Сабақ жоспары :: Әртүрлі
Файл қосу
Сөйлемнің мәтіннен өзгешелігі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ы.АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІЛІМ АКАДЕМИЯСЫ
Бастауыш білім беру деңгейінің
<<Тіл және әдебиет>> білім саласы бойынша
ОҚУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ
(1 - 4-сыныптар)
Астана 2013
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірде №115 бұйрығымен бекітілген.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 10 сәуірде № 8424 тіркелген.
Ы.Алтынсарин атындағы
ұлттық білім академиясы, 2013
<<Сауат ашу>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Сауат ашу кезеңі қазақ тілінің грамматикасына және әдебиет туралы білім жүйесіне кіріспе болып табылады. Оқушылардың оқу және жазу дағдыларын қалыптастыру, қарапайым грамматикалық ұғымдармен таныстыру, айтатын ойын толық, түсінікті, жүйелі жеткізе білуге, байланыстыра сөйлеуге үйрету, ауызша, жазбаша тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталады. Бұл мақсат оқу және жазу сабақтарында ауызша және жазбаша сөйлеудің үйлесімділік ұстанымын ескере отырып оның үш кезеңінің (әліппеге дейінгі кезең, әліппе кезеңі және әліппеден кейінгі кезең) негізгі міндеттерін шешу арқылы қамтамасыз етіледі:
1) әлiппеге дейiнгi кезеңнің міндеттері балалардың өмірінде жаңа пайда болған жетекші әрекет - оқу әрекетіне бейімдеу, тұрақты зейіні мен жадын, логикалық ойлауы мен қызығушылығын тәрбиелеу, баланың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру, оқуға және жазуға дайындау, сөздік қорын молайту, байланыстыра сөйлеуге үйрету;
2) әлiппе кезеңiнің міндеттері қазақ әліпбиіндегі әріптермен (баспа және жазба түрі, бас әріп және кіші әріп) таныстыру, әріптен буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрап оқуға және жазуға дағдыландыру, байланыстыра сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру, оқу дағдысы мен жазу икемділігін қалыптастыру;
3) әлiппеден кейiнгi кезеңнің міндеттері оқу (сөзді, сөйлемді саналы, дұрыс және түсініп оқу) және жазу (қатесіз, сауатты, таза, каллиграфия ережелерін сақтай отырып жазу) дағдыларын жетілдіру, тіл бірліктері (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін) туралы қарапайым түсініктер қалыптастыру, оқылған мәтіннің мазмұнын талдауға үйрету, байланыстыра сөйлеу тілін дамыту, қарым-қатынастың әртүрлі жағдайында ана тілін еркін қолдануға бейімдеу.
3. Пәннің мазмұнын меңгеру үшін аптасына 7 сағаттан оқытылады (барлығы - 231 сағат). Жалпы сағат саны кезеңдер бойынша төмендегіше бөлінеді:
1) әлiппеге дейiнгi кезең - 14 сағат;
2) әлiппе кезеңi - 98 сағат;
3) әлiппеден кейiнгi кезең - 119 сағат.
4. Пәнді оқыту процесінде пәнаралық байланыстар жүзеге асырылады.
5. Дүниетану пәнімен:
<<адам-табиғат-қоғам>> туралы білімдерін толықтыру, табиғат құбылыстарымен адам, өсімдік, жан-жануарлар арасындағы байланыс пен тәуелділікті таныстыра отырып, оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру, топсеруен кезінде, табиғатты бақылау барысында алған білімдерін, бақылағандарын оқушылардың сөздік қорын байыту, ауызша жазбаша тілін дамыту мақсатында пайдалану.
6. Музыка пәнімен:
ертегі, аңыздар оқу барысында мазмұнына сәйкес музыкалық шығармалар тыңдау, оқушылардың тілін жаттықтыру, дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету мақсатында балалар әндерін тыңдату.
7. Бейнелеу өнері пәнімен:
суретшілердің шығармалары арқылы оқушылардың сөз байлығын арттыру, тілін дамыту; сурет бойынша өз сезімдерін, ой-пікірлерін білдіруге үйрету, сурет салғызу, бояту жұмыстары арқылы қаламды, қарындашты дұрыс ұстауға үйрету, қолдың ұсақ бұлшық еттерін дамыту, эстетикалық тәрбие беру.
8. Еңбекке баулу пәнімен:
еңбек тақырыбына байланысты шығармалар оқу барысында оқушыларды еңбексүйгіштікке баулу, адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу, ермексазбен, табиғи материалдармен жұмыс жасау, қағаздарды қию, өрнектер салу, безендіру арқылы қолдың ұсақ бұлшық еттерін дамыту.
9. Дене шынықтыру пәнімен:
партада дұрыс отыру; дене бітімінің дұрыс дамуы үшін жаттығулар жасау; сабақта сергіту сәтін өткізу.
2. Оқу пәнінің 1-сыныптағы базалық білім мазмұны
10. Әліппеге дейінгі кезең (14 сағат):
1) тыңдалым. Ауызша сөйлеуде немесе мәтін оқуда сөйлеушіні немесе мұғалімді (сыныптастарын) аяғына дейін зейін қоя тыңдай білу. Тыңдау барысында ақпаратты дұрыс қабылдау, ондағы негізгі ойды түсіну, тиісті жауап қайтару;
2) айтылым. Сөйлеу кезінде сөздерді, дыбыстарды анық, дұрыс айту. Сөздердің мағынасын дұрыс түсініп, орынды қолдану. Тілдік қарым-қатынасқа, диалогқа қатыса білу, сөйлеу барысында айтатын ойының мақсатына және жағдаятқа сәйкес тілдік құралдарды тиімді таңдау. Оқу міндетіне (суреттеу, баяндау, пікір айту) сәйкес монологтік (ауызша) сөйлеуді меңгеру, өзі жайында, ата-анасы, үй-іші жайлы, достары туралы айтып бере алу. Мектептегі және күнделікті өмірдегі түрлі жағдаяттарға сәйкес сөйлеу мәдениеті (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау) нормалары мен орфоэпиялық нормалар туралы түсінік қалыптастыру. Дауыс ырғағын дұрыс қою. Айтылуы ұқсас л - р, н - ң, с - з, с - ш, ж - ш, п - б дыбыстарын дұрыс айтуға дағдыландыру: жаңылтпаштар, жұмбақтар, санамақтар жаттату;
3) оқылым. Сөйлеу, сөйлем және сөз туралы алғашқы түсінік. Сөйлеудің сөйлемнен, сөйлемнің сөздерден, сөздің буындардан құралатындығын графикалық сызба арқылы ұғындыру және оқу. Графикалық сызбалар бойынша сөйлемдер құрастырып оқу;
4) буын туралы алғашқы түсінік. Сөзді буынға бөлу, сөздегі буын санын, буын түрлерін анықтау. Графикалық сызбалар түріндегі буындардан сөз құрап оқу;
5) дыбыс және әріп туралы алғашқы түсінік. Буынның дыбыстардан (әріптерден) құралатындығын графикалық сызба арқылы ұғындыру. Дыбыстардың дауысты және дауыссыз түрлері болатыны: ауыз қуысында ауаның кедергісіз, еркін шығуынан жасалатын дыбыстардың дауысты деп аталатыны немесе ауыз қуысындағы сөйлеу мүшелерінің қатысуымен жасалатын дыбыстардың дауыссыз деп аталатыны туралы алғашқы түсінік қалыптастыру. Дыбыс шығаруда сөйлеу мүшелерінің әрекеті, дыбыстардың артикуляциясы: дыбыстау кезінде дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату. Дауысты дыбыстардың буын жасай алатыны (буындағы дауысты дыбысты ұзағырақ созу);
6) буындық-дыбыстық талдау: сөзді буынға бөлу, буын санын, буын түрін анықтау, сөздегі дыбыс санын, оның дауысты немесе дауыссыз екенін ажырату;
7) жазылым. Жазу жұмысына дайындық жаттығулары: үзік сызықтарды бастыра отырып, түрлі фигуралар, өрнектер, сызықтар (көлбеу, тік, ирек, үзік) салу, үзбей, байланыстыра жазуға дағдыландыру. Санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау (дұрыс отыру, парта бетіне дәптерді дұрыс орналастыру, қаламды дұрыс ұстау ережесі);
8) тіл дамыту. Сөздік қорын байыту: суреттер бойынша кім? не? кімдер? нелер? қандай? қай? не істеді? қайтті? не үшін қажет? т.б. сұрақтарға жауап ала отырып, заттардың атын атату, сапалық қасиеттерін, қимыл, іс-әрекетін, атқаратын қызметін, т.с.с. айтқызу, сөздердің мағынасын түсіндіру, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрату, ертегі айтқызу. Тақпақтар, санамақтар, жаңылтпаштар, жұмбақтар жаттату.
11. Әліппе кезеңі (98 сағат):
1) дыбыс. Әріп. Әріп - дыбыстың таңбасы. Бас әріп және кіші әріп. Қазақ әліпбиіндегі барлық дыбыстармен және әріптермен жеке-жеке таныстыру;
2) дыбыстар мен олардың таңбалары төмендегідей ретпен өтіледі: 1-кезеңде а, н, л, р, о, т, й, у, ш, с, м, ы дыбыстары меңгертіледі. 2-кезеңде і, ң, и, д, е, қ, ұ, ғ, к, ү, г, ө, з, ә, ж, п, б дыбыстары оқытылады. 3-кезеңде сөйлеу тілінде сирек кездесетін х, һ, щ, я, ю дыбыстары мен орыс тілінен енген сөздерде қолданылатын в, э, ё, ц, ф, ч дыбыстары меңгертіледі. 4-кезеңде орыс тіліндегі ь, ъ белгілерімен таныстырылады;
3) дыбыс пен әріпті ажырату. Дыбыстың айтылу ерекшелігі. Дыбыс шығаруда сөйлеу мүшелерінің әрекеті, дыбыстардың артикуляциясы. Дыбыстардың дауысты және дауыссыз түрлері; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату: ауыз қуысында ауаның кедергісіз, еркін шығуынан жасалатын дыбыстардың дауысты деп аталатыны немесе ауыз қуысындағы сөйлеу мүшелерінің қатысуымен жасалатын дыбыстардың дауыссыз деп аталатыны. Дауысты дыбыстардың буын жасай алатыны. Дыбыстық талдау;
4) буын. Дыбыстардан буын құрау. Буындардан сөз құрау. Сөзді буынға бөлу. Дыбыстық-буындық талдау;
5) сөз және сөйлем. Сөздің мағынасы (сөздік жұмысы). Сөздерден сөйлем құрауү Сөйлемдерден шағын әңгіме (мәтін) құрау. Сөйлемнің соңына тыныс белгісі (нүкте, леп, сұрақ белгілері) қойылатыны, тыныс белгісі сөйлемнің аяқталғанын білдіретіні, келесі сөйлемнің бас әріптен басталатыны туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
6) оқу. Дауыстап оқу. Буындап оқудан біртіндеп сөзді тұтас, үзбей оқуға көшу. Сөздердің мағынасын есте ұстай отырып сөйлемді дұрыс әрі түсініп оқуға дағдыландыру. Сөйлемдегі айтылатын ойдың сипатына қарай дауыс ырғағын келтіріп, мәнерлеп оқуға машықтандыру. Біртіндеп оқу жылдамдығын арттыру; іштей оқу (алғашқы <<көзбен оқу>> дағдысын қалыптастыру). Оқу барысында көру арқылы сөзді тұтас қабылдау қабілетін қалыптастырып, <<көру аймағын>> ұлғайту. Көлемі жағынан шағын мәтінді түсініп оқу және түсінгенін айта білу, сұраққа толық, нақты жауап беру, мәтіннен қажетті сөйлемді немесе сөзді таба білуге дағдыландыру;
7) жазу. Жазуға қойылатын талаптарды меңгерту (денені дұрыс ұстау, дұрыс отыру, дәптерді дұрыс орналастыру, қаламды дұрыс ұстау), саусақтардың ұсақ бұлшық еттерін дамыту; дәптер бетін дұрыс бағдарлау: жұмыс жолы мен үлкен жолды ажырату, жоларалық кеңістікті сақтау, жолдың жоғарғы және төменгі сызығынан шықпау, әріптерді жұмыс жолына дұрыс орналастыру, т.с.с.; әріп элементтерін жазу. Жекелеген элементтерді жазып үйренуден біртіндеп оларды қосып, әріп жазуға, әріпті келесі әріппен дұрыс байланыстырып, сөзді толық жазып болғанша қолды дәптерден алмай, үздіксіз әрі ырғақты жазуға, сөздердің ара жігін сақтауға машықтандыру; әріптердің баспа және жазба түрлерін ажырату. Бас әріптер мен кіші әріптердің жазылуын меңгерту; жазба және баспа түрде берілген сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді дұрыс көшіріп жазуға дағдыландыру. Жазу барысында сөздерді іштей буынға бөліп айтып отырып жазуға машықтандыру; есту арқылы, яғни мұғалімнің айтуымен сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді жатқа жазу. Жазғанын өздігінен тексеру; көркем жазуға, таза, қатесіз, сауатты жазуға дағдыландыру; графикалық құралдардың қызметін түсіндіру: сөздердің арасына орын қалдыру, жаңа жолдан немесе азат жолдан (абзацтан) бастау, сөздің жолға сыймаған бөлігін сызықша белгісін қоя отырып буын жігімен жаңа жолға көшіру, тасымалдау;
8) тіл дамыту. Қазақ тіліндегі дыбыстарды, оның ішінде айтылуы ұқсас л - р, н - ң, с - з, с - ш, ж - ш, п - б дыбыстарын дұрыс айтуға дағдыландыру. Орыс тілінен енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға жаттықтыру. Оқушылардың сөздік қорын байыту және белсендіру. Сөздің белгілі бір мағына (заттардың атын, түсін, дәмін, көлемін, санын, қимыл-әрекетін, орнын, т.с.с.) беретінін жаттығулар арқылы ұғындыра отырып, оларды орынды қолдануға үйрету. Сөйлеу барысында ойын нақты, толық жеткізу үшін қажетті сөзді дұрыс табуға, қажет жағдайда мәндес сөздермен, қарама-қарсы мағыналық сөздермен (термин енгізілмейді) жылдам ауыстыра алуға, жазылуы бірдей сөздердің (омонимдер мен көп мағыналы сөздер) мағынасын ажырата алуға, сөздердің мағыналық реңктерін түйсіне білуге, оларды басқа сөздермен грамматикалық дұрыс байланыстыруға дағдыландыру; байланыстырып сөйлеу тілін дамыту. Суреттер бойынша сөйлемдер құрастырып, одан әңгіме құрауға үйрету. Оқылған әңгіме, ертегі, т.б. мәтіндер бойынша түсінгенін айтып беруге дағдыландыру. Дайын үлгі бойынша өз көргенін, бақылағанын әңгімелеуге жаттықтыру. Сұраққа толық жауап беруге үйрету. Жұмбақ, жаңылтпаш, тақпақтар жаттату және оларды өздігінен құрастыруға үйрету.
12. Әліппеден кейінгі кезең (119 сағат):
1) оқу. Шағын көлемді тілі жеңіл көркем шығармалар (Отан, туған тіл, туған жер, табиғат, отбасы, еңбек, т.с.с. туралы) оқу. Әдеби жанрлар (өлеңдер, әңгімелер, ертегілер; жұмбақтар, жаңылтпаштар, санамақтар, мақал-мәтелдер, т.б.) туралы алғашқы түсініктер қалыптастыру. Оқылған шығармалардағы көркем, бейнелі сөздерді сезіну, түйсіну, мәтінді талдау (мұғалімнің көмегімен) біліктілігін қалыптастыру. Шығарманы толық қабылдау қабілетін дамыту; оқу түрлерін (дауыстап оқу, іштей оқу, түсініп оқу, дұрыс оқу, шапшаң оқу, теріп оқу, мәнерлеп оқу) меңгерту. Оқудың сөздерді тұтас оқу, бірнеше буынды сөздерді буындап оқу тәсілдерін меңгерту. Өлеңдерді, ертегілерді, әңгімелерді дауыс ырғағын, нақышын келтіре отырып оқуға машықтандыру; оқуға ұсынылатын шығармалар (үлгі тақырыптар): Сәлем - сөздің анасы>>, <<Талаптыға нұр жауар>>, <<Адам болам десеңіз>>, <<Шаңырақ шуағы>>, <<Менің Отаным - Қазақ елі>>, <<Табиғат тынысы>>, <<Халық ауыз әдебиеті үлгілері>>;
2) жазу: сөз ішіндегі әріптерді дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі ырғақты жазу дағдысын жетілдіру. Шағын мәтіндерді дұрыс көшіріп жазуға дағдыландыру; есту арқылы жатқа жазу, көргенін есте сақтап сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді жатқа жазу: дыбыстық және буындық құрылымы әркелкі сөздердегі дыбыстардың ретін анықтай алу; жазғанын өздігінен тексеру; көркем, таза, қатесіз, сауатты әрі жылдам жазуға дағдыландыру; сөзді тасымалдап жаза білу;
3) тіл дамыту. Сөздік қорын жаңа сөздермен байыту және ол сөздердің мағынасын түсініп, грамматикалық тұлғада жүйелі байланыстырып, орынды қолдана білу, оларды қатыстырып сөз тіркестерін, сөйлемдер құрастыра білу дағдыларын жетілдіру; сөйлеудің диалогтік түрін практикалық тұрғыда меңгерту, әңгімелесу барысында өз ой-пікірін білдіру, пікірін дәлелдеу, сұрақ қою біліктілігін қалыптастыру; сөйлеудің монологтік түрін практикалық тұрғыда меңгерту. Белгілі бір тақырыпқа байланысты (айтатын ойының мақсатына қарай) өз ойын толық, жүйелі, түсінікті етіп ауызша жеткізе білуге дағдыландыру; суреттер топтамасы, тірек сөздер, дайын үлгі, жоспар (сұраққа жауап жазу) бойынша, сондай-ақ оқығаны, көргені, бақылағаны жайында шағын әңгімелер (мәтін) құрастыру (бастапқы кезде ауызша, бірте-бірте жазбаша); мәтінге ат қою; мазмұндаманың (дайын үлгі бойынша, сұрақтарға жауап жазу, еркін мазмұндау түріндегі) негізгі түрлерімен таныстыру; сөйлеу мәдениетін (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау, алғыс айту) меңгерту.
4) грамматика, емле: дыбыс және әріп. Қазақ тіліндегі дыбыстар мен әріптер туралы алған білімдерін жалпылау және пысықтау; қазақ әліпбиін: әріптердің дұрыс аталуын және олардың әліпбидегі орнын (ретін) білу. Дыбыс және әріпті ажырату; дауысты және дауыссыз дыбыстар мен әріптер туралы білімдерін пысықтау және дамыту. Дауысты және дауыссыз дыбыстарды бір-бірінен ажырату, айтылу ерекшеліктерін білу; жуан және жіңішке дауысты дыбыстар мен әріптер, олардың емлесі: айтылу ерекшеліктерін салыстыру, оларды бір-бірінен ажырату, сөз ішіндегі орнын тапқызу; жуан дауыстылардың жуан буындарда, жіңішке дауыстылардың жіңішке буындарда жазылатыны туралы ұғым беру; а, ә дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі>>, <<О, ө дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі. Ұ, ү дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі, ұ, ү әріптері бар сөздерді дұрыс жазу. Ы, і дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі. Қосарлы дауыстылар. И, ё, я, ю дыбыстары мен әріптері және емлелері. Қосарлы дауыстылар кездесетін сөздерді дұрыс жазуға жаттықтыру; буын. Буын (анықтамасын білу). Тасымал (анықтамасын білу). Сөзді тасымалдауға болмайтын жағдайлар; сөз. Сөз туралы білімдерін пысықтау, дамыту. Сөз және оның қызметі. Кім? не? сұрағына жауап беретін сөздер. Кім? кімдер? сұрақтары адамдарға қатысты сөздерге қойылатыны. Не? нелер? сұрақтары заттарға, жан-жануарларға қатысты сөздерге қойылатыны. Кім? сұрағы бір адамға, кімдер? сұрағы бірнеше адамға қатысты қойылатыны. Не? сұрағы бір затқа, нелер? сұрағы көп затқа қойылатыны; бас әріппен жазылатын сөздер. Адамның аты-жөні, фамилиясының бас әріппен жазылатыны. Қаланың, ауылдың, өзеннің, көлдің, көшенің аттарының бас әріппен жазылатыны. Жан-жануарларға арнайы қойылған аттардың бас әріппен жазылатыны. Аспан денелерінің аттары бас әріппен жазылатыны; не істеді? не қылды? қайтті? сұрақтарына жауап беретін сөздер. Қандай? қай? сұрақтарына жауап беретін сөздер; сөз және сөйлем. Сөйлем және сөйлемнің сөздерден құралатыны туралы білімдерін пысықтау және дамыту. Сөйлемнің бас әріптен басталып жазылатыны. Сөйлемнің соңына қойылатын тыныс белгілер.
13. Жыл бойы өткенді қайталау;
3. 1-сынып оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
14. Пәндік нәтиже бойынша 1-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тілдің (ауызша және жазбаша сөйлеудің) негізгі бірліктері туралы қарапайым ұғымдарды:сөйлеу - сөйлем - сөз - буын - дыбыс - әріп туралы қарапайым түсінікті;
2) қазақ әліпбиіндегі барлық дыбыстар мен әріптерді;
3) орыс тілінен енген сөздерде кездесетін дыбыстар мен әріптерді;
4) дыбыстарды (дауысты, дауыссыз, жуан дауысты, жіңішке дауысты) ажыратуды;
5) әріптерді (баспа және жазба түрлерін, бас әріп және кіші әріпті) ажыратуды;
6) бас әріптен басталып жазылатын сөздерді (адамның аты-жөні, тегі, қала, ауыл, өзен, көл, көше аттары, жан-жануарларға қойылатын атаулар);
7) тасымалды және тасымалдауға болмайтын жағдайларды;
8) сөйлемнің бас әріптен басталып жазылатынын;
9) сөйлемнің соңына қойылатын тыныс белгілерді;
10) сөйлемнің, сөздің, буынның, дауысты, дауыссыз дыбыстардың графикалық белгіленуін;
11) а және ә; о және ө; ұ және ү; ы және і дыбыстары мен әріптерін және олардың емлесін; қосарлы дауыстылар (и, ё, я, ю) кездесетін сөздерді дұрыс жазуды.
15. Сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша. Тыңдалым және айтылым бойынша меңгеруі қажет:
1) сөзді, сөйлемді, мәтінді тыңдауды, сөздің мағынасын, сөйлем мен мәтіннің мазмұнын түсінуді;
2) сөздегі дыбысты дұрыс есту және айыруды, оларды дұрыс айтуды;
3) сұрақты мән беріп тыңдауды және оған тиісті жауап қайтаруды;
4) естігенін немесе оқығанын түсінуді және оны мазмұндап айтып беруді;
5) қарым-қатынас барысында сыпайы сөздерді (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау) қолдануды;
6) мәтін бойынша сұрақ қоюды және оларға жауап беруді;
7) оқылған мәтіннің мазмұнына талдау жүргізуді;
8) әңгімелесуге, диалогқа, дидактикалық ойындарға қатысуды;
9) 1-2 шумақ (4 жолдан тұратын) шағын өлеңді, жұмбақ, жаңылтпаштарды жатқа айтуды.
16. Оқылым бойынша:
1) дауыстап және іштей оқуды;
2) сөздерді буындап оқуды, жыл соңына қарай тұтас сөзбен оқуды;
3) сөздерді бір қалыпты және ұғына отырып оқуды (оқу жылының аяғында минутына 30-40 сөзден тұратын мәтінді);
4) дауыс кідірісін және оқу қарқынын сақтай отырып сөйлемдерді (мәтінді) мәнерлеп оқуды;
5) оқу жылдамдығын жыл соңына қарай арттырып, шапшаң әрі түсініп оқуды;
6) мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап табуды, мазмұнын айтуды; тақырып бойынша үш-бес сөйлемнен тұратын мәтін құрастыруды.
17. Жазылым бойынша:
1) дыбыстарды әріптермен дұрыс белгілеуді;
2) қазақ әліпбиінің барлық әріптерін (баспа және жазба, бас әріптер мен кіші әріптер) каллиграфия нормасына сәйкес жазуды, оларды сөз ішінде бір-бірімен дұрыс байланыстыруды;
3) жазба және баспа түрде берілген мәтіндерді (10-15 белгіден артық емес), сөйлемдерді (3-4 сөзден тұратын), сөздерді (10 сөзден артық емес) дұрыс көшіріп жазуды;
4) жазу барысында сөйлемді дұрыс рәсімдеуді (сөйлемді бас әріппен жазу және соңында сәйкес тыныс белгісін қою);
5) сөздерді (5-6 сөз) және сөйлемдерді (2-3 сөйлем) есту арқылы жазуды;
6) жазу барысында кейбір орфография ережесін (сөздерді тасымалдау; адамның аты, фамилиясы, қала, ауыл, өзен, көл, көше аттары, жан-жануарларға қойылатын атауларды бас әріппен жазу) қолдануды.
18. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін (елтаңба, ту, гимн) құрметтеуінен, мемлекеттік гимнді білуінен;
2) туған елге деген сүйіспеншілігінен, туған жердің табиғатын сақтауға және қорғауға деген ұмтылысынан;
3) өз ана тілін, мәдениетін, салт-дәстүрін құрметтеуінен;
4) салауатты өмір салтын ұстануынан;
5) еңбек пен оқуға деген жауапкершілікті сезінуінен;
6) қарым-қатынас барысында мәдениет сақтауынан, үлкен адамдарды құрметтеп, кішілерге қамқорлық танытуынан көрінеді.
19. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) дыбыстық және әріптік жүйе, дыбыстың түрлері (дауысты: жуан, жіңішке, дауыссыз); буын, сөз, сөйлем; буыннан сөз, сөзден сөйлем құралатыны; сөздердің белгілі бір мағынасы болатыны және белгілі бір қызмет атқаратыны (заттың атын, іс-қимылын, түр-түсін, дәмін, иісін т.б. сипаттарын білдіретіні); сөйлемнің бас әріптен басталып, соңына тыныс белгісі (? ! .) қойылатыны; бас әріппен жазылатын сөздер; тасымал, т.б. жайында алған қарапайым түсініктерін оқу және жазу барысында дұрыс пайдалана білуінен және сөздерге қарапайым дыбыстық-буындық талдау жасауынан, сөйлеуден тілдік бірліктерді айырып көрсете алуынан;
2) оқу үдерісінде алған түрлі ақпараттарды дұрыс қабылдауынан және дұрыс түсінуінен, қажетті жағдайда есіне түсіріп, орынды қолдана алуынан;
3) шапшаң, түсініп және мәнерлеп оқу дағдысынан;
4) дұрыс, қатесіз, сауатты әрі көркем жаза алуынан;
5) ауызша және жазбаша тілінің дамуынан, ойын нақты, түсінікті, толық, жүйелі жеткізе алуынан;
6) шығармашылық жұмыстарға қызығушылығынан, талдау, жинақтау, жалпылау, нақтылау әдістерін қолдана білуінен көрініс табуы қажет.
<<Қазақ тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Қазақ тілі - бастауыш сынып оқушыларын алғашқы тілдік білім негіздерімен қаруландыратын, тіл арқылы қарым-қатынас жасау қызметінің барлық түрін меңгертетін және олардың ақыл-ойын дамытатын пән.
3. Пәнді оқытудың жалпы мақсаты - тіл туралы оқушыларда тұтас ғылыми ұғым қалыптастыру, тіл ғылымы туралы негізгі ережелерді меңгерту; ауызша және жазбаша сөйлеудің коммуникативтік білігі мен дағдысын игерген тілдік тұлға қалыптастыру.
4. Бастауыш мектептегі <<Қазақ тілі>> пәнін оқытудың мақсаты - алғашқы тілдік мағлұматтарды меңгерту, сауатты жазу, оқу дағдылары жетілдіру, интеллектісі мен шығармашылық қабілеттерін, қатысымдық құзыреттілігін дамыту, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуына мүмкіндік жасау.
