Оқушылардың шетел тілі пәніне қызығушылығын арттырудағы ойын элеменнттерінің рөлі

Мендыбаева
С.К.

№32 орта мектептің ағылшын тілі мұғалімі,

Семей қаласы

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЕТЕЛ ТІЛІ ПӘНІНЕ

ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДАҒЫ

ОЙЫН ЭЛЕМЕННТТЕРІНІҢ РӨЛІ

Оқу процесінің жеделдеуіне байланысты шетел тілі пәндерін де заман
талабына сай, әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолданып жүргізу қажеттілігі туып
отыр.
Әр түрлі сөйлемдерді меңгерту, қайталату, текстерді жаттату, тағы басқа
жұмыс түрлері оқушыны жалықтырып, шаршататыны белгілі. Сондықтан да шетел
тілін оқытуда ойын түрлерін пайдалану оқушының басқа тілді үйрене алмаймын
деген сенімсіздігін сейілтіп, тілді үйренуге ынтасын арттырады. Мысалы,
оқудың алғашқы кезеңінде оқушы тілдік материалды жеңіл меңгеріп кетуі
мүмкін, ал бара-бара материалдың күрделенуіне байланысты оқушы әр түрлі
қиыншылықтарға кездеседі. Оқушы тілдің түрлі құбылыстарын меңгеру өте қиын
деген ойға келеді. Мұндай қиыншылықтан сабақта ойын түрлерін пайдалану
арқылы оқушының көзін жеткізуге болады. Ол үшін мұғаліммен бірге оқушы да
ойынның шартын меңгеруі тиіс. Ойын түрлерін мақсатсыз қолдана беруге
болмайды.
Ойын түрлері дұрыс қолданылып өткізілген сабақта оқушының шетел тілін
үйренуге деген ықыласы артып, сол тілде сөйлеп үйренуге, оның тілін білуге
қызығады.
Оқыту процесінің әр түрлі сатысында ойын түрлері танымдық мақсатты көздей
отырып оқушының жас ерекшелігіне қарай әр түрлі формада қолданылады.
Бастауыш сынып оқушыларында заттың түріне қызығушылық басым болады.
Сондықтан, олардың қатесін үнемі көрсете бермей, қайта олардың өзіндік дара
қабілетін дамыту керек.
12-14 жастағы оқушыларға да танымдық қабілетті меңгертуде өзіндік
психологиялық ерекшеліктер бар. Бұл жастағы оқушыларға өз бетінше іздену
мақсатындағы жұмыстарды беріп, ойын түрлерін шығармашылық мәнде ұйымдастыру
пайдалы.
Жоғары сынып оқушылары әр түрлі шығармашылық жұмыстар істеп
үйренгендіктен, олардың бойында білім алудың белсенді формалары қалыптасып
дамиды. Бұл сыныптарда ойын түрлері шығармашылық мәнде, мақсатты
жүргізіледі.
Адамның психологиялық ерекшеліктеріне талдау жасағанда, танымдық қабілет
оқушының жас ерекшеоігіне ғана емес, жеке басқа да тікелей байланысты
екендігі айтылады. Сондықтан мұғалім сабақта ойын түрлерін пайдаланғанда
осы мәселеге де көңіл аударуы қажет.
13-14 жастағы оқушылардың өздері оқып жүрген пәндерге қызығушылықтары
төмендейді. Ал психологтар бұл жағдайды үдемелі берілген информация
әсерінен деп қарап, оқушылардың әр уақытта жаңадан білім алуға ынтасын
арттыру керектігін, еш уақытта білімді дайын күйінде қабылдатудан
сақтандырады. Ал, ойын түрлері бұл жағдайларды болдырмайды.
Бүкіл сабақ бойында оқушының қызығушылық ынтасының төмендеуіне мынадай
себептер әсер етеді:
1.Ойлау жүйесіне, миына көп салмақ түсуден.
2.Сабақты бірыңғай, бір сарынды жүргізуден.
3.Жазба жұмысын мөлшерден тыс жиі жүргізуден.
4.Нашар оқитын оқушыға көбірек көңіл бөліп, сабақты созып жіберуден.
Демек, оқушының шаршауын сейілтіп, қызығушылығын арттыратын әдіс-
тәсілдердің бірі ойын болып саналады.
Сабақтағы ойын түрі – ұжымдық еңбек, сондай-ақ тәрбиелік мәні зор
тәсілдерге жатады. Ойын барысында жеке оқушының қабілеті, іскерлігі
көрінеді. Мұғалім әр оқушының жұмысын бағалауға мүмкіндік алады. Ойын
оқушыны бірігіп жұмыс істеуге үйретеді, іздендіру,іздену дағдыларын
қалыптастырады.
Ойын түрлерін қолдану арқылы жаңа тақырыпты жеңіл де тиянақты, нақты
түсіндіруге, меңгеруге жағдай жасалып, ол оқушының санасында берік
сақталатын болады.
Ағылшын тілі сабақтарында ойын түрлерін мынадай мақсаттарда қолданамын:
1.Алфавитті дұрыс меңгерту.
2.Дұрыс оқу дағдысын қалыптастыру.
3.Лексиканы меңгерту.
4.Грамматикалық құрылымдарды меңгерту.
5.Оқушының ойын дамыту, дұрыс айту, жазу оқи білу дағдыларын қалыптастыру.

