Ғалым туралы

Павлодар облысы, Лебяжі ауданы, С.Сатыбалдин атындағы орта мектеп.
Физика пәнінен сыныптан тыс шара.
Физика және математика пәнінің мұғалімі Казыканова Алия Калиардамовна.

Тақырыбы : «Білімді ұрпақ- ел тірегі» сайысы
Мақсаты : 1. Оқушылардың физика пәнінен алған білімдерін қолдана
біліп, өз пікірлерін айта білуге, ой
пікірлерін дамытып, пән
ге қызығушылықтарын арттыруға, іздемпаздыққа

тәрбиелеу

Қажетті құралдар: Қорап, доп, сурет,аспаптар: Динамометр, электроскоп,
мензурка, барометр, амперметр, вольтметр.
Өткізілу этаптары:
1- тур Ойға шабуыл ( Әр сұрақ
1 ұпай)
2-тур Көмекке келетін жұмбақтар ( әр сұрақ 5,3,2, 1
ұпай )
3-тур Физика тілінде сөйлесейік ( әр сұрақ 2
ұпай )
4-тур Аспапты білесің бе? (әр сұрақ
1 ұпай)
5-тур логикалық сұрақтар (әр сұрақ 1
ұпай )
6- тур ойлан ,тап
(сұрақ 2 ұпай )
Қатысатын сыныптар 7-8-9
Әр сынып жеке топ болып бөлінеді. Топтың атын қойып, ұрандарын айтады.
7- сыныпқа сұрақтар
1 тур Ойға шабуыл
1) «Физика» сөзінің қазақша аудармасы ( табиғат)
2) Страус өзін құспын деп атай ала ма? (жоқ)
3) 1 кг массасы қыста ауыр ма, әлде жазда ауыр ма?

(бірдей)
4) 12 шоқ жұлдыздың жалпы аты (зодиак)
5)Табиғатты зерттеудің негізгі 3 әдістері? ( бақылау, эксперимент, теория)
6 )Күн жүйесіндегі ең ірі планета (юпитер))

7) Көкке қараған жұлдыз санаған (телескоп )
8) Инерция құбылысын кім ашты? ( Галилей)
9) Сұйық тарапынан әсер ететін кері итеруші күшті ашқан кім?

(Архимед)
10) Темір не? (зат )
8 –сыныпқа сұрақтар
1. Сандыққа нені тығып қоюға болмайды? ( жарық )
2. Күн күркірегенде ең алдымен найзағайды көреміз бе, әлде күркіреген
дауысты естиміз бе? (найзағайды)
3. массасының өлшем бірлігіне не алынған? (кг)
4. Ең кішкентай заряд? (электрон)
5. электр заряды жоқ бөлшек? ( нейтрон)
6. Жылдамдықты өлшеуге арналған құрал? (спидометр))
7. Аттас зарядтар бір біріне тартыла ма?( жоқ тебіледі)
8. Басқа денелер әрекетін тигізбегенде дененің жылдамдығын сақтау
құбылысы, ол....? (инерция)
9. Жылу берілудің қандай түрлері бар?( жылу өткізгіштік, конвекция, сәуле
шығару)
10. Дененің жұмыс істеу қабілеттілігін сипаттайтын физикалық шама...
(энергия)

9- сыныпқа сұрақтар

1. Сұйықтың ең кішкетай бөлшегі қалай аталады? ( тамшы)
2. Термометрді кім жасады? ( Швед астрономы, физигі Цельсий)
3. импульс түрлерін атаңдар? ( дене импульсі, күш импульсі)
4. Дене импульсінің формуласы? ( Р=mv, )
5. Атомның ядролық моделін жасаған ғалым? ( Резерфорд)
6. Бір заттың малекулаларының екінші заттың малекулалар аралық бос
орындарына өзара өтуі – бұл .... (диффузия)
7. Дене пішінінің немесе өлшемдерінің өзгеруі? ( деформация )
8. Дененің тірекке немесе аспаға түсіретін күші? ( салмақ)
9. Динамика заңдарын атаңдар? ( Ньютон заңдары)
10.Физиктер : « ... – заңын білмесең, үйде отыр» деген сөзді қай
ғалым жайлы айтқан? ( Ом заңы)

2 тур. Көмекке келетін жұмбақ
Шарты: 1 көмек 5 ұпай , 2 көмек 3 ұпай , 3
көмек 2 ұпай

4 көмек 1 ұпай

1 Ғалым туралы .....
а) Зарядталған денелердің өзара әсерін тексерген 5
ұпай
б)
3 ұпай

