Реакция теңдеуін жазыңдар

Батыс Қазақстан облысы

Жаңақала ауданы

Жаңақала жалпы орта білім беретін мектебі

Химия
-биология пәнінің оқытушысы

Дюсегалиева Эльмира Алшекеновна

Топтық жұмыс

Сабақтың тақырыбы:Металдардың физикалық және химиялық қасиеттері

Сабақтың мақсаты:Металдардың құрамы, құрылысы және физикалық
қасиеттеріндегі өзара байланысты түсіндіру. Металдардық электрхимиялық
кернеу қатары жайлы мағлұмат бере отырып, металдардық химиялық қасиеттері
жайлы оқушылардың білімдерін тереңдетіп, химиялық реакция теңдеулерін жаза
білуге үйрету.

Құралдармен реактивтер: Cu, HCl, ZnCl2 Д. Менделеевтің периодтық
жүйесі.

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Оқушыларды 3 топқа бөліп отырғыздым. Әр топ бойынша тапсырмалар

беріліп, постер қорғау болды.

І топ – металдардың физикалық қасиетіне шолу

ІІ топ – металдардың химиялық қасиеттері

ІІІ топ - металдардың химиялық қасиеттерін тәжірибе арқылы дәлелдеу

Әр топқа атау берілді. І топ – жеңіл металдар

ІІ топ – жұмсақ металдар

ІІІ топ – ауыр металдар

ІY. Есептер шығару № 3,5,6

Y. Сәйкестендіру

YІ. Сұрақ - жауап

YІІ. Бағалау

YІІІ. Сабақ қорытындысы

ІХ. Қосымша материалдардан мағлұмат беру

Х. Үйге тапсырма. ІY. № 3. (І - топ)

Темір, күміс, мырыш металдары және сұйылтылған күкірт қышқылы, мыс (ІІ)
хлориді берілген. Осылардың арасында жүретін химиялық реакция теңдеулерін
жазыңдар.

Шешуі: Fe + H2SO4(c) →FeSO4 + H2↑

Aq + H2SO4(c)→жүрмейді

Zn + H2SO4(c) =ZnSO4 + H2↑

№ 5. Шешуі: 3FeSO4+ 2Al → Al2(SO4)3 + 3Fe

FeSO4 + Cu →жүрмейді

FeSO4+ Pb→жүрмейді

Темір (ІІ) сульфаты мына металдардың қайсыларымен әрекеттеседі: алюминий,
мыс, қорғасын? Жүретін реакция теңдеулерін жазыңдар.

№ 6. Мына берілген заттардың өзара әрекеттесетіндерінің теңдеулерін
жазыңдар: Cu(II) сульфаты, тұз қышқылы натрий хлориді, темір, мырыш,
натрий.

Шешуі: Cu SO4+ 2HCl →CuCl2 + H2SO4

Cu SO4+ 2NaCl →CuCl2 + Na2SO4

2HCl +Fe→FeCl2 + H2↑

2HCl + Zn → Zn Cl2 + H2↑

2HCl + 2Na → 2Na Cl+ H2↑

Na Cl + Fe→жүрмейді

Na Cl + Zn →жүрмейді

Na Cl + Na→жүрмейді

Y. Сәйкестендіру. Әр топқа 5 сұрақтан сәйкестендіру тестісі берілді.

1. Металдардағы байланыс а) калий, литий, натрий

2. Сілтілік металл б) металдық байланыс

3. Сілтілік жер металл в) оттекпен әрекеттеспейді

4. Асыл металдар г) тотықсыздандырғыш

5. Металдар д) магний, барий, кальций

Жауабы: 1. б), 2. а), 3. д), 4. в), 5. г)

Сәйкестендіру

1. Металдардың бейметалдардан айырмашылығыа) Мүсәтір спирті

2. Кернеу қатарын жасаған кім? б) А. Лавуазье

3. Аммиактың 10%- н ерітіндісів) Н.Н Бекетов

4. «Азот» деген атауды енгізген кім?
г) коррозия

5. Металдардың жемірілуі
д) металдың жылтырының болуы,

Электр тогын, жылуды жақсы

өткізеді

Жауабы: 1. Д), 2. В), 3. А), 4. Б) 5. Г)

