Құрастыру реті

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Ы. АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІЛІМ АКАДЕМИЯСЫ

Бастауыш білім беру деңгейінің

«Технология» білім саласы бойынша

ОҚУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ

(1- 4-сыныптар)

Астана 2013

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірде №115 бұйрығымен бекітілген.

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 10 сәуірде № 8424 тіркелген.

Жалпы білім беретін мектептің 1-4 сыныптарына арналған «Еңбекке баулу» оқу бағдарламасы - Астана, 2013. -14 б.

Ұлттық білім академиясы, 2013

«Еңбекке баулу» пәнінен оқу бағдарламасы

1. Түсінік хат

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.

2. Пәннің негізгі ерекшелігі - адам және қоршаған әлем арасындағы өзара байланысы, қоғам дамуындағы адам қызметінің рөлі туралы түсініктерін, алғашқы технологиялық біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыру. Еңбек оқушы дамуының (адамгершілік, ақыл-ой, физикалық, эстетикалық) ең бір басты факторы болып табылады. Осы сатыда қалыптасатын дағды оқушының одан әрі дамуын қамтамасыз етіп қана қоймай, меңгеретін білім және білікті белсенді түрде қабылдауы мен түсінуіне мүмкіндік тудырады.

3. Негізгі мақсаттар:

1) бастапқы технологиялық білім, еңбек білігі мен дағдысын, іс-әрекетті жоспарлау және ұйымдастыру тәсілдерін меңгерту;

2) сенсорика, қол саусақтарының кіші моторикасын, кеңістік қиялын, ақпарат түрлерінде бағдарлау қабілеттерін дамыту;

3) қоршаған әлем өзгерісіндегі адам еңбегінің рөлі туралы білімді меңгерту;

4) адам және адам еңбегіне құрметпен қарауға, еңбексүйгіштігін тәрбиелеу.

4. Міндеттер:

1) алғашқы жалпы еңбек және арнайы біліктерін, еңбек және экологиялық мәдени негізін қалыптастыру;

2) ақпаратты іздеу, қайта өзгерту, сақтау және қолдану үшін практикалық іс-әрекетте және күнделікті өмірде алған білім мен білігін пайдалану;

3) жеке гигиена ережесін сақтау, материалдар және құралдармен қауіпсіздік жұмыс тәсілін қолдану дағдысын дамыту;

4) өздігінен қажетті материалдардан түрлі бұйымдар құрастыру;

5) оқушылардың шығармашылық қабілетін, көркем сезімін, шығармашылық қиялын, кеңістік ой-өрісін, эстетикалық талғамы мен құрастырушылық қабілеттерін дамыту;

6) ұжымдық жұмыс істеуді ұйымдастыру.

5. Типтік оқу жоспары бойынша «Еңбекке баулу» пәніне аптасына 2 сағат, бағдарламалық материалды меңгеру үшін жылына: 1-сыныпқа - 66 сағат, 2-4-сыныптарға 68 сағат қарастырылған.

6. Пәнаралық байланысты жүзеге асыру кезінде оқушылар басқа пәндерден алған біліктіліктері мен дағдыларын еңбекке баулу сабағында пайдалана алады:

1) қазақ тілі, әдебиеттік оқу. Көркем шығармаларды оқи отырып, сәндік-қолданбалы өнер туралы мәліметтермен танысу, білімін тереңдету, өз еңбегінің нәтижесін ауызекі тілде толық, нақты, жүйелі жеткізе білу;

2) математика. Бұйымдарды жасауда өлшем бірліктерін қолдану;

3) дүниетану. Табиғатқа саяхат барысында табиғи материалдармен танысу, оларды жинау, табиғи құбылыстар туралы мағлұматтар алу;

4) бейнелеу өнері. Бұйымдар мен заттардың пішінін, түсін салыстыру, сызу, бояу, сурет салу, мүсіндеу жұмыстарын орындау, үйлесім туралы түсінігін тереңдету, оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту, бұйымдардың шығу тарихымен танысу;

5) дене шынықтыру. Қол саусақтарының ұсақ бұлшық еттерін дамыту, бұлшық еттерді шынықтыру, жұмыс істеу барысында санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау ережесімен танысу және оны орындау арқылы пәнаралық байланыс жүзеге асырылады.