Алфавитті дұрыс меңгеру.
1.Әріптердің орны қайда?
Қажетті материалдар:Карточкада жазылған әріптер.
Мақсаты: Әріптерді алфавиттік ретпен қою.
Қай оқушы әріптерді дұрыс қойып шықса, сол оқушы жеңген болып шығады.
Оқушылар дәптерлеріне жазып отырады. A,B,C,D etc.
2.Әріптерді дұрыс тәртіппен орналастыр!
Суреттері бар карточкалар, сол суреттердің атын құрайтын әріптер тобы:
| | |
| | |
| |L r t e t e |
| | |
| |T a s r |
| | |
| |P t l a e |

3. Кім көп біледі?
Карточкалар үстелде жатады. Оқушылар кезекпен тақтаға шығып, кез келген
әріп жазылған карточканы алады да, сол әріптен басталатын сөзді айтады. Кім
көп сөз айтса, сол оқушы жеңеді.

Оқу дағдысын дамыту ойыны.
Мақстаы: Сөзді дұрыс айта білуге дағдыландыру
Оқу дағдысын дұрыс меңгертуде, сөзге дұрыс екпін түсіріп айтуда мақал-
мәтел, жаңылтпаштардың рөлі зор.
Мысалы:
1. A black cat sat on a mat
And ate a far rat. (ae )
2. Why, Willy, Cry, Willy,
Why, Willy, why?
Why, Willy, why, Whilly, why, Willy, why? (w )
3. Peter Piper picked up peckled peppers.
Peckled peppers Peter Piper picked. (p)
4. What is red? What is red?
Asks little Fred. Again asks Fred.
His sister says, His brother says,
My bag is red. “My pen is red”. ( e,r)
5. East or West, home is best. ( t)
Лексиканы меңгерту ойыны
1.Жасырылған сөзді тап!
Әріптердің арасына сөздер жазылған, оқушылар қай сөздің жасырын тұрғанын
тауып, астын сызып аударады.
Ausshelfwt: ctrpicturemgs:
2.Бұл қай сөз?
Сөздегі әріптер алфавиттегі ретімен, сандармен белгіленеді.
Мысалы: 23-15-13-1-14 ( woman )

Сөзді құрастыр ойыны
1.Сөздер жазылған карточкалар ортасынан екіге бөлінген.
Ойынның мақсаты: екі карточкада жазылған сөздерді тауып- құрастырып, дұрыс
оқуға үйрету.

Up-stairs, blan-ket, news-paper
2.Бөлмені жабдықта (бөлменің жобасы тақтаға немесе плакатқа сызылады)
Бұл ойынды топпен немесе жұптасып ойнауға болады. Бөлмеге қойылатын
заттарды көп атаған оқушы жеңівке жетеді.

“ЛОТО” ойыны
Қатты картонға суреттер жапсырылады, ал сөздер жеке карточкаларға жазылады.
Ойынға қатысатын оқушы карточкадағы сөздерді оқып, мағынасына қарай
суреттерді жабады.

“ ҚАЙ СӨЗ ДҰРЫС?” ойыны
Карточкада: Дұрыс және қате жазылған сөздер
1.Қай сөзді ойлап тұрғанымды тап!
tebla, bkoo, study, etc
Ойынның мақсаты: лдымен дұрыс жазылған сөздерді тауып жазу, сонан кейін
қате жазылған сөздерді жазу.
Бұл ойын түрі оқушының зейінін, қабілетін дамыту үшін пайдалы.
2. Қай сөзді ойлап тұрғанымды тап!
Мақсаты:
Сұраулы сөйлемнің құрылысын меңгерту. Тақтаға шыққан оқушы тақырып бойынша
сөздерді жасырады, ал қалған оқушылар Is it a pen ( picture, desk? )
сұрақ қою арқылы суреттегі заттың не екенін табуы тиіс.
Қорыта келгенде, ойын – балаларды жан-жақты тәрбиелеудің, жеке
ерекшелігін зерттеудің құралы. Ойын – баланың сезім мектебі, баланың өмірін
ұйымдастырудың белсенді формасы.