Сәйкестендіру

1. Cu + HCl → а) Cu + MqCl2

2. Гемоглабиннің құрамында кездесетін металлб) CuCl2 + H2↑

3. Mg + CuCl2 →
в) Cu(NO3)2 + 2Aq

4. Cu + Aq(NO3)2 →г) Fe

5. Al + Si құймасының аталуы → д) дюраалюминий

Жауабы: 1. Б), 2. Г), 3. А), 4. В), 5. Д)

YI. Сұрақ – жауап

1. Темір қандай затқа тартылады (магнитке)

2. Сілтілік металдарды ата (Zi, Na, K, Pb, Cs, Fr)

3. Сілтілік жер металдарды ата (Be, Mq, Ca, Sr, Ba, Ra)

4. Металдың байланыс дегеніміз не? (Металдардың кристалдық торындағы оң
иондармен бос электрондар арасындағы байланыс)

5. Металдар неліктен жылуды және электр тогын жақсы өткізеді.

(электр өткізгіштігі – бос электрондардың болуы: жылу өткізгіштігі – жылуды
тасымалдайтын да бос электрондар)

6. Жеңіл және ауыр металдарды атаңдар, бұл қасиеттері бойынша металдар
қайда қолданылады. (жеңіл металдар– Mq, Al, Ti, Zi. Mq - жүрек, қан
тамыр жүйесінің жұмысын қамтамасыз етеді. Al - тұрмысқа қажетті
заттар, электр сымдарын жасайды.

7. Металдардың балқу температурасына байланысты қолданылуына мысалдар
келтіріңдер. (сынап +39 с –да балқиды, вольфрам +3410 с – электр
шамдарының сымдарын жасайды. + 2500 с қызуға шыдайды.

8. Натрий, магний, мыс ауадағы оттекпен қандай жағдайда реакцияға
түседі.Реакция теңдеуін жазыңдар.(4Na + O2 →2Na2O, 2Mq + O2→2MqO,
2Cu + O2 → 2CuO)

9. Жеңіл балқитын металдар(сынап, цезий, галий)

10. Электр тогын ен күштң өткізетін металл (Cu, Ti, Al)

11. Сұйық металл (Hq)

12. 4Al + 3O2 → 2Al2O3 – реакциясы бойынша 1моль алюминий жанғанда неше
моль Al2O3түзіледі.
(0,5 моль)

13. Алғаш табылған металдар (Au, Aq, Cu, Fe, Hq, Sn, Pb)

14. Адам ағзасында сүйектің құрамына кіретін металл (кальций)

15. Ғарыштан түсетін метеориттер негізінен қандай металдар тқрады (темір)

YII. Бағалау парағы үлестірілді.

YIII. Сабақ қорытындысы кестесі ұсынылды.

|р/с|Мазмұны |Жауаптар |пайыз |
|1 |Бүгінгі сабақ сіздерге ұнадыма? |ия |100 |
| |Ия (20) | | |
| |Жоқ (0) | | |
|2 |Берілген тапсырмалар қиындық туғызадыма? |кейде |85 |
| |Ия (20) | | |
| |Жоқ (0) | | |
|3 |Берілген тапсырмаларды орындау қызық болдыма? |Ия |100 |
| |Ия (20) | | |
| |Жоқ (0) | | |
|4 |Бүгінгі тақырыпты толығымен түсіндім деп айта |ия |100 |
| |аласыңба? | | |
| |Ия (20) | | |
| |Жоқ (0) | | |
|5 |Сабақтың қай тұстары ұнады және өзіңнің қандай | | |
| |ұсыныстарын бар? | | |

IX. Қосымша материалдардан мағлұматтар айтылып, сабақ қорытындыланды.

|Металдың пайдаланыла бастаған |Алғаш табылған металдар |
|дәуірі | |
|Біздің заманымызға дейінгі |Алтын, күміс, мыс, темір, сынап, |
| |қалайы, қорғасын |
|XYIII Ғасырға дейін |Мырыш, сурьма, висмут |
|XYIII ғасырда |Платина |
|XIX ғасырда |Натрий, магний, алюминий, хром, |
| |марганец, никель, кобаль, иридий |
|XX Ғасырлардың бірінші жартысында |Жер қыртысында кездесетін қалған металл|
|XX Ғасырлардың екінші жартысынан |Жер қыртысында кездеспейтін жасанды |
|осы кезге дейін |жолмен алынған металдар – антинойдтар, |
| |лантанойдтар |

X.Үйге тапсырма«Металдар бізге не үшін қажет?» – тақырыбында эссе жазу.