5. Басты міндеттері:
1) оқушылардың өз ана тілі - қазақ тіліне деген қызығушылығын ояту, тілдің құдіретін және оның эстетикалық құндылығын сезіндіру арқылы қазақтың ұлттық мәдениетінің бір бөлігі ретінде өз тілін құрметтеу және мақтаныш ету сезімдерін қалыптастыру;
2) тілдік ұғымдар арқылы оқушыларды өзін тілді иеленуші тілдік тұлға ретінде сезінуге тәрбиелеу;
3) ауызекі және жазба тілде қарым-қатынас жасау дағдыларын жетілдіру;
4) тілдік материалдар негізінде қажетті тілдік білім, білік, дағдыларды (өз ана тілінде дұрыс, түсініп, мәнерлеп оқу және сауатты, көркем жазу) қалыптастыру және дамыту;
5) алғашқы тілдік құбылыстарды танымдық нысан ретінде меңгерту, оларды талдау, салыстыру, топтау және ажырату дағдыларын қалыптастыру;
6) оқушының өзіндік іс-әрекеті арқылы оның белсенді, креативтік, сыни ойлауын жетілдіру.
6. Бастауыш білім беру деңгейіндегі оқу бағдарламасында материалдар жүйелi-концентрлi ұстанымға негiзделiп, мазмұны жағынан кешендi сипатта берілді. Бағдарламаның мұндай құрылымы тiлдi оқытудың коммуникативтiк-iс-әрекеттiк бағытын жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi. Мұның өзi тiлдiк бiлiмнiң сапалы меңгертілуін қамтамасыз етеді. Осы тұтас жүйе мазмұны мен өзiндiк мақсатқа бағыттылығы арқылы оқушының тiлдiк iс-әрекеттерге ауызекi және жазба тiлдегi толыққанды дайындығын қамтамасыз етедi.
7. <<Қазақ тілі>> пәнінің оқу бағдарламасы мынадай бөлімдерден тұрады: <<Тіл және сөйлеу>>, <<Дыбыс және әріп>>, <<Мәтін>>, <<Сөйлем>>, <<Сөз және оның мағынасы>>, <<Сөз құрамы>>, <<Сөз таптары>>.
8. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2 - 4-сыныптар барлығы 136 сағатты құрайды (аптасына 4 сағаттан).
9. 2 - 4-сыныптарда тіл пәнін оқыту барысында пәнаралық байланысты үнемі ескеріп отыру керек. Тіл пәнінің басқа пәндермен байланысы туралы айтқанда, ең алдымен, тақырыптық байланыстарға назар аударған жөн. Тақырыптық байланыстың негізіне пәндер, құбылыстар, фактілер туралы оқытудың міндеттері мен шарттарына байланысты әр түрлі жағдайларда қарастырылатын жалпы түсініктер мен ұғымдар алынады (барлық сыныпта да осылай және олар сыныбы өскен сайын біртіндеп күрделене түседі). Қазақ тілін оқыту барысында мынадай пәнаралық байланыстар жүзеге асырылады.
10. Әдебиеттік оқу пәнімен:
1) қазақ тілі сабақтарында мақал-мәтел, жұмбақ, жаңылтпашты пайдалануда;
2) ақын-жазушылардың суреттерін көрсету, олар туралы мәлімет беруде;
3) мәтінді мәнерлеп оқу мен өлең жаттауда;
4) мәтіннің авторы туралы мәліметтер, не оның мазмұнын жалғастыруды қажет ететін тапсырмалар арқылы оқу сабағындағы материалдарды еске түсіруде;
5) тәрбиелік мәні бар көркем шығармаларды және балалардың жас ерекшілігіне лайық ауыз әдебиеті үлгілерін пайдалануда.
11. Математика пәнімен:
1) сан атауларын пайдалануда;
2) жұмбақ-есептерді пайдалануда;
3) сөз мағыналарын түсіндіру барысында өлшемдік ұғымдарды пайдалануда;
4) заттарды пішініне, өлшеміне қарай салыстыруда.
12. Дүниетану пәнімен:
1) қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстардың атауларын таныстыру, олар жайында түсінік беруде;
2) жаттығу мәтіндері арқылы жануарлар, өсімдіктер, т.б. туралы түсініктерін кеңейтуде;
3) табиғат құбылыстарымен таныстыруда;
4) туған ел, Отан туралы жаттығуларды орындатуда;
5) қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстар туралы ұғымдардың кеңейтілуінде, оларға сипаттама беруде;
6) еліміздің мәдениеті, ғылымы, шаруашылығы туралы түсінік беруде.
13. Музыка пәнімен:
1) өлең мәтіндері арқылы музыкалық қабілетін дамытуда;
2) музыка шығармаларының негізінде байланыстыра сөйлеуді дамытуда.
14. Бейнелеу өнері пәнімен:
1) жаттығу мазмұнына байланысты сурет салғызуда;
2) әр алуан суреттерді, портреттерді пайдалануда;
3) белгілі суретшілер туралы мағлұмат беруде;
4) сюжетті сурет бойынша мазмұндама (ауызша, жазбаша түрде) жазуда.
15. Дене шынықтыру пәнімен:
1) сергіту жаттығуларын орындаған кезде дене қимылдарын пайдалануда;
2) оқыту барысында <<дене шынықтыру минутын>>, қимыл-қозғалыс ойындарын ұйымдастыруда.
16. Еңбекке баулу пәнімен:
1) қол саусақтарының нәзік бұлшық еттерін дамытуда;
2) шығармашылық ой-қиялы арқылы сөйлей білу қабілетін дамытуда.
2. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны
17. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) сөйлеудің адам өміріндегі маңызы мен оның қажеттілігі;
2) ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсінік.
18. Дыбыс және әріп (24 сағат):
1) у дыбысы. Сөз ішінде у дыбысының бірде дауысты, бірде дауыссыз болып келуі. У әрпінің емлесі: дауыссыз дыбыстан кейін келген у әрпінің алдында ү, ұ дыбыстары естілгенімен, жазылғанда олардың орнына у-дың өзі ғана жазылатыны;
2) дауысты ы, і әріптеріне аяқталған сөздерге у әрпі қосылғанда, ы, і әріптерінің түсіп қалатыны;
3) и дыбысы. И-дің дауысты, ал й - дауыссыз дыбыс дыбыс екені. И-дің бірде жуан, бірде жіңішке болатыны. И, й әріптерінің емлесі;
4) я, ю әріптерінің жазылуы;
5) дауыссыз дыбыстардың қатаң, ұяң, үнді болып бөлінетіні;
6) б, п дыбыстары. Б және п әріптерінің емлесі;
7) қ, ғ және к, г дыбыстары. Қ, к дыбыстарынан аяқталған сөздерге дауысты ы, і дыбыстары жалғанса, олардың ғ, г дыбыстарына айналуы;
8) л, р дыбыстары. Л, р әріптерінің емлесі;
9) н, ң дыбыстары. Олардың бір-бірінен өзгешелігі және емлесі.
19. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін туралы түсінік. Жеке сөйлемдерден мәтіннің өзгешелігі. Мәтіннің тақырыбы және ондағы негізгі ойды анықтау. Мәтіннің мазмұнына сай ат қою. Мәтінге, сюжетті суреттерге ат қою;
2) мәтіннің құрылымын байқату: негізгі ойды беру формасы сөйлем екені, мәтіннің бөліктері (басқы, ортаңғы (негізгі), соңғы (қорытынды)) туралы ұғым қалыптастыру. Мәтіндегі азат жолдың рөлін аңғарту;
3) мәтіндегі сөйлемдердің байланысы. Дұрыс құрылмаған мәтінді қайта құру. Әр алуан мәтін түрлерін аңғарту: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау;
4) заттардың негізгі бөліктерін байқату: таныс заттарды көрсетіп, олардың басты белгілері жайлы әңгімелету, сипаттап айтқызу. Берілген мәтінге байланысты сұрақтарға жауап беру;
5) берілген жоспар бойынша мазмұндама жазу. Берілген тақырып, тірек сөздер, суреттер т.б. бойынша мәтін құру.
20. Сөйлем (14 сағат):
1) сөйлем туралы түсінік. Сөйлемнің мәтіннен өзгешелігі. Тұтас мәтінді сөйлемдерге бөлу: берілген мәтіндегі сөйлемдердің ара жігін ажырату;
2) сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері: хабарлы сөйлем, сұраулы сөйлем, лепті сөйлем. Сөйлем түрлерінің айтылу интонациясын байқату;
3) сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілері (нүкте, сұрау, леп белгісі);
4) сөйлемдегі сөздердің байланысы. Сұрақ қою арқылы сөйлемнің ішінен бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді табу;
5) сөздердің орналасу тәртібін ескере отырып, сөздерден сөйлем құрау. Сұрақ бойынша сөйлемді кеңейтіп жазу (екі сөзден тұратын сөйлемді үш сөзді етіп құру). Үлгі, сызба, суреттер бойынша сөйлем құрап жазу. Дұрыс құрылмаған сөйлемді түзеп, қайта жазу.
21. Сөз және оның мағынасы (6 сағат):
1) сөз және оның мағынасы туралы түсінік;
2) мағынасы жуық, мәндес сөздер, қарама-қарсы мағыналы сөздер, әртүрлі мағынаны білдіретін сөздер (терминдер айтылмайды);
3) сөздердің қолдану ерекшелігі;
4) мәтіндегі сөздерді мағыналарына қарай ажырата білу.
22. Сөз құрамы (12 сағат):
1) сөздің түбірі мен қосымшасы туралы алғашқы түсінік;
2) түбір мен қосымшаның бір-бірінен айырмашылығы;
3) қосымшаның жұрнақ, жалғау болып бөлінуі. Олардың әрқайсысының өзіндік белгілері.
23. Сөз таптары (35 сағат):
1) кім? не? кімдер? нелер? қандай? қай? не істеді? не қылды? қайтті? қанша? неше? нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы түсінікті қайталау;
2) сөз табы туралы түсінік. Зат есім, оның мағынасы, сұрақтары. Жалқы есім және жалпы есім. Жалқы есімнің жазылу емлесі;
3) зат есімнің жекеше және көпше түрлері. Зат есімнің көпше түрін сөз құрамына талдау, көптік жалғаулары;
4) Етістік, оның анықтамасы, сұрақтары. Дара және күрделі етістіктер;
5) сын есім және оның анықтамасы, сұрақтары. Сын есіммен зат есімнің байланысы;
6) сан есім және оның анықтамасы, сұрақтары. Сан есімнің зат есіммен байланысып айтылуы.
24. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) сөйлеу мәдениеті туралы түсінік. Әдемі сөйлеу - әдептілік. Амандасу, сәлемдесу, танысу, алғыс айту кезінде қолданылатын сөздер.
25. Жыл бойы өткенді қайталау (14 сағат).
26. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
3. Оқу пәнінің 3-сыныптағы базалық білім мазмұны
27. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) сөйлеу туралы берілген ұғымды кеңейту. Сөйлеу мәнерлілігі. Дауыс ырғағының сөйлеу жағдайына сәйкес болуы.
2) ауызекі және жазба тілде сөйлеу ерекшеліктері.
28. Дыбыс және әріп (16 сағат):
1) Дыбыс туралы 2-сыныпта өткенді қайталау;
2) Э, е, ф, в, ц, ч, ш, щ дыбыстарының ерекшеліктерін меңгерту. Бұл дыбыстарды дұрыс айтып, сауатты жазуға дағдыландыру;
3) В, ф дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктерін салыстыру;
4) Ч, щ дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктері;
5) Х, Һ дыбыстары, олардың айтылу ерекшеліктері. Х, һ дыбыстарына қатысты сөздердің емлесі.
29. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін туралы берілген ұғымды қайталау. Мәтін құрастырудың сызбасы (басқы, ортаңғы, соңғы бөліктері).
2) мәтінді логикалық аяқталған бөліктерге бөлу (жоспар және жоспарсыз). Жоспар құру. Әр алуан мәтін түрлерін құрастыру: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау, олардың бір-бірінен ерекшеліктері.
3) мәтіндегі сөйлемдердің байланысы. Берілген жоспар, суреттер бойынша және белгілі бір жағдайға байланысты әңгіме құрастыру. Сөйлеу ортасына, сөйлеу мақсаты мен сөйлеу тақырыбына сәйкес диалог құру.
4) бірлесіп жасалған жоспар бойынша 50-70 сөзден құралған қысқаша шығарма жазу.
5) мәтінді ықшамдау және жалпылау арқылы қысқарту. Терме баяндау.
30. Сөйлем (22 сағат):
1) сөйлем туралы 2-сыныпта берілген білімді қайталау;
2) сөйлем түрлерін әртүрлі жағдаяттарда (ситуация) орынды қолдана білу;
3) сөйлем мүшелері. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелер;
4) бастауыш пен баяндауыштың байланысы. Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша;
5) жалаң және жайылма сөйлем;
6) үлгі сызба, сұрақ бойынша сөйлем құрау;
7) қаратпа сөз, оның тыныс белгісі.
31. Сөз және оның мағынасы (6 сағат):
1) сөз туралы берілген білімді еске түсіру;
2) сөз мағыналарымен жұмыс: сөз өзінің тура мағынасынан басқа ауыспалы мағынада қолданылатынын және бір сөздің бірнеше мағынада жұмсалатынын байқату;
3) мәндес және қарама-қарсы мағыналы сөздер.
32. Сөз құрамы (14 сағат):
1) сөз құрамы жайында 2- сыныпта берілген ұғымдарды қайталау;
2) түбір сөз және туынды сөз;
3) туынды сөз жасайтын жұрнақтар;
4) туынды сөз бен түбір сөзді салыстыру;
5) түбірлес сөздер;
6) қосымшалардың емлесі: қосымшалардың сөздің соңғы буынымен үндесіп жалғануы, қосымша жалғанғанда кейбір сөздердің соңғы дыбысының өзгеруі немесе түсіп қалуы туралы түсінік (кітап+ы - кітабы).
33. Сөз таптары (34 сағат):
1) сөз таптары туралы берілген ұғымды қайталау;
2) зат есім туралы 2-сыныпта өтілген материалды еске түсіру;
3) негізгі және туынды зат есім. Негізгі зат есім, оның анықтамасы;
4) туынды зат есім, оның анықтамасы. Туынды зат есім жасайтын жұрнақтар;
5) зат есімнің тәуелденуі;
6) тәуелдік жалғау, оның жекеше және көпше түрлері. Тәуелдік жалғаудың емлесі;
7) етістік туралы берілген білімді еске түсіру. Негізгі және туынды етістік;
8) болымды және болымсыз етістік;
9) сын есім жайында берілген білімді еске түсіру. Негізгі және туынды сын есімдер;
10) салыстырмалы шырай жұрнақтарымен таныстыру;
11) заттарды әр алуан белгісіне, сапасына және т.б қарай салыстыру;
12) сан есім туралы берілген білімді еске түсіру. Есептік және реттік сан есімдер.
34. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) танысу, өтіну, тілек білдіруге байланысты сөздерді пайдалану;
2) ауызекі және жазба тілде шақыру, құттықтау.
35. Жыл бойы өткенді қайталау (13 сағат).
36. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
4. Оқу пәнінің 4-сыныптағы базалық білім мазмұны
37. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) тіл және сөйлеу туралы берілген ұғымды еске түсіру. Ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсініктерін кеңейту;
2) сөйлеудің адамдардың сезіміне, іс-әрекетіне әсері.
38. Дыбыс және әріп (7 сағат):
1) дыбысқа байланысты берілген білімді қайталау. Фонетика туралы түсінік беру. Фонетикалық талдау жасау;
2) буын үндестігі туралы ұғым қалыптастыру: дауысты дыбыстардың сөз ішінде жуан-жіңішкелігіне қарай үндесіп айтылуы және жазылуы;
3) дыбыс үндестігі туралы түсінік. Түбірдің соңғы дыбысы қатаң болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы қатаң болып келетіні. Түбірдің соңғы дыбысы ұяң немесе үнді болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы да ұяң не үнді болып сәйкестенуі;
4) дауысты дыбыстың әсерінен түбірдің соңындағы қатаң дыбыстың ұяң не үнді болып өзгеруі.
39. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін және оның түрлері туралы берілген ұғымды кеңейту;
2) әңгімелеу мәтіні, оның құрылымын талдау. Өз беттерінше әңгіме құрау (7-8 сөйлем);
3) тірек сөздер, суреттер, оқығандары бойынша әңгіме;
4) сипаттау мәтіні, оның құрылымын талдау. Затты нақты сипаттау, көркемдік сипаттау, салыстырмалы сипаттау;
5) пайымдау мәтіні. Пайымдаудың мазмұндық және құрылымдық ерекшеліктерін байқату: мұнда түсіндіру (ой), дәлелдеу және қорытынды болатыны; пайымдауда түсінікті дәйектемелерді пайдалану. Пікір айтуға дағдыландыру, өз ойын дәлелдей алуға, қорытынды жасай білуге үйрету;
6) қабырға газетіне мақала жазу. Саяхат кезінде көргендері, алған әсерлері жайында жазу. Өздігінен мәтін құрау дағдысын жетілдіру: айтқан ойларының тақырыпқа сай болуы, мазмұндау логикасының сақталуы, сөйлемдердің дұрыс құрылуы, орынсыз қайталауға жол берілмеуі және т.б.
40. Сөйлем (22 сағат):
1) сөйлемге қатысты берілген білімді қайталау;
2) синтаксис туралы түсінік беру. Синтаксистік талдау жасауға үйрету;
3) сөйлемнің дара және күрделі мүшелері;
4) сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Сөз тіркесі туралы түсінік. Сөйлемдегі сөз тіркестерін табуға жаттықтыру;
5) жай сөйлем және құрмалас сөйлем;
6) құрмалас сөйлемнің тыныс белгісі;
7) қыстырма сөз, олардың тыныс белгісі.
41. Сөз және оның мағынасы (5 сағат):
1) сөз мағыналары туралы білімді еске түсіру;
2) мағынасы бір-біріне жуық сөздер, мағынасы қарама-қарсы сөздер, көп мағыналы сөздер туралы түсініктерін кеңейту;
3) тұрақты сөз тіркестері туралы түсінік беру.
42. Күрделі сөздер (9 сағат):
1) күрделі сөз туралы жалпы түсінік;
2) біріккен сөз. Біріккен сөздің жасалуы және оның жиі кездесетін түрлері;
3) қос сөз және олардың жасалуы. Қос сөздердің мәні және емлесі;
4) қысқарған сөз. Қысқарған сөздердің жасалуы және олардың емлесі.
43. Сөз таптары (48 сағат):
1) сөз табы туралы өтілгенді қайталау;
2) морфология туралы түсінік. Морфологиялық талдау жасау;
3) зат есім. Зат есімнің септелуі. Септік жалғауының аттары мен септелуі. Септік жалғауының емлесі;
4) тәуелденген сөздердің септелуі;
5) көптік жалғаулы сөздердің септелуі. Зат есімнің жіктелуі;
6) жіктік жалғаулары, олардың жекеше, көпше түрлері;
7) етістік, оның жіктелуі. Жекеше және көпше жіктеу үлгілері;
8) етістіктің шақтары: осы шақ, өткен шақ, келер шақ;
9) сын есім. Сын есімнің дара және күрделі түрлері, олардың емлесі;
10) қарсы мәндес сын есімдер;
11) сан есім. Дара және күрделі сан есімдер, емлесі;
12) есімдік туралы жалпы түсінік. Жіктеу есімдіктері, олардың септелуі;
13) үстеу туралы түсінік;
14) шылау туралы түсінік, олардың мәні;
15) шылау мен шылау тұлғалас қосымшалардың жазылуы;
16) одағай сөздер және олардың емлесі;
17) еліктеуіш сөздер туралы түсінік. Олардың мәні мен емлесі.
44. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) сөйлеу мәдениеті бойынша берілген ұғымды кеңейту: сөйлесіп отырған адамның сөзін бөлмеу, онымен ақжарқын, байыпты қалыпта сөйлесу, өзі туралы көп айта бермеу, дөрекі сөйлемеу және т.б.;
2) ауызекі және жазба тілде кешірім сұрауға немесе келіспегенін білдіруге қажетті сыпайы сөздерді қолдана білу.
45. Жыл бойы өткенді қайталау (14 сағат).
46. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
5. 2-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
47. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тіл және сөйлеудің мәнін, ауызекі және жазба тілді;
2) тіл дыбыстарының дауысты және дауыссыз түрлерін;
3) мәтіннің құрылымы мен түрлерін;
4) сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінетін түрлерін;
5) сөйлемдегі сөздердің байланысын;
6) сөз мағыналарын;
7) өтілген сөз таптарын, олардың сұрақтарын;
48. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) сөзге дыбыстық талдау жасауды;
2) сөз құрамына талдауды;
3) өтілген сөз таптарын ажырату, талдау және оларды өзара салыстыруды;
4) мәтіндегі тірек сөздерді табуды және олармен мәтін құрауды;
5) түрлі жағдаяттарда әңгімелесу, пікірлесу, өз ойын түсінікті жеткізуді (кіммен? қайда? қашан?не туралы?);
6) өздеріне таныс заттарды, құбылыстарды салыстыру, сипаттауды;
7) 6-8 сөзден тұратын сөздік диктанты, 25-30 сөзден тұратын диктанттарды, 40-50 сөзден мазмұндаманы, 4-6 сөйлемнен тұратын шығарманы жазуды.
6. 3-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
49. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтін түрлері мен ерекшеліктерін;
2) сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерін, олардың арасындағы байланысты,
3) жалаң және жайылма сөйлем түрлерін;
4) қаратпа сөзді;
5) дыбыс және әріп, олардың емлесін;
6) сөз және оның мағынасын;
7) түбір сөз бен қосымшалы сөздің бір-бірінен айырмашылығын,
8) туынды сөз жасайтын жұрнақтарды;
9) түбір мен қосымшаның жазылуын.
50. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) жоспар бойынша әңгімелеуді;
2) үлгі бойынша сызба құрастыруды;
3) сөздерді сауатты және каллиграфиялық талапқа сай жазуды;
4) сөз құрамына талдауды;
5) мәтінге ат қоюды және ондағы негізгі ойды табуды;
6) мәтінге жоспар құруды;
7) жалаң және жайылма сөйлем құрастыруды;
8) сөйлемнен тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерді табуды
9) түрлі жанрда шығарма құрауды (әңгіме, хат, хабарландыру);
10) өткен тақырыпты қайталау үшін 55-60 сөзден (диктант) тұратын мәтінді көшіріп және есту арқылы жазуды;
11) сұрақтар, грамматикалық тапсырмалар, ұжыммен құрастырған жоспар бойынша (60-70 сөз) мазмұндама жазуды;
12) сипаттау, сюжеттік сурет бойынша баяндау, өзінің бақылауы арқылы шығарманы жазуды; мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауды.
7. 4-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
51. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтін және оның түрлерін;
2) сөйлемнің дара және күрделі мүшелерін;
3) сөйлемнің бірыңғай мүшелерін, олардың тыныс белгілерін;
4) сөз тіркесін;
5) буын және дыбыс үндестігін;
6) сөз мағыналарын, олардың бір-бірінен айырмашылығын;
7) күрделі сөздерді және оның түрлерін (біріккен сөз , қос сөз);
8) жай сөйлем мен құрмалас сөйлемнің бір-бірінен өзгешелігін, құрмалас сөйлемнің тыныс белгісін;
9) сөз таптарын және түрлену жүйесін.
52. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) мәтіндегі тірек сөздерді табуды және олармен мәтін құрауды;
2) сөз таптарын ажырату, талдау және оларды топтастыру, өзара салыстыруды;
3) жіктеу есімдіктерін табуды және оларды септеуді;
4) мәтіннен қаратпа және қыстырма сөздерді табуды;
5) жай сөйлемге синтаксистік талдау жасауды;
6) өз ойларын еркін жеткізуді, сөйлемдерді дұрыс құрастыруды;
7) берілген мәтінге жоспар құруды;
8) қоршаған орта мен мақсатқа сәйкес орынды сөйлей білуді;
9) диктант (көлемі 65-75 сөз), мәтін бойынша мазмұндама (мәтін көлемі 150-200 сөз), көлемі 50-60 сөзден тұратын шығарма (сипаттама, баяндама, пайымдау) жазуды.
53. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасы Конституциясы туралы түсінігі болуы және оны құрметтеуінен;
2) өз Отанына деген мақтаныш сезімінен;
3) өз ана тілін білуі және құрметтеуінен, өз халқының және Қазақстанда өмір сүріп жатқан басқа ұлттардың салт-дәстүріне және басқа құндылықтарына құрметпен қарауынан;
4) өз елінің, туған өлкесінің табиғатын аялауға және қорғауға ұмтылуынан;
5) үлкендерге құрметпен, кішілерге қамқорлықпен қарап, айналасына мейірімді, кішіпейілділігінен көрінеді.
54. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) бастауыш сыныпта оқытылған пәндер бойынша жүйелі білімінің болуынан;
2) алынған ақпаратты талдай, өңдей, жинақтай және қолдана білуінен;
3) шығармашылықпен жұмыс істеу әдістерін меңгеруінен көрінуі қажет.
<<Әдебиеттік оқу>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. <<Әдебиеттік оқу>> пәні - бастауыш сынып оқушыларының ауызша және жазбаша тілін дамытуды, яғни сөздік қорын байытуды, байланыстыра және грамматикалық тұрғыдан жүйелі сөйлеуге үйретуді, сөйлеу мәдениетін қалыптастыруды көздейді. Ұлттық тәрбие, рухани-мәдени құндылықтар, ана тілі және қазақ халқының салт-дәстүрі негізінде сусындаған жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді. Адамның ішкі рухани жан дүниесі байлығын ашуға, адамгершілікке тәрбиелеуге, тілі мен қиялын дамытуға мүмкіндік береді.
3. Пәнінің мақсаты - дұрыс, мәнерлеп және шапшаң оқуды меңгерту, оқушыны шығарма авторының көзқарасын түсінуге жетелеу және мәтінді қабылдаушы оқырман ретінде тәрбиелеу, көркем-шығармашылық және танымдық қабілеттерін дамыту, сөз өнеріне деген қызығушылығы мен эстетикалық талғамын қалыптастыру, сөйлеу әрекетінің барлық түрін жетілдіру, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылық пен рухани-адамгершілік тәрбие беру.
4. Пәнінің міндеттері:
1) оқу сапасын (дұрыс, түсініп, шапшаң, мәнерлеп) жетілдіру;
2) ауыз әдебиетінің жанрларымен, отандық және әлемдік балалар әдебиетінің озық үлгілерімен таныстыру;
3) ақын-жазушылардың балаларға арналған шығармаларының басты тақырыбын, басты кейіпкерлерін және негізгі мазмұнын айқындау;
4) талданып отырған мәтіннің жанрлық сипатын анықтау;
5) әдеби-теориялық білім негіздерін қалыптастыру;
6) адамгершілік және эстетикалық құндылықтар жүйесі негіздерін қалыптастыру;
7) оқылған шығарма сюжеті ізімен немесе еркін тақырыпта әртүрлі әдеби шығармашылық жұмыс түрлерін (өлең, әңгіме құрастыру, мәтінді сахналау, мәтін бойынша сурет салу, мақала жазу, шағын үзіндіге сценарий жазу т.б.) орындауға машықтандыру;
8) әдеби функционалдық сауаттылыққа баулу және әдеби тілде еркін сөйлеуді меңгерту;
9) тұлғалық оқырмандық мәдениетін қалыптастыруда ана тілінде ауызша және жазбаша дұрыс сөйлеу, өз ойын анық (тіл байлығын арттыра отырып), нақты баяндау білігі мен дағдысын қалыптастыру;
10) кітап және анықтамалықтармен, библиографиялық әдебиеттер және сөздіктермен жұмыс істей білуге дағдыландыру.
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2 - 4-сыныптар барлығы 136 сағатты құрайды (аптасына 4 сағаттан).