в) Француз физигі электростатиканың негізгі заңын ашқан ғалым 2 ұпай

г) зарядтың өлшем бірлігі ретінде алынған
1 ұпай
(Шарль Огюстен Кулон)

2 Жанды нәрсе туралы.....
а) Көзі қырағы,жанған жарықта алыстан көреді 5 ұпай
б) Жүрегіңнің қуаты 2.2 Вт
3 ұпай
в) Ғұмырында 40 тонна тамақ жейді 2
ұпай
г) жердегі ең ақылды кім?
1 ұпай
( адам)
3 Зат не?
а) Адам организмнің 65 процент
5 ұпай
б) Заттың үш күйінің біреу
3 ұпай
в) Үш күйде де бола алады
2 ұпай
г) Жерде онсыз өмір жоқ
1 ұпай
( Су)
• Қорапта бір физикалық дене бар?
а) Ғылымда, физикада зерттеу жұмыстары үшін қолданылады 5 ұпай
б) Беттік ауданы ең аз геометриялық фигура
3 ұпай
в) Спортшы осы денемен дос
2 ұпай
г) Шар тәріздес
1ұпай
( доп )

3-тур Физикалық тілде сөйлейік (2 ұпай )
Қай тілде,сөз мағынасын ашу
• Метр ( грек сөзі « өлшеймін» )
• Диффузия ( латын сөзі «жайылу, таралу»)
• Электр ( грек сөзі « электрон,эбонит»)
• Гелиос (грек сөзі « күн деген мағынаны білдіреді»)
• Конвекция (латын сөзі « тасымалдау»)
• Электроскоп (грек сөзі « электрді бақылау»)
• Гипотеза (грек сөзі «болжам»)

4-тур Аспаптар ( 1 ұпай )
1) Аспапты білеміз бе? Нені өлшейміз?
Динамометр
Мензурка
Электроскоп
Амперметр
Вольтметр
Барометр

5-тур логикалық сұрақтар ( 1ұпай)
1. Қандай жолмен ешуақытта адам жүрмейді ? ( Құс жолы)
2.Елеуішпен су әкелуге бола ма? ( болады егер қар немесе мұз болса)
3. Егер стакандағы судың бәрін ішіп қойса не қалады? ( ауа)
4. неліктен су отты сөндіреді? ( су ауа жібермейді, от ауасыз жанбайды)
5. дайындауға болады бірақ жеуге болмайды? ( сабақ)
6. Ньютонның заңын ашуына себеп болған не? ( алма)
7. Ыстық суда қандай стакан көбірек жарылып сынады? Қалыны ма әлде жұқасы
ма? ( қалыны , ішкі қабаты бірдей уақытта жылынбайды)
8. Кім барлық тілде сөйлейді? ( жаңғырық)
9. ашық ыдыстағы су неге азаяды? ( буланады)
10. қандай ыдыстарға су құйылмайды? ( су толы ыдысқа)
11. Көзіңмен көресің бірақ қолмен ұстай алмайсың. Ол не? ( көлеңке)
12. жерден көтеру оңай бірақ лақтыру қиын. Ол не? ( мамық)
13. Теңізде қандай тастар болмайды ? ( құрғақ)
14. Македонский заманындағы уақыт көрсеткіші немесе өлшеуіші болған не? (
тауық)
15. Жазуға болатын химиялық элемент? ( Бор)

6- тур Ойлан. Тап (2 ұпай)
7сыныпқа тапсырма
1. Египет жерінде Хеопс пирамидалары бар екендігі белгілі. Бұл
пирамидалар біздің ғасырымыздан бірнеше жыл бұрын салынған . Осы
пирамидаларды салу кезінде қандай механизмді пайдаланды? Ол қалай
жұмыс істейді?( иіндік, рычаг)
8 сыныпқа тапсырма
1. « Суының ерекшелігі, онда ешқандай тіршілік жоқ. Біз қанша тырыссақ та
суға бата алмадық. Ол жердің ынғайлылығы сондай тіпті шалқаннан жатып
та кітап оқуға болады» Бұл не туралы айтылған . ( Өлі теңіз туралы)
9 сыныпқа тапсырма
1 .Францияның Анжера қаласында 1780 жылы салынған шынжырлы көпір болатын.
Ол кезде өте мықты болғандығы соншалық талайлардың таңдайын қақтырған. Бір
күні оның үстімен сап түзеген әскерлер өте бастайды. Әскерлердің алды арғы
жағаға жақындай бергенде,ойламаған жерден көпірдің шынжырлары быт шыт болып
опырылады да 200 адам апатқа ұшырайды. Апаттың себебі неде? ( резонанс)

Қорытындылау. Жеңімпаз топты анықтау