Пікірлер алгебрасы - идеал пікірлерге қатысты ақиқат немесе жалған пікір деп тұжырымдауға болатын пікірлерді зерттейтін логикалар алгебрасы

Пәні: | Информатика | |
|Сыныбы: |9 8 |
|Уақыты: |08.10.2010 |
|Сабақтың тақырыбы: |§3.1. Логиканың негізгі түсініктері. Бастауыш және оның жасалу жолдары |
|Құзыреттілікке жеткізетін | |
|сабақтың | |
|мақсат-міндеттері: |а)ЭЕМ қатысуымен шешілетін есептердің ішінде, әдетте логикалық деп аталатын есептерде аз |
| |емес екендігінен, логика және пікір ұғымдары туралы ақпарат беру. Қазақ тілі пәнімен |
|а) Ақпараттық |байланыстыру. |
|ә) Коммуникативтік |ә) Оқушыларды әдептілікке, ұқыптылыққа дағдыландыру. |
|б) Проблеманы шешу |б) Оқушылардың ой-өрісін дамыту. |
|Сабақтың түрі: |Кіріктірілген сабақ |
|Сабақтың әдісі: |Түсіндіру, сұрақ – жауап, тапсырма. |
|Көрнекілігі: |слайдтар көрсетілімдері |
|Оқыту құралдары: |Оқулық, интеактивті тақта, компьютер |
|Сабақтың барысы: |Оқытушының қызметі |Оқушының қызметі |Күтілетін нәтиже |
|I.Ұйымдастыру бөлімі |Оқушылармен амандасу, сыныптың |Оқытушымен амандасу, сыныпты |Оқушылардың түгел |
| |тазалығын, тәртібін қадағалау, жоқ |таза ұстау,сабаққа даярлану. |болуы, сабаққа |
| |оқушыларды тексеру. | |дайындығы, сыныптың |
| | | |тазалығы, тәртібі. |
|II.Үй тапсырмасын |Өткен тақырып бойынша сұрақтар: |Өткен тақырып бойынша |Қойылған сұрақтарға |
|тексеру. |1.Позициялық санау жүйесінде |сұрақтарға жауап беру: |дұрыс жауап берілу. |
| |арифметикалық амалдар қалай |Арифметикалық амалдар барлық | |
| |орындалады? |позициялық санау жүйелерінде | |
| |2. Екілік санау жүйесінде қосу |бізге таныс ережелермен | |
| |амалының дұрыс екенін қалай тексеруге|орындалады. | |
| |болады? |Екілік жүйеде сандарды қосу | |
| | |екілік жүйедегі сандарды қосу | |
| | |кестесіне негізделген. | |
|ІІІ. Жаңа материалды |Біздің барлық сөзіміз пікірлерден, яғни сөздік өрнектердің мәндерінен|Оқушылар машықкер |
|меңгеру |тұрады. Пікірлер табиғи және формалды тілдердің көмегімен өрнектелуі |түсіндірген жаңа |
| |мүмкін. Мысалы, пікір табиғи түрде «бес жердегі бес жиырма бес» |материалды зейін қойып|
| |сөзімен берілсе, ал формалды (математикалық өрнегі) тілде мына түрде |тыңдап түсініп алу. |
| |жазылады: «5·5=25» | |
| |Пікір деп ақиқат немесе жалған екенін тұжырымдауға болатын, мағынасы | |
| |бойынша аяқталған сөйлемді айтамыз. | |
| |Логика – пікірлер және олардың байланыстары туралы ғылым. | |
| |Ойлау, пайымдау әдістері туралы алғашқы ілімдер Ежелгі Шығыс | |
| |елдерінде пайда болды, бірақ оның негізіне грек ойшылы Аристотель | |
| |құрған ілім жатады. Неміс ғалымы Г.В.Лейбниц (1666жылы) алғаш рет | |
| |ойлау, пайымдау заңдарындағы анықталмағандықтың ауызша төрелік етуін | |
| |және пікірлер арасындағы байланысты математикалық қатынас түрінде | |
| |анықталатын математика тіліне аударуға тырысты. | |
| |Жүз жылдан соң ағылшын математигі Джордж Буль математикалық | |
| |заңдылықтарға бағынатын логикалық әмбебап тілді құру туралы Лейбниц | |
| |идеясын дамытты. Ол өз алдына ерекше алгебраны – барлық обьектілерге,| |
| |атап айтқанда, сандар, әріптерден бастап сөйлемдерге дейін қолдануға | |
| |болатын белгілеулер мен ережелердің жүйесін ойлап тапты. Джордж Буль | |
| |логикалық алгебраның атасы болып табылады. | |
| |ХХ ғасырдың басына дейін логика іс жүзінде дамыған жоқ, ол тек ЭЕМ | |
| |теориясының пайда болуынан бастап қана өзінің қарқынды дамуын | |
| |бастады. | |
| |Әрбір ғылым сияқты логика да бірнеше пәндерді қамтиды. Мысалы, | |
| |формалды логика, математикалық логика, ықтималдық логика, | |
| |диалектикалық логика және т.с.с. пәндерді атауға болады. | |
| |Формалды логика сөйлесу тілімен берілген пікірлерді талдаумен | |
| |байланысты. | |
| |Ықтималдық логика кездейсоқ параметрлермен жасалатын сынақтың бірнеше| |
| |серияларын қолдануға негізделген. Алынған нәтиженің дәлдігі | |
| |жасалынған тәжірибелер санына тәуелді. Мысалы, тиынды лақтырғанда | |
| |«елтаңба» немесе «жазу» жағының түсу ықтималдығы ½ -ге тең, яғни | |
| |тиынды лақтыру саны артқан сайын осы ықтималдық нақтылана түседі. | |
| |Математикалық логика дәлелдеулер техникасын зерттейді. Компьютерлер | |
| |математика пәні сияқты анықтамалар мен дәлелдеулерде нақтылықты және | |
| |қатаң реттілікті талап етеді. Пікірлер алгебрасы математикалық логика| |
| |аймағы болып табылады. | |
| |Пікірлер алгебрасы – идеал пікірлерге қатысты ақиқат немесе жалған | |
| |пікір деп тұжырымдауға болатын пікірлерді зерттейтін логикалар | |
| |алгебрасы. Логикалар алгебрасы пікірдің мағынасына назар аударып, | |
| |терең қарастырмайды. | |
| |Сондықтан логикалар алгебрасы тек екі мағынаға ие болады, яғни | |
| |пікірлердің кез келгені «ақиқат» немесе «жалған» пікірлердің біреуін | |
| |ғана сипаттайды. | |
| |Қарапайым пікірлер логикалар алгебрасында латынның бас әріптерімен | |
| |таңбаланады: | |
| |А={Абай – қазақ халқының ұлы ақыны}. | |
| |В={ А.С. Пушкин – ұлы математик}. | |
| |Ақиқат пікірге 1 саны, жалғанға 0 саны сәйкес қойылады. Сондықтан | |
| |А=1, B=0. | |
| |Құрмалас пікірлер табиғи тілде пікірлер алгебрасында логикалық | |
| |амалдармен алмастырылатын «және», «немесе», «теріске шығару» сөздері | |
| |арқылы құрылады. Логикалық амалдар ақиқаттық кестесімен беріледі және| |
| |графикалық түрде Эйлер – Венн диаграммасы көмегімен бейнеленеді. | |
| |Бастауыш және оның жасалу жолдары | |
| |Ай – Жердің серігі. | |
| |Шағырлой ауылы - Сырым ауданындағы елді мекен | |
| |Жаны сұлу ешкімге жамандақ жасамайды, | |
| | | |
| |Бастауыштың жасалу жолдары | |
| | | |
| |Адамдардың көзі көк болады. | |
| |Мен - жоғарғы оқу орнының студентімін. | |
| |Сыпайы сырын сақтар. | |
| | | |
| |Төрт жердегі төрт –он алты, | |
| |Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар, | |
| |Сөйлеу-мәдениеттіліктің белгісі, | |
| | | |
| |“О, алақай!”- қуанудың белгісі | |
| |Еріншектің ертеңі бітпес, | |
| | | |
| | | |
|IV. Жаңа материалды |Пікір дегеніміз не? |Ақиқат немесе жалған екенін |Барлық оқушылар |
|бекіту. |Логика дегеніміз не? |тұжырымдауға болатын, мағынасы|алған білімдерін |
| |Формалды және табиғи тілде берілетін |бойынша аяқталаған сөйлемді |пайдаланып |
| |пікірлерге мысал келтіріңіз. |айтамыз. |қайталау барысындағы |
| |Қандай пікірлер жалпы деп аталады? |Пікірлер және олардың |тапсырма дұрыс |
| |Жалпы және жеке пікірлерге мысал |байланыстары туралы ғылым. |орындап, мұқият жауап |
| |келтіріңдер. | |жазады. |
| |Және жалғаулығымен мысал келтір? | | |
| | | | |
| | | | |
|V. Үй тапсырмасын беру |Үйге тапсырма: |Оқушылар үй тапсырмасын |Үй тапсырмасын түсініп|
|бөлімі. |§ 3.1 3.1 тапсырма |күнделіктеріне мұқият жазып |орындауы. |
| |Бастауыш |алады. | |
| |37 жаттығу | | |
|VI. Қорытынды бөлімі. |Сабаққа белсене қатысқан оқушылар |Оқушылар бағаларын |Оқушылар |
| |бағаланады. |күнделіктеріне қойдырады. |бағаланады.Сабақ өз |
| |Компьютерлік сауатты боп, | |мәресіне жетті. |
| |Тілімізді сақтайық! | | |