6. Әдебиеттік оқу пәнінің басқа пәндермен пәнаралық байланысы оқушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілін, көркем-шығармашылық, танымдық қабілеттерін дамыту, сөз өнеріне деген қызығушылығын, эстетикалық талғамын арттыру, ұлттық сананы қалыптастыру, сөйлеу әрекетінің барлық түрін жетілдіру, рухани-мәдени, ұлттық-әлемдік құндылықтарды барынша бағалап, құрметпен қарауға үйрету мақсатында жүзеге асырылады. <<Әдебиеттік оқу>> пәнінің сөздік қорын басқа пән терминдері арқылы байытылып, кеңейтіледі және ол пәндердің мазмұнын толық ұғынуға ықпалын тигізеді.
7. Қазақ тілі:
1) жазба жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) орындау;
2) сөздік қорын байыту, байланыстыра және грамматикалық тұрғыдан жүйелі сөйлеуге үйрету, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
3) өз ойынан, үлгі бойынша, көргені немесе оқығаны бойынша мәтін (сипаттау, пайымдау, баяндау) құрастыру, мәтінді талдау, жоспар құру, мәтінге атау беру;
4) жазба жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) орындау;
5) жазба жұмыстарын сауатты жазу (қатесіз жазу);
6) жазба жұмыстарын жазу барысында грамматикалық ережелерді қолдану, орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды сақтау.
8. Математика:
1) сандарды ойын кезінде, ауыз әдебиет шығармаларында қолдану;
2) тілді математикалық терминдермен байыту;
9. Дүниетану:
1) қоршаған дүниенің біртұтастығы, олардың арасындағы байланыс туралы білімдерін қолдану;
2) топсеруен кезінде, табиғат туралы алған білімдерін жазба жұмыстарда қолдану.
10. Музыка:
1) қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа халықтардың музыка саласына еңбек сіңірген қайраткерлердің музыкалық шығармаларын тыңдау;
2) музыка тіліне салынған ақындардың өлеңдерін жаттау;
3) ақын өлеңдерінің ырғағын анықтай алу;
4) өлеңдерге сай әуендер ойлап табу;
5) мәтіндердегі автордың көңіл-күйін байқау;
6) ана тіліміздің сазды, әуенді, әуезді сарынын, үнін тыңдау;
7) көркем шығармалардағы сипаттау, теңеулердің музыка тіліндегі үндестігін ұғыну.
11. Бейнелеу өнері:
1) суретшілердің шығармалары арқылы оқушылардың сөз байлығын арттыру, тілін дамыту;
2) сурет бойынша өз сезімдерін, ой-пікірлерін білдір;
3) суретке қарап мәтіндегі оқиғаны әңгімелеуге, мәтіндегі оқиғаға сай сурет салғызуға жаттықтыру;
4) сипаттау, салыстыра сипаттау мәтіндерін құрастыруда, мазмұндама және шығарма жазуда халық шеберлерінің туындыларын пайдалану;
5) эстетикалық тәрбие беру.
12. Еңбекке баулу:
1) еңбек тақырыбына байланысты шығармалар оқу барысында оқушыларды еңбексүйгіштікке баулу, адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу;
2) еңбекке баулу сабағында берілетін қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа халықтардың ұлттық киім үлгілері, қазақтың ұлттық зергерлік бұйымдары мен ою-өрнектерінің тарихы т.б. туралы мәліметтерді шығармалар оқу кезінде еске түсіру, байланыс орнату;
3) қазақтың сәндік-қолданбалы өнерін оқушылардың ауызекі және жазба тілдерін дамыту, сөздік қорларын байыту арқылы жүзеге асырылады.
2. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны
13. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) білім керек бәріне (17 сағ.);
2) атадан қалған асыл мұра (19 сағ.);
3) неткен сұлу, неткен көркем, осы менің туған өлкем (12 сағ.);
4) қыста талай қызық бар (16 сағ.);
5) қадірлі әкелерім, мейірімді аналарым (18 сағ.);
6) адам болам десеңіз (19 сағ.);
7) бабалар өмірі-ұрпаққа өнеге (19 сағ.);
8) туған өлке табиғатын қастерлейік (16 сағ.).
14. Әр тоқсан бойынша екі үлкен тараудан топтастырылған материалдарды оқыту көзделген. Әр бөлімге бөлінген сағаттар санында ауызша және жазбаша тіл дамыту, қайталау сабақтары қоса есептеледі.
15. Ауыз әдебиеті үлгілері:
1) балаларға арналған тақпақтар, ойын өлеңдер, төрт түлік жырлары, бесік жыры, өтірік өлеңдер (үзінділер), мақал-мәтелдер (әртүрлі тақырыптағы), жұмбақ-жаңылтпаштар (әртүрлі тақырыптағы);
2) ертегілер: хайуанаттар жайындағы, қиял-ғажайып оқиғалы, шыншыл ертегілер;
3) бата, айтыс үлгілері, аңыз-әңгімелер, мысалдар, күлдіргі әңгімелер, шешендік сөздер.
16. Жазба балалар әдебиеті үлгілері:
1) қазақ ақындарының балаларға арналған өлеңдері (А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, Ж.Жабаев, М.Жұмабаев, М.Дулатов, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, А.Тоқмағамбетов, Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Ө.Тұрманжанов, М.Әлімбаев, Қ.Мырза Әлі, Б.Ысқақов, Қ.Баянбай, С.Қалиев, Ж.Смақов, Т.Молдағалиев, С.Мәуленов, Ә.Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Ө.Ақыпбеков, Ғ.Қайырбеков, О.Әубәкіров, Ш.Смаханұлы, Е.Өтетілеу, Е.Елубаев, Н.Айтов және т.б.), қазақ жазушылары (Ы.Алтынсарин, А.Байтұрсынұлы, Ж.Аймауытов, М.Әуезов, С.Көбеев, С.Сарғасқаев, С.Мұқанов, Ш.Мұртаза, С.Бегалин, Б.Соқпақбаев және т.б.), орыс және әлем классиктері (Л.Толстой, И.Крылов және т.б.) мен орыс педагогі К.Д.Ушинскийдің шығармалары;
2) жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер;
3) ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы шығармалар).
17. Әдеби-теориялық білім:
1) халық ауыз әдебиеті жанрлары жөнінде (ертегі, өтірік өлең, жыр, жұмбақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, аңыз-әңгіме және т.б.) өлеңнің ұйқасқа құрылатыны, ақынның көңіл-күйі туралы түсінік (өлең түрлері: табиғат лирикасы, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, сықақ өлеңдер және т.б.), мәтіндегі көркем сөз жөнінде практикалық түрде түсінік, мәтін түрлері, мәтіндегі негізгі ой туралы қарапайым мағлұмат;
2) диалог туралы балалардың түсінігіне сай анықтама.
18. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтіндегі негізгі ойды, оның басталуын, жалғасуын, шарықтау шегін, аяқталуын анықтау, мәтінді әңгімелеу, мәтін кейіпкерлерін атау;
2) мәтін соңындағы сұрақтарға жауап беру және сұрақ қоя білу;
3) мәтінге берілген суреттермен жұмыс жасау, мәтін мазмұны бойынша сурет салу;
4) сөздік жұмысын жүргізуге қатысу, түсіндірілетін сөздермен жұмыс;
5) жазбаша шығармашылық жұмыстар жүргізу: шығарма, хат, құттықтаулар жазу және т.б.
19. Шығарма атауын, оның шығарма мазмұны және шығарманың басты идеясымен байланысын түсіну. Атау нұсқауларын ойластыру, неғұрлым сәйкес атауды таңдау. Тақырып атауы, иллюстрация және түйін сөздер негізінде мәтін мазмұнын болжау. Мәтіннен түйін сөздерді, айтылған ойды дәлелдейтін сөйлемді, сөз тіркестерін табу. Мәтін кейіпкерін ауызша сипаттау. Мәтінді бөлімдерге бөлу, өздігінен бөлімдерге атау беру. Мәтіннің (мәтін бөлімдері бойынша) негізгі ойын анықтау, мәтіндегі негізгі ойды мәтін атауымен сәйкестендіру.
20. Оқу дағдысы. 2-сыныпта оқушылардың мәтіндерді дұрыс, түсініп оқуына баса көңіл бөлінеді. Шапшаң, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастырып, жетілдіру жұмыстары жүргізіледі. Оқу түрі: дауыстап оқу, іштей оқу.
3. Оқу пәнінің 3-сыныптағы базалық білім мазмұны
21. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) талаптан да, білім мен өнер үйрен (16 сағ.);
2) маужырап барқыт қоңыр күз (10 сағ.);
3) туған елім, туған жерім (15 сағ.);
4) ата-бабам тарихы - менің тарихым (15 сағ.);
5) туған жерге қыс келді (10 сағ.);
6) жақсыдан үйрен (15 сағ.);
7) масатыдай құлпырар жердің жүзі (10 сағ.);
8) табиғат - менің өз үйім (15 сағ.);
9) жаздыгүн шілде болғанда (12 сағ.);
10) сарқылмас қазына (18 сағ.).
22. Әр бөлімге бөлінген сағаттар санында ауызша және жазбаша тіл дамыту, қайталау сабақтары қоса есептеледі.
23. Ауыз әдебиеті үлгілері:
1) бесік жыры, төрт түлік туралы жырлар, жұмбақтар және жаңылтпаштар, түрлі тақырыптағы мақал-мәтелдер (өнер, білім, тәрбие, еңбек, ынтымақ, бірлік, батырлық, ерлік, жақсылық және жамандық, достық және т.б.);
2) қазақ және басқа да халықтар ертегілері;
3) аңыз әңгімелер, мысалдар, күлдіргі әңгімелер;
4) шешендік сөздер, нақыл сөздер;
5) батырлар жыры;
6) айтыс түрлері.
24. Жазба балалар әдебиеті үлгілері:
1) қазақ ақындарының балаларға арналған өлеңдері (А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, Ж.Жабаев, М.Жұмабаев, М.Дулатов, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Т.Жароков, А.Тоқмағамбетов, Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Ж.Смақов, Т.Айбергенов, Қ.Мырза Әлі, С.Мәуленов, Ө.Тұрманжанов, Н.Айтов, Ә.Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Б.Ысқақов, Ө.Ақыпбеков, Ғ.Қайырбеков, О.Әубәкіров, Ш.Смаханұлы және т.б.), қазақ жазушылары (Ы.Алтынсарин, С.Көбеев, А.Байтұрсынұлы, Ж.Аймауытов, Б.Майлин, М.Әуезов, С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Ш.Мұртаза, С.Бегалин, М.Иманжанов, Б.Соқпақбаев, М.Төрежанов, С.Шаймерденов және т.б.), орыс және әлем классиктерінің (Л.Толстой, Ш.Айтматов, А.Гайдар және т.б.) шығармалары;
2) жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер;
3) ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, адамзат сырлары, техника жетістіктері, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы шығармалар).
25. Әдеби-теориялық білім:
1) 4-сыныпта әдебиет теориясы элементтерінен алдыңғы сыныптарда өткен ертегі, жұмбақ, мақал - мәтелдер, өлең т.б. жөнінде білетін білімдерін одан әрі арттыра түседі;
2) халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрлары (ертегі, аңыз, наным - сенім өлеңдері, тұрмыс - салт жырлары, жаңылтпаш, жұмбақ, мақал - мәтелдер, батырлар жыры, айтыс, шешендік сөздер) туралы ұғымдар дамытылып, олардың басты белгілері, мысал, әңгіме туралы ұғым, шығарманың тақырыбы, идеясы, сюжеті туралы қарапайым түсініктер, теңеу, эпитет, кейіптеу, метафора қолданысы, олардың анықтамалары, кейіпкерге мінездеме, портрет, диалог, монолог туралы балалардың түсініктеріне сай анықтамалар.
26. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтіннен немесе мәтін бөлімдерінен түйін сөздерді көрсету, түйін сөздер мен негізгі ой арасындағы байланысты орнату;
2) өздігінен мәтінді бөлімдерге бөлу және атау; әр бөлімнің және тұтас шығарманың (мұғалімнің көмегімен және өздігінен) басты ойын бөлу;
3) қарапайым жоспар құрастыру (қарапайым жоспар нұсқасы: жоспардың пункттері - хабарлы сөйлемдер; сұрақтардан тұратын, мәтіндегі сөйлемдер арқылы құрастырылған жоспар);
4) мұғалім немесе оқушылардың құрастырған жоспарын мәтін құрылымымен сәйкестендіру;
5) өздігінен кейіпкер туралы жоспар құрастыру;
6) мәтін бойынша алдын-ала құрастырылған сұрақтарға, оқыған мәтін мазмұны бойынша мұғалімнің сұрақтарына жауап беру;
7) өздігінен мәтінге сұрақтар құрастыру, оқу барысында мазмұнды болжау;
8) тақырып атауы, иллюстрация және түйін сөздер негізінде мәтін мазмұнын болжау; өздігінен тақырып атауын ойластыру;
9) қандай да бір ойды дәлелдеу үшін және нақты тапсырма бойынша таңдап оқуды қолдану;
10) мәтінді сахналау;
11) авторлар жөнінде қосымша деректер жинау;
12) сөздіктермен жұмыс жасау;
13) шығармашылық жұмыстар: өлең, мәтін құрастыру және т.б.
27. Оқу дағдысы. Іштей және дауыстап сөздерді тұтас мәнерлеп, дұрыс, саналы, жылдам оқу. Сөйлем құрылымына сәйкес келетін, дауыс ырғағын, қарқын, үнін, екпінін таңдап оқу.
4. Оқу пәнінің 4-сыныптағы базалық білім мазмұны
28. Білім мазмұнын құруда жанрлық - хронологиялық ұстанымы басшылыққа алынып, қазақ балалар әдебиетінің тұтас бітімінің қысқа нұсқасы ұсынылады.
29. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) кәусар бұлақ (24 сағ.);
2) асыл арналар (12 сағ.);
3) жарық жұлдыздар (20 сағ.);
4) мәуелі бақ (70 сағ.);
5) әлем әдебиеті үлгілері (10 сағ.).
30. Халық ауыз әдебиеті үлгілері:
1) батырлар жырынан үзінділер (<<Ер Тарғын>>, <<Қамбар батыр>>, <<Тайбурылдың шабысы>>, <<Алпамыс батыр>>, <<Батыр бала Бөген мен Шұбар ат>> және т.б.),;
2) аңыз әңгімелер мен қиял-ғажайып оқиғалар;
3) халық арасында шешендігімен елге танылған билер мен батырлардың даналық шешендік сөздері;
4) ақындар айтысы. Жұмбақ айтыс;
5) ертегілер;
6) мысалдар.
31. Жазба балалар әдебиеті үлгілері. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары (әл-Фараби даналық ойлары, М.Қашғари, Ж.Баласұғын нақыл сөздері, М.Өтемісұлы, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев, С.Көбеев, Ш.Құдайбердіұлы, Ғ.Қараш, С.Дөнентаев, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, С.Торайғыров, С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіров, М.Әуезов, С.Мұқанов, А.Тоқмағамбетов, Ж.Жабаев, М.Мақатаев, Қ.Аманжолов, Ғ.Орманов, И.Байзақов, М.Иманжанов, Ғ.Мүсірепов, Б.Соқпақбаев, С.Сарғасқаев, Т.Айбергенов, Б.Бұлқышев, Ө.Тұрманжанов Т.Молдағалиев, Ә.Тәжібаев, С.Жүнісов, С.Мұратбеков, Ш.Мұртаза, М.Мағауин, А.Сейдімбек, Қ.Жұмағалиев, С.Жиенбаев, Б.Момышұлы, М.Шаханов, О.Сүлейменов, Ғ.Қайырбеков, О.Бөкей, А.Асылбеков, Ж.Әбдірашев, Ф.Оңғарсынова т.б.), әлем әдебиеті классиктері (Ш.Айтматов, Н. Хикмет, Э.Корр, Э.Хемингуэй, Г.Х.Андерсен, Л.Толстой, И.Крылов, т.б.) мен педагог В.Сухомлинскийдің балаларға арналған шығармалары. Жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер. Ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, очерк, естелік, өмірбаян, күнделік.
32. Әдеби-теориялық білім:
1) көркем мәтіндердегі пейзаждың, портрет, мінездеудің, диалог, монологтың орны туралы қарапайым түсінік, жазушы қолданған көркем сөздерді (теңеу, кейіптеу, эпитет) табу, шығарманың тақырыбы мен идеясы, композициясы, сюжеті туралы практикалық тұрғыда түсіндіру;
2) эпикалық жырлар, аңыз, теңеу, айтыс, әдеби ертегі, мысал, диалог, монолог, сатира, кейіптеу, фантастикалық шығарма, портрет, лирика, мінездеме, қайталау, логикалық екпін, сюжет, естелік және т.б. туралы ұғымдар.
33. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтін бойынша автордың көзқарасына өз пікірін білдіру;
2) мәтінді эстетикалық-сезімдік тұрғыда қабылдау, шығарма кейіпкерлерінің іс-әрекетіне баға беру (сөйлеген сөздеріне, іс-әрекетіне, автордың көзқарасына сүйеніп және бүгінгі күн талабына сай өз көзқарасын білдіре отырып);
3) мәтіндегі оқиғаның ретін, себебін, уақытпен, тарихи кезеңмен себеп-салдар байланысын көрсете алу;
4) өлеңдерге сай ырғақты таңдай білу, сөздіктерге сүйене отырып сөздердің мағынасын түсіндіру, жазушы тіліне назар аудару, көркем сөздерді қолдану;
5) өздігінен шығарманың атауын түсіну;
6) мәтінді оқу үдерісінде (кезеңдері: мәтінді оқу барысында өздігінен сұрақтар құрастыру, мүмкін болатын жауаптарды болжау, өзін-өзі бақылау);
7) <<автормен диалог>> жүргізу;
8) оқыған шығарманың басты ойын өздігінен тұжырымдау, мәтін бөлімдері арасында мағыналық байланысты орнату;
9) өздігінен әртүрлі нұсқада қарапайым жоспар құрастыру, мұғалімнің көмегімен және өздігінен күрделі жоспар құрастыру;
10) нақты тақырыпқа әңгіме құрастыру үшін мәтіннен қажетті мәліметтерді табу;
11) өздігінен мәтіннен түйін сөздерді айырып көрсету;
12) негізгі ойды тұжырымдау, оны мәтін атауымен сәйкестендіру, жоспар бойынша мәтінді мазмұндау;
13) шығарма кейіпкерлерінің образын сезіне отырып рөлге бөліп оқу;
14) оқу мәдениеті. Ауызша және жазбаша сөйлеу.
34. Оқу дағдысы. Ауызша сөйлеу мәнерлілігі тәсілін қолдана отырып, қажетті нормаларды сақтай жылдам, саналы, дұрыс, мәнерлі оқу. Өздігінен мәнерлеп оқуға дайындалу. Көлемі мен жанры әртүрлі кез-келген мәтінді іштей саналы оқу.
5. 2-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
35. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтінді саналы оқуды;
2) шығармаларды өздігінен дауыстап, іштей оқуды;
3) мәтінді рөлдерге бөліп, мәнерлеп оқуды;
4) мәтіндегі негізгі ойдың басталуын, жалғасуы мен аяқталуын табуды;
5) көлемі 150 - 200 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдау мен әңгімелеуді;
6) мәтіннің азат жолдарынан басталатын бөліктеріндегі ойды анықтау және оған атауы қоюды;
7) мәтіннің мамұнына қатысты тірек сөздерді табуды;
8) тыңдаған мәтіндері бойынша сұрақтарға жауап беруді;
9) ертегілерді түрлеріне қарай топтауды;
10) халық ауыз әдебиетінің шағын жанрларын (жұмбақ, жаңылтпаш, қаламақ, сұрамақ, санамақ) ажыратуды;
11) өлеңнің басты ерекшеліктерін (ұйқасқа құралады, шумақтан тұрады және т.б.);
12) өлеңді мысалдан, әңгімеден ажыратуды;
13) оқулықпен жұмыс атқаруды (мәтін, сұрақ - тапсырмалар берілген беттерді көрсету және т.б.);
14) шығарманың авторы мен тақырыбын атауды.
36. 2-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) сурет бойынша диалог құруды;
2) тыңдаған ән-күйлерінің мәтінмен байланысын анықтауды;
3) ғылыми-танымдық мәтіндерден өзіне қажетті мәліметті табуды және оны берілген үлгіге (кестеге, сызбаға, т.б.) сай өңдеу мен жүйелеуді;
4) сызба бойынша өлең құрастыруды;
5) өзі байқаған және көрген іс-әрекеттер мен оқиғалар бойынша шығарма - суреттемелер жазуды;
6) мәтін кейіпкерлеріне, туысқандары мен достарына хатпен құттықтау жазуды;
7) халық ауыз әдебиет үлгілерін және 2-3 өтірік өлеңді, 10-15 мақал-мәтел мен жұмбақ, жаңылтпашты жатқа айтуды;
8) 2-3 өлеңді жатқа айтуды;
9) мазмұндама мен шығарма жазуды (25-30 сөзден тұратын);
10) 2-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 40-45 сөз оқуды; екінші жарты жылдықта - 50-55 сөз оқуды.
6. 3-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
37. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) шығармаларды өздігінен дауыстап, іштей, шапшаң, мәнерлеп және сөз екпінін дұрыс қойып оқуды;
2) нұсқауға сәйкес мәтінді теріп оқуды;
3) мысалдағы үгіт - насихат, өсиет сөз айтылған жолдарды тауып оқуды;
4) көлемі қысқа мәтіндердегі оқиға мен іс-әрекетке өз көзқарасын білдіре әңгімелеуді;
5) көлемі 200 - 250 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдау және әңгімелеуді;
6) мәтінге түрліше жоспар құруды;
7) мәтін мазмұнын өз сөзімен, толық әңгімелеуді;
8) мәтінді бөліктерге бөліп, ат қоюды және оны дәлелдеуді;
9) оқиға желісін ажыратуды, оқиғаға өзінің көзқарасы мен пікірін білдіруді;
10) шығармадағы негізгі ойды табуды;
11) шығарма кейіпкерлеріне сипаттама, олардың іс-әрекеттеріне баға беруді;
12) мәтін авторын немесе авторы арқылы шығарманы атауды.
38. Оқушылар меңгеруі қажет:
1) ауыз әдебиеті үлгілерін жазба әдебиеттен ажырата алуды;
2) сызба бойынша өлең құрастыруды;
3) өзі байқаған, көрген іс-әрекет, оқиғалар бойынша шығарма - суреттемелер жазуды;
4) мәтін кейіпкерлеріне, туысқандарына, достарына хат, құттықтау жазуды;
5) халық ауыз әдебиет үлгілерін және 3-4 өтірік өлеңді, 4 - 5 өлеңді жатқа айтуды; 15-20 мақал-мәтел мен жұмбақ, жаңылтпашты жатқа айтуды;
6) мазмұндама мен шығарма жазуды (30-35 сөзден тұратын);
7) 3-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 55-60 сөз оқуды; екінші жарты жылдықта - 60-65 сөз оқуды меңгеруі қажет.
7. 4-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
39. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тегі, жанры әр түрлі шығармаларды оларда бейнеленген оқиғалар мен кейіпкерлердің іс-әрекетіне өзіндік қарым-қатынасын білдіре отырып, мәнерлеп оқуды;
2) мәнерлеп оқу құралдарын (ой екпінін, дауыс ырғағын, дауыс күшін, кідірісін, қарқынын) дұрыс қоюды;
3) қара сөз бен өлеңнің ұқсастығын (екеуінің де бір ойға құрылғандығы, тақырып пен идеяның бірлігі, оқушының ой-сезіміне көркем сурет арқылы әсер етуі);
4) өлеңнің қара сөзден айырмашылығын, яғни оның құрылымының өзіне тән ерекшеліктерін (ұйқасқа құрылуы, шумақтардан, тармақтардан, бунақтардан, мөлшерлі ырғақтан тұратыны);
5) көлемі 300 - 350 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдап, әңгімелеуді;
6) басқа шығармалардан мысалдардың өзіндік (жағымсыз жәйіт, кемшілік, ұнамсыз мінез-құлықты ашық, тура сынамай астарлап, яғни аллегориялап сынауы, белгілі бір үгіт, тәлім-тәрбие айтылатын кіріспе немесе қорытынды шумақ болатыны, монологты - диалогты құрылымы дауысты құбылтып оқуға міндеттейтіні) ерекшеліктерін;
7) шығармадағы негізгі ойды анықтап, оның басталуы, жалғасуы, шарықтау шегі, аяқталуына байланысты өздігінен жоспар құруды;
8) мәтінді оқиға желісіне қарай шегін ажыратып, ат қоюды;
9) мәтіннің мамұнына қатысты тірек сөздерді табуды;
10) мәтіндегі таныс емес сөздердің мағынасын түсіндірмелі сөздіктерді қолдана отырып түсіндіруді;
11) мәтіндегі көркем сөздерді тауып, олардың шығармадағы рөлін, мәнін түсіндіруді;
12) әр түрлі жанрлы шығармалардағы көркем сөздерді салыстыруды.
40. Оқушылар меңгеруі қажет:
1) шығармадағы оқиғаға өз көзқарасын білдіруді;
2) мәтінді талқылау кезінде автор сөзін дәлел ретінде келтіре алуды;
2) портреті арқылы және шығармалардағы іс-әрекетіне сәйкес кейіпкерлерге мінездеме беруді;
3) ғылыми-танымдық және публистикалық мәтіндерден өзіне қажетті мәліметті табуды және оны берілген үлгіге (кестеге, сызбаға т.б.) сай өңдеп, жүйелеуді;
4) көркем шығармада суреттелген оқиға, кейіпкерлер іс-әрекеті мен қарым қатынасының нақты өмірмен байланысын көрсетуді;
5) мәтін туралы ауызша және жазбаша пікір білдіруді;
6) әдеби кейіпкерге, туысқандарына, достарына хат, құттықтау жазуды;
7) көркем шығармадан алған әсерін жазбаша түрде (8-10 сөйлем) орындауды;
8) ауызша, жазбаша сөйлеуде мақал-мәтелдерді орынды қолдануды;
9) сөйлегенде, жазғанда көркем сөз, шешендік сөз үлгілерін қолдануды;
10) тақырыбы бір-біріне үндес шығармалардың кейіпкерлерін, оқиғаларын салыстыруды;
11) көркем шығармада суреттелген оқиға, кейіпкерлер іс-әрекеті мен қарым-қатынасының нақты өмірмен байланысын көрсетуді;
12) мазмұндама мен шығарма жазуды (40-45 сөзден тұратын);
13) 4-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 65-70 сөз оқуды, екінші жарты жылдықта - 70-80 сөз оқуды.
41. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасының әнұранын жатқа білуінен;
2) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын, рәміздерін құрметтеуінен;
3) ел ішінен шыққан құрметті азаматтардың, халыққа танылған билер мен батырлардың өмірі мен даналық сөздерін білуде, жатқа айтуда, жазба жұмыстарында, олардың өмірінен үлгі алуынан;
4) қазақ және әлем классиктерінің шығармалары арқылы тарихи тұлғаларға құрметпен қарауда, өз туған жері, қоршаған ортаны сақтауға үйренуінен;
5) мәтін кейіпкерлеріне деген өз көзқарасын білдіруден;
6) адамдар арасындағы қарым-қатынас мәдениеттілігі мен этикалық нормаларды сақтауынан көрінеді.
42. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) бағдарлама көлемінде мәтінді мәнерлеп, дауыс ырғағын келтіріп оқу дағдысынан;
2) мәтінмен жұмыс істеу (сұрақтарға жауап беру, суретпен жұмыс, шығарманың негізгі ойын түсіну, талдау, жоспар құру және т.б.) білігінен;
3) мәтін, сурет бойынша қысқаша әңгіме құрастыру білігінен;
4) көркем шығармаларды меңгеру, пайымдау, қарапайым талдау жасауынан;
5) шығарма авторлары туралы мәліметтер жинақтау білігінен;
6) шығармашылықпен мазмұндау, басты кейіпкерлерге сипаттама беру, әңгіме құрастыру білігінен;
7) ана тілінде ауызша және жазбаша дұрыс сөйлеу білуінен;
8) танымдық, шығармашылық жобаларды орындауынан көрінеді.
<<Орыс тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Пояснительная записка
1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартам среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.
