Экология негіздері

Екібастұз жалпы орта білім беретін мектеп

<<Экология негіздері>>
10-сынып
(таңдаулы курс)

Екібастұз ауданы

2013 жыл

Қаралды: Келісілді: Бекітемін:
Әдістемелік бірлестік жетекшісі Оқу ісінің меңгерушісі Мектеп директоры
А.Қ Есеналинова Н.Б Азмагамбетова А.Е Ошимова
<<_____>>_________________ <<_____>>________________ <<_____>>______________

Құрастырған: Павлодар облысы, Екібастұз қаласы, Төртүй ауылы, Екібастұз ЖОББМ
география пәнінің мұғалімі Асылова Нургуль Бейсенбаевна

Түсінік хат

10 сыныпқа арналған таңдаулы курс бағдарламасы, жылына 34 сағат, аптасына
1 сағаттан. Бұл бағдарлама болашақта география саласы бойынша мамандық таңдауға, ұлттық біріңғай тест тапсыруда, ғылыми жоба сайыстарынан білімді тексеруде, жоғарғы оқу орындарына түсуге дайындық ретінде тереңдетіліп жүргізіледі.
Бағдарламаның мазмұнында жалпы экологиялық мәселелер, экологиялық дағдарыс, экологиялық қауіп-қатер мәселелері және оны шешудің жолдары қарастырылды. Сонымен қатар, экологиялық тұжырымдамаға сүйене отырып, оқушылардың экологиялық сана-сезімі мен мәдениеті қалыптастыру мәселелеріне көп көңіл бөлінген.
Бағдарламаның мақсаты:
Қоршаған орта мен табиғат, жергілікті жердің экологиясы мен өсімдіктерін, жануарларын, Қазақстанда қалыптасып отырған экологиялық жағдайлар мен оларды шешудің оңтайлы жолдарын жан-жақты қарастыру негізінде ұрпаққа үздіксіз экологиялық білім мен тәрбие беру.
Бағдарламаның міндеттері:
oo Экологиялық тәрбие мен білім беруді жергілікті жердің табиғатын қорғау міндетімен ұштастыру;
oo Оқушыларға экологиялық білім мен тәрбие беру мәселелерінің теориялық жағынан негіздеу;
oo Қоршаған ортаны қорғауға деген жоғарғы адамгершілік сезімі мен жауапкершілікке тәрбиелеу;
oo Өзінің туған өлкесін сүюге, табиғи ортасын аялауға, туған өлкесіне жанашырлық сезіммен қарауға үйрету;
Нәтижиесі мен қорытындысы:
<<Экология негіздері>> курсын оқытуда оқушыларды географияның іргелі ұғымдары мен аумағы бойынша өз білімдерін тереңдетеді және жүйелейді. Бағдарлама оқу үрдісінде мынадай нәтижиелер күтіледі:
oo Экологиялық білімін табиғатқа қамқорлық жасауға дағдыландыру жолдарын көрсетеді;
oo Оқушылардың жергілікті жер табиғатын қамқор болуына;
oo Оқушылардың коммуникативтік (тілдік) ойлау қабілетін, өзіндік танымдық іс-әрекеті мен шығармашылық бейімдерін артады;

Оқушылардың білім, білік дағдыларына қойылатын талаптар:

oo Экология ғылымының негізгі ұғымдары мен түсініктерін;
oo Экология ғылымының мақсаты мен міндеттерін;
oo Қазіргі кезеңдегі зерттеу бағыттарын қалыптасу кезеңдері мен құрылымын;
oo Географиялық қабық экологиясының оның негізгі ластаушы көздерін;
oo Экологиялық апаттардың жалпы сипатын, зардаптарын;
oo Адам мен табиғаттың өзара байланыстарының салдарын;
oo Қазақстанның экологиялық апат аймақтарын;
oo Қазіргі кездегі экологиялық мәселелерді шешу жолдарын біліп шығу қажет;

Баяндама және рефераттар тақырыптары

1. Атмосфера ластайтын зиянды заттар
2. Су көздерін ластайтын заттар
3. Қоршаған ортаны ластайтын заттар
4. Туған өлкем табиғаттың қандай көркем
5. Арал теңізінің экологиясы
6. Балқаш көлінің экологиясы
7. Каспий теңізінің экологиясы

Оқу материаланың мазмұны (34 сағат, аптасына 1 сағат)

І. Экология (3 сағат)
Экология нені зерттейді. Экология ғылымының мақсаты мен міндеттері. Экология ғылымының қалыптасу кезеңдері мен құрылымы.
ІІ. Биосфера (3 сағат)
Биосфера туралы түсінік. Биосфера компоненттерінің өзара әсерлесу заңдылықтары және адамның шаруашылық әрекеті. Атмосфераны ластайтын зиянды заттар.
ІІІ. Гидросфера (2 сағат)
Гидросфера туралы түсінік. Су көздерін ластайтын заттардан алдын алу.
ІV. Экология және табиғатты қорғау (14 сағат)
Табиғатты қорғаудың экологиялық негіздері. Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсерлері. Экологиялық апаттардың жалпы сипаты мен зардаптары. Агроэкология және қоршаған орта. Қоршаған ортаны ластайтын заттар. Қоршаған ортаның химиялық заттардан ластануы. Қоршаған ортаның радияциялық заттардан ластануы. Қоршаған ортаның биологиялық заттардан ластануы. Қазақстандағы экологиялық аймақатры. Ауыл шаруашлығына пайдаланылатын жердің экологиялық жағдайы. Ауыл шаруашлығы жерінің техногендік ластану мәселелері. Өсімдіктер экологиясы. Жануарлардың экологияға тигізетін әсері.
V. Қазақстанда қалыптасқан экологиялық мәселелері (10 сағат)
Қазақстандағы экологиялық апат аймақтары. Арал теңізінің экологиялық ахуалы. Балқаш теңізінің экологиясы. Каспий теңізінің экологиясы. Қала және ауыл экологиясы. Өндіріс фабрикалардың экологияға әсері. Табиғатты тиімді пайдалану. Экологиялық мақал-мәтел. Кеңбайтақ Қазақстаным (эссе). Туған өлкем табиғатың қандай көркем.
VІ. Қорытынды сабақ (2 сағат)

