Өсімдіктің тұқымдасы

Сабақтың тақырыбы : §29. Күрделігүлділер тұқымдасы
Сабақтың мақсаты: а)күрделігүлділердің көптүрлілігі және оларға тән ерекшеліктерді ажырата білуді ,адам өміріндегі маңызын түсіндіру,оқыған тұқымдастарды өзара ажырата білу дағдысын қалыптастыру. ә)сабақты өз бетінше ізденуге,өз ойын ашық айтуға,топпен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу. б)күтілетін нәтиже :оқушылар күрделігүлділердің көптүрлілігімен танысады, оларды ерекшеліктеріне қарай басқа тұқымдастан ажырата біледі, өсіру агротехникасын біледі. Сабақтың типі : аралас сабақ. Сабақтың түрі: танымдық сабақ Сабаққа қажетті ресурстар:интерьактивті тақта, плакаттар,кеппе шөптер, күрделігүлділердің гүлінің макеті , тұқымшалар. Сабақтың жүрісі : а)ұйымдастыру ( сәлемдесу,психологиялық дайындық, топқа бөлу ) ІІ. Үй тапсырмасын сұрау : 1. Оқушылармен жеке жұмыс: жекеленген оқушыларға ішіне әртүрлі өсімдіктердің суреті бар конверт беріледі ,оқушылардың бірі өсімдіктердің тұқымдасын анықтаса, 2-лері гүлінің формуласы бойынша орналастырады да ,3-лері жемісі бойынша , 4-сі өмір сүру формалары бойынша топтастырады. Өсімдіктер: алма, итмұрын , қарбыз , асқабақ,кәді, шпинат, қызылша , мақта,картоп, қызанақ, орамжапырақ ,екпе шомыр,беде, жоңышқа, долана,айдарша,көкнәр: Жемісі; жидек, қауашақ ,сүйекті шырынды, бұршаққап,бұршаққын,қабақ: Гүлінің формуласы : 1)*Т(5)к(5)А(5)Ж(2), 2)Т(5)К3+(2)А(9)+1Ж1,3)Т3+(5)К(5)А(infinity ) Ж( infinity), 4)Т(5) К5А infinityЖ infinity ,5)Т2+2К4А2+4Ж2 ,6)Т2К2+2А infinityЖinfinity 7)Т(5)К(5)А((2)+(2)+1Ж0 және Т(5)К(5) А0Ж(3) . Өмір сүру формасы :ағаш, бұта ,шала бұта, кішкене ағаш, шөптекті.
№
Өсімдіктің тұқымдасы
Өсімдіктің
аттары

Жемісі
Гүлінің формуласы

Өмір сүру формасы
1
Алқа тұқымдасы
Картоп,қызанақ
Жидек,
қауашақ

*Т(5)К(5)А(5)Ж(2
шөптекті
2
Раушан тұқымдасы
Алма,итмұрын, долана
Шырынды,
Сүйекті,
жидек

Т (5)К5 А infinityЖinfinity
Ағаш, бұта , шөптекті
3
Шаршагүлділер тұқымдасы
Орамжапырқ, екпе шомыр.
бұршаққын
Т2+2К4А2+4Ж (2)
Шөптекті, шала бұта
4
Алабота тұқымдасы
Шпинат, қызылша, көкнәр
Құрғақ
Т2К2+2АinfinityЖinfinity
Шөптекті, бұта немесе кішкене ағаш
5
Құлқайыр тұқымдасы
Мақта,айдарша
Қауашақ
Т 3+(5)К5А (infinity )Ж(infinity )
Ағаш, бұта , шөптекті
6
Асқабақ тұқымдас
Асқабақ ,кәді
қабақ
Т(5)К(5)А(2)+(2)+1Ж0
Т(5)К(5)А0Ж(3)
шөптекті
7
Бұршақ тұқымдас
Беде, жоңышқа.
бұршаққап
Т(5 )К3+(2)А(9 )+1Ж1
Ағаш,бұта, шала бұта