2. Учебный предмет входит в образовательную область <<Язык и литература>>. Роль русского языка в школьной системе образования определяется в целом его основной функцией как языка межнационального общения в многонациональном государстве.
3. Главные цели обучения русскому языку на начальном этапе:
1) формирование и развитие элементарной русской речи на ограниченном лексико-грамматическом материале;
2) взаимосвязанное обучение видам речевой деятельности (аудированию, говорению, чтению, письму);
3) практическое усвоение элементов уровней русского языка (фонетики, графики, орфоэпии, лексики, грамматики, словообразования, орфографии, пунктуации);
4) воспитание средствами русского языка коммуникативной, нравственной и эстетической культуры.
4. Задачи учебного предмета:
1) научить учащихся строить простейшие типовые предложения, широко употребляемые в живой русской речи, обогатить словарный запас учащихся (в пределах лексико-грамматического минимума);
2) научить распространять простейшие типовые предложения за счёт ранее усвоенных слов и словосочетаний по законам синтаксического строя русского языка;
3) сформировать у учащихся элементарные навыки активного пользования синтаксическими конструкциями для выражения собственных мыслей, чувств и наблюдений в рамках тематики для чтения и развития речи;
4) совершенствовать навыки чтения и письма, полученные на уроках родного языка; дифференцировать звуки и буквы в системе гласных и согласных с учётом различий в фонетических системах родного и русского языков.
5. Содержание предмета состоит из трех блоков: речевой деятельности, языкового материала и текстов для чтения и развития речи, охватывающих сферы общения: учебную, социально-бытовую, социально-культурную, игровую. Так как текст выступает как единица обучения и развития речи, для отбора рекомендуются адаптированные тексты из произведений детских писателей прозаического характера, стихотворения, а также произведения малого жанра (пословицы, поговорки, загадки), сказки.
6. При отборе содержания обучения русскому языку как второму следует учитывать сферу речевой деятельности младших школьников, уровневые минимумы (лексический, грамматический, тематико-ситуативный, фонетико-орфоэпический и др.) для начального этапа обучения, явления транспозиции и интерференции.
7. Ведущими компонентами при отборе языкового материала являются словарь (список слов для активного усвоения) и тематика для чтения и развития речи.
8. На начальном этапе обучения русскому языку как второму учащиеся должны усвоить 1000 лексических единиц (в каждом классе примерно 450-500 слов).
9. Объем учебной нагрузки составляет:
1) в 3 классе 2 ч. в неделю, общее количество - 68 час;
2) в 4 классе 2 ч. в неделю, общее количество - 68 час.
10. В процессе обучения русскому языку в школах с нерусским языком обучения осуществляется межпредметные связи с:
1) родным языком. Опора на родной язык при изучении общих явлений русского и родного языков, сопоставление сходных и различающихся явлений в русском и родном языках, использование перевода на родной язык при объяснении значения слов, словосочетаний, предложений и текстов;
2) математикой. Использование математических представлений для понимания слов со значением пространства и времени, использование счета при проведении подвижных и дидактических и ролевых игр, перенос общеучебных умений и навыков, сформированных на уроках математики (сравнение, сопоставление, группировка);
3) изобразительным искусством. Использование предметных, сюжетных рисунков для семантизации новых слов, составление устных и письменных рассказов по картинкам, развитие тонкой моторики пальцев руки в процессе рисования, штриховки при организации словарной работы, развития эстетических чувств, представлений учащихся при рассмотрении картин, иллюстраций к текстам;
4) познанием мира. Краеведческого материала, предметов окружающего мира, действий человека, животных для семантизации новых слов, чтение и анализ текстов по тематике окружающего мира, обогащение словарного запаса по темам окружающего мира;
5) музыкой. Использование музыки для проведения <<физкультминуток>>, подвижных, дидактических и ролевых игр, исполнение песен, скороговорок при выполнении фонетических упражнений, ритмических движений и др.;
6) физической культурой. Проведение физкультминуток, подвижных игр в процессе обучения.
2. Базовое содержание учебного предмета для 3 класса
11. Интегрированный курс <<Русский язык>> в третьем классе школ с нерусским языком обучения делится на следующие этапы:
1) обучение грамоте, дифференциация звуков и букв;
2) послебукварный период (обучение чтению и письму, развитие устной речи).
12. Темы для чтения и развития речи. В ходе изучения предмета предполагается развитие элементарной русской речи учащихся в пределах следующих тем речевого общения:
1) тема 1. Родина - 4 часа;
2) тема 2. Школа - 8 часов;
3) тема 3. Осень - 10 часов;
4) тема 4. Дом, семья - 10 часов;
5) тема 5. Зима - 10 часов;
6) тема 6. Весна - 10 часов;
7) тема 7. Скоро лето - 6 часов.
13. Понимание и употребление слов и выражений, необходимых для учебного процесса:
1) посмотрите; иди (-те) к доске, на место; подними (-те), опусти (-те) руки; первый (второй, третий) ряд; выходите из класса, войдите в класс, заходите в класс; достань (-те) книги, тетради, ручки: покажи (-те), возьми (-те), положи (-те), открой (-те); сделаем зарядку, споём песенку;
2) в каком классе ты учишься? (Я учусь в третьем классе.);
3) вопросы и краткие ответы: Как тебя зовут? - Айжан. А тебя? - Ильяс. Что ты взял? - Мел и т.п.
14. Речевая деятельность:
1) аудирование. Различение на слух и произношение гласных и согласных в сильных позициях: для гласных - под ударением, для согласных (глухих и звонких) перед гласными, для согласных (твердых и мягких) перед гласными и на конце слова. Произношение слов со звуками [ш], [ж], [ц], со стечением согласных. Различение в речи слов и предложений. Понимание прочитанных учителем (или в звукозаписи) небольших рассказов, сказок и др.;
2) говорение. Построение предложений по речевым образцам. Ответы на вопросы. Составление высказываний из 2-4 предложений с опорой на наглядность, на ситуацию (в пределах лексико-грамматического минимума). Проговаривание диалога из 2-4 реплик;
3) чтение. Сознательное, правильное, плавное чтение по слогам (целыми словами и предложениями) небольших текстов, включающих лексику, модели предложений, усвоенных ранее конструкций. Понимание содержания текста. Ответы на вопросы по содержанию прочитанного текста. Пересказ прочитанного текста по вопросам. Чтение вслух с соблюдением пауз, выделение голосом словесного ударения. Интонирование повествовательных и вопросительных предложений. Заучивание небольших стихотворений;
4) письмо. Закрепление умений и навыков каллиграфически грамотного письма. Овладение умением списывать слова и короткие предложения (сначала с доски, а затем - с книги);
5) раздельное написание предлога с последующим словом. Перенос слова по слогам. Большая буква в начале предложения, в собственных именах, кличках животных. Письмо под диктовку букв, открытых и закрытых слогов, слов, написание которых совпадает с произношением.
15. Языковой материал. Элементы фонетики и орфоэпии:
1) выработка навыков произношения звуков (вначале - сходных с родным языком); отработка произношения ударных гласных звуков (а, о, у, э, и, ы); умение произносить твердые и мягкие согласные, звонкие и глухие согласные, стечение согласных, безударные гласные, знаменательные слова с предлогами. Умение интонировать повествовательные предложения, вопросительные предложения с вопросительным словом (где, как, какой, какая, кто, куда, что, чей, чья).
16. Грамматика:
1) существительные в именительном падеже: а) мужского рода с нулевым окончанием (стол) и окончанием -а, -я при обозначении лица (ученик, папа, Петя); б) женского рода с окончанием -а, -я (парта, тётя). Существительные мужского и женского рода в именительном падеже множественного числа с окончанием -и, -ы (Это ученики, парты). Лексическое усвоение слов с окончанием -а (дома), с чередованием в основе (стулья);
2) сочетание прилагательных, притяжательных, указательных местоимений с существительными (синий карандаш, моя тетрадь, мои книги, этот дом);
3) глаголы несовершенного вида настоящего времени 1, 2 и 3 лица, их сочетания с существительными и личными местоимениями (Мальчик играет. Он играет. Дети играют. Они играют. Ты читаешь. Я читаю. Я пишу). Глаголы прошедшего времени мужского и женского рода единственного числа совершенного вида (нарисовал, нарисовала);
4) существительные со значением объекта: а) в винительном падеже (при переходных глаголах) с нулевым окончанием в мужском роде и с окончанием -у, -ю в женском роде (рисует шар, читает книгу, поёт песню); б) в родительном падеже с предлогом у при одушевлённых существительных с окончанием -а, -я (для мужского рода), -и, -ы (для женского рода) (У мальчика (девочки) книга). Местоимение 1 лица единственного числа с предлогом у в том же значении;
5) существительные в винительном падеже со значением направления (Куда идут дети? - Дети идут в школу (в поле, на улицу));
6) выражение отрицания при существительных (Это книга? - Нет, это не книга), при глаголах (Мальчик пишет? - Нет, он не пишет), при прилагательных и притяжательных местоимениях (Это красный карандаш? - Нет, это не красный карандаш. Это твой карандаш? - Нет, это не мой карандаш).
3. Базовое содержание учебного предмета для 4 класса
17. В четвертом классе продолжается послебукварный период, который предполагает развитие всех видов речевой деятельности на материале лексико-грамматического, тематико-ситуативного минимумов. Так же, как в третьем классе, содержание предмета представлено тремя составляющими:
1) речевая деятельность;
2) языковой материал;
3) этнокультуроведческий материал.
18. Речевая деятельность:
1) аудирование. Понимание связной речи учителя и других носителей русского языка в объёме языкового материала, предусмотренного программой. Понимание прочитанных учителем вслух рассказов, сказок, небольших стихотворений. Понимание русской речи в звукозаписи. Выделение основной мысли прослушанного текста. Ответы на вопросы по содержанию прослушанного текста;
2) говорение. Пересказ прочитанного текста. Ответы на вопросы по содержанию прочитанного, самостоятельная постановка вопросов к тексту. Продолжение рассказа по данному началу или придумывание предыстории событий по данному концу. Составление небольшого связного высказывания по иллюстрациям (с опорой на вопросы учителя). Составление коротких рассказов по сюжетным картинам. Составление рассказов о себе, о своих занятиях, играх, экскурсиях. Составление связного высказывания по темам, аналогичным пройденным. Монологизирование диалога (пересказ фактов, сообщённых в диалоге, состоящем из 4-6 реплик). Расширение диалога дополнительной репликой, связанной с предыдущими. Самостоятельное построение диалога в знакомых учебных ситуациях (или по словесной ситуации);
3) чтение. Сознательное, правильное, беглое, выразительное чтение. Деление текста на смысловые части. Самостоятельное или под руководством учителя составление плана к прочитанному тексту в виде вопросительных и повествовательных предложений. Выделение основной мысли произведения. Определение основных черт характера персонажей, обоснованное конкретными примерами; определение (на слух), к какому персонажу относятся те или иные реплики; описание внешности персонажа. Обращение к двуязычным словарям при самостоятельном чтении;
4) выразительное чтение. Правильное интонирование предложений по цели высказывания (повествовательных, вопросительных, восклицательных), предложений с обращением, однородными членами, с противопоставлением. Выделение голосом словесного и логического ударений. Чтение в лицах (по ролям) после предварительной работы по определению характера, интонации речи каждого персонажа. Выразительное чтение и заучивание наизусть произведений стихотворного характера (не менее трёх в течение каждой четверти). Чтение вслух и про себя незнакомого текста с предварительно снятыми языковыми трудностями. Скорость чтения не менее 50-60 слов в минуту;
5) письмо. Письменные ответы на вопросы (5-7 вопросов) по содержанию прочитанного текста, по картине, по экскурсии после предварительной речевой и орфографической подготовки. Письмо под диктовку небольших текстов со словами в изученных грамматических формах с предварительным разбором (30-40 слов), изложение текста из 5-6 предложений (без прямой речи);
6) употребление в предложениях слов в нужных грамматических формах или изменение слов, данных в начальной форме. Составление предложений из данных слов и словосочетаний. Учебный материал организуется по нижеследующим лексическим темам.
19. Темы для чтения и развития речи:
1) тема 1. Новый школьный год - 9 часов;
2) тема 2. Наша Родина - 3 часа;
3) тема 3. Ты и твоя семья - 13 часов;
4) тема 4. Дом, где мы живем - 8 часов;
5) тема 5. Жизнь дана на добрые дела - 12 часов;
6) тема 6. Давайте беречь природу! - 12 часов;
7) тема 7. Азбука вежливости - 9 часов;
8) тема 8. Скоро каникулы - 2 часа.
20. Языковой материал. Элементы фонетики и орфоэпии:
1) формирование навыков правильного произношения слов (в рамках лексического минимума);
2) закрепление навыков произношения гласных и согласных в потоке речи (словесное ударение, редукция гласных). Усвоение произношения слов со звонкими согласными перед глухими, с глухими согласными - перед звонкими;
3) усвоение произношения слов с твердыми и мягкими согласными, слов с разделительными знаками (ъ и ь). Усвоение произношения предлогов в, над, под, к, из перед словами, начинающимися с глухих или звонких согласных или гласных. Усвоение произношения окончаний прилагательных и личных местоимений 3-го лица. Усвоение произношения глаголов на -тся, -ться. Закрепление навыков интонирования повествовательных, вопросительных, восклицательных предложений с перечислением (однородными членами предложения).
21. Лексика. Для активного усвоения предусматривается 450-500 русских слов в рамках лексического минимума.
22. Речевые модели. Повествовательные предложения: Это ученик (ученица, ученики). Это стол (парта, окно, столы). Это он (она, они, я). Это мой стол (моя парта). Вот (тут, там, здесь) стол (бабушка, окно, парты). Тут мой дядя (моя тетя). Марат - ученик. Роза - ученица. Марат - хороший мальчик, Роза - хорошая девочка. Он мальчик. Она девочка. Он красивый мальчик. Она красивая девочка. Алишер сидит. Он читает. Дина сидит. Она тоже читает. Я сижу. Я тоже читаю. Журнал (книга) лежит на столе (в столе). Мальчик (он) читал. Девочка (она) читала. Дети (они) читали. Арман нарисовал шар (ракету). Катя нарисовала шар (куклу). Арман нарисовал синий шар (большую ракету). У Ермека книга, а у меня кукла. У Ермека новая книга, а у меня большая кукла. Саша читает хорошо.
23. Вопросительные предложения. Это ученик? (Да, нет). Кто это? Что это? Это чей карандаш? Это стол или стул? Где стол? Что делает (делал) мальчик? У кого книга? Какой карандаш? Это книга? (Нет, это не книга. Это журнал.). Мальчик читает? (Нет, мальчик не читает. Он рисует.). Как читает мальчик?
24. Сочетание типовых моделей. Тут парта, а там доска. Книга на парте, журнал на столе. Саша не стоит, а сидит.
25. Грамматика:
1) понятие <<окончание>>. Существительные в именительном падеже: а) мужского рода с нулевым окончанием (дом) и окончанием -а (-я) при обозначении лица (дедушка, Коля); б) женского рода с окончанием -а (-я) (книга, земля); в) среднего рода с окончанием -о (-е) (яблоко, платье);
2) существительные в именительном падеже множественного числа с окончанием -и, -ы мужского и женского рода (столы, книги). Лексически усваиваются слова с окончанием -а (глаза), с чередованием в основе (деревья);
3) сочетание прилагательных и притяжательных местоимений с существительными (синий карандаш, моя сумка, мой портфель);
4) глаголы в настоящем времени 1 и 3 лица в сочетании с существительными и личными местоимениями (Ученик (он) пишет. Ученики (они) пишут. Я пишу);
5) выражение отрицания при существительных (Это парта? Нет, это не парта.), при глаголах (Марат пишет? Нет, он не пишет.), при прилагательных и притяжательных местоимениях (Это синий карандаш? Нет, это не синий карандаш. Это твоя тетрадь? Нет, это не моя тетрадь.);
6) количественные числительные до 10-ти и порядковые числительные в пределах лексического минимума.
26. Понимание и употребление слов, необходимых для учебного процесса:
1) вопрос, выучить; дописать; вспомнить; как? какой? (какая? какие?) когда? кто? куда? кончить, мало, много, можно; надо, назвать, называться, наизусть, неправильно; ответ, отвечать, отгадать, откуда?; пожалуйста, показать, по-казахски, по-русски, почему? правильно, произносить, прочитать; рассказ, рассказать, рассказывать, рассмотреть, сколько? словарь, составить, спасибо, списать, спрашивать, стихотворение; чей? (чья? чьи?);
2) примечание: лексический минимум для активного усвоения дается в Приложении І.
4. Требования к уровню подготовки учащихся 3 класса
27. Предметные результаты отражены в двух аспектах: должны уметь и должны знать.
28. Учащиеся 3 класса должны знать:
1) русский алфавит;
2) основные понятия (термины), определённые программой;
3) слова из лексического минимума;
4) правила переноса слов, постановки знаков препинания в конце предложения;
5) формы речевого этикета, русские имена и фамилии.
29. Учащиеся должны уметь:
1) понимать прослушенное сообщение, речь учителя, звукозапись продолжительностью звучания 1-2 минуты;
2) воспроизводить услышанное после двух предъявлений;
3) выделять в прослушанном тексте предложения, в предложении - слова;
4) членить слова на слоги и звуки; правильно произносить звуки; производить звуковой анализ слов;
5) общаться в учебной, семейно-бытовой сферах;
6) составлять высказывание из 2-4 предложений;
7) сознательно, плавно читать вслух небольшие тексты, соблюдая паузы, словесные ударения;
8) учить наизусть небольшие стихотворения;
9) задавать друг другу вопросы, отвечать на поставленные вопросы;
10) пересказывать прочитанный текст;
11) писать по образцу и под диктовку слова и предложения, написание которых не расходится с произношением.
5. Требования к уровню подготовки учащихся 4 класса
30. Учащиеся 4 класса должны знать:
1) термины (в рамках программы);
2) значения падежных форм (в пределах грамматического минимума);
3) части речи с опорой на родной язык;
4) слова для обязательного усвоения;
5) правила правописания (в пределах программы);
6) речевой этикет при знакомстве и за столом, национальные игры и игрушки; названия крупных городов России и Казахстана; русские сказки, пословицы и поговорки; детские песни на русском языке.
31. Учащиеся должны уметь:
1) отвечать на вопросы по содержанию услышанного, пересказывать услышанное;
2) составлять рассказ-описание, рассказ-повествование по вопросам или по картине (серии картин); строить диалог; рассказывать о себе, о своей семье; о школе, о своих интересах;
3) выразительно читать тексты в учебнике, статьи из детских газет и журналов; выделять в тексте основную мысль; пересказывать прочитанное и пользоваться словарём при самостоятельном чтении;
4) списывать с рукописного или печатного текста целыми словами, предложениями;
5) писать зрительные, зрительно-слуховые диктанты; писать письмо другу; подписывать тетрадь по русскому языку;
6) писать большую букву в начале предложения и в собственных именах существительных; переносить слова по слогам; писать слова с безударными гласными, с непроизносимыми согласными, с буквами ъ и ь, с гласными после шипящих и ц (в рамках лексического минимума), ставить знаки препинания в конце предложения и при однородных членах предложения;
7) употреблять в речи русские имена, фамилии, отчества, клички животных;
8) в процессе аудирования: проверяются умения, навыки воспринимать на слух звуки, соотносить их с буквами, воспринимать на слух слоги, слова, текст из двух-трёх предложений (продолжительность звучания 1-2 мин.);
9) в процессе говорения: проверяются умения и навыки продолжать или начинать диалог по данной реплике, составлять диалог по описанию ситуации, а также умения и навыки владения устной связной речью (составление описания комнаты, квартиры, погоды, животных и о своей семье, о друзьях и т.д.);
10) показателем обученности выступает связное монологическое высказывание из 3-4-х предложений;
11) в процессе чтения: проверяется скорость чтения (50-80 слов в минуту);
12) в процессе письма: проверяются умения определять границы предложений, последовательность употребления их в тексте, выделять структурные элементы текста, используя красную строку; писать зрительно-слуховые, слуховые диктанты, состоящие из слов, произношение и написание которых не расходятся, словарный картинный диктант.
32. Личностные результаты отражаются в:
1) проявлении уважения к символам Республики Казахстан;
2) проявлении любви к родному краю, к своей Родине, Республике Казахстан;
3) владении государственным и родным языками, уважении к истории, культуре и традициям многонационального народа Казахстана;
4) стремлении беречь природу родного края и бережном отношении к окружающей среде;
5) проявлении уважительного отношения к себе, к родителям, к старшим, заботливое отношение к младшим, проявление доброты и чуткости к другим;
6) ведении здорового образа жизни.
33. Системно-деятельностные результаты отражаются в умениях и навыках владения всеми видами речевой деятельности, а также в овладении общеучебными умениями, полученными на уроках родного языка:
1) умении выделять основную мысль текста, структурные элементы текста (зачин, основная часть, концовка), восстанавливать деформированный текст, пересказ прочитанного по плану; составление рассказов по серии картин, устное сочинение по картине;
2) умении вести диалогическую речь, постепенно увеличивая количество реплик; читать наизусть стихотворные тексты; петь детские песни на русском языке.
<<Шетел тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Пояснительная записка
1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобразовательным стандартом среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утверждённым постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.
1. Данная программа определяет содержание обучения младших школьников, которое направлено не только на развитие языковых умений, но и на общее развитие ребенка через формирование творческих способностей.
2. Соответственно Европейской системе уровней владения языком курс обучения в начальной школе предполагает элементарный уровень А Basic User, А1Уровень выживания (Breakthrough), ожидаемые результаты отражены в требованиях к уровню подготовки учащихся (предметные результаты).
3. Методическая система обучения английскому языку в начальной школе опирается на такие ключевые понятия, как <<подход к обучению>>, <<принцип обучения>>, <<метод обучения (в дидактическом понимании)>>, <<прием обучения>>, <<система упражнений>>, <<типология уроков>>.
4. Принцип воспитывающего обучения в содержании предмета <<Английский язык>> для младших классов связан с формированием их мировоззрения: чувство любви к Родине, уважение к культуре своей страны и страны изучаемого языка должны отражаться в учебных текстах.
5. Принцип активности предусматривает усвоение минимизированной в учебных целях тематической лексики, формирование речевых навыков и умений в рамках тематического поля на основе семантических типов элементарных высказываний при активной деятельности самих школьников младших классов.
7. Принцип наглядности реализуется через построение учебного процесса на конкретных образах, непосредственно воспринимаемых учащимися, а также использование аудиовизуальных и технических средств обучения
8. Принцип индивидуализации. Ориентация на достаточный уровень усвоения английского языка повседневного элементарного общения в 1 классе обязывает к организации равноправного участия всех учащихся конкретного класса, которые имеют индивидуальные психологические различия. Индивидуализация обучения осуществляется путем отбора и распределения учебно-речевых ситуаций, коммуникативных ролей, речевых интенций.
9. Принцип системности и последовательности нашел свое проявление в последовательной презентации речевых тем, внутри речевых тем - микротем, речевых интенций, лексических и грамматических средств. Последовательность презентации учебного материала в итоге должна обеспечить системное построение связного высказывания в виде монолога или ситуативно взаимосвязанных реплик. Методическим условием системности обучения английскому языку является правильно отобранный языковой материал, представляемый как функционально-семантическое поле разноуровневых средств, обслуживающих тот или иной фрагмент действительности.
10.Принцип прочности усвоения обеспечивается учетом психологических особенностей детей раннего школьного возраста и активного использования игры как источника повышения эффективности обучения, <<прообразом>> игры является сама жизнь младшего школьника с естественными мотивами сообщения информации, запроса информации, побуждения к действию, одобрения, порицания, выражения эмоционального отношения к окружающему миру. Такой поход формирует прочную ассоциативную связь между усваиваемыми средствами английского языка и ситуацией общения. При организации учебного процесса обязательно планируется повторяемость материала из урока в урок.
11. Принцип доступности при обучении английскому языку в начальной школе реализуется на основе максимального приближения изучаемого материала к окружающему миру учащихся. Приводимые реалии из жизни и потенциальные коммуникативные задачи в качестве экстралингвистического материала отобраны с учетом соответствия окружающему миру младших школьников и их потребностям общения.
12. Для достижения планируемых результатов обучения английскому языку в начальной школе необходимо руководствоваться следующими методическими принципами, которые реализуются как при минимизации учебного материала, так и при планировании учебного процесса: принцип коммуникативности обучения, принцип ситуативно-тематической (организации) представленности материала, принцип функциональности, принцип комплексности, принцип дифференцированности, принцип концентризма.
13. Принцип коммуникативности реализуется через использование ролевых игр в повседневных ситуациях, направленных на решение коммуникативных задач посредством специально заданных языковых средств - активной лексики и активного грамматического материала.
14. Согласно принципу функциональности языковая система представляется не линейно, а как обслуживающая конкретную тему микросистема разноуровневых средств английского языка - лексических и синтаксических (в их рамках - фонетических, словообразовательных, морфологических).
15. Принцип комплексности реализуется во взаимосвязанной презентации внеязыкового (экстралингвистического) и языкового (лингвистического) учебного материала по английскому языку, а также и в аспекте взаимосвязанного обучения видам речевой деятельности: аудирования и говорения - в 1 классе (по принципу устного опережения, знакомство с английским алфавитом со 2 полугодия), аудирования, говорения, чтения и письма - во 2 - 4 классах.
16. Принцип дифференцированности на начальном этапе обогащения словарного запаса учащихся предполагает приемы функционально-семантической подачи новых слов одной тематики, распределенных по микротемам, опоры на средства наглядности, активизации новых слов (их активных форм в пределах определенного тематического поля) в речи учащихся; этап обогащения грамматического строя речи характеризуется приемами ситуативного употребления наиболее активных типов элементарных высказываний, распространения основы предложения конкретизирующими компонентами (второстепенными членами), соединения двух простых предложений в сложное; на этапе развития умений диалогического общения используются приемы опоры на речевые ситуации, активизации этикетных формул; на этапе развития монологической речи используются приемы опоры на ожидаемые структуры порождаемых текстов по теме.
17. Принцип концентризма при обучении английскому языку в начальной школе реализуется через определенные минимумы для каждого класса: тематические и ситуативные минимумы, минимумы речевых интенций, лексические и грамматические минимумы, диалогические и монологические минимумы (содержание тематического минимума для каждого класса составлено с учетом принципа преемственности).
18. Обучение английскому языку направлено на достижение следующих целей:
1) формирование личности младшего школьника и его целостное развитие;
2) формирование элементарной иноязычной коммуникативной компетенции младшего школьника в основных видах речевой деятельности: аудировании, говорении, чтении и письме;
3) формирование первоначальных коммуникативных навыков в элементарных ситуациях общения посредством обогащения словарного запаса, произносительных навыков и реализации речевых намерений в рамках определенного тематического минимума;
4) приобщение младших школьников к миру зарубежных сверстников, зарубежному детскому фольклору, формирование положительной мотивации к изучению английского языка;
5) развитие эмоциональных, творческих, социальных, когнитивных и языковых способностей младших школьников для реализации речевых намерений в рамках определенного тематического минимума.
19. В соответствии с указанными целями должны быть реализованы следующие задачи обучения:
1) формировать знание элементарных лингвистических понятий, наблюдаемых в родном и английском языках (звук, буква, слово, предложение, часть речи, интонация);
2) ознакомить с нормами правильной артикуляции и произношения английских звуков, соотношения графического обозначения букв с соответствующими им звуками;
3) формировать навыки адекватного восприятия иноязычной речи на слух;
4) формировать элементарные навыки чтения;
5) формировать навыки правильного интонирования утвердительного, отрицательного и вопросительного предложений;
6) обеспечить владение необходимым объемом слов, достаточным количеством типов высказываний, стратегией и тактическими шагами ведения элементарного диалога, совокупностью пунктов содержания для построения монолога в рамках конкретной речевой темы;
7) формировать элементарные навыки письменной речи;
8)прививать и укреплять чувство национально-культурной самоидентификации, Казахстанского патриотизма, толерантности, бережного отношения к окружающему миру.