10 сыныпта <<Экология негіздері>>
Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағат.

№
Мазмұны
Сағат саны
Мерзімі

І. Экология
3

1
Экология нені зерттейді.
1

2
Экология ғылымының мақсаты мен міндеттері.
1

3
Экология ғылымының қалыптасу кезеңдері мен құрылымы.
1

ІІ. Биосфера
3

4
Биосфера туралы түсінік.
1

5
Биосфера компоненттерінің өзара әсерлесу заңдылықтары және адамның шаруашылық әрекеті.
1

6
Атмосфераны ластайтын зиянды заттар.
1

ІІІ. Гидросфера
2

7
Гидросфера туралы түсінік.
1

8
Су көздерін ластайтын заттардан алдын алу.
1

ІV. Экология және табиғатты қорғау
14

9
Табиғатты қорғаудың экологиялық негіздері.
1

10
Адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсерлері.
1

11
Экологиялық апаттардың жалпы сипаты мен зардаптары.
1

12
Агроэкология және қоршаған орта.
1

13
Қоршаған ортаны ластайтын заттар.
1

14
Қоршаған ортаның химиялық заттардан ластануы.
1

15
Қоршаған ортаның радияциялық заттардан ластануы.
1

16
Қоршаған ортаның биологиялық заттардан ластануы.
1

17
Қазақстандағы экологиялық аймақатры.
1

18
Ауыл шаруашлығына пайдаланылатын жердің экологиялық жағдайы.
1

19
Ауыл шаруашлығы жерінің техногендік ластану мәселелері.
1

20
Өсімдіктер экологиясы.
1

21
Жануарлардың экологияға тигізетін әсері.
1

22
Қорытынды сабақ.
1

V. Қазақстанда қалыптасқан экологиялық мәселелер.
10

23
Қазақстандағы экологиялық апат аймақтары.
1

24
Арал теңізінің экологиялық ахуалы.
1

25
Каспий теңізінің экологиясы.
1

26
Балқаш теңізінің экологиясы.
1

27
Өндіріс фабрикалардың экологияға әсеру.
1

28
Табиғатты тиімді пайдалану.
1

29
Экологиялық мақал-мәтел.
1

30
Кеңбайтақ Қазақстаным (эссе).
1

31
Туған өлкем табиғатың қандай көркем.
1

32
Қорытынды сабақ.
1

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1. Байханов С. <<Табиғатым тағдырым>>. Алматы, <<Қайнар>> 1991 жыл
2. Сағымбаев Ғ. <<Атмосфералық ауаны сақтау >>. Алматы, <<Экология негіздері>> 1995 жыл
3. Шайхислямова Қ., Нұрғыманов И. Адам қоғам табиғат жүйесінде. <<Биология география және химия>>, №5-1999жыл
4. Жияева В. Құстарға қамқорлық <<Экология жаршы>> №3-2000жыл
5. Баттасов И., Князова А. Табиғатқа қамқорлық <<Экология шаршысы>> №5-1999жыл
6. Бейсенова Ә,. Шілдебаев Ж. Экология. Алматы -2002 жыл
7. Үпішев Е. Табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау. Оқулық. Алматы, 2006 жыл
8. Сағымбаев Ғ. Экология негіздері. Оқулық. Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 2000жыл
9. Бейсенова Ә., Самақова А., Есполов Т., Шілдебаев Ж. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Оқулық. Алматы: <<Ғылым>> ғылыми баспа орталығы,
2004 жыл
10. Мұқаұлы С., Үпішев Е. Табиғатты пайдалану экономикасы. Алматы,2001жыл.

Автор жөнінде мәлімет.

Асылова Нургуль Бейсенбаевна .
1. Туған жылы 19 шілде 1988жыл
2. Білімі: жоғары.
2009 жылы Павлодар мемлекеттік педагогикалық институт
бакалавр география факультетін бітірген
3. Жұмыс орны: Павлодар облысы, Екібастұз қаласы, Төртүй ауылы,
Екібастұз жалпы орта білім беретін мектебі
География пәнінің мұғалімі
4. Жалпы педагогикалық өтілі: 4 жыл
5. Мадақтау:
Мектепшілік грамота 2009ж
Мектепшілік грамота 2010 ж
6. Аудандық элективтік курсынан ашық сабақ:
<<Өлкетану>> 8 сынып
7. Авторлық бағдарламалар:
1. <<Экология негіздері>> -10 сыныпқа арналған
2. <<Адам және қоршаған орта>> -10 сыныпқа арналған