2. Оқу пәнінің 1-сыныптағы базалық білім мазмұны

7. Еңбекке баулу пәнінің білім мазмұны екі бөлімнен тұрады:

1) техникалық еңбек. Табиғи материалдармен жұмыс, ермексаз, қағаз және қатырма қағазбен жұмыс, техникалық құрастыру, тоқыма материалдармен жұмыс;

2) көркем еңбек. Ұлттық киімдер, зергерлік өнер және ұлттық бұйымдармен танысу.

8. «Техникалық еңбек» бөліміне 40 сағат берілген.

9. Табиғи материалдармен жұмыс (10 сағат) :

1) табиғатқа саяхат. Табиғи материлдардың түрлері мен оны сақтау жағдайы;

2) табиғи материалдардан түрлі аппликация жасау. Аппликация жасау реті. Үлгі бойынша жұмыс түрлері;

3) аппликация жасауда кептірілген түрлі жапырақтар, тұқымдардан және гүлдерден аппликация дайындау;

4) мозайка туралы мәлімет. Ұсақ тастардан «қадам» және «табақша» құрастыру.

10. Ермексазбен жұмыс (10 сағат) :

1) ермексазбен жұмыс істеу ережесі мен тәсілдері (жұмсарту, домалақтау, созу, сопайту, басу, тегістеу, бөлшектерді біріктіру) . Қажетті құрал-жабдықтар;

2) ермексаздан түрлі құрамақтар жасау реті;

3) ермексаздан түрлі мүсіндеме жасау;

4) үлгі бойынша мүсіндеу: домалақ, сопақ пішінді заттар (жемістер, көкөністер, ойыншықтар т. б) . Құрастыру реті мен жұмыс жоспары.

11. Қағаз және қатырма қағазбен жұмыс (14 сағат) :

1) қажетті құрал-жабдықтар. Қауіпсіздік ережесі;

2) тізбек құрастыру тәсілі. Қағазды қатпарлап бүктеу, қию тәсілдері;

3) үлгіні пайдалану (тілше, дөңгелек пішінді құрамақтар, шам, ат т. б. ) . Жұмыс істеу тәсілдері;

4) қалып үлгіні пайдаланып түрлі пішіндер жасау. Пішінді белгілеу, салу, кесу. Шартты белгілер;

5) пішіндерден түрлі фигуралар құрастыру. Бөлшектерді құрастыру реті, желімді дұрыс пайдалану;

6) қағаз және қатырма қағаздан түрлі ойыншықтар жасау, аппликация құрастыру;

7) түрлі түсті қағазбен жұмыс түрлері (өрнектер, фигуралар, мозаика, аппликация) ;

8) қағаздан көркем бұйымдар модельдеу. Құттықтау хаттарын безендіру. Оригами құрастыру (сулық, саңырауқұлақ, мысық, күшік) .

12. Техникалық құрастыру (2 сағат) :

1) үлгі, схема, сурет бойынша (материалдар: қатырма қағаз, қораптар, жіп, желім, ермексаз және т. б. ) түрлі ойыншықтар құрастыру (әткеншек, қоларба) .

13. Тоқыма материалдармен жұмыс (4 сағат) :

1) маталар туралы қысқаша мәлімет. Қажетті құралдарды пайдалану және қауіпсіздік ережелері, санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау;

2) матаның өңі мен теріс бетін анықтау. Шаршы пішінді мата қиып алу, шетін шашақтау;

3) жіптің түрлері және оның ұзындығын анықтау, үзу, инеге жіпті сабақтау, ұшын түю әдістерін орындау. Тігін және тоқыма жіптерінің ерекшеліктері, қолданылуы;

4) иненің түрлері. Тігіс түрлерін орындау: инені ілгері, кері шаншып тігу, көктеп тігу. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру.