2-тапсырма:Берілген өсімдіктерді жапырақтарынң санына қарай орналастыр :беде, соя,алма, алмұрт, шие,итмұрын,асбұршақ, сарықараған,жатаған қазтабан,шетен
№
Жапырақтың түрлері
Өсімдік аттары
Өсімдіктердің маңызы
Тұқымдастары

1
Жай жапырақ
Алма ,алмұрт, шие
Тағам ретінде
Раушантұқымдас
2
Тақ қауырсынды жапырақ
Итмұрын, шетен
Әсемдік,емдік
+
3
Жұп қауырсынды жапырақ
Асбұршақ, сары қараған
Тағамды,әсемдік
Бұршақ тұқымдас
4
Саусақ салалы жапырақ
қазтабан
әсемдік
Раушан тұқымдас
4
Үш құлақты жапырақ
Беде,соя
Малазықтық, техникалық
Бұршақ тұқымдас
5

ІІІ.Жаңа сабақ :ДЖИКСО әдісімен ; тақырып 3 топқа бөлініп беріледі. (7-10 минөт уақыт ) 1-топ : күрделі гүлділерге жалпы сипаттама береді. 2-топ: Мақсыр өсімдігінің белгілермен танысады. 3-топ : Өгейшөп өсімдігінің тіршілігі мен оған тән белгілермен танысады.Оқушылар өз бетінше тақырып мазмұнын оқып, одан күрделі гүлділердің табиғаттағы саны-2000,ал Қазақстанда 700-ге жуық түрі бар екенін,күрделігүлділер тұқымдасы деп аталу себебі : гүлшоғырында бір гүлден мың гүлге дейін жинақталатынын,гүлшоғыры себет және пішіні мен құрылысына қарай себет гүлде тілше, түтікшелі, қосерінді,жалған тілше,шұқырақ тәрізді гүлдер орналасады. Бақбақтың себегүлінде тек тілше гүл, түймедақтың себет гүлінде түтікше және тілше гүл, ал гүлкекіреде шұқырақ тәрізді гүл болады.Жемісі құрғақ жеміс-айдаршасыз тұқымша немес айдаршалы тұқымша.Жемісі : жел, су, жануарлар арқылы таралатыны туралы, мақсыр және өгейшөп туралы біледі . Одан соң орын ауыстырып,1-1,2-2 3-3 нөмірлі оқушылар өз түсінгендерін өзара талқылап, одан соң өз орындарына келеді,содан соң әр топтан 1-2 оқушы тақтаға шығып түсіндіреді,постер қорғайды. Сергіту сәті : Психологиялық жаттығулар. Бекіту сұрақтары: 1.Биологиялық диктант.Күрделігүлділер тұқымдасына---------------------жатады. Бір өсімдікте-----тен -----ға дейін себет гүлшоғыры болады.Жемісі---------аталады..Май беретін күрделігүлділерге------------жатады.Гүлдерінің формаласы----------. Табиғаттағы саны----------. Дәрілік мақсатта --------қолданады. 2. Кесте толтыру :Сәйкестендір:
Өсімдіктің түрлер
Май алынатын
өсімдіктер
Дәрілік мақсатта қолданады
Сәнді үшін өсіріледі.
Арамшөп түрінде
кездеседі

3. Нені білдім ?

Бағалау: әр топтың басшылары қолдарындағы бағалау бетшесіне топ мүшелерін мұғалімнің көмегіне сүйене отырып бағалайды .
5. Кері байланыс .бүгінгі сабақ туралы оқушылардың ой-пікірлері 6.Үйге тапсырма :§29.(Түймедағы, бақбақ ,күнбағыс өсімдіктеріне реферттар дайындап келу )

Түпқараған ауданы
Ж.Мыңбаев атындағы мектеп-гимназиясы
Биология пәнінің жоғарғы санатты мұғалімі
Атшыбаева Күләш