
<<Көзінен басқа ойы жоқ>>, <<Менсінбеуші ем наданды>> өлеңдері
1
3.12
Ақынның өнерге, оқуға үндеген ағартушылық бағыттағы ойлары, дүмше молдаларды сынап-мінеуі, ой көзі, көңіл көзі, парасат көзі жайында ой қорытуы;
надандық ұғымдары жөніндегі ақын пікірлері, ұлттың бойындағы мерез мінезбен күресуден қажыған ақынның қамығып, қынжылуы, ақынның қоғамдағы қайшылықтарға сыни көзқарасы, өлеңде айтылған ақынның өзекті ойы, ақынның надандық пен қараңғылыққа қарсылық білдірген жан айқайы;

Поэзия сағаты
К.Шаймерденова <<Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарастары>> <<Рауан>> 1990 ж;

15
<<Бойы бұлғаң>> өлеңі
1
10.12
Заман, тұрмыстағы зиянды дерттерді өткір тілмен сынауы, ел ішін дендеп кеткен өсек, өтірік, ұрлық, пәлеқор-жалақорларды <<улы сия, ащы тілмен>> шенеуі, ақынның туған елінің тоқыраған тағдырына кейіген кекті үні;

Аралас сабақ
Абайдың шығармалар жинағы
16
Қырық бірінші қара сөзі
1
24.12
Қазаққа ақыл беруге қам жеген адамға екі түрлі нәрсе керектігі туралы пікірлері, адамшылықтан кетіретін жайттарды сынға алуы, билік пен байлықтың ұлттық мүддеге қызмет етуі жөніндегі ұстанымы.

Жаңа тақырыпты меңгерту
М.О.Әуезов <<Абайды білмек парыз ойлы жасқа>> Алматы <<Санат>> 1997 ж
<<Махаббатсыз дүние бос>> тарауы-4 сағат
17
<<Қор болды жаным>>, <<Ғашықтық, құмарлықпен ол екі жол>> өлеңдері
1
14.01
Лирикаларындағы махаббат сезімі, тұрақтылық, сүйіспеншілік жайындағы ой-топшылаулары, ғашықтық, құмарлық ұғымдарына қатысты толғаныстары, сүйіспеншілік мәселелеріне байланысты философиялық тұжырымдары;

Білімді тексеру сабағы
З.Қабдолов
<<Сөз өнері>>
18
<<Сен мені не етесің>>, <<Қызарып,сұрланып>> өлеңдері
1
21.01
Ақынның жастық шақ, махаббатқа толы күндері туралы түйінді ойлары мен пікірлері, өлеңнің құрылымдық өлшемі, ерекшелігі; ақынның ғашықтық сезімді, махаббат мұңын айшықты кестелеуі, Абайдың махаббат сезімдерін жырлаудағы шеберлігі.

Жаңа тақырыпты меңгерту
Қ.Мұқамедханов <<Абай мұрагерлері>> Алматы <<Атамұра>> 1995 ж;

19
<<Білектей арқасында өрген бұрым>> өлеңі
1
28.01
Қазақ аруының сымбатты бейнесін сипаттауы, Абай лирикаларында көрініс беретін әсемдік туралы пайым түсініктер, әйел ажары, сұлулық туралы талап-талғамы
Салыстыру, талдау
Абай қарасөздері
20
<<Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы>> өлеңі
1
4.02
Қазақ әйелінің сөзбен сомдалған портреті, сұлулыққа, жарасымдылыққа, мәдениеттілікке, ізеттілікке тәрбиелеу мұраты;
Ой толғау
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж

<<Алла мінсіз әуелден, пайғамбар хақ>> тарауы - 7 сағат

21
Абайдың діни танымы
1
11.02
Ақын шығармаларындағы исламдық дүниетаным және Алланы тану туралы философиялық ойлары, Абайдың діни танымы;

Шығармашылық жұмыс
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

22
Жүсіп Баласағұн,Йасауи ілімдері және Абай
1
18.02
Жүсіп Баласағұнның <<Жәуанмәртлік>>, Йасауидің <<Хал ілімі>> және Абайдың <<Толық адам>> ілімінің арасындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктер және дәстүр жалғастығы, <<Хал ілімінің>> адамның ақиқатты сезіну сезімдерін қамтитыны, <<Өзін таныған Алланы таниды>> деген пайғамбар хадисін Йасауидің басшылыққа алуы
Салыстыру, талдау
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

23
Абайдың <<Толық адам>> философиясы
1
25.02
Абайдың толық адам туралы ойы <<Ғылым таппай мақтанба>> өлеңінен бастау алатындығы, өлеңнің адамгершілік жайындағы философиялық ой толғауға негізделуі, толық адам болу үшін ақыл, қайрат, жүрек үшеуін тең ұстау керектігі, адам бойында осы үш ерекшелік табиғи тұтастық тапса, нағыз мінсіз мінез сонда қалыптасатындығы туралы ақын пікірі, Абай өлеңдері мен қарасөздерінде қозғалып отыратын Алланы сүю, тіршілік, жаратылыс заңдылықтарын ұғындыруға ұмтылу мәселелері;
Салыстыру, талдау
Қ.Өмірәлиев Абай афоризмі
24
Абай іліміндегі <<Хауас>> мәселесі.<<Лай суға май бітпес қой өткенге>>, <<Өлсе,өлер табиғат,адам өлмес>> өлеңдері
1
4.03
Ақынның өз қайғысына ел қайғысын қосып жырлауы, наным, сенім жөніндегі ой тоқтамы, Абайдың исламның ғылыми негіздерін ұғындыруы, абайтанудағы Абайдың сопылық дүниетанымын арқау еткен іргелі ғылыми еңбектер;