20. В процессе обучения английскому языку реализуются межпредметные связи со следующими предметами:
1) <<Русский язык>>, <<Казахский язык>>:
в основе овладения любым языком наблюдаются одни и те же функциональные закономерности. Опора на языковой опыт в родном языке (казахском или русском) содействует формированию основ языкового образования;
2) <<Литературное чтение>>, <<Познание мира>>:
обучение английскому языку на основе текстового материала позволяет получить дополнительные сведения по литературе, истории, географии, культуре страны родного и изучаемого языков;
3) <<Самопознание>>:
основы пропаганды здорового образа жизни, соблюдение правил личной гигиены, бережного отношения к окружающему миру, толерантного отношенения к младшим, сверстникам, учителям, родителям и представителям иноязычной культуры;
4) <<Математика>>:
при изучении английского языка обучающиеся используют знания из курса математики: количественные и порядковые числительные, названия геометрических фигур.
21. Объем учебной нагрузки по предмету <<Английский язык>> составляет:
1) в 1 классе - 1 час, всего 33 часа в учебном году;
2) во 2 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году;
3) в 3 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году;
4) в 4 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году.
5) В указанное количество часов входят уроки для стартового, промежуточного, итогового контроля, защиты творческих проектов.
22. Результаты обучения представлены в Требованиях к уровню подготовки обучающихся и задают систему итоговых результатов обучения, достижение которых является обязательным условием положительной аттестации учащегося за курс начальной школы.
2. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 1 классе
23. Содержание курса для 1 класса включает следующие темы:
1) <<Знакомство>> (4 часа):
Приветствие>>, <<О себе (имя, возраст)>>, <<Мой друг>>;
2) <<Моя семья>> (5 часов):
<<Моя семья>>, <<Семья моего друга>>;
3) <<Школьные принадлежности>> (4 часа);
4) <<Цвета>> (3 часа):
<<Мой любимый цвет>>, <<Фигуры и размеры>>;
5) <<Игрушки>> (4 часа):
<<Игрушки>>, <<Моя любимая игрушка>>, <<Игры>>;
6) <<Животные>> (5 часов):
<<Домашние питомцы>>, <<Домашние и дикие животные>>, <<В зоопарке>>;
7) <<Предметы вокруг меня>> (4 часа):
<<Мебель>>, <<Посуда>>;
8) <<Одежда>> (4 часа).
24. Языковой материал:
1) графика и орфография: изучение букв английского алфавита, начертание букв;
2) фонетический аспект речи: понятие о специфических звуках английского языка, развитие произносительных навыков, правильное интонирование предложений различных типов: утвердительных, отрицательных, вопросительных, формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
3) лексический аспект речи: объем новой лексики - 100 лексических единиц, активная лексика - 50 слов, пассивная лексика - 50 слов, формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
4) грамматический аспект речи:
порядок слов в утвердительном, отрицательном, вопросительном предложениях;
типы вопросительных предложений: общие и специальные;
глаголы to have, to be;
модальный глагол can;
личные местоимения (I, you, he, she, it, we, they), притяжательные местоимения (my, your, his, her), указательные местоимения (this, that, these);
5) образование формы множественного числа имени существительного (a cat-cats), количественные числительные от 0 до 12, предлоги места on, in, under);
25. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, объем диалогов - 2-3 реплики со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций (сообщать сведения о себе, о членах семьи, друзьях, животных, игрушках; выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности);
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения, в школе, дома, в зоопарке и др.), построение монологического высказывания в объеме 3-4 фраз;
3) аудирование:
развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
понимать основное содержание мини-текстов, содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 1 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2-3 раза, темп речи замедленный.
26. Социокультурный материал:
1) формирование элементарных знаний о стране/ странах изучаемого языка, персонажах известных казахских (Тазша бала, Алдар көсе, Мақта қыз) и английских народных сказок для детей (Winnie-the-Pooh, Crococat, Mandy Duck, Jack, Three little pigs, Tom Thumb, Molly Whuppie, Henny-Penny, Mr. Fox и др...); популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, песни), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
3. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> во 2 классе
27. Содержание курса для 2 класса включает следующие темы:
1) <<Моя семья>> (5 часов):
<<Мои родственники>>, <<Возраст>>, <<Праздники>>;
2) <<Профессии>> (4 часа);
3) <<Внешность>>, <<Характер>> (3 часа):
<<Части тела>>;
4) <<Семья моего друга>> (4 часа);
5) <<Интересы и увлечения>> (4 часа):
<<Спорт и игры>>;
6) <<Мой дом>> (6 часов):
<<Мой дом/моя квартира>>, <<Моя комната>>;
7) <<Еда и напитки>> (4 часа);
8) <<В магазине>> (4 часа):
<<Покупки>>.
28. Языковой материал:
1) графика и орфография:
работа над техникой письма, формирование навыков каллиграфии (написание букв полупечатным шрифтом), графика и орфография новых слов и слов, в которых имеются графемно-фонемные несоответствия;
2) фонетический аспект речи:
формирование навыков произношения, правильное интонирование предложений различных типов (утвердительных, отрицательных, вопросительных);
формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
формирование умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
обучение учащихся правилам чтения гласных в открытом и закрытом типах слога, гласных букв и буквосочетаний: -ee/ -ea/ -oo/ -ow/ -ou/ -oy/ -oi и согласных букв и буквосочетаний: -ck, -ch, -tch, -sh, -ng, -th);
3) лексический аспект речи:
объем новой лексики 100 слов, из них активной - 40 слов, пассивной - 60 слов;
формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие числительные -teen, -ty (thirteen, thirty), суффиксы, образующие существительные -er, -or);
4) грамматический аспект речи:
структура утвердительного и отрицательного предложений;
структура вопросительного предложения;
типы вопросительных предложений: общие и специальные;
структура глаголов to have, to be;
модальный глагол can;
употребление глагола в Present Simple;
личные местоимения (I, you, he, she, it, we, they), притяжательные местоимения (my, your, his, her, its, our, their), указательные местоимения (these, those);
неопределенные местоимения some, any;
притяжательный падеж;
конструкция there is/ there are;
предлоги места near, above, on the left, on the right;
неопределенный артикль а/ аn;
образование формы множественного числа имени существительного (a cat - cats);
количественные числительные от 13 до 100.
29. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, речевые умений при ведении диалога этикетного характера ( начать, поддержать, закончить разговор; выразить благодарность;
поздравить, выразить пожелания), объем диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию (Who/ What is this? How old is/are...? Can you...? How many...? Whose ...? Where is/ are...? ), объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу, объем данных диалогов - 2-3 реплики со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций: представить информацию о себе, о членах семьи, друзьях (характер, внешность, возраст, увлечения);
дать описание квартиры/ дома;
выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (Дома. В магазине. В кафе и т.д., объем монологического высказывания - 3-4 фразы);
3) аудирование:
развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий, понимать основное содержание мини-текстов (содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 2 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2 раза;
4) чтение:
формирование умений понимать содержание несложных мини-текстов, стихов, рифмовок, сказок, считалок, скороговорок;
содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 2 класса, иметь воспитательную и познавательную ценность и воздействовать на эмоциональную сферу учащихся, объем текста - не более 30 слов;
5) письмо:
формирование навыков письма на уровне слова и простого предложения, написание текста с опорой на образец (открытка, меню и т.д.).
30. Социокультурный материал:
1) формирование элементарных знаний о стране изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сюжеты сказок английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
4. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 3 классе
30. Содержание курса для 3 класса включает следующие темы:
1) <<Мой рабочий день>> (5 часов):
<<Дни недели>>, <<Время>>;
2) <<Досуг>> (4 часа):
<<Выходной день>>, <<Каникулы>>;
3) <<Школа>> (4 часа):
<<Моя школа>>, <<Школьный этикет>>;
4) <<Школьные предметы>> 3 часа:
<<Мой любимый школьный предмет>>, <<Школьное расписание>>;
5) <<Мир вокруг меня>> (5 часов):
<<В городе>>, <<В деревне>>, <<Достопримечательности>>;
6) <<Транспорт, виды транспорта>> (5 часов);
7) <<Времена года>> (4 часа):
<<Погода>>, <<Мое любимое время года>>;
8) <<В торговом центре>> (4 часа):
<<Виды магазинов>>, <<Покупки>>.
30. Языковой материал:
1) орфография:
работа над техникой письма, дальнейшее формирование навыков каллиграфии, графики и орфографии новых слов и слов, изученных ранее;
2) фонетический аспект речи:
развитие произносительных навыков., обучение учащихся правилам чтения гласных букв в 3 и 4 типах слога;
чтение гласных букв и буквосочетаний -ai/ ау -ei/ -ey и согласных букв и буквосочетаний -ph, -kn, -wh, -wr;
правильное интонирование предложений различных типов (утвердительных, отрицательных, вопросительных);
структура простого предложения, формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
формирование умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
3) лексический аспект речи: к 200 лексическим единицам, усвоенным в 1-2 классах добавляются 120, объем активной лексики - 50 лексических единиц, пассивной - 70 лексических единиц;
4) формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи, использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие прилагательные -y; суффиксы, образующие порядковые числительные - th, словосложение: toy shop, shoe shop, etc.), синонимы, антонимы;
5) грамматический аспект речи:
имя существительное, множественное число (слова-исключения), употребление неопределенного и определенного артиклей, неопределенные местоимения some, any, отрицательное местоимение no;
глагол в форме Present Simple/ Continuous и to be в форме Past Simple, модальные глаголы can, may в утвердительной, отрицательной и вопросительной формах;
порядковые числительные, количественные числительные до 100; предлоги места at, next to, between; предлоги времени on, at, in; предлог направления to, предлог by;
конструкция there is/ there are в утвердительной, отрицательной и вопросительной формах;
типы вопросительных предложений: общие, специальные и альтернативные.
31. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями;
речевые умения при ведении диалога этикетного характера (начать, поддержать, закончить разговор; выразить благодарность), объем диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию Who/ What is this? How old is/are...? Do you....? Does she/ he/ it...? How is/ are....? When? Where? Can/ May you....? Is/ are there ...? Is it ... or ...? How do you get to school...? How many/ much do you ...?), объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу; пригласить к действию/ взаимодействию и согласиться /не согласиться принять в нем участие. объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-обмена мнениями (выразить эмоциональную оценку обсуждаемых фактов, событий, объем диалогов - 3 реплики со стороны каждого собеседника);
2)монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций (представить информацию о себе, друзьях, погоде, о рабочем/ выходном дне, роде занятий, учебе в школе и т.д., дать описание школы, города, деревни, достопримечательностей; выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности (видам транспорта, школьному предмету, временам года и т.д.);
реализовать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (В школе. В библиотеке. В кинотеатре. В музее. Во Дворце школьников. В спортивном клубе и т.д.), объем монологического высказывания - 4-5 фраз;
3) аудирование:
дальнейшее развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий, понимать основное содержание аудио-, видео-материалов, содержание которых должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 3 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений 2 раза;
4) чтение:
развитие техники чтения (работа над произношением, интонированием написанного, чтение вслух, узнавать знакомые слова в незнакомом контексте, развитие умений понимать содержание коротких рассказов, сказок, комиксов, рифмовок, стихов, считалок).
30. Социокультурный материал:
формирование элементарных знаний о стране изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сказки английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных формул речевого этикета, принятых в стране изучаемого языка.
5. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 4 классе
35. Содержание курса для 4 класса включает следующие темы:
1) <<Мир моих увлечений>> (5 часов):
<<Мое хобби>>, <<Хобби моего друга>>;
2) <<Я и мое окружение>> (4 часа):
<<Интересы и увлечения моих родственников>>, <<Интересы и увлечения семьи моего друга>>;
3) <<Мое здоровье>> (4 часа):
<<Я хочу быть здоровым>>, <<Спорт>>, <<Игры>>;
4) <<Я хочу быть врачом>> (3 часа):
<<Кем ты хочешь быть?>>;
5)<<Моя страна>> 5 часов:
<<Мой город/ село>>, <<Астана>>, <<Путешествие по Казахстану>>;
6)<<Страна изучаемого языка>> (5 часов):
<<Лондон>>, <<Города Великобритании>>, <<Путешествие по Англии>>;
7) <<Вокруг света>> (4 часа):
<<Континенты и страны>>, <<Мир животных>>;
9) <<Мое любимое время года>> 4 часа:
<<Погода в Англии>>, <<Погода в Казахстане>>.
36. Языковой материал:
1) орфография:
работа над техникой письма, дальнейшее формирование навыков каллиграфии, графики и орфографии новых слов и слов, изученных ранее;
2) фонетический аспект речи:
развитие навыков произношения, дальнейшее формирование навыков правильного чтения гласных и согласных букв и буквосочетаний, чтение гласных букв в разных позициях;
правильное интонирование предложений различных типов: утвердительных, отрицательных, вопросительных;
структура простого предложения;
формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
развитие умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, правильно произносить специфичные для английского языка звуки;
3) лексический аспект речи:
к 320 лексическим единицам, усвоенным в 1-3 классах добавляются 130, объем активной лексики - 60 лексических единиц, пассивной - 70 лексических единиц;
формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие степени сравнения прилагательных -er, -est), синонимы, антонимы;
4) грамматический аспект речи:
возвратные местоимения;
имя прилагательное, степени сравнения односложных и многосложных прилагательных;
структура глагола в форме Past Simple;
спряжение правильных и неправильных глаголов: to go, buy, see, say, meet, do, read, write, draw, sing, wear, have, eat, drink, put, get, make;
глагол в форме Future Simple;
активизация использования порядковых и количественных числительных;
притяжательный падеж имени существительного;
предлоги места opposite, in front of, behind.
37. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями;
речевые умения при ведении диалога этикетного характера (начать, поддержать, закончить разговор; расспросить о самочувствии; выразить благодарность, объем диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию Who is this? What is this? How old is/ are...? Do you....? Does he/ she/ it...? Did you? How is/ are....? How many/ much....? Why....? When...? Where...? Whose ... is this? Whose ... are these? Can you tell/ show me ....? How can I get to...? Will you/ he/ she/ they...?), объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу; пригласить к действию/ взаимодействию и согласиться/ не согласиться принять в нем участие), объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-обмена мнениями (выразить согласие/ несогласие; выразить эмоциональное отношение к обсуждаемым предметам, фактам, событиям), объем диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций:
рассказать о себе, о родственниках, друзьях (род занятий, интересы и увлечения, и т.д.);
о животных, временах года;
описать представителей различных профессий;
выразить эмоциональное отношение к окружающей действительности, к профессиям, к временам года;
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (Дома. В школе. В гостях. У врача. В спортивном клубе/ секции/ школе и т.д.), объем монологического высказывания - 5- 6 фраз;
3) аудирование:
дальнейшее развитие умений воспринимать на слух речь учителя, сверстника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
понимать основное содержание учебных и аутентичных текстов: короткие сказки, небольшие рассказы, описание животных, занимательные истории, детские мульт-, видео-фильмы, построенные на знакомом языковом материале, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2 раза;
4) чтение:
формирование элементарных навыков чтения текстов с разным уровнем понимания содержащейся в них информации (ознакомительное, изучающее и поисково-просмотровоe;
развитие умений понимать содержание коротких рассказов, сказок, комиксов, стихов, рифмовок;
содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 4 класса, иметь воспитательную и познавательную ценность и воздействовать на эмоциональную сферу учащихся, объем текста - не более 50 слов;
5) письмо:
формирование навыков написания личного/ электронного письма, изложения краткой информации по изученным темам, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами, построения собственного элементарного письменного высказывания с использованием вербально-изобразительных опор (картины, фотографии, ключевые слова, фразы, выражения).
38. Социокультурный материал:
формирование элементарных знаний о стране/ странах изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сказки, песни, рассказы английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
6. Требования к уровню подготовки учащихся 1 класса
39. Предметные результаты отражены в двух аспектах: должны знать и уметь.
41. Учащиеся 1 класса должны знать:
1) буквы английского алфавита;
2) лексические единицы, обслуживающие ситуации общения в пределах изученной тематики в объеме 100 слов;
3) реплики-клише как элементы речевого этикета англоговорящих стран, употребляемых при знакомстве, встрече, прощании;
4) способы образования количественных числительных от 0 до 12;
5) структуру простого предложения;
6) порядок слов в утвердительном, отрицательном и вопросительном предложениях;
7) местоимения: личные, указательные, притяжательные;
8) структуру глаголов to have, to be;
9) модальный глагол can;
10) форму множественного числа имен существительных.
42. Учащиеся 1 класса должны уметь:
1) правильно интонировать различные коммуникативные типы предложения (утвердительные, отрицательные, вопросительные), ставить ударение в словах и фразах;
2) адекватно произносить и различать на слух звуки и звукосочетания английского языка;
3) понимать с опорой на наглядность, паралингвистические средства учебные и аутентичные тексты, короткие сказки, описание животных, занимательные истории, детские анимационные и видеофильмы;
4) воспроизводить услышанное после двух-трех предъявлений, время звучания - до 1 минуты, темп речи замедленный;
5) использовать изученную лексику при оформлении элементарных речевых высказываний в объеме: диалогическое высказывание - 3 реплики со стороны каждого собеседника, монологическое высказывание - 3-4 фразы;
6) употреблять реплики-клише в тематических ситуациях общения.
7. Требования к уровню подготовки учащихся 2 класса
43. Учащиеся 2 класса должны знать:
1) правила чтения гласных в открытом и закрытом типах слога, буквосочетаний гласных и согласных;
2) лексические единицы, употребляемые в ситуациях общения в рамках изученной тематики в объеме 100 слов;
3) структуру коммуникативных типов предложения;
4) предлоги in, on, under, near, above, on the left, on the right;
5) союзы and и but;
6) образование формы множественного числа имени существительного;
7) числительные от 13 до 100;
8) способы образования существительных при помощи суффиксов -er, -or;
9) утвердительную форму глагола в Present Simple;
10) модальный глагол can.
44. Учащиеся 2 класса должны уметь:
1) адекватно произносить и различать на слух глухие и звонкие согласные звуки и звукосочетания английского языка; различать, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
2) интонировать утвердительные, отрицательные, вопросительные предложения;
3) распознавать и употреблять новую лексику в речи;
4) читать гласные буквы в открытом и закрытом типах слога; гласные буквосочетания: -ee/ -ea/ -oo/ -ow/ -ou/ -oy/ -oi, согласные буквы и буквосочетания: -ck, -ch, -tch, -sh, -ng, -th;
5) правильно писать новые слова и слова, изученные в 1 классе;
6) использовать способы словообразования для потенциального увеличения словарного запаса: суффиксы, образующие числительные -teen, -ty;
7) использовать оборот there is/ are;
8) употреблять неопределенный артикль а/an;
9) использовать союзы and и but;
10) употреблять изученную лексику при оформлении элементарных речевых высказываний в объеме: диалогическое высказывание - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника, монологическое высказывание - 3-4 фразы;
11) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
12) понимать основное содержание прослушанных мини-текстов, время звучания текста - до 1 минуты;
13) понимать содержание прочитанных несложных текстов, объем текста - не более 30 слов;
14) писать личное письмо, излагать краткую информацию о себе с опорой на образец.
8. Требования к уровню подготовки учащихся 3 класса
45. Учащиеся 3 класса должны знать:
1) правила чтения гласных букв в 3 и 4 типах слога; гласных букв и буквосочетаний: -ai/ау -ei/ -ey и согласных букв и буквосочетаний: -ph, -kn, -wh, -wr;
2) не менее 120 новых лексических единиц;
3) способы образования существительных при помощи суффиксов -er, -or;
4) синонимы, антонимы;
5) образование формы множественного числа существительных-исключений;
категорию исчисляемых/ неисчисляемых существительных;
употребление неопределенных местоимений some, any, отрицательного местоимения no;
структуру глагола в видо-временной форме Present Simple/ Continuous и глагол to be в форме Past Simple;
модальные глаголы can, may в утвердительной и отрицательной форме; порядковые числительные, количественные числительные до 100;
предлоги места at, next to, between;
предлоги времени on, at, in;
конструкцию there is/ there are;
типы вопросительных предложений (общие, специальные и альтернативные);
6) реплики-клише, нормы речевого этикета;
7) произведения детской литературы на английском языке (сказки, стихи, рифмовки, считалки, песни).
46. Учащиеся 3 класса должны уметь:
1) правильно интонировать предложения различных типов: утвердительные, отрицательные, вопросительные;
2) правильно поставить ударение в словах и фразах;
3) различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
4) употреблять новую лексику в речи;
5) вести диалог этикетного характера, объем диалога - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника; диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями; объем диалогов - 3-5 реплик со стороны каждого собеседника;
6) построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций;
7) употреблять безличные предложения It is Monday, It is 5 o'clock, It is cold, It is winter и т.д.;
8) выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
9) реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (в школе, дома, в магазине, в библиотеке, в кинотеатре и т.д.), объем монологического высказывания - 4-5 фраз;
10) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
11) понимать основное содержание аудио-, видео-материалов, время звучания текста - до 1 минуты;
12) понимать содержание несложных текстов, объем текста - не более 40 слов;
13) писать личное письмо, излагать краткую информацию о себе, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами.
9. Требования к уровню подготовки учащихся 4 класса
47. Учащиеся 4 класса должны знать:
1) правила чтения гласных букв в разных позициях, буквосочетаний гласных и согласных;
2) новые лексические единицы в объеме 450 слов;
3) способы словообразования имени прилагательного при помощи суффиксов -er, -est, -y;
4) изученный грамматический материал (структуру простого предложения, возвратные местоимения, степени сравнения прилагательных, структуру глагола в форме Past/ Future Simple, спряжение правильных и неправильных глаголов: to go, buy, see, say, meet, do, read, write, draw, sing, wear, have, eat, drink, put, get, make; притяжательный падеж имени существительного Possessive case);
5) реплики-клише поведенческого этикета (речевого и неречевого), принятые в стране изучаемого языка в типичных ситуациях общения.
48. Учащиеся 4 класса должны уметь:
1) правильно интонировать предложения различных типов: утвердительные, отрицательные, вопросительные;
2) различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
3) писать буквы, буквосочетания, слова полупечатным шрифтом;
4) образовывать прилагательные при помощи суффиксов -er, -est, -y, составные существительные: toy shop, shoe shop, etc.
5) вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями, объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
6) использовать мимику и жесты в случаях, когда не хватает языковых средств для выражения тех или иных коммуникативных намерений;
7) построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций;
8) представить информацию о себе, о родственниках, друзьях (рабочий день, род занятий, интересы и увлечения, учеба в школе и т.д.), о домашних и диких животных, о временах года;
9) выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
10) реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (в школе, дома, в гостях, в магазине, в библиотеке, в кинотеатре и т.д.); объем монологического высказывания - 5-6 фраз;
11) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
12) понимать основное содержание аудио-, видео-материалов; время звучания текста - до 1 минуты;
13) выразительно читать вслух с правильной интонацией и ударением;
14) ориентироваться в основных видах чтения (ознакомительное, изучающее и поисково-просмотровоe), объем текста - не более 50-60 слов;
15) писать личное письмо и электронное письмо, объем письма - до 30-40 слов; излагать краткую информацию о себе, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами.
49. Личностные результаты. Учащиеся 1-4 классов должны проявлять:
1) любовь к своей стране, городу/ селу;
2) уважение и интерес к своей культуре и иноязычной культуре;
3) почтительное отношение к старшим, заботу о младших через правильное употребление элементов речеповеденческого этикета;
4) дружелюбное и толерантное отношение к собеседнику, к представителям других стран, говорящих на изучаемом языке;
5) уважение к традициям и обычаям народов Казахстана и стран изучаемого языка;
6) бережное отношение к имуществу (к школьной мебели, школьным принадлежностям, одежде, предметам обихода);
7) бережное отношение к окружающей среде.
50. Системно-деятельностные результаты. Учащиеся 1-4 классов должны применять:
1) лексико-грамматические структуры в заданных ситуациях общения (приветствие, знакомство, прощание, выражение благодарности, согласия/ несогласия);
2) метод проектирования (моделирования), интерпретации (объяснение, сравнение, аналогия и т.д.);
3) современные информационно-коммуникативные технологии;
4) разные компоненты учебно-методического комплекта (учебник, рабочую тетрадь, аудиоприложение, мультимедийное приложение и т. д.).
Ы.АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІЛІМ АКАДЕМИЯСЫ
Бастауыш білім беру деңгейінің
<<Тіл және әдебиет>> білім саласы бойынша
ОҚУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ
(1 - 4-сыныптар)
Астана 2013
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірде №115 бұйрығымен бекітілген.
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 10 сәуірде № 8424 тіркелген.
Ы.Алтынсарин атындағы
ұлттық білім академиясы, 2013
<<Сауат ашу>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Сауат ашу кезеңі қазақ тілінің грамматикасына және әдебиет туралы білім жүйесіне кіріспе болып табылады. Оқушылардың оқу және жазу дағдыларын қалыптастыру, қарапайым грамматикалық ұғымдармен таныстыру, айтатын ойын толық, түсінікті, жүйелі жеткізе білуге, байланыстыра сөйлеуге үйрету, ауызша, жазбаша тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталады. Бұл мақсат оқу және жазу сабақтарында ауызша және жазбаша сөйлеудің үйлесімділік ұстанымын ескере отырып оның үш кезеңінің (әліппеге дейінгі кезең, әліппе кезеңі және әліппеден кейінгі кезең) негізгі міндеттерін шешу арқылы қамтамасыз етіледі:
1) әлiппеге дейiнгi кезеңнің міндеттері балалардың өмірінде жаңа пайда болған жетекші әрекет - оқу әрекетіне бейімдеу, тұрақты зейіні мен жадын, логикалық ойлауы мен қызығушылығын тәрбиелеу, баланың тұлғалық қасиеттерін қалыптастыру, оқуға және жазуға дайындау, сөздік қорын молайту, байланыстыра сөйлеуге үйрету;
2) әлiппе кезеңiнің міндеттері қазақ әліпбиіндегі әріптермен (баспа және жазба түрі, бас әріп және кіші әріп) таныстыру, әріптен буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрап оқуға және жазуға дағдыландыру, байланыстыра сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру, оқу дағдысы мен жазу икемділігін қалыптастыру;
3) әлiппеден кейiнгi кезеңнің міндеттері оқу (сөзді, сөйлемді саналы, дұрыс және түсініп оқу) және жазу (қатесіз, сауатты, таза, каллиграфия ережелерін сақтай отырып жазу) дағдыларын жетілдіру, тіл бірліктері (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін) туралы қарапайым түсініктер қалыптастыру, оқылған мәтіннің мазмұнын талдауға үйрету, байланыстыра сөйлеу тілін дамыту, қарым-қатынастың әртүрлі жағдайында ана тілін еркін қолдануға бейімдеу.
3. Пәннің мазмұнын меңгеру үшін аптасына 7 сағаттан оқытылады (барлығы - 231 сағат). Жалпы сағат саны кезеңдер бойынша төмендегіше бөлінеді:
1) әлiппеге дейiнгi кезең - 14 сағат;
2) әлiппе кезеңi - 98 сағат;
3) әлiппеден кейiнгi кезең - 119 сағат.
4. Пәнді оқыту процесінде пәнаралық байланыстар жүзеге асырылады.
5. Дүниетану пәнімен:
<<адам-табиғат-қоғам>> туралы білімдерін толықтыру, табиғат құбылыстарымен адам, өсімдік, жан-жануарлар арасындағы байланыс пен тәуелділікті таныстыра отырып, оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру, топсеруен кезінде, табиғатты бақылау барысында алған білімдерін, бақылағандарын оқушылардың сөздік қорын байыту, ауызша жазбаша тілін дамыту мақсатында пайдалану.
6. Музыка пәнімен:
ертегі, аңыздар оқу барысында мазмұнына сәйкес музыкалық шығармалар тыңдау, оқушылардың тілін жаттықтыру, дыбыстарды дұрыс айтуға үйрету мақсатында балалар әндерін тыңдату.
7. Бейнелеу өнері пәнімен:
суретшілердің шығармалары арқылы оқушылардың сөз байлығын арттыру, тілін дамыту; сурет бойынша өз сезімдерін, ой-пікірлерін білдіруге үйрету, сурет салғызу, бояту жұмыстары арқылы қаламды, қарындашты дұрыс ұстауға үйрету, қолдың ұсақ бұлшық еттерін дамыту, эстетикалық тәрбие беру.
8. Еңбекке баулу пәнімен:
еңбек тақырыбына байланысты шығармалар оқу барысында оқушыларды еңбексүйгіштікке баулу, адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу, ермексазбен, табиғи материалдармен жұмыс жасау, қағаздарды қию, өрнектер салу, безендіру арқылы қолдың ұсақ бұлшық еттерін дамыту.
9. Дене шынықтыру пәнімен:
партада дұрыс отыру; дене бітімінің дұрыс дамуы үшін жаттығулар жасау; сабақта сергіту сәтін өткізу.
2. Оқу пәнінің 1-сыныптағы базалық білім мазмұны
10. Әліппеге дейінгі кезең (14 сағат):
1) тыңдалым. Ауызша сөйлеуде немесе мәтін оқуда сөйлеушіні немесе мұғалімді (сыныптастарын) аяғына дейін зейін қоя тыңдай білу. Тыңдау барысында ақпаратты дұрыс қабылдау, ондағы негізгі ойды түсіну, тиісті жауап қайтару;
2) айтылым. Сөйлеу кезінде сөздерді, дыбыстарды анық, дұрыс айту. Сөздердің мағынасын дұрыс түсініп, орынды қолдану. Тілдік қарым-қатынасқа, диалогқа қатыса білу, сөйлеу барысында айтатын ойының мақсатына және жағдаятқа сәйкес тілдік құралдарды тиімді таңдау. Оқу міндетіне (суреттеу, баяндау, пікір айту) сәйкес монологтік (ауызша) сөйлеуді меңгеру, өзі жайында, ата-анасы, үй-іші жайлы, достары туралы айтып бере алу. Мектептегі және күнделікті өмірдегі түрлі жағдаяттарға сәйкес сөйлеу мәдениеті (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау) нормалары мен орфоэпиялық нормалар туралы түсінік қалыптастыру. Дауыс ырғағын дұрыс қою. Айтылуы ұқсас л - р, н - ң, с - з, с - ш, ж - ш, п - б дыбыстарын дұрыс айтуға дағдыландыру: жаңылтпаштар, жұмбақтар, санамақтар жаттату;
3) оқылым. Сөйлеу, сөйлем және сөз туралы алғашқы түсінік. Сөйлеудің сөйлемнен, сөйлемнің сөздерден, сөздің буындардан құралатындығын графикалық сызба арқылы ұғындыру және оқу. Графикалық сызбалар бойынша сөйлемдер құрастырып оқу;
4) буын туралы алғашқы түсінік. Сөзді буынға бөлу, сөздегі буын санын, буын түрлерін анықтау. Графикалық сызбалар түріндегі буындардан сөз құрап оқу;
5) дыбыс және әріп туралы алғашқы түсінік. Буынның дыбыстардан (әріптерден) құралатындығын графикалық сызба арқылы ұғындыру. Дыбыстардың дауысты және дауыссыз түрлері болатыны: ауыз қуысында ауаның кедергісіз, еркін шығуынан жасалатын дыбыстардың дауысты деп аталатыны немесе ауыз қуысындағы сөйлеу мүшелерінің қатысуымен жасалатын дыбыстардың дауыссыз деп аталатыны туралы алғашқы түсінік қалыптастыру. Дыбыс шығаруда сөйлеу мүшелерінің әрекеті, дыбыстардың артикуляциясы: дыбыстау кезінде дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату. Дауысты дыбыстардың буын жасай алатыны (буындағы дауысты дыбысты ұзағырақ созу);
6) буындық-дыбыстық талдау: сөзді буынға бөлу, буын санын, буын түрін анықтау, сөздегі дыбыс санын, оның дауысты немесе дауыссыз екенін ажырату;
7) жазылым. Жазу жұмысына дайындық жаттығулары: үзік сызықтарды бастыра отырып, түрлі фигуралар, өрнектер, сызықтар (көлбеу, тік, ирек, үзік) салу, үзбей, байланыстыра жазуға дағдыландыру. Санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау (дұрыс отыру, парта бетіне дәптерді дұрыс орналастыру, қаламды дұрыс ұстау ережесі);
8) тіл дамыту. Сөздік қорын байыту: суреттер бойынша кім? не? кімдер? нелер? қандай? қай? не істеді? қайтті? не үшін қажет? т.б. сұрақтарға жауап ала отырып, заттардың атын атату, сапалық қасиеттерін, қимыл, іс-әрекетін, атқаратын қызметін, т.с.с. айтқызу, сөздердің мағынасын түсіндіру, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрату, ертегі айтқызу. Тақпақтар, санамақтар, жаңылтпаштар, жұмбақтар жаттату.
11. Әліппе кезеңі (98 сағат):
1) дыбыс. Әріп. Әріп - дыбыстың таңбасы. Бас әріп және кіші әріп. Қазақ әліпбиіндегі барлық дыбыстармен және әріптермен жеке-жеке таныстыру;
2) дыбыстар мен олардың таңбалары төмендегідей ретпен өтіледі: 1-кезеңде а, н, л, р, о, т, й, у, ш, с, м, ы дыбыстары меңгертіледі. 2-кезеңде і, ң, и, д, е, қ, ұ, ғ, к, ү, г, ө, з, ә, ж, п, б дыбыстары оқытылады. 3-кезеңде сөйлеу тілінде сирек кездесетін х, һ, щ, я, ю дыбыстары мен орыс тілінен енген сөздерде қолданылатын в, э, ё, ц, ф, ч дыбыстары меңгертіледі. 4-кезеңде орыс тіліндегі ь, ъ белгілерімен таныстырылады;
3) дыбыс пен әріпті ажырату. Дыбыстың айтылу ерекшелігі. Дыбыс шығаруда сөйлеу мүшелерінің әрекеті, дыбыстардың артикуляциясы. Дыбыстардың дауысты және дауыссыз түрлері; дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату: ауыз қуысында ауаның кедергісіз, еркін шығуынан жасалатын дыбыстардың дауысты деп аталатыны немесе ауыз қуысындағы сөйлеу мүшелерінің қатысуымен жасалатын дыбыстардың дауыссыз деп аталатыны. Дауысты дыбыстардың буын жасай алатыны. Дыбыстық талдау;
4) буын. Дыбыстардан буын құрау. Буындардан сөз құрау. Сөзді буынға бөлу. Дыбыстық-буындық талдау;
5) сөз және сөйлем. Сөздің мағынасы (сөздік жұмысы). Сөздерден сөйлем құрауү Сөйлемдерден шағын әңгіме (мәтін) құрау. Сөйлемнің соңына тыныс белгісі (нүкте, леп, сұрақ белгілері) қойылатыны, тыныс белгісі сөйлемнің аяқталғанын білдіретіні, келесі сөйлемнің бас әріптен басталатыны туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
6) оқу. Дауыстап оқу. Буындап оқудан біртіндеп сөзді тұтас, үзбей оқуға көшу. Сөздердің мағынасын есте ұстай отырып сөйлемді дұрыс әрі түсініп оқуға дағдыландыру. Сөйлемдегі айтылатын ойдың сипатына қарай дауыс ырғағын келтіріп, мәнерлеп оқуға машықтандыру. Біртіндеп оқу жылдамдығын арттыру; іштей оқу (алғашқы <<көзбен оқу>> дағдысын қалыптастыру). Оқу барысында көру арқылы сөзді тұтас қабылдау қабілетін қалыптастырып, <<көру аймағын>> ұлғайту. Көлемі жағынан шағын мәтінді түсініп оқу және түсінгенін айта білу, сұраққа толық, нақты жауап беру, мәтіннен қажетті сөйлемді немесе сөзді таба білуге дағдыландыру;
7) жазу. Жазуға қойылатын талаптарды меңгерту (денені дұрыс ұстау, дұрыс отыру, дәптерді дұрыс орналастыру, қаламды дұрыс ұстау), саусақтардың ұсақ бұлшық еттерін дамыту; дәптер бетін дұрыс бағдарлау: жұмыс жолы мен үлкен жолды ажырату, жоларалық кеңістікті сақтау, жолдың жоғарғы және төменгі сызығынан шықпау, әріптерді жұмыс жолына дұрыс орналастыру, т.с.с.; әріп элементтерін жазу. Жекелеген элементтерді жазып үйренуден біртіндеп оларды қосып, әріп жазуға, әріпті келесі әріппен дұрыс байланыстырып, сөзді толық жазып болғанша қолды дәптерден алмай, үздіксіз әрі ырғақты жазуға, сөздердің ара жігін сақтауға машықтандыру; әріптердің баспа және жазба түрлерін ажырату. Бас әріптер мен кіші әріптердің жазылуын меңгерту; жазба және баспа түрде берілген сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді дұрыс көшіріп жазуға дағдыландыру. Жазу барысында сөздерді іштей буынға бөліп айтып отырып жазуға машықтандыру; есту арқылы, яғни мұғалімнің айтуымен сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді жатқа жазу. Жазғанын өздігінен тексеру; көркем жазуға, таза, қатесіз, сауатты жазуға дағдыландыру; графикалық құралдардың қызметін түсіндіру: сөздердің арасына орын қалдыру, жаңа жолдан немесе азат жолдан (абзацтан) бастау, сөздің жолға сыймаған бөлігін сызықша белгісін қоя отырып буын жігімен жаңа жолға көшіру, тасымалдау;
8) тіл дамыту. Қазақ тіліндегі дыбыстарды, оның ішінде айтылуы ұқсас л - р, н - ң, с - з, с - ш, ж - ш, п - б дыбыстарын дұрыс айтуға дағдыландыру. Орыс тілінен енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға жаттықтыру. Оқушылардың сөздік қорын байыту және белсендіру. Сөздің белгілі бір мағына (заттардың атын, түсін, дәмін, көлемін, санын, қимыл-әрекетін, орнын, т.с.с.) беретінін жаттығулар арқылы ұғындыра отырып, оларды орынды қолдануға үйрету. Сөйлеу барысында ойын нақты, толық жеткізу үшін қажетті сөзді дұрыс табуға, қажет жағдайда мәндес сөздермен, қарама-қарсы мағыналық сөздермен (термин енгізілмейді) жылдам ауыстыра алуға, жазылуы бірдей сөздердің (омонимдер мен көп мағыналы сөздер) мағынасын ажырата алуға, сөздердің мағыналық реңктерін түйсіне білуге, оларды басқа сөздермен грамматикалық дұрыс байланыстыруға дағдыландыру; байланыстырып сөйлеу тілін дамыту. Суреттер бойынша сөйлемдер құрастырып, одан әңгіме құрауға үйрету. Оқылған әңгіме, ертегі, т.б. мәтіндер бойынша түсінгенін айтып беруге дағдыландыру. Дайын үлгі бойынша өз көргенін, бақылағанын әңгімелеуге жаттықтыру. Сұраққа толық жауап беруге үйрету. Жұмбақ, жаңылтпаш, тақпақтар жаттату және оларды өздігінен құрастыруға үйрету.
12. Әліппеден кейінгі кезең (119 сағат):
1) оқу. Шағын көлемді тілі жеңіл көркем шығармалар (Отан, туған тіл, туған жер, табиғат, отбасы, еңбек, т.с.с. туралы) оқу. Әдеби жанрлар (өлеңдер, әңгімелер, ертегілер; жұмбақтар, жаңылтпаштар, санамақтар, мақал-мәтелдер, т.б.) туралы алғашқы түсініктер қалыптастыру. Оқылған шығармалардағы көркем, бейнелі сөздерді сезіну, түйсіну, мәтінді талдау (мұғалімнің көмегімен) біліктілігін қалыптастыру. Шығарманы толық қабылдау қабілетін дамыту; оқу түрлерін (дауыстап оқу, іштей оқу, түсініп оқу, дұрыс оқу, шапшаң оқу, теріп оқу, мәнерлеп оқу) меңгерту. Оқудың сөздерді тұтас оқу, бірнеше буынды сөздерді буындап оқу тәсілдерін меңгерту. Өлеңдерді, ертегілерді, әңгімелерді дауыс ырғағын, нақышын келтіре отырып оқуға машықтандыру; оқуға ұсынылатын шығармалар (үлгі тақырыптар): Сәлем - сөздің анасы>>, <<Талаптыға нұр жауар>>, <<Адам болам десеңіз>>, <<Шаңырақ шуағы>>, <<Менің Отаным - Қазақ елі>>, <<Табиғат тынысы>>, <<Халық ауыз әдебиеті үлгілері>>;
2) жазу: сөз ішіндегі әріптерді дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі ырғақты жазу дағдысын жетілдіру. Шағын мәтіндерді дұрыс көшіріп жазуға дағдыландыру; есту арқылы жатқа жазу, көргенін есте сақтап сөздерді, сөйлемдерді, шағын мәтіндерді жатқа жазу: дыбыстық және буындық құрылымы әркелкі сөздердегі дыбыстардың ретін анықтай алу; жазғанын өздігінен тексеру; көркем, таза, қатесіз, сауатты әрі жылдам жазуға дағдыландыру; сөзді тасымалдап жаза білу;
3) тіл дамыту. Сөздік қорын жаңа сөздермен байыту және ол сөздердің мағынасын түсініп, грамматикалық тұлғада жүйелі байланыстырып, орынды қолдана білу, оларды қатыстырып сөз тіркестерін, сөйлемдер құрастыра білу дағдыларын жетілдіру; сөйлеудің диалогтік түрін практикалық тұрғыда меңгерту, әңгімелесу барысында өз ой-пікірін білдіру, пікірін дәлелдеу, сұрақ қою біліктілігін қалыптастыру; сөйлеудің монологтік түрін практикалық тұрғыда меңгерту. Белгілі бір тақырыпқа байланысты (айтатын ойының мақсатына қарай) өз ойын толық, жүйелі, түсінікті етіп ауызша жеткізе білуге дағдыландыру; суреттер топтамасы, тірек сөздер, дайын үлгі, жоспар (сұраққа жауап жазу) бойынша, сондай-ақ оқығаны, көргені, бақылағаны жайында шағын әңгімелер (мәтін) құрастыру (бастапқы кезде ауызша, бірте-бірте жазбаша); мәтінге ат қою; мазмұндаманың (дайын үлгі бойынша, сұрақтарға жауап жазу, еркін мазмұндау түріндегі) негізгі түрлерімен таныстыру; сөйлеу мәдениетін (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау, алғыс айту) меңгерту.
4) грамматика, емле: дыбыс және әріп. Қазақ тіліндегі дыбыстар мен әріптер туралы алған білімдерін жалпылау және пысықтау; қазақ әліпбиін: әріптердің дұрыс аталуын және олардың әліпбидегі орнын (ретін) білу. Дыбыс және әріпті ажырату; дауысты және дауыссыз дыбыстар мен әріптер туралы білімдерін пысықтау және дамыту. Дауысты және дауыссыз дыбыстарды бір-бірінен ажырату, айтылу ерекшеліктерін білу; жуан және жіңішке дауысты дыбыстар мен әріптер, олардың емлесі: айтылу ерекшеліктерін салыстыру, оларды бір-бірінен ажырату, сөз ішіндегі орнын тапқызу; жуан дауыстылардың жуан буындарда, жіңішке дауыстылардың жіңішке буындарда жазылатыны туралы ұғым беру; а, ә дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі>>, <<О, ө дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі. Ұ, ү дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі, ұ, ү әріптері бар сөздерді дұрыс жазу. Ы, і дыбыстары мен әріптері және олардың емлесі. Қосарлы дауыстылар. И, ё, я, ю дыбыстары мен әріптері және емлелері. Қосарлы дауыстылар кездесетін сөздерді дұрыс жазуға жаттықтыру; буын. Буын (анықтамасын білу). Тасымал (анықтамасын білу). Сөзді тасымалдауға болмайтын жағдайлар; сөз. Сөз туралы білімдерін пысықтау, дамыту. Сөз және оның қызметі. Кім? не? сұрағына жауап беретін сөздер. Кім? кімдер? сұрақтары адамдарға қатысты сөздерге қойылатыны. Не? нелер? сұрақтары заттарға, жан-жануарларға қатысты сөздерге қойылатыны. Кім? сұрағы бір адамға, кімдер? сұрағы бірнеше адамға қатысты қойылатыны. Не? сұрағы бір затқа, нелер? сұрағы көп затқа қойылатыны; бас әріппен жазылатын сөздер. Адамның аты-жөні, фамилиясының бас әріппен жазылатыны. Қаланың, ауылдың, өзеннің, көлдің, көшенің аттарының бас әріппен жазылатыны. Жан-жануарларға арнайы қойылған аттардың бас әріппен жазылатыны. Аспан денелерінің аттары бас әріппен жазылатыны; не істеді? не қылды? қайтті? сұрақтарына жауап беретін сөздер. Қандай? қай? сұрақтарына жауап беретін сөздер; сөз және сөйлем. Сөйлем және сөйлемнің сөздерден құралатыны туралы білімдерін пысықтау және дамыту. Сөйлемнің бас әріптен басталып жазылатыны. Сөйлемнің соңына қойылатын тыныс белгілер.
13. Жыл бойы өткенді қайталау;
3. 1-сынып оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
14. Пәндік нәтиже бойынша 1-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тілдің (ауызша және жазбаша сөйлеудің) негізгі бірліктері туралы қарапайым ұғымдарды:сөйлеу - сөйлем - сөз - буын - дыбыс - әріп туралы қарапайым түсінікті;
2) қазақ әліпбиіндегі барлық дыбыстар мен әріптерді;
3) орыс тілінен енген сөздерде кездесетін дыбыстар мен әріптерді;
4) дыбыстарды (дауысты, дауыссыз, жуан дауысты, жіңішке дауысты) ажыратуды;
5) әріптерді (баспа және жазба түрлерін, бас әріп және кіші әріпті) ажыратуды;
6) бас әріптен басталып жазылатын сөздерді (адамның аты-жөні, тегі, қала, ауыл, өзен, көл, көше аттары, жан-жануарларға қойылатын атаулар);
7) тасымалды және тасымалдауға болмайтын жағдайларды;
8) сөйлемнің бас әріптен басталып жазылатынын;
9) сөйлемнің соңына қойылатын тыныс белгілерді;
10) сөйлемнің, сөздің, буынның, дауысты, дауыссыз дыбыстардың графикалық белгіленуін;
11) а және ә; о және ө; ұ және ү; ы және і дыбыстары мен әріптерін және олардың емлесін; қосарлы дауыстылар (и, ё, я, ю) кездесетін сөздерді дұрыс жазуды.
15. Сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша. Тыңдалым және айтылым бойынша меңгеруі қажет:
1) сөзді, сөйлемді, мәтінді тыңдауды, сөздің мағынасын, сөйлем мен мәтіннің мазмұнын түсінуді;
2) сөздегі дыбысты дұрыс есту және айыруды, оларды дұрыс айтуды;
3) сұрақты мән беріп тыңдауды және оған тиісті жауап қайтаруды;
4) естігенін немесе оқығанын түсінуді және оны мазмұндап айтып беруді;
5) қарым-қатынас барысында сыпайы сөздерді (сәлемдесу, қоштасу, кешірім сұрау) қолдануды;
6) мәтін бойынша сұрақ қоюды және оларға жауап беруді;
7) оқылған мәтіннің мазмұнына талдау жүргізуді;
8) әңгімелесуге, диалогқа, дидактикалық ойындарға қатысуды;
9) 1-2 шумақ (4 жолдан тұратын) шағын өлеңді, жұмбақ, жаңылтпаштарды жатқа айтуды.
16. Оқылым бойынша:
1) дауыстап және іштей оқуды;
2) сөздерді буындап оқуды, жыл соңына қарай тұтас сөзбен оқуды;
3) сөздерді бір қалыпты және ұғына отырып оқуды (оқу жылының аяғында минутына 30-40 сөзден тұратын мәтінді);
4) дауыс кідірісін және оқу қарқынын сақтай отырып сөйлемдерді (мәтінді) мәнерлеп оқуды;
5) оқу жылдамдығын жыл соңына қарай арттырып, шапшаң әрі түсініп оқуды;
6) мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап табуды, мазмұнын айтуды; тақырып бойынша үш-бес сөйлемнен тұратын мәтін құрастыруды.
17. Жазылым бойынша:
1) дыбыстарды әріптермен дұрыс белгілеуді;
2) қазақ әліпбиінің барлық әріптерін (баспа және жазба, бас әріптер мен кіші әріптер) каллиграфия нормасына сәйкес жазуды, оларды сөз ішінде бір-бірімен дұрыс байланыстыруды;
3) жазба және баспа түрде берілген мәтіндерді (10-15 белгіден артық емес), сөйлемдерді (3-4 сөзден тұратын), сөздерді (10 сөзден артық емес) дұрыс көшіріп жазуды;
4) жазу барысында сөйлемді дұрыс рәсімдеуді (сөйлемді бас әріппен жазу және соңында сәйкес тыныс белгісін қою);
5) сөздерді (5-6 сөз) және сөйлемдерді (2-3 сөйлем) есту арқылы жазуды;
6) жазу барысында кейбір орфография ережесін (сөздерді тасымалдау; адамның аты, фамилиясы, қала, ауыл, өзен, көл, көше аттары, жан-жануарларға қойылатын атауларды бас әріппен жазу) қолдануды.
18. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін (елтаңба, ту, гимн) құрметтеуінен, мемлекеттік гимнді білуінен;
2) туған елге деген сүйіспеншілігінен, туған жердің табиғатын сақтауға және қорғауға деген ұмтылысынан;
3) өз ана тілін, мәдениетін, салт-дәстүрін құрметтеуінен;
4) салауатты өмір салтын ұстануынан;
5) еңбек пен оқуға деген жауапкершілікті сезінуінен;
6) қарым-қатынас барысында мәдениет сақтауынан, үлкен адамдарды құрметтеп, кішілерге қамқорлық танытуынан көрінеді.
19. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) дыбыстық және әріптік жүйе, дыбыстың түрлері (дауысты: жуан, жіңішке, дауыссыз); буын, сөз, сөйлем; буыннан сөз, сөзден сөйлем құралатыны; сөздердің белгілі бір мағынасы болатыны және белгілі бір қызмет атқаратыны (заттың атын, іс-қимылын, түр-түсін, дәмін, иісін т.б. сипаттарын білдіретіні); сөйлемнің бас әріптен басталып, соңына тыныс белгісі (? ! .) қойылатыны; бас әріппен жазылатын сөздер; тасымал, т.б. жайында алған қарапайым түсініктерін оқу және жазу барысында дұрыс пайдалана білуінен және сөздерге қарапайым дыбыстық-буындық талдау жасауынан, сөйлеуден тілдік бірліктерді айырып көрсете алуынан;
2) оқу үдерісінде алған түрлі ақпараттарды дұрыс қабылдауынан және дұрыс түсінуінен, қажетті жағдайда есіне түсіріп, орынды қолдана алуынан;
3) шапшаң, түсініп және мәнерлеп оқу дағдысынан;
4) дұрыс, қатесіз, сауатты әрі көркем жаза алуынан;
5) ауызша және жазбаша тілінің дамуынан, ойын нақты, түсінікті, толық, жүйелі жеткізе алуынан;
6) шығармашылық жұмыстарға қызығушылығынан, талдау, жинақтау, жалпылау, нақтылау әдістерін қолдана білуінен көрініс табуы қажет.
<<Қазақ тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. Қазақ тілі - бастауыш сынып оқушыларын алғашқы тілдік білім негіздерімен қаруландыратын, тіл арқылы қарым-қатынас жасау қызметінің барлық түрін меңгертетін және олардың ақыл-ойын дамытатын пән.
3. Пәнді оқытудың жалпы мақсаты - тіл туралы оқушыларда тұтас ғылыми ұғым қалыптастыру, тіл ғылымы туралы негізгі ережелерді меңгерту; ауызша және жазбаша сөйлеудің коммуникативтік білігі мен дағдысын игерген тілдік тұлға қалыптастыру.
4. Бастауыш мектептегі <<Қазақ тілі>> пәнін оқытудың мақсаты - алғашқы тілдік мағлұматтарды меңгерту, сауатты жазу, оқу дағдылары жетілдіру, интеллектісі мен шығармашылық қабілеттерін, қатысымдық құзыреттілігін дамыту, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуына мүмкіндік жасау.
5. Басты міндеттері:
1) оқушылардың өз ана тілі - қазақ тіліне деген қызығушылығын ояту, тілдің құдіретін және оның эстетикалық құндылығын сезіндіру арқылы қазақтың ұлттық мәдениетінің бір бөлігі ретінде өз тілін құрметтеу және мақтаныш ету сезімдерін қалыптастыру;
2) тілдік ұғымдар арқылы оқушыларды өзін тілді иеленуші тілдік тұлға ретінде сезінуге тәрбиелеу;
3) ауызекі және жазба тілде қарым-қатынас жасау дағдыларын жетілдіру;
4) тілдік материалдар негізінде қажетті тілдік білім, білік, дағдыларды (өз ана тілінде дұрыс, түсініп, мәнерлеп оқу және сауатты, көркем жазу) қалыптастыру және дамыту;
5) алғашқы тілдік құбылыстарды танымдық нысан ретінде меңгерту, оларды талдау, салыстыру, топтау және ажырату дағдыларын қалыптастыру;
6) оқушының өзіндік іс-әрекеті арқылы оның белсенді, креативтік, сыни ойлауын жетілдіру.
6. Бастауыш білім беру деңгейіндегі оқу бағдарламасында материалдар жүйелi-концентрлi ұстанымға негiзделiп, мазмұны жағынан кешендi сипатта берілді. Бағдарламаның мұндай құрылымы тiлдi оқытудың коммуникативтiк-iс-әрекеттiк бағытын жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi. Мұның өзi тiлдiк бiлiмнiң сапалы меңгертілуін қамтамасыз етеді. Осы тұтас жүйе мазмұны мен өзiндiк мақсатқа бағыттылығы арқылы оқушының тiлдiк iс-әрекеттерге ауызекi және жазба тiлдегi толыққанды дайындығын қамтамасыз етедi.
7. <<Қазақ тілі>> пәнінің оқу бағдарламасы мынадай бөлімдерден тұрады: <<Тіл және сөйлеу>>, <<Дыбыс және әріп>>, <<Мәтін>>, <<Сөйлем>>, <<Сөз және оның мағынасы>>, <<Сөз құрамы>>, <<Сөз таптары>>.
8. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2 - 4-сыныптар барлығы 136 сағатты құрайды (аптасына 4 сағаттан).
9. 2 - 4-сыныптарда тіл пәнін оқыту барысында пәнаралық байланысты үнемі ескеріп отыру керек. Тіл пәнінің басқа пәндермен байланысы туралы айтқанда, ең алдымен, тақырыптық байланыстарға назар аударған жөн. Тақырыптық байланыстың негізіне пәндер, құбылыстар, фактілер туралы оқытудың міндеттері мен шарттарына байланысты әр түрлі жағдайларда қарастырылатын жалпы түсініктер мен ұғымдар алынады (барлық сыныпта да осылай және олар сыныбы өскен сайын біртіндеп күрделене түседі). Қазақ тілін оқыту барысында мынадай пәнаралық байланыстар жүзеге асырылады.
10. Әдебиеттік оқу пәнімен:
1) қазақ тілі сабақтарында мақал-мәтел, жұмбақ, жаңылтпашты пайдалануда;
2) ақын-жазушылардың суреттерін көрсету, олар туралы мәлімет беруде;
3) мәтінді мәнерлеп оқу мен өлең жаттауда;
4) мәтіннің авторы туралы мәліметтер, не оның мазмұнын жалғастыруды қажет ететін тапсырмалар арқылы оқу сабағындағы материалдарды еске түсіруде;
5) тәрбиелік мәні бар көркем шығармаларды және балалардың жас ерекшілігіне лайық ауыз әдебиеті үлгілерін пайдалануда.
11. Математика пәнімен:
1) сан атауларын пайдалануда;
2) жұмбақ-есептерді пайдалануда;
3) сөз мағыналарын түсіндіру барысында өлшемдік ұғымдарды пайдалануда;
4) заттарды пішініне, өлшеміне қарай салыстыруда.
12. Дүниетану пәнімен:
1) қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстардың атауларын таныстыру, олар жайында түсінік беруде;
2) жаттығу мәтіндері арқылы жануарлар, өсімдіктер, т.б. туралы түсініктерін кеңейтуде;
3) табиғат құбылыстарымен таныстыруда;
4) туған ел, Отан туралы жаттығуларды орындатуда;
5) қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстар туралы ұғымдардың кеңейтілуінде, оларға сипаттама беруде;
6) еліміздің мәдениеті, ғылымы, шаруашылығы туралы түсінік беруде.
13. Музыка пәнімен:
1) өлең мәтіндері арқылы музыкалық қабілетін дамытуда;
2) музыка шығармаларының негізінде байланыстыра сөйлеуді дамытуда.
14. Бейнелеу өнері пәнімен:
1) жаттығу мазмұнына байланысты сурет салғызуда;
2) әр алуан суреттерді, портреттерді пайдалануда;
3) белгілі суретшілер туралы мағлұмат беруде;
4) сюжетті сурет бойынша мазмұндама (ауызша, жазбаша түрде) жазуда.
15. Дене шынықтыру пәнімен:
1) сергіту жаттығуларын орындаған кезде дене қимылдарын пайдалануда;
2) оқыту барысында <<дене шынықтыру минутын>>, қимыл-қозғалыс ойындарын ұйымдастыруда.
16. Еңбекке баулу пәнімен:
1) қол саусақтарының нәзік бұлшық еттерін дамытуда;
2) шығармашылық ой-қиялы арқылы сөйлей білу қабілетін дамытуда.
2. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны
17. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) сөйлеудің адам өміріндегі маңызы мен оның қажеттілігі;
2) ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсінік.
18. Дыбыс және әріп (24 сағат):
1) у дыбысы. Сөз ішінде у дыбысының бірде дауысты, бірде дауыссыз болып келуі. У әрпінің емлесі: дауыссыз дыбыстан кейін келген у әрпінің алдында ү, ұ дыбыстары естілгенімен, жазылғанда олардың орнына у-дың өзі ғана жазылатыны;
2) дауысты ы, і әріптеріне аяқталған сөздерге у әрпі қосылғанда, ы, і әріптерінің түсіп қалатыны;
3) и дыбысы. И-дің дауысты, ал й - дауыссыз дыбыс дыбыс екені. И-дің бірде жуан, бірде жіңішке болатыны. И, й әріптерінің емлесі;
4) я, ю әріптерінің жазылуы;
5) дауыссыз дыбыстардың қатаң, ұяң, үнді болып бөлінетіні;
6) б, п дыбыстары. Б және п әріптерінің емлесі;
7) қ, ғ және к, г дыбыстары. Қ, к дыбыстарынан аяқталған сөздерге дауысты ы, і дыбыстары жалғанса, олардың ғ, г дыбыстарына айналуы;
8) л, р дыбыстары. Л, р әріптерінің емлесі;
9) н, ң дыбыстары. Олардың бір-бірінен өзгешелігі және емлесі.
19. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін туралы түсінік. Жеке сөйлемдерден мәтіннің өзгешелігі. Мәтіннің тақырыбы және ондағы негізгі ойды анықтау. Мәтіннің мазмұнына сай ат қою. Мәтінге, сюжетті суреттерге ат қою;
2) мәтіннің құрылымын байқату: негізгі ойды беру формасы сөйлем екені, мәтіннің бөліктері (басқы, ортаңғы (негізгі), соңғы (қорытынды)) туралы ұғым қалыптастыру. Мәтіндегі азат жолдың рөлін аңғарту;
3) мәтіндегі сөйлемдердің байланысы. Дұрыс құрылмаған мәтінді қайта құру. Әр алуан мәтін түрлерін аңғарту: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау;
4) заттардың негізгі бөліктерін байқату: таныс заттарды көрсетіп, олардың басты белгілері жайлы әңгімелету, сипаттап айтқызу. Берілген мәтінге байланысты сұрақтарға жауап беру;
5) берілген жоспар бойынша мазмұндама жазу. Берілген тақырып, тірек сөздер, суреттер т.б. бойынша мәтін құру.
20. Сөйлем (14 сағат):
1) сөйлем туралы түсінік. Сөйлемнің мәтіннен өзгешелігі. Тұтас мәтінді сөйлемдерге бөлу: берілген мәтіндегі сөйлемдердің ара жігін ажырату;
2) сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері: хабарлы сөйлем, сұраулы сөйлем, лепті сөйлем. Сөйлем түрлерінің айтылу интонациясын байқату;
3) сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілері (нүкте, сұрау, леп белгісі);
4) сөйлемдегі сөздердің байланысы. Сұрақ қою арқылы сөйлемнің ішінен бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді табу;
5) сөздердің орналасу тәртібін ескере отырып, сөздерден сөйлем құрау. Сұрақ бойынша сөйлемді кеңейтіп жазу (екі сөзден тұратын сөйлемді үш сөзді етіп құру). Үлгі, сызба, суреттер бойынша сөйлем құрап жазу. Дұрыс құрылмаған сөйлемді түзеп, қайта жазу.
21. Сөз және оның мағынасы (6 сағат):
1) сөз және оның мағынасы туралы түсінік;
2) мағынасы жуық, мәндес сөздер, қарама-қарсы мағыналы сөздер, әртүрлі мағынаны білдіретін сөздер (терминдер айтылмайды);
3) сөздердің қолдану ерекшелігі;
4) мәтіндегі сөздерді мағыналарына қарай ажырата білу.
22. Сөз құрамы (12 сағат):
1) сөздің түбірі мен қосымшасы туралы алғашқы түсінік;
2) түбір мен қосымшаның бір-бірінен айырмашылығы;
3) қосымшаның жұрнақ, жалғау болып бөлінуі. Олардың әрқайсысының өзіндік белгілері.
23. Сөз таптары (35 сағат):
1) кім? не? кімдер? нелер? қандай? қай? не істеді? не қылды? қайтті? қанша? неше? нешінші? сұрақтарына жауап беретін сөздер туралы түсінікті қайталау;
2) сөз табы туралы түсінік. Зат есім, оның мағынасы, сұрақтары. Жалқы есім және жалпы есім. Жалқы есімнің жазылу емлесі;
3) зат есімнің жекеше және көпше түрлері. Зат есімнің көпше түрін сөз құрамына талдау, көптік жалғаулары;
4) Етістік, оның анықтамасы, сұрақтары. Дара және күрделі етістіктер;
5) сын есім және оның анықтамасы, сұрақтары. Сын есіммен зат есімнің байланысы;
6) сан есім және оның анықтамасы, сұрақтары. Сан есімнің зат есіммен байланысып айтылуы.
24. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) сөйлеу мәдениеті туралы түсінік. Әдемі сөйлеу - әдептілік. Амандасу, сәлемдесу, танысу, алғыс айту кезінде қолданылатын сөздер.
25. Жыл бойы өткенді қайталау (14 сағат).
26. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
3. Оқу пәнінің 3-сыныптағы базалық білім мазмұны
27. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) сөйлеу туралы берілген ұғымды кеңейту. Сөйлеу мәнерлілігі. Дауыс ырғағының сөйлеу жағдайына сәйкес болуы.
2) ауызекі және жазба тілде сөйлеу ерекшеліктері.
28. Дыбыс және әріп (16 сағат):
1) Дыбыс туралы 2-сыныпта өткенді қайталау;
2) Э, е, ф, в, ц, ч, ш, щ дыбыстарының ерекшеліктерін меңгерту. Бұл дыбыстарды дұрыс айтып, сауатты жазуға дағдыландыру;
3) В, ф дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктерін салыстыру;
4) Ч, щ дыбыстары мен әріптерінің ерекшеліктері;
5) Х, Һ дыбыстары, олардың айтылу ерекшеліктері. Х, һ дыбыстарына қатысты сөздердің емлесі.
29. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін туралы берілген ұғымды қайталау. Мәтін құрастырудың сызбасы (басқы, ортаңғы, соңғы бөліктері).
2) мәтінді логикалық аяқталған бөліктерге бөлу (жоспар және жоспарсыз). Жоспар құру. Әр алуан мәтін түрлерін құрастыру: әңгімелеу, сипаттау, пайымдау, олардың бір-бірінен ерекшеліктері.
3) мәтіндегі сөйлемдердің байланысы. Берілген жоспар, суреттер бойынша және белгілі бір жағдайға байланысты әңгіме құрастыру. Сөйлеу ортасына, сөйлеу мақсаты мен сөйлеу тақырыбына сәйкес диалог құру.
4) бірлесіп жасалған жоспар бойынша 50-70 сөзден құралған қысқаша шығарма жазу.
5) мәтінді ықшамдау және жалпылау арқылы қысқарту. Терме баяндау.
30. Сөйлем (22 сағат):
1) сөйлем туралы 2-сыныпта берілген білімді қайталау;
2) сөйлем түрлерін әртүрлі жағдаяттарда (ситуация) орынды қолдана білу;
3) сөйлем мүшелері. Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелер;
4) бастауыш пен баяндауыштың байланысы. Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша;
5) жалаң және жайылма сөйлем;
6) үлгі сызба, сұрақ бойынша сөйлем құрау;
7) қаратпа сөз, оның тыныс белгісі.
31. Сөз және оның мағынасы (6 сағат):
1) сөз туралы берілген білімді еске түсіру;
2) сөз мағыналарымен жұмыс: сөз өзінің тура мағынасынан басқа ауыспалы мағынада қолданылатынын және бір сөздің бірнеше мағынада жұмсалатынын байқату;
3) мәндес және қарама-қарсы мағыналы сөздер.
32. Сөз құрамы (14 сағат):
1) сөз құрамы жайында 2- сыныпта берілген ұғымдарды қайталау;
2) түбір сөз және туынды сөз;
3) туынды сөз жасайтын жұрнақтар;
4) туынды сөз бен түбір сөзді салыстыру;
5) түбірлес сөздер;
6) қосымшалардың емлесі: қосымшалардың сөздің соңғы буынымен үндесіп жалғануы, қосымша жалғанғанда кейбір сөздердің соңғы дыбысының өзгеруі немесе түсіп қалуы туралы түсінік (кітап+ы - кітабы).
33. Сөз таптары (34 сағат):
1) сөз таптары туралы берілген ұғымды қайталау;
2) зат есім туралы 2-сыныпта өтілген материалды еске түсіру;
3) негізгі және туынды зат есім. Негізгі зат есім, оның анықтамасы;
4) туынды зат есім, оның анықтамасы. Туынды зат есім жасайтын жұрнақтар;
5) зат есімнің тәуелденуі;
6) тәуелдік жалғау, оның жекеше және көпше түрлері. Тәуелдік жалғаудың емлесі;
7) етістік туралы берілген білімді еске түсіру. Негізгі және туынды етістік;
8) болымды және болымсыз етістік;
9) сын есім жайында берілген білімді еске түсіру. Негізгі және туынды сын есімдер;
10) салыстырмалы шырай жұрнақтарымен таныстыру;
11) заттарды әр алуан белгісіне, сапасына және т.б қарай салыстыру;
12) сан есім туралы берілген білімді еске түсіру. Есептік және реттік сан есімдер.
34. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) танысу, өтіну, тілек білдіруге байланысты сөздерді пайдалану;
2) ауызекі және жазба тілде шақыру, құттықтау.
35. Жыл бойы өткенді қайталау (13 сағат).
36. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
4. Оқу пәнінің 4-сыныптағы базалық білім мазмұны
37. Тіл және сөйлеу (2 сағат):
1) тіл және сөйлеу туралы берілген ұғымды еске түсіру. Ауызекі және жазба тілде сөйлеу туралы түсініктерін кеңейту;
2) сөйлеудің адамдардың сезіміне, іс-әрекетіне әсері.
38. Дыбыс және әріп (7 сағат):
1) дыбысқа байланысты берілген білімді қайталау. Фонетика туралы түсінік беру. Фонетикалық талдау жасау;
2) буын үндестігі туралы ұғым қалыптастыру: дауысты дыбыстардың сөз ішінде жуан-жіңішкелігіне қарай үндесіп айтылуы және жазылуы;
3) дыбыс үндестігі туралы түсінік. Түбірдің соңғы дыбысы қатаң болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы қатаң болып келетіні. Түбірдің соңғы дыбысы ұяң немесе үнді болса, оған жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы да ұяң не үнді болып сәйкестенуі;
4) дауысты дыбыстың әсерінен түбірдің соңындағы қатаң дыбыстың ұяң не үнді болып өзгеруі.
39. Мәтін (7 сағат):
1) мәтін және оның түрлері туралы берілген ұғымды кеңейту;
2) әңгімелеу мәтіні, оның құрылымын талдау. Өз беттерінше әңгіме құрау (7-8 сөйлем);
3) тірек сөздер, суреттер, оқығандары бойынша әңгіме;
4) сипаттау мәтіні, оның құрылымын талдау. Затты нақты сипаттау, көркемдік сипаттау, салыстырмалы сипаттау;
5) пайымдау мәтіні. Пайымдаудың мазмұндық және құрылымдық ерекшеліктерін байқату: мұнда түсіндіру (ой), дәлелдеу және қорытынды болатыны; пайымдауда түсінікті дәйектемелерді пайдалану. Пікір айтуға дағдыландыру, өз ойын дәлелдей алуға, қорытынды жасай білуге үйрету;
6) қабырға газетіне мақала жазу. Саяхат кезінде көргендері, алған әсерлері жайында жазу. Өздігінен мәтін құрау дағдысын жетілдіру: айтқан ойларының тақырыпқа сай болуы, мазмұндау логикасының сақталуы, сөйлемдердің дұрыс құрылуы, орынсыз қайталауға жол берілмеуі және т.б.
40. Сөйлем (22 сағат):
1) сөйлемге қатысты берілген білімді қайталау;
2) синтаксис туралы түсінік беру. Синтаксистік талдау жасауға үйрету;
3) сөйлемнің дара және күрделі мүшелері;
4) сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Сөз тіркесі туралы түсінік. Сөйлемдегі сөз тіркестерін табуға жаттықтыру;
5) жай сөйлем және құрмалас сөйлем;
6) құрмалас сөйлемнің тыныс белгісі;
7) қыстырма сөз, олардың тыныс белгісі.
41. Сөз және оның мағынасы (5 сағат):
1) сөз мағыналары туралы білімді еске түсіру;
2) мағынасы бір-біріне жуық сөздер, мағынасы қарама-қарсы сөздер, көп мағыналы сөздер туралы түсініктерін кеңейту;
3) тұрақты сөз тіркестері туралы түсінік беру.
42. Күрделі сөздер (9 сағат):
1) күрделі сөз туралы жалпы түсінік;
2) біріккен сөз. Біріккен сөздің жасалуы және оның жиі кездесетін түрлері;
3) қос сөз және олардың жасалуы. Қос сөздердің мәні және емлесі;
4) қысқарған сөз. Қысқарған сөздердің жасалуы және олардың емлесі.
43. Сөз таптары (48 сағат):
1) сөз табы туралы өтілгенді қайталау;
2) морфология туралы түсінік. Морфологиялық талдау жасау;
3) зат есім. Зат есімнің септелуі. Септік жалғауының аттары мен септелуі. Септік жалғауының емлесі;
4) тәуелденген сөздердің септелуі;
5) көптік жалғаулы сөздердің септелуі. Зат есімнің жіктелуі;
6) жіктік жалғаулары, олардың жекеше, көпше түрлері;
7) етістік, оның жіктелуі. Жекеше және көпше жіктеу үлгілері;
8) етістіктің шақтары: осы шақ, өткен шақ, келер шақ;
9) сын есім. Сын есімнің дара және күрделі түрлері, олардың емлесі;
10) қарсы мәндес сын есімдер;
11) сан есім. Дара және күрделі сан есімдер, емлесі;
12) есімдік туралы жалпы түсінік. Жіктеу есімдіктері, олардың септелуі;
13) үстеу туралы түсінік;
14) шылау туралы түсінік, олардың мәні;
15) шылау мен шылау тұлғалас қосымшалардың жазылуы;
16) одағай сөздер және олардың емлесі;
17) еліктеуіш сөздер туралы түсінік. Олардың мәні мен емлесі.
44. Сөйлеу мәдениеті (2 сағат):
1) сөйлеу мәдениеті бойынша берілген ұғымды кеңейту: сөйлесіп отырған адамның сөзін бөлмеу, онымен ақжарқын, байыпты қалыпта сөйлесу, өзі туралы көп айта бермеу, дөрекі сөйлемеу және т.б.;
2) ауызекі және жазба тілде кешірім сұрауға немесе келіспегенін білдіруге қажетті сыпайы сөздерді қолдана білу.
45. Жыл бойы өткенді қайталау (14 сағат).
46. Жыл бойына арналған жазба жұмыстары (20 сағат).
5. 2-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
47. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тіл және сөйлеудің мәнін, ауызекі және жазба тілді;
2) тіл дыбыстарының дауысты және дауыссыз түрлерін;
3) мәтіннің құрылымы мен түрлерін;
4) сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінетін түрлерін;
5) сөйлемдегі сөздердің байланысын;
6) сөз мағыналарын;
7) өтілген сөз таптарын, олардың сұрақтарын;
48. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) сөзге дыбыстық талдау жасауды;
2) сөз құрамына талдауды;
3) өтілген сөз таптарын ажырату, талдау және оларды өзара салыстыруды;
4) мәтіндегі тірек сөздерді табуды және олармен мәтін құрауды;
5) түрлі жағдаяттарда әңгімелесу, пікірлесу, өз ойын түсінікті жеткізуді (кіммен? қайда? қашан?не туралы?);
6) өздеріне таныс заттарды, құбылыстарды салыстыру, сипаттауды;
7) 6-8 сөзден тұратын сөздік диктанты, 25-30 сөзден тұратын диктанттарды, 40-50 сөзден мазмұндаманы, 4-6 сөйлемнен тұратын шығарманы жазуды.
6. 3-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
49. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтін түрлері мен ерекшеліктерін;
2) сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерін, олардың арасындағы байланысты,
3) жалаң және жайылма сөйлем түрлерін;
4) қаратпа сөзді;
5) дыбыс және әріп, олардың емлесін;
6) сөз және оның мағынасын;
7) түбір сөз бен қосымшалы сөздің бір-бірінен айырмашылығын,
8) туынды сөз жасайтын жұрнақтарды;
9) түбір мен қосымшаның жазылуын.
50. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) жоспар бойынша әңгімелеуді;
2) үлгі бойынша сызба құрастыруды;
3) сөздерді сауатты және каллиграфиялық талапқа сай жазуды;
4) сөз құрамына талдауды;
5) мәтінге ат қоюды және ондағы негізгі ойды табуды;
6) мәтінге жоспар құруды;
7) жалаң және жайылма сөйлем құрастыруды;
8) сөйлемнен тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелерді табуды
9) түрлі жанрда шығарма құрауды (әңгіме, хат, хабарландыру);
10) өткен тақырыпты қайталау үшін 55-60 сөзден (диктант) тұратын мәтінді көшіріп және есту арқылы жазуды;
11) сұрақтар, грамматикалық тапсырмалар, ұжыммен құрастырған жоспар бойынша (60-70 сөз) мазмұндама жазуды;
12) сипаттау, сюжеттік сурет бойынша баяндау, өзінің бақылауы арқылы шығарманы жазуды; мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауды.
7. 4-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
51. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтін және оның түрлерін;
2) сөйлемнің дара және күрделі мүшелерін;
3) сөйлемнің бірыңғай мүшелерін, олардың тыныс белгілерін;
4) сөз тіркесін;
5) буын және дыбыс үндестігін;
6) сөз мағыналарын, олардың бір-бірінен айырмашылығын;
7) күрделі сөздерді және оның түрлерін (біріккен сөз , қос сөз);
8) жай сөйлем мен құрмалас сөйлемнің бір-бірінен өзгешелігін, құрмалас сөйлемнің тыныс белгісін;
9) сөз таптарын және түрлену жүйесін.
52. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) мәтіндегі тірек сөздерді табуды және олармен мәтін құрауды;
2) сөз таптарын ажырату, талдау және оларды топтастыру, өзара салыстыруды;
3) жіктеу есімдіктерін табуды және оларды септеуді;
4) мәтіннен қаратпа және қыстырма сөздерді табуды;
5) жай сөйлемге синтаксистік талдау жасауды;
6) өз ойларын еркін жеткізуді, сөйлемдерді дұрыс құрастыруды;
7) берілген мәтінге жоспар құруды;
8) қоршаған орта мен мақсатқа сәйкес орынды сөйлей білуді;
9) диктант (көлемі 65-75 сөз), мәтін бойынша мазмұндама (мәтін көлемі 150-200 сөз), көлемі 50-60 сөзден тұратын шығарма (сипаттама, баяндама, пайымдау) жазуды.
53. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасы Конституциясы туралы түсінігі болуы және оны құрметтеуінен;
2) өз Отанына деген мақтаныш сезімінен;
3) өз ана тілін білуі және құрметтеуінен, өз халқының және Қазақстанда өмір сүріп жатқан басқа ұлттардың салт-дәстүріне және басқа құндылықтарына құрметпен қарауынан;
4) өз елінің, туған өлкесінің табиғатын аялауға және қорғауға ұмтылуынан;
5) үлкендерге құрметпен, кішілерге қамқорлықпен қарап, айналасына мейірімді, кішіпейілділігінен көрінеді.
54. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) бастауыш сыныпта оқытылған пәндер бойынша жүйелі білімінің болуынан;
2) алынған ақпаратты талдай, өңдей, жинақтай және қолдана білуінен;
3) шығармашылықпен жұмыс істеу әдістерін меңгеруінен көрінуі қажет.
<<Әдебиеттік оқу>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Түсінік хат
1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген.
2. <<Әдебиеттік оқу>> пәні - бастауыш сынып оқушыларының ауызша және жазбаша тілін дамытуды, яғни сөздік қорын байытуды, байланыстыра және грамматикалық тұрғыдан жүйелі сөйлеуге үйретуді, сөйлеу мәдениетін қалыптастыруды көздейді. Ұлттық тәрбие, рухани-мәдени құндылықтар, ана тілі және қазақ халқының салт-дәстүрі негізінде сусындаған жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етеді. Адамның ішкі рухани жан дүниесі байлығын ашуға, адамгершілікке тәрбиелеуге, тілі мен қиялын дамытуға мүмкіндік береді.
3. Пәнінің мақсаты - дұрыс, мәнерлеп және шапшаң оқуды меңгерту, оқушыны шығарма авторының көзқарасын түсінуге жетелеу және мәтінді қабылдаушы оқырман ретінде тәрбиелеу, көркем-шығармашылық және танымдық қабілеттерін дамыту, сөз өнеріне деген қызығушылығы мен эстетикалық талғамын қалыптастыру, сөйлеу әрекетінің барлық түрін жетілдіру, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылық пен рухани-адамгершілік тәрбие беру.
4. Пәнінің міндеттері:
1) оқу сапасын (дұрыс, түсініп, шапшаң, мәнерлеп) жетілдіру;
2) ауыз әдебиетінің жанрларымен, отандық және әлемдік балалар әдебиетінің озық үлгілерімен таныстыру;
3) ақын-жазушылардың балаларға арналған шығармаларының басты тақырыбын, басты кейіпкерлерін және негізгі мазмұнын айқындау;
4) талданып отырған мәтіннің жанрлық сипатын анықтау;
5) әдеби-теориялық білім негіздерін қалыптастыру;
6) адамгершілік және эстетикалық құндылықтар жүйесі негіздерін қалыптастыру;
7) оқылған шығарма сюжеті ізімен немесе еркін тақырыпта әртүрлі әдеби шығармашылық жұмыс түрлерін (өлең, әңгіме құрастыру, мәтінді сахналау, мәтін бойынша сурет салу, мақала жазу, шағын үзіндіге сценарий жазу т.б.) орындауға машықтандыру;
8) әдеби функционалдық сауаттылыққа баулу және әдеби тілде еркін сөйлеуді меңгерту;
9) тұлғалық оқырмандық мәдениетін қалыптастыруда ана тілінде ауызша және жазбаша дұрыс сөйлеу, өз ойын анық (тіл байлығын арттыра отырып), нақты баяндау білігі мен дағдысын қалыптастыру;
10) кітап және анықтамалықтармен, библиографиялық әдебиеттер және сөздіктермен жұмыс істей білуге дағдыландыру.
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 2 - 4-сыныптар барлығы 136 сағатты құрайды (аптасына 4 сағаттан).
6. Әдебиеттік оқу пәнінің басқа пәндермен пәнаралық байланысы оқушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілін, көркем-шығармашылық, танымдық қабілеттерін дамыту, сөз өнеріне деген қызығушылығын, эстетикалық талғамын арттыру, ұлттық сананы қалыптастыру, сөйлеу әрекетінің барлық түрін жетілдіру, рухани-мәдени, ұлттық-әлемдік құндылықтарды барынша бағалап, құрметпен қарауға үйрету мақсатында жүзеге асырылады. <<Әдебиеттік оқу>> пәнінің сөздік қорын басқа пән терминдері арқылы байытылып, кеңейтіледі және ол пәндердің мазмұнын толық ұғынуға ықпалын тигізеді.
7. Қазақ тілі:
1) жазба жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) орындау;
2) сөздік қорын байыту, байланыстыра және грамматикалық тұрғыдан жүйелі сөйлеуге үйрету, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
3) өз ойынан, үлгі бойынша, көргені немесе оқығаны бойынша мәтін (сипаттау, пайымдау, баяндау) құрастыру, мәтінді талдау, жоспар құру, мәтінге атау беру;
4) жазба жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) орындау;
5) жазба жұмыстарын сауатты жазу (қатесіз жазу);
6) жазба жұмыстарын жазу барысында грамматикалық ережелерді қолдану, орфографиялық және орфоэпиялық нормаларды сақтау.
8. Математика:
1) сандарды ойын кезінде, ауыз әдебиет шығармаларында қолдану;
2) тілді математикалық терминдермен байыту;
9. Дүниетану:
1) қоршаған дүниенің біртұтастығы, олардың арасындағы байланыс туралы білімдерін қолдану;
2) топсеруен кезінде, табиғат туралы алған білімдерін жазба жұмыстарда қолдану.
10. Музыка:
1) қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа халықтардың музыка саласына еңбек сіңірген қайраткерлердің музыкалық шығармаларын тыңдау;
2) музыка тіліне салынған ақындардың өлеңдерін жаттау;
3) ақын өлеңдерінің ырғағын анықтай алу;
4) өлеңдерге сай әуендер ойлап табу;
5) мәтіндердегі автордың көңіл-күйін байқау;
6) ана тіліміздің сазды, әуенді, әуезді сарынын, үнін тыңдау;
7) көркем шығармалардағы сипаттау, теңеулердің музыка тіліндегі үндестігін ұғыну.
11. Бейнелеу өнері:
1) суретшілердің шығармалары арқылы оқушылардың сөз байлығын арттыру, тілін дамыту;
2) сурет бойынша өз сезімдерін, ой-пікірлерін білдір;
3) суретке қарап мәтіндегі оқиғаны әңгімелеуге, мәтіндегі оқиғаға сай сурет салғызуға жаттықтыру;
4) сипаттау, салыстыра сипаттау мәтіндерін құрастыруда, мазмұндама және шығарма жазуда халық шеберлерінің туындыларын пайдалану;
5) эстетикалық тәрбие беру.
12. Еңбекке баулу:
1) еңбек тақырыбына байланысты шығармалар оқу барысында оқушыларды еңбексүйгіштікке баулу, адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу;
2) еңбекке баулу сабағында берілетін қазақ халқының және Қазақстанда тұратын басқа халықтардың ұлттық киім үлгілері, қазақтың ұлттық зергерлік бұйымдары мен ою-өрнектерінің тарихы т.б. туралы мәліметтерді шығармалар оқу кезінде еске түсіру, байланыс орнату;
3) қазақтың сәндік-қолданбалы өнерін оқушылардың ауызекі және жазба тілдерін дамыту, сөздік қорларын байыту арқылы жүзеге асырылады.
2. Оқу пәнінің 2-сыныптағы базалық білім мазмұны
13. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) білім керек бәріне (17 сағ.);
2) атадан қалған асыл мұра (19 сағ.);
3) неткен сұлу, неткен көркем, осы менің туған өлкем (12 сағ.);
4) қыста талай қызық бар (16 сағ.);
5) қадірлі әкелерім, мейірімді аналарым (18 сағ.);
6) адам болам десеңіз (19 сағ.);
7) бабалар өмірі-ұрпаққа өнеге (19 сағ.);
8) туған өлке табиғатын қастерлейік (16 сағ.).
14. Әр тоқсан бойынша екі үлкен тараудан топтастырылған материалдарды оқыту көзделген. Әр бөлімге бөлінген сағаттар санында ауызша және жазбаша тіл дамыту, қайталау сабақтары қоса есептеледі.
15. Ауыз әдебиеті үлгілері:
1) балаларға арналған тақпақтар, ойын өлеңдер, төрт түлік жырлары, бесік жыры, өтірік өлеңдер (үзінділер), мақал-мәтелдер (әртүрлі тақырыптағы), жұмбақ-жаңылтпаштар (әртүрлі тақырыптағы);
2) ертегілер: хайуанаттар жайындағы, қиял-ғажайып оқиғалы, шыншыл ертегілер;
3) бата, айтыс үлгілері, аңыз-әңгімелер, мысалдар, күлдіргі әңгімелер, шешендік сөздер.
16. Жазба балалар әдебиеті үлгілері:
1) қазақ ақындарының балаларға арналған өлеңдері (А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, Ж.Жабаев, М.Жұмабаев, М.Дулатов, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, А.Тоқмағамбетов, Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Ө.Тұрманжанов, М.Әлімбаев, Қ.Мырза Әлі, Б.Ысқақов, Қ.Баянбай, С.Қалиев, Ж.Смақов, Т.Молдағалиев, С.Мәуленов, Ә.Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Ө.Ақыпбеков, Ғ.Қайырбеков, О.Әубәкіров, Ш.Смаханұлы, Е.Өтетілеу, Е.Елубаев, Н.Айтов және т.б.), қазақ жазушылары (Ы.Алтынсарин, А.Байтұрсынұлы, Ж.Аймауытов, М.Әуезов, С.Көбеев, С.Сарғасқаев, С.Мұқанов, Ш.Мұртаза, С.Бегалин, Б.Соқпақбаев және т.б.), орыс және әлем классиктері (Л.Толстой, И.Крылов және т.б.) мен орыс педагогі К.Д.Ушинскийдің шығармалары;
2) жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер;
3) ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы шығармалар).
17. Әдеби-теориялық білім:
1) халық ауыз әдебиеті жанрлары жөнінде (ертегі, өтірік өлең, жыр, жұмбақ, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, аңыз-әңгіме және т.б.) өлеңнің ұйқасқа құрылатыны, ақынның көңіл-күйі туралы түсінік (өлең түрлері: табиғат лирикасы, арнау өлеңдер, мысал өлеңдер, сықақ өлеңдер және т.б.), мәтіндегі көркем сөз жөнінде практикалық түрде түсінік, мәтін түрлері, мәтіндегі негізгі ой туралы қарапайым мағлұмат;
2) диалог туралы балалардың түсінігіне сай анықтама.
18. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтіндегі негізгі ойды, оның басталуын, жалғасуын, шарықтау шегін, аяқталуын анықтау, мәтінді әңгімелеу, мәтін кейіпкерлерін атау;
2) мәтін соңындағы сұрақтарға жауап беру және сұрақ қоя білу;
3) мәтінге берілген суреттермен жұмыс жасау, мәтін мазмұны бойынша сурет салу;
4) сөздік жұмысын жүргізуге қатысу, түсіндірілетін сөздермен жұмыс;
5) жазбаша шығармашылық жұмыстар жүргізу: шығарма, хат, құттықтаулар жазу және т.б.
19. Шығарма атауын, оның шығарма мазмұны және шығарманың басты идеясымен байланысын түсіну. Атау нұсқауларын ойластыру, неғұрлым сәйкес атауды таңдау. Тақырып атауы, иллюстрация және түйін сөздер негізінде мәтін мазмұнын болжау. Мәтіннен түйін сөздерді, айтылған ойды дәлелдейтін сөйлемді, сөз тіркестерін табу. Мәтін кейіпкерін ауызша сипаттау. Мәтінді бөлімдерге бөлу, өздігінен бөлімдерге атау беру. Мәтіннің (мәтін бөлімдері бойынша) негізгі ойын анықтау, мәтіндегі негізгі ойды мәтін атауымен сәйкестендіру.
20. Оқу дағдысы. 2-сыныпта оқушылардың мәтіндерді дұрыс, түсініп оқуына баса көңіл бөлінеді. Шапшаң, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастырып, жетілдіру жұмыстары жүргізіледі. Оқу түрі: дауыстап оқу, іштей оқу.
3. Оқу пәнінің 3-сыныптағы базалық білім мазмұны
21. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) талаптан да, білім мен өнер үйрен (16 сағ.);
2) маужырап барқыт қоңыр күз (10 сағ.);
3) туған елім, туған жерім (15 сағ.);
4) ата-бабам тарихы - менің тарихым (15 сағ.);
5) туған жерге қыс келді (10 сағ.);
6) жақсыдан үйрен (15 сағ.);
7) масатыдай құлпырар жердің жүзі (10 сағ.);
8) табиғат - менің өз үйім (15 сағ.);
9) жаздыгүн шілде болғанда (12 сағ.);
10) сарқылмас қазына (18 сағ.).
22. Әр бөлімге бөлінген сағаттар санында ауызша және жазбаша тіл дамыту, қайталау сабақтары қоса есептеледі.
23. Ауыз әдебиеті үлгілері:
1) бесік жыры, төрт түлік туралы жырлар, жұмбақтар және жаңылтпаштар, түрлі тақырыптағы мақал-мәтелдер (өнер, білім, тәрбие, еңбек, ынтымақ, бірлік, батырлық, ерлік, жақсылық және жамандық, достық және т.б.);
2) қазақ және басқа да халықтар ертегілері;
3) аңыз әңгімелер, мысалдар, күлдіргі әңгімелер;
4) шешендік сөздер, нақыл сөздер;
5) батырлар жыры;
6) айтыс түрлері.
24. Жазба балалар әдебиеті үлгілері:
1) қазақ ақындарының балаларға арналған өлеңдері (А.Құнанбаев, Ш.Құдайбердиев, Ж.Жабаев, М.Жұмабаев, М.Дулатов, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Т.Жароков, А.Тоқмағамбетов, Қ.Аманжолов, М.Мақатаев, Ж.Смақов, Т.Айбергенов, Қ.Мырза Әлі, С.Мәуленов, Ө.Тұрманжанов, Н.Айтов, Ә.Дүйсенбиев, Ф.Оңғарсынова, Б.Ысқақов, Ө.Ақыпбеков, Ғ.Қайырбеков, О.Әубәкіров, Ш.Смаханұлы және т.б.), қазақ жазушылары (Ы.Алтынсарин, С.Көбеев, А.Байтұрсынұлы, Ж.Аймауытов, Б.Майлин, М.Әуезов, С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Ш.Мұртаза, С.Бегалин, М.Иманжанов, Б.Соқпақбаев, М.Төрежанов, С.Шаймерденов және т.б.), орыс және әлем классиктерінің (Л.Толстой, Ш.Айтматов, А.Гайдар және т.б.) шығармалары;
2) жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер;
3) ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, естелік, өмірбаян, күнделік (аспан әлемі, су асты тіршілігі, табиғат құбылыстары, жаратылыс құпиялары, адамзат сырлары, техника жетістіктері, халықтық әдет-ғұрып, салт-дәстүр туралы шығармалар).
25. Әдеби-теориялық білім:
1) 4-сыныпта әдебиет теориясы элементтерінен алдыңғы сыныптарда өткен ертегі, жұмбақ, мақал - мәтелдер, өлең т.б. жөнінде білетін білімдерін одан әрі арттыра түседі;
2) халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрлары (ертегі, аңыз, наным - сенім өлеңдері, тұрмыс - салт жырлары, жаңылтпаш, жұмбақ, мақал - мәтелдер, батырлар жыры, айтыс, шешендік сөздер) туралы ұғымдар дамытылып, олардың басты белгілері, мысал, әңгіме туралы ұғым, шығарманың тақырыбы, идеясы, сюжеті туралы қарапайым түсініктер, теңеу, эпитет, кейіптеу, метафора қолданысы, олардың анықтамалары, кейіпкерге мінездеме, портрет, диалог, монолог туралы балалардың түсініктеріне сай анықтамалар.
26. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтіннен немесе мәтін бөлімдерінен түйін сөздерді көрсету, түйін сөздер мен негізгі ой арасындағы байланысты орнату;
2) өздігінен мәтінді бөлімдерге бөлу және атау; әр бөлімнің және тұтас шығарманың (мұғалімнің көмегімен және өздігінен) басты ойын бөлу;
3) қарапайым жоспар құрастыру (қарапайым жоспар нұсқасы: жоспардың пункттері - хабарлы сөйлемдер; сұрақтардан тұратын, мәтіндегі сөйлемдер арқылы құрастырылған жоспар);
4) мұғалім немесе оқушылардың құрастырған жоспарын мәтін құрылымымен сәйкестендіру;
5) өздігінен кейіпкер туралы жоспар құрастыру;
6) мәтін бойынша алдын-ала құрастырылған сұрақтарға, оқыған мәтін мазмұны бойынша мұғалімнің сұрақтарына жауап беру;
7) өздігінен мәтінге сұрақтар құрастыру, оқу барысында мазмұнды болжау;
8) тақырып атауы, иллюстрация және түйін сөздер негізінде мәтін мазмұнын болжау; өздігінен тақырып атауын ойластыру;
9) қандай да бір ойды дәлелдеу үшін және нақты тапсырма бойынша таңдап оқуды қолдану;
10) мәтінді сахналау;
11) авторлар жөнінде қосымша деректер жинау;
12) сөздіктермен жұмыс жасау;
13) шығармашылық жұмыстар: өлең, мәтін құрастыру және т.б.
27. Оқу дағдысы. Іштей және дауыстап сөздерді тұтас мәнерлеп, дұрыс, саналы, жылдам оқу. Сөйлем құрылымына сәйкес келетін, дауыс ырғағын, қарқын, үнін, екпінін таңдап оқу.
4. Оқу пәнінің 4-сыныптағы базалық білім мазмұны
28. Білім мазмұнын құруда жанрлық - хронологиялық ұстанымы басшылыққа алынып, қазақ балалар әдебиетінің тұтас бітімінің қысқа нұсқасы ұсынылады.
29. Оқу материалдары төмендегі тараулар бойынша топтастырылады:
1) кәусар бұлақ (24 сағ.);
2) асыл арналар (12 сағ.);
3) жарық жұлдыздар (20 сағ.);
4) мәуелі бақ (70 сағ.);
5) әлем әдебиеті үлгілері (10 сағ.).
30. Халық ауыз әдебиеті үлгілері:
1) батырлар жырынан үзінділер (<<Ер Тарғын>>, <<Қамбар батыр>>, <<Тайбурылдың шабысы>>, <<Алпамыс батыр>>, <<Батыр бала Бөген мен Шұбар ат>> және т.б.),;
2) аңыз әңгімелер мен қиял-ғажайып оқиғалар;
3) халық арасында шешендігімен елге танылған билер мен батырлардың даналық шешендік сөздері;
4) ақындар айтысы. Жұмбақ айтыс;
5) ертегілер;
6) мысалдар.
31. Жазба балалар әдебиеті үлгілері. Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары (әл-Фараби даналық ойлары, М.Қашғари, Ж.Баласұғын нақыл сөздері, М.Өтемісұлы, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев, С.Көбеев, Ш.Құдайбердіұлы, Ғ.Қараш, С.Дөнентаев, А.Байтұрсынов, М.Дулатов, Ж.Аймауытов, М.Жұмабаев, С.Торайғыров, С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіров, М.Әуезов, С.Мұқанов, А.Тоқмағамбетов, Ж.Жабаев, М.Мақатаев, Қ.Аманжолов, Ғ.Орманов, И.Байзақов, М.Иманжанов, Ғ.Мүсірепов, Б.Соқпақбаев, С.Сарғасқаев, Т.Айбергенов, Б.Бұлқышев, Ө.Тұрманжанов Т.Молдағалиев, Ә.Тәжібаев, С.Жүнісов, С.Мұратбеков, Ш.Мұртаза, М.Мағауин, А.Сейдімбек, Қ.Жұмағалиев, С.Жиенбаев, Б.Момышұлы, М.Шаханов, О.Сүлейменов, Ғ.Қайырбеков, О.Бөкей, А.Асылбеков, Ж.Әбдірашев, Ф.Оңғарсынова т.б.), әлем әдебиеті классиктері (Ш.Айтматов, Н. Хикмет, Э.Корр, Э.Хемингуэй, Г.Х.Андерсен, Л.Толстой, И.Крылов, т.б.) мен педагог В.Сухомлинскийдің балаларға арналған шығармалары. Жазушылар өмірбаяны мен шығармашылығы туралы қысқаша мәліметтер. Ғылыми-танымдық шығармалардан: мақала, очерк, естелік, өмірбаян, күнделік.
32. Әдеби-теориялық білім:
1) көркем мәтіндердегі пейзаждың, портрет, мінездеудің, диалог, монологтың орны туралы қарапайым түсінік, жазушы қолданған көркем сөздерді (теңеу, кейіптеу, эпитет) табу, шығарманың тақырыбы мен идеясы, композициясы, сюжеті туралы практикалық тұрғыда түсіндіру;
2) эпикалық жырлар, аңыз, теңеу, айтыс, әдеби ертегі, мысал, диалог, монолог, сатира, кейіптеу, фантастикалық шығарма, портрет, лирика, мінездеме, қайталау, логикалық екпін, сюжет, естелік және т.б. туралы ұғымдар.
33. Мәтінмен жұмыс:
1) мәтін бойынша автордың көзқарасына өз пікірін білдіру;
2) мәтінді эстетикалық-сезімдік тұрғыда қабылдау, шығарма кейіпкерлерінің іс-әрекетіне баға беру (сөйлеген сөздеріне, іс-әрекетіне, автордың көзқарасына сүйеніп және бүгінгі күн талабына сай өз көзқарасын білдіре отырып);
3) мәтіндегі оқиғаның ретін, себебін, уақытпен, тарихи кезеңмен себеп-салдар байланысын көрсете алу;
4) өлеңдерге сай ырғақты таңдай білу, сөздіктерге сүйене отырып сөздердің мағынасын түсіндіру, жазушы тіліне назар аудару, көркем сөздерді қолдану;
5) өздігінен шығарманың атауын түсіну;
6) мәтінді оқу үдерісінде (кезеңдері: мәтінді оқу барысында өздігінен сұрақтар құрастыру, мүмкін болатын жауаптарды болжау, өзін-өзі бақылау);
7) <<автормен диалог>> жүргізу;
8) оқыған шығарманың басты ойын өздігінен тұжырымдау, мәтін бөлімдері арасында мағыналық байланысты орнату;
9) өздігінен әртүрлі нұсқада қарапайым жоспар құрастыру, мұғалімнің көмегімен және өздігінен күрделі жоспар құрастыру;
10) нақты тақырыпқа әңгіме құрастыру үшін мәтіннен қажетті мәліметтерді табу;
11) өздігінен мәтіннен түйін сөздерді айырып көрсету;
12) негізгі ойды тұжырымдау, оны мәтін атауымен сәйкестендіру, жоспар бойынша мәтінді мазмұндау;
13) шығарма кейіпкерлерінің образын сезіне отырып рөлге бөліп оқу;
14) оқу мәдениеті. Ауызша және жазбаша сөйлеу.
34. Оқу дағдысы. Ауызша сөйлеу мәнерлілігі тәсілін қолдана отырып, қажетті нормаларды сақтай жылдам, саналы, дұрыс, мәнерлі оқу. Өздігінен мәнерлеп оқуға дайындалу. Көлемі мен жанры әртүрлі кез-келген мәтінді іштей саналы оқу.
5. 2-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
35. Пәндік нәтиже бойынша 2-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) мәтінді саналы оқуды;
2) шығармаларды өздігінен дауыстап, іштей оқуды;
3) мәтінді рөлдерге бөліп, мәнерлеп оқуды;
4) мәтіндегі негізгі ойдың басталуын, жалғасуы мен аяқталуын табуды;
5) көлемі 150 - 200 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдау мен әңгімелеуді;
6) мәтіннің азат жолдарынан басталатын бөліктеріндегі ойды анықтау және оған атауы қоюды;
7) мәтіннің мамұнына қатысты тірек сөздерді табуды;
8) тыңдаған мәтіндері бойынша сұрақтарға жауап беруді;
9) ертегілерді түрлеріне қарай топтауды;
10) халық ауыз әдебиетінің шағын жанрларын (жұмбақ, жаңылтпаш, қаламақ, сұрамақ, санамақ) ажыратуды;
11) өлеңнің басты ерекшеліктерін (ұйқасқа құралады, шумақтан тұрады және т.б.);
12) өлеңді мысалдан, әңгімеден ажыратуды;
13) оқулықпен жұмыс атқаруды (мәтін, сұрақ - тапсырмалар берілген беттерді көрсету және т.б.);
14) шығарманың авторы мен тақырыбын атауды.
36. 2-сыныптың соңында оқушылар меңгеруі қажет:
1) сурет бойынша диалог құруды;
2) тыңдаған ән-күйлерінің мәтінмен байланысын анықтауды;
3) ғылыми-танымдық мәтіндерден өзіне қажетті мәліметті табуды және оны берілген үлгіге (кестеге, сызбаға, т.б.) сай өңдеу мен жүйелеуді;
4) сызба бойынша өлең құрастыруды;
5) өзі байқаған және көрген іс-әрекеттер мен оқиғалар бойынша шығарма - суреттемелер жазуды;
6) мәтін кейіпкерлеріне, туысқандары мен достарына хатпен құттықтау жазуды;
7) халық ауыз әдебиет үлгілерін және 2-3 өтірік өлеңді, 10-15 мақал-мәтел мен жұмбақ, жаңылтпашты жатқа айтуды;
8) 2-3 өлеңді жатқа айтуды;
9) мазмұндама мен шығарма жазуды (25-30 сөзден тұратын);
10) 2-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 40-45 сөз оқуды; екінші жарты жылдықта - 50-55 сөз оқуды.
6. 3-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
37. Пәндік нәтиже бойынша 3-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) шығармаларды өздігінен дауыстап, іштей, шапшаң, мәнерлеп және сөз екпінін дұрыс қойып оқуды;
2) нұсқауға сәйкес мәтінді теріп оқуды;
3) мысалдағы үгіт - насихат, өсиет сөз айтылған жолдарды тауып оқуды;
4) көлемі қысқа мәтіндердегі оқиға мен іс-әрекетке өз көзқарасын білдіре әңгімелеуді;
5) көлемі 200 - 250 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдау және әңгімелеуді;
6) мәтінге түрліше жоспар құруды;
7) мәтін мазмұнын өз сөзімен, толық әңгімелеуді;
8) мәтінді бөліктерге бөліп, ат қоюды және оны дәлелдеуді;
9) оқиға желісін ажыратуды, оқиғаға өзінің көзқарасы мен пікірін білдіруді;
10) шығармадағы негізгі ойды табуды;
11) шығарма кейіпкерлеріне сипаттама, олардың іс-әрекеттеріне баға беруді;
12) мәтін авторын немесе авторы арқылы шығарманы атауды.
38. Оқушылар меңгеруі қажет:
1) ауыз әдебиеті үлгілерін жазба әдебиеттен ажырата алуды;
2) сызба бойынша өлең құрастыруды;
3) өзі байқаған, көрген іс-әрекет, оқиғалар бойынша шығарма - суреттемелер жазуды;
4) мәтін кейіпкерлеріне, туысқандарына, достарына хат, құттықтау жазуды;
5) халық ауыз әдебиет үлгілерін және 3-4 өтірік өлеңді, 4 - 5 өлеңді жатқа айтуды; 15-20 мақал-мәтел мен жұмбақ, жаңылтпашты жатқа айтуды;
6) мазмұндама мен шығарма жазуды (30-35 сөзден тұратын);
7) 3-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 55-60 сөз оқуды; екінші жарты жылдықта - 60-65 сөз оқуды меңгеруі қажет.
7. 4-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
39. Пәндік нәтиже бойынша 4-сыныптың соңында оқушылар білуі қажет:
1) тегі, жанры әр түрлі шығармаларды оларда бейнеленген оқиғалар мен кейіпкерлердің іс-әрекетіне өзіндік қарым-қатынасын білдіре отырып, мәнерлеп оқуды;
2) мәнерлеп оқу құралдарын (ой екпінін, дауыс ырғағын, дауыс күшін, кідірісін, қарқынын) дұрыс қоюды;
3) қара сөз бен өлеңнің ұқсастығын (екеуінің де бір ойға құрылғандығы, тақырып пен идеяның бірлігі, оқушының ой-сезіміне көркем сурет арқылы әсер етуі);
4) өлеңнің қара сөзден айырмашылығын, яғни оның құрылымының өзіне тән ерекшеліктерін (ұйқасқа құрылуы, шумақтардан, тармақтардан, бунақтардан, мөлшерлі ырғақтан тұратыны);
5) көлемі 300 - 350 сөзден тұратын мәтін мазмұнын толық, қысқаша және жоспар бойынша таңдап, әңгімелеуді;
6) басқа шығармалардан мысалдардың өзіндік (жағымсыз жәйіт, кемшілік, ұнамсыз мінез-құлықты ашық, тура сынамай астарлап, яғни аллегориялап сынауы, белгілі бір үгіт, тәлім-тәрбие айтылатын кіріспе немесе қорытынды шумақ болатыны, монологты - диалогты құрылымы дауысты құбылтып оқуға міндеттейтіні) ерекшеліктерін;
7) шығармадағы негізгі ойды анықтап, оның басталуы, жалғасуы, шарықтау шегі, аяқталуына байланысты өздігінен жоспар құруды;
8) мәтінді оқиға желісіне қарай шегін ажыратып, ат қоюды;
9) мәтіннің мамұнына қатысты тірек сөздерді табуды;
10) мәтіндегі таныс емес сөздердің мағынасын түсіндірмелі сөздіктерді қолдана отырып түсіндіруді;
11) мәтіндегі көркем сөздерді тауып, олардың шығармадағы рөлін, мәнін түсіндіруді;
12) әр түрлі жанрлы шығармалардағы көркем сөздерді салыстыруды.
40. Оқушылар меңгеруі қажет:
1) шығармадағы оқиғаға өз көзқарасын білдіруді;
2) мәтінді талқылау кезінде автор сөзін дәлел ретінде келтіре алуды;
2) портреті арқылы және шығармалардағы іс-әрекетіне сәйкес кейіпкерлерге мінездеме беруді;
3) ғылыми-танымдық және публистикалық мәтіндерден өзіне қажетті мәліметті табуды және оны берілген үлгіге (кестеге, сызбаға т.б.) сай өңдеп, жүйелеуді;
4) көркем шығармада суреттелген оқиға, кейіпкерлер іс-әрекеті мен қарым қатынасының нақты өмірмен байланысын көрсетуді;
5) мәтін туралы ауызша және жазбаша пікір білдіруді;
6) әдеби кейіпкерге, туысқандарына, достарына хат, құттықтау жазуды;
7) көркем шығармадан алған әсерін жазбаша түрде (8-10 сөйлем) орындауды;
8) ауызша, жазбаша сөйлеуде мақал-мәтелдерді орынды қолдануды;
9) сөйлегенде, жазғанда көркем сөз, шешендік сөз үлгілерін қолдануды;
10) тақырыбы бір-біріне үндес шығармалардың кейіпкерлерін, оқиғаларын салыстыруды;
11) көркем шығармада суреттелген оқиға, кейіпкерлер іс-әрекеті мен қарым-қатынасының нақты өмірмен байланысын көрсетуді;
12) мазмұндама мен шығарма жазуды (40-45 сөзден тұратын);
13) 4-сыныптың бірінші жарты жылдығында минутына сөздер мен тыныс белгілерін қоса есептегенде 65-70 сөз оқуды, екінші жарты жылдықта - 70-80 сөз оқуды.
41. Тұлғалық нәтижелер оқушылардың:
1) Қазақстан Республикасының әнұранын жатқа білуінен;
2) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарын, рәміздерін құрметтеуінен;
3) ел ішінен шыққан құрметті азаматтардың, халыққа танылған билер мен батырлардың өмірі мен даналық сөздерін білуде, жатқа айтуда, жазба жұмыстарында, олардың өмірінен үлгі алуынан;
4) қазақ және әлем классиктерінің шығармалары арқылы тарихи тұлғаларға құрметпен қарауда, өз туған жері, қоршаған ортаны сақтауға үйренуінен;
5) мәтін кейіпкерлеріне деген өз көзқарасын білдіруден;
6) адамдар арасындағы қарым-қатынас мәдениеттілігі мен этикалық нормаларды сақтауынан көрінеді.
42. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың:
1) бағдарлама көлемінде мәтінді мәнерлеп, дауыс ырғағын келтіріп оқу дағдысынан;
2) мәтінмен жұмыс істеу (сұрақтарға жауап беру, суретпен жұмыс, шығарманың негізгі ойын түсіну, талдау, жоспар құру және т.б.) білігінен;
3) мәтін, сурет бойынша қысқаша әңгіме құрастыру білігінен;
4) көркем шығармаларды меңгеру, пайымдау, қарапайым талдау жасауынан;
5) шығарма авторлары туралы мәліметтер жинақтау білігінен;
6) шығармашылықпен мазмұндау, басты кейіпкерлерге сипаттама беру, әңгіме құрастыру білігінен;
7) ана тілінде ауызша және жазбаша дұрыс сөйлеу білуінен;
8) танымдық, шығармашылық жобаларды орындауынан көрінеді.
<<Орыс тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Пояснительная записка
1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартам среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.
2. Учебный предмет входит в образовательную область <<Язык и литература>>. Роль русского языка в школьной системе образования определяется в целом его основной функцией как языка межнационального общения в многонациональном государстве.
3. Главные цели обучения русскому языку на начальном этапе:
1) формирование и развитие элементарной русской речи на ограниченном лексико-грамматическом материале;
2) взаимосвязанное обучение видам речевой деятельности (аудированию, говорению, чтению, письму);
3) практическое усвоение элементов уровней русского языка (фонетики, графики, орфоэпии, лексики, грамматики, словообразования, орфографии, пунктуации);
4) воспитание средствами русского языка коммуникативной, нравственной и эстетической культуры.
4. Задачи учебного предмета:
1) научить учащихся строить простейшие типовые предложения, широко употребляемые в живой русской речи, обогатить словарный запас учащихся (в пределах лексико-грамматического минимума);
2) научить распространять простейшие типовые предложения за счёт ранее усвоенных слов и словосочетаний по законам синтаксического строя русского языка;
3) сформировать у учащихся элементарные навыки активного пользования синтаксическими конструкциями для выражения собственных мыслей, чувств и наблюдений в рамках тематики для чтения и развития речи;
4) совершенствовать навыки чтения и письма, полученные на уроках родного языка; дифференцировать звуки и буквы в системе гласных и согласных с учётом различий в фонетических системах родного и русского языков.
5. Содержание предмета состоит из трех блоков: речевой деятельности, языкового материала и текстов для чтения и развития речи, охватывающих сферы общения: учебную, социально-бытовую, социально-культурную, игровую. Так как текст выступает как единица обучения и развития речи, для отбора рекомендуются адаптированные тексты из произведений детских писателей прозаического характера, стихотворения, а также произведения малого жанра (пословицы, поговорки, загадки), сказки.
6. При отборе содержания обучения русскому языку как второму следует учитывать сферу речевой деятельности младших школьников, уровневые минимумы (лексический, грамматический, тематико-ситуативный, фонетико-орфоэпический и др.) для начального этапа обучения, явления транспозиции и интерференции.
7. Ведущими компонентами при отборе языкового материала являются словарь (список слов для активