Шешуіндегі сөзге сөйлем құра

Қазақ тілі 2-сынып.Қарасаева Бижамал Давлетбаевна
Оң жақ бағанадағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдер есіне:1 кезең. Төмендегі <<Көпір>> тапсырмаларын үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді(5-7минут).а) ұйымдастыру сәті; ә)үй тапсырмасын; б) <<Көпір>> тапсырмасын тексереді.
<<Көпір>>
Тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгертуге негіз болатын қайталау тапсырмалары.
Үйден <<ң>>, <<н>> әріптері бар сөздерге суреттер тауып келу, солар арқылы суретті диктант жүргізіледі.

Диктантта қандай әріпті жазу қиын болды?
Ж: Н мен Ң.
ІІ кезең(топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау; а)оқушылар төмендегі <<Білу>>, <<Түсіну>>, <<Талдау>>, <<Жинақтау>> тәсілдеріне тапсырмаларды өздері орындайды(10 минут); ә)жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды(10 минут).
Теориясы: <<Білу>>
(тақырып мазмұны бойынша
Кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктелінуі керек.)
Балалар, біз бүгін дауыссыз <<н>> мен <<ң>> дыбыстарының емлесін оқып, танысамыз.

Сөздерді оқып, мағынасын айт.
Он - оң тон - тоң
Шын - шың мен - мең
Күн - күң сен - сең
Не өзгерді? Н мен Ң қандай дыбыс қандай әріп.

Ой тұжырымдамасы:
<<Н>> мен <<ң>> дыбыстары өзгергенде сөз мағынасы да өзгереді.
<<Н>> мен <<ң>> екеуі екі басқа әріп, екі басқа дыбыс.
<<Н>>- тіл ұшы дыбысы
<<Ң>> - тіл арты дыбысы
Теориясы: <<Түсіну>>
(неге? неліктен? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берілген жауаптарын тереңдету үшін қойылады)
1.Ң дыбысты сөздер жаз
Не? Не істеді? Қандай?
. ң /аң/ ... /шаңдатты/ Те... біл
.. ң /соң/ ... / тоңды/ Бойша...
... ң /қолаң/ ... / жеңді/ Күре...

Өлеңді мәнерлеп оқы.
Қаңбақ, жаңғақ, аң, шың, жең,
Жаңбыр, қайың, таң, тың, сең -

Ң - нан сөз жоқ басталған -
Ң - үлестен бос қалған.
Өлең мазмұнынан ң дыбысы туралы қорытынды жаса.
Теориясы: <<Талдау>>
1.Салыстыр
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.
Дауыссыз
дыбыстар

Н Ң
Тіл арты дыбысы.
Сөздің басында жазылмайды
Тіл ұшы дыбысы.
Сөздің барлық жерінде жазылады

Теориясы: <<Жинақтау>>
(қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы <<тақырыптың басты идеясына>> жазған жауабына қойылады)
`''
1.Ребусты шеш `'''' ` "
""
Ң
Шешуіндегі сөзге сөйлем құра.
2.Ол туралы не білесің?
Оқулықпен жұмыс (5 минут): төмендегі <<Қолдану>> және оқушының тақырып мзмұнына <<Баға беру>> тәсілдеріне сәйкес , яғни рефлексия жасауға, эссе жазуға арналған, практика жүзінде бекіту тапсырмалары орындалады . Нәтижесі ауызша марапатталады.
Практикасы: <<Қолдану>>
(қарапайым тапсырмалар)
131-жаттығу.Ңғ,нг, ңг әріптерінің тиістісін қойып жаз.
Практикасы: <<Баға беру>> (сен қалай ойлайсың? не істер едің?)
Сен қалай ойлайсың:
Ша...ғы, қоя..., қа...бақ, тиі... сөздерінде ң мен н әріптерінің қайсысы қойылады?
ІІІ кезең (кері байланыс-бағалау кезеңі): Жеке жұмыс(15 минут).
І деңгей
Теориясы: <<Білу>>
(тақырып мазмұны бойынша
Кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктелінуі керек.)
1.Сөздерді тиісті бағанға апар:
қант, орындық, түңдік, шаңырақ, қарындас.

Н Ң

2.133-жаттығу. Қарамен жазылған сөздердің мағынасын түсіндір.

3.Өлең ұйқастыр.
Кен.
Кең.
Жер асты толған кен.
Даламыз неткен кең.
4.Өлеңді жатқа жаз
Маң-маң басқан, маң басқан,
Шудаларын шаң басқан.
Төрт аяғын тең басқан,
Екі өркешін қом басқан.
Бұл не?
Практикасы: <<Қолдану>>
(қарапайым тапсырмалар)
132-жаттығу. Жауынгер, таңғы, әңгіме сөздерін қатыстырып сөйлемдер құра.
ІІ деңгей
Теориясы: <<Түсіну>>
(неге? неліктен? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берілген жауаптарын тереңдету үшін қойылады)
1. Суреттегі заттардың атауын төмендегі сөздермен сәйкестендіріп, бірнеше сөйлем құрастыр.

орғыды соғылды жүзді дөңгеледі

2. Қате жазылған сөзді ата.
Жәңдік, бәтеңке, үңгір, шанғышы, кең, терең

3.Ойын: <<Жасырынған сөз>> Берілген сөздердің кез - келген буынын алып, жаңа сөз құра.
Қа-йың, қа-раң-ғы, шаң-ғы,ашу-шаң
ІІІ деңгей
Теориясы: <<Жинақтау>>
(қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы <<тақырыптың басты идеясына>> жазған жауабына қойылады)
1.Жұмбақты шеш:
а) Менің бір жолдасым бар. Жолдас болғанда бір түрлі. Қайда барсам да қасымнан қалмайды. Менсіз ешқайда бармайды. Тұрсам тұрады, жүрсем жүреді. Бірақ үндемейді. Жарықта қасымда жүреді, қараңғы болса ғайып болады. Сендерде сондай жолдас бар ма? Ол не? / Көлеңке/
ә) Сені кішкентайдан жарық дүниеге әкеліп, өсіріп баққан еді. Сені еркелеткен еді. Саған тамақ беріп, ұйықтатқан еді. Ол кім? / ана/
б) Олар жабайы. Далада жүреді. Жыртқыш. Өлексемен қоректенеді. Кейбіреуі тамағын өздері табады.
Жүгіреді, секіреді. Ол не? / аң/
в) Ас атасы. Оны жерге тастауға болмайды. Қиқымын шашпаңдар, жерде жатса қастерлеп, торғайларға тастаңдар. / нан/
КӨЛЕҢКЕ, АНА, АҢ, НАН сөздерін қатыстырып сөйлем құра.
Практикасы: <<Баға беру>>
(Сен қалай ойлайсың? не істер едің? сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады)
2.<<Баспалдақ>>ойыны.