Салыстыру, талдау
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

25
Жетінші,отыз сегізінші қарасөздері
1
11.03
Жан мен тән құмары туралы ұғымдар, бала мінезінің өзгеріске түсу сырлары, ғылым, білім тәрбиесі, дүниенің көрінген һәм көрінбеген сырларын білу туралы ақынның кесімді пікірі; идеясы Алла, Адам хақында, Алла тағала болмысы, ақынның хақиқат туралы ойы, өлшеулі мен өлшеусіздік ұғымы, пайғамбарлар, әулиелер, хакімдер турасындағы ой толғамдары
Баяндау, ой түйіндеу
Абайдың шығармалар жинағы
26
Қырық үшінші қара сөзі
1
18.03
Жибили және кәсиби ұғым-түсініктері, жан қуатының үш элементі жайындағы философиялық көзқарастары, ақынның дүниені, болмысты тануы, Абайдың хауас туралы көзқарасы, хауас ұғымының Абай шығармаларындағы көрінісі, ішкі-сыртқы сезім түйсіктері, ақын Алланың бойындағы сегіз сипатқа өз жанынан екі сипат қосып (әділет, рахым) 10 сипатқа айналдырып, хауас ретінде тануы
Талдау, сипаттау
М.Әуезов <<Абай жолы>> романы
І кітабы
27
<<Осы үш сүю болады имани гүл>>
1
1.04
Абайдың қазақ қауымының рухани жағынан іштей тазарып, ұстанар жолының сенімді бағыт-бағдарын көрсету, ақынның ішкі нанымы, адамшылық жолындағы үгіт пен мораль философиясы жайлы танымы, Алланы сүю, адамзатты сүю, хақ жолын сүю <<Иманигүл>> философиясының негізі болатындығы туралы.

Шығармашылық ізденіс
М.Әуезов. <<Уақыт және әдебиет>>

<<Қазақтың бас ақыны>> тарауы - 5 сағат

28
А.Байтұрсынұлының <<Қазақтың бас ақыны>> деген мақаласының Абайтанудағы орны
1
8.04
Абайдың өнегелі, өрнекті сөздерін тегіс тану, білу - абыройлы борыш, қасиетті парыз, А.Байтұрсынұлының <<Қазақтың бас ақыны>> деген мақаласының абайтанудағы орны;

Жаңа тақырыпты меңгерту
<<Адамзаттың Абайы>> шығарма жазу
29
Абай өлеңдерінің тілі және қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы
1
15.04
Абай туындыларының көркем тілі, қазақ поэзиясына енгізген жаңалығы, ақынның шеберлік тәсілдері, даралық ерекшеліктері, Абай шығармаларының текстологиясы;

Поэзия сағаты
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

30
Абайдың ақындық мектебі.Абайдың талантты шәкірттері.Шәкәрім,Ақылбай,
Мағауия,Көкбай,Әсет,Әубәкір
1
22.04
Абай мектебінің қалыптасқан дәстүрі, жаңашылдығы, прогрессивті мақсат-мүддесі, әлеуметтік белсенділігі, Абайдың талантты ақын шәкірттері Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Көкбай, Әсет, Әріп, Әубәкір, т.б. хақында;

Аралас сабақ
Қ.Мұқамедханов <<Абайдың ақын шәкірттері>> Алматы 1994 ж

31
Абайдың ақындық дәстүрі туралы түрлі тұжырымдар.Ғалымдар еңбектерінің абайтану ілімін дамытудағы қызметі
1
29.04
Абайдың ақындық дәстүрі туралы түрлі тұжырымдар мен байыптаулар, М.Әуезов, С.Мұқанов, Қ.Мұқаметханов, А.Нұрқатов, М.Мырзахметов, Ө.Күмісбаев, т.б. ғалымдар еңбектерінің абайтану ілімін дамытудағы қызметі,
Жаңа тақырыпты меңгерту
Шәкәрім, Ақылбай, Мағауия, Көкбай, Әсет, Әріп, Әубәкір, т.б.
32
Абайдың ақындық дәстүрін жалғастырушы ақындар.
А.Байтұрсынов, М.Дулатов, С.Торайғыров,М.Жұмабаев
1
6.05
Ақынның әдебиеттегі дәстүрін ілгері дамытқан ақындар А.Байтұрсынов, М.Дулатов, С.Торайғыров, М.Жұмабаев,

Жаңа тақырыпты меңгерту
А.Байтұрсынов, М.Дулатов, С.Торайғыров, М.Жұмабаев, Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Т.Айбергенов, т.б.

33
Абайдың ақындық дәстүрін жалғастырушы ақындар. Қ.Аманжолов, М.Мақатев,Т.Айбергенов
1
13.05
Ақынның әдебиеттегі дәстүрін ілгері дамытқан ақындар Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Т.Айбергенов, т.б.

Жаңа тақырыпты меңгерту
<<Абай энциклопедиясы <<Атамұра>> 1995 ж;

34
Қорытынды сабақ
1
20.05
Жыл бойы өтілген тақырыптарды еске түсіру,қорытындылау.
Қайталау-жүйелеу сабағы