14. «Көркем еңбек» бөліміне 24 сағат берілген.

15. Ұлттық киімдер (6 сағат) :

1) ұлттық киімдермен (қазақ, орыс және т. б. халықтардың) танысу, қысқаша мағлұмат;

2) қағаздан аппликация (сәукеле, тақия, бөрік) жасау.

16. Зергерлік өнер (6 сағат) :

1) зергерлік бұйым үлгілерімен таныстыру, әшекей бұйымдарды жасауға қолданылатын материалдар;

2) фольга туралы түсінік. Фольгадан, кәмпит қағаздарынан түрлі әшекейлі бұйымдар құрастыру (алқа, моншақ, жүзік және т. б. ) ;

3) қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау және санитарлық-гигиеналық талаптарды орындау.

17. Ұлттық бұйымдар (12 сағат) :

1) ұлттық бұйымдар туралы жалпы түсінік, олардың ерекшеліктері. Ұлттық бұйымдарды ою-өрнектермен безендіру (сырмақ, құрақ көрпе, жастықша, т. б. бұйымдар жасау) ;

2) мата және жіпті қолданып түрлі бұйымдар жасау;

3) тоқыма жіптен шашақ жасау;

4) геометриялық фигураларды қолдана отырып әр түрлі мата түрлерінен композиция құрастыру;

5) кестелеп тігу тәсілдері;

6) сәндеу. Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру;

7) қауіпсіздік ережелерін және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.

18. Қорытынды. Өзіндік жұмысты ұйымдастыру (2 сағат) .

3. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны

19. Еңбекке баулу пәнінің білім мазмұны екі бөлімнен тұрады:

1) техникалық еңбек. Табиғи материалдардан құрамақ құрастыру, мозаика құрастыру, орман патшалығы кейіпкерлерін жандандыру, сызба-суретпен жұмыс істеу, қағаздан бұйым құрастыру, техникалық модельдеу және құрастыру, матамен жұмыс;

2) көркем еңбек. Ұлттық киіммен танысу, ұлттық зергерлік бұйымдар, ұлттық ою-өрнектерінің ерекшеліктері, ермексазбен жұмыс.

20. «Техникалық еңбек» бөліміне 42 сағат берілген.

21. Табиғи материалдардан құрамақ құрастыру (14 сағат) :

1) табиғи материалдардың алуан түрлілігі. Табиғи материалдарды жинақтау. Еңбекке қажетті құрал-саймандар;

2) берілген үлгіні қағазға түсіру ережесі. Табиғи материалдарды пайдаланып түрлі бұйымдар жасау;

3) орман патшалығы кейіпкерлерін жандандыру. Бөлшектерді біріктіру тәсілі. Бұйымдарды жасау схемасы;

4) үлгі бойынша жасау (саңырауқұлақ, бұғы, қой, ат, тасбақа) . Пайдаланған материалдардың қасиетін анықтау;

5) табиғи материалдарды қолдана отырып кейіпкерлер бейнесін құрастыру. Қолданылатын құралдар мен материалдар. Бұйымдарды дайындау реті. Бөлшектерді біріктіру тәсілі;

6) бұйымдарды ермексазбен біріктіру түрлері (ермексазбен біріктіру, желімдеу) ;

7) мозаика құрастыру. Ұсақ тастардан мозаика құрастыру. Мозаика құрастыру реті (мысық, балық, қадам-жол, табақ) ;

8) малта тастардан қарапайым өрнектер, бейнелер құрастыру. Малта және ұсақ тастардан түрлі мозаика құрастыру. Мозаика құрастыру реті.

22. Қағаздан бұйым құрастыру (12 сағат) :

1) қағаздың шығу тарихынан қысқаша мәлімет. Қазіргі кезде қағазды дайындау. Қағаздан бұйымдарды жасау ережесі мен реті;

2) сызба-суретпен жұмыс істеу. Қажетті құралдар. Материалды үнемді пайдалану;

3) өлшеу. Қалып үлгі, трафарет, торкөз, бүктеу сызығы бойынша белгілеу. Суретті қию. Сурет бойынша бұйымды құрастыру;

4) симметрия және асимметрия туралы түсінік. Симметриялық және асимметриялық аппликация жасау. Табиғатта кездесетін симметриялық заттар;

5) дөңгелек пішіннен аппликация құрастыру. Қағаз және қатырма қағаздан бұйымдар жасау;

6) оригами. Мыжылған қағаз, жұлынған қағаздан әртүрлі бейне, композиция құрастыру;

7) қағазды сұлба бойынша жырту, ғажайып бейне жасау;

8) сюжетті аппликация;

9) жолақтардан құрастыру және модельдеу. Қағаз жолақшаларынан мерекелік күндерге арнап ойыншықтар жасау, қозғалмалы модельдер құрастыру.

23. Техникалық модельдеу және құрастыру (6 сағат) :

1) техникалық модельдеу және құрастыру туралы мәлімет. Металл құрастырғыш бөлшектер;

2) сурет бойынша түрлі ойыншықтарды модельдеу және құрастыру. Жылжымалы және жылжымайтын құрастырмалардың байланысуы (экскаватор, тікұшақ, т. б. ) ;

3) «Лего» құрастырғыштарынан түрлі бұйымдар құрастыру. Әртүрлі материалдардан құрастыру (парашют, батпырауық) .

24. Матамен жұмыс істеу (10 сағат) :

1) табиғи және жасанды маталар туралы мәлімет. Қазақстанда мақта өсетін өңір туралы қысқаша мағлұмат;

2) мата түрлері. Жіп туралы мәлімет. Жіппен жұмыс түрлері. Жіптен, тоқыма баудан, иірілген жіптен модельдеу, өрнектер элементтерін құрастыру, аппликация жасау (тырна, мысық аппликациясын құрастыру, түйме-шашақ жасау, бетбелгі өру) ;

3) түйме қадау. Тігіс түрлері (торлап, көмкеріп (жөрмеп) тігу) ;

4) матаны өлшеу, тігуге дайындау (тұтқыш, құрт дорба), өрнектеу;

5) матадан аппликация жасау: бөлшектерді дайындау, белгілеу. Тақырыптық, сюжеттік аппликация құрастыру;

6) түрлі ойыншықтар. Дөңгелек пішінді жұмсақ ойыншықтар жасау (қауын, қарбыз, гном, бауырсақ) . Ойыншықтар жасау реті. Қауіпсіздік ережелері: ине және қайшымен жұмыс істеу;

7) қазақ халқының және Қазақстанда тұратын халықтардың ұлттық кестесі туралы мәлімет;

8) ою-өрнекті матаға түсіру тәсілі, кестелеу, материал таңдау. Кестеленген бұйымдар түрлері.

25. «Көркем еңбек» бөліміне 24 сағат берілген.

26. Ұлттық киіммен танысу (6 сағат) :

1) наурыз мерекесі. Қазақ халқының ұлттық киімдерінің тарихы туралы қысқаша мәлімет;

2) ою-өрнектердің Қазақстан халықтарының киімдерінде қолданылуы. Қазақ ою-өрнектерінің шығу тарихынан («Айша бибі», «ботамойын», «құсқанаты» ою-өрнектері) ;

3) қазақ ою-өрнектерінің киімде орналасуы (қамзол, белдемше, жилет) .

27. Ұлттық зергерлік бұйымдар (4 сағат) :

1) ұлттық зергерлік бұйымдар туралы мағлұмат;

2) зергерлік бұйымдар түрлері (шашбау, білезік, сырға, жүзік, салпыншақ) .

28. Ұлттық ою-өрнектерінің ерекшеліктері (6 сағат) :

1) Қазақстанда тұратын халықтарының киім өрнектерінің ерекшеліктері;

2) сым-темірден зергерлік бұйымдар жасау. Ою-өрнекті дұрыс пайдалану;

Ұқсас жұмыстар

Ежелгі дәуір әдебиетінің дәуірлері

Ертіс өзені

Екі амалды өрнектер

Жіппен бейнелеу түрлерін тігіп үйрену