Сабаққа дайындығы

Тақырыбы: Химиялық барлау аспаптары, олардың сипаттамалары. Индикаторлық түтікшелердің арналу мақсаты, олардың таңбалануы және олармен жұмыс істеу принципі.

Сабақтың типі : дәстүрлі

Пәнаралық байланыс: химия

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға химиялық барлау аспабының жұмыс принципін меңгерту. Қолдану әдісін үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ізденушілігін арттыру, өз бетінше мәлімет алу дағдысын арттыру.

Тәрбиелік : Окушылардың экологиялық сауаттылығын ашу, қоршаған ортаға қамқорлықпен қарауды қалыптастыру.

Көрнекілігі: плакат, прибор.

Уақыты - 45 минут

Өтілетін орны : сынып

Сабақтың жоспары :

I. Химиялық барлау әскери аспабы (ХБӘА)

II. Ауадағы УЗ- ны анықтау

III. УЗ- ның топырақта және сусыма материалдарда болуын анықтау

IV. Жергілікті жерде, техникада, киімде және әр түрлі заттарда УЗ болуын анықтау

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі:

1. Взвод командирінің доклады. 2. Әнұран. 3. Сабаққа дайындығы. 4. Сыртқы көріністеріне баға, оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. 5. Жаңа сабақтың мақсатын және тәртібін хабарлау.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру:

1. Халықты жаппай жою қаруынан қорғау.

2. Қорғаныш құрыстарынана халықты паналату.

3. Қызметшілер мен жұмысшыларды бытырап орналастыру және халықты эвакуациялау (қоныс аудару)

4. Жеке қорғану құралдарын жіктеу.

ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру.

Ауада, жергілікті жерде, техникада және басқа да объектілерде улағыш заттардың болуы химиялық барлау аспаптарының көмегімен немесе сынамалар алып кейін оларды химиялық лабораторияда талдау жолымен анықталады. Аспаптардың барлығының дерлік жұмыс принципі индикацияның химиялық әдісіне негізделген; оның мәнісі улағыш заттар (УЗ) реактивпен әрекеттескенде реактивтің түсі өзгереді не реакция сұйық ортада жүрсе тұңба түзіледі.

I. Химиялық барлау әскери аспабы (ХБӘА) . Ауада, жергілікті жерде және объект бетінде УЗ-ны тауып анқтауға арналған (121 - сурет) . Ол қақпағы, алып жүретін аспалары бар корпусқа орнатылған. Корпуста қол сорғы, сорғы саптамасы, индикаторлық түтікшелермен үш қағаз кассет, түтінге қарсы сүзгілер қорғаныш қалпақшалары, фонарь, жылытқы және оған арналған . Корпустың сыртында сынама алатын күрекше бекіліеді.

II. Ауадағы УЗ- ны анықтау. УЗ-ны анықтауды зариннан, заманнан және VХ - тен бастайды. Бұл үшін аспаптың қақпағын ашып, бекіткішін ысырып, сорғыны алады. Кассеттен қызыл шеңбері мен қызыл нүктесі бар екі индикаторлық түтікшені алып ұштарын қиып, ашады. Температура 5 С және одан төмен болғанда түтікшелерді жылытқыда 40С - дан асырмай жылытады. Ампула ашқыштың көмегімен индикаторлық түтікшелердің таңбасына сәйкес келетін таңбамен екі түтікшенің де жоғарғы ампулаларын сындырып ( таңбаланған ұштарынан ұстап), 2-3 рет қатты сілкеді. Бұдан соң түтікшелердің біреуін (тәжірибелігін) таңбаланған ұшымен сорғыға қойып 5-6 рет тартып - суырады (екінші түтікше - бақылаулық, ол арқылы ауа айдалмайды ) . нақ сол ампула ашқышымен екі түтікшенің төменгі ампуласын ашып сілкеді де, олардың толтырғыштарының бояуы өзгеруін қадағалайды.

Тәжірибелік түтікше толтырғышының жоғарғы қабатының қызыл түске боялуы (бақылау түтікшесінде) сары түс пайда болған сәтте ауада зарин мен ви- икстің бар екенін

Егер екі түтікшедегі де толтырғыштың түсі бір мезгілде сары болып өзгерсе, ауада бұл У3 қауіпті концентрацияда болмағаны.

Нақ осы У3-ның қауіпсіз концентрацияда болуын осы ретпен, бірақ ауаны 30-40 рет сорғызып, төменгі ампулаларды бірден емес, сорудан кейін 2-3 минуттан өткен соң ашу арқылы анықтайды.

Қызыл шеңбері мен қызыл нүктесі бар түтікшенің не көрсеткеніне қарамастан, қалған түтікшелердің көмегімен У3-ны анықтауды жалғастыру қажет.

Ауада фосгеннің (диофосгеннің), синил қышқылының не хлороцианның бар екенін анықтау үшін үш жасыл шеңбері бар түтікшені ашып, оның ампуласын сындырып сорғыға қою керек те 10-15 рет сорғызу керек.

Одан соң түтікшені сорғыздан алып, түтікше толтырғышының түсін кассетке салынған эталонмен салыстыру керек. Бұдан кейін ауада иприт буының болуын ( бір сары шеңбері бар түтікшенің көмегімен) анықтайды; бұдан соң оны сорғыдан шығарып алып 1 минут ұстайды да кассетада бейнеленген түспен салыстырады. СS мен BZ-ке деген индикаторлық түтікшелері бар кассет болған жағдайда осы У3-ның ауада бар екенін анықтауға болады.

Температура төмен кезде ауаны тексеру жүргізгенде түтікшелерді қыздырып алу керек. Бұл үшін жылытқының орталық тесігіне патрон қояды да, патрон қалпақшысындағы тесік арқылы ішіндегі ампуланы қадалықпен сындырады. Ампуланың сынғанына көз жеткеннен кейін қадалықты патроннан суырып алады. Жылытқыны іске қосқаннан кейін оны индикаторлық түтікшелерді бүйірдегі ұяларға тығып қыздырып не жібітіп алуға пайдаланады. Мына бір жайтты еске ұстау керек: индикаторлық түтіктердің түсі ауада У3 болуынан ғана емес, улы не бүркеніш түтіндерінің негізгі сипаты қос қышқылдығынан да өзгеруі мүмкін. Сондықтан күмәнді жағдайларды ауаны тексергенде түтінге қырсы сүзгіні қолданып тағы бір рет тексереді.

Ұқсас жұмыстар

Оқушыларды бағалау. Сабақтың тақырыбы

Күнделік сабақ жоспары

Ыбырай жырлары - жүрегімде

Оқушылардың сабаққа дайындығы

Рационал сандардың таңбаларының берілуі

Теңдеуді мүшелеп көбейтіндер

Музыка пәні мұғалімінің аспаптық дайындығы

Дене шынықтыру пәні мұғалімі

Бүгінгі 1 сынып оқушысы. ол қандай?

ШАҢҒЫ ДАЙЫНДЫҒЫ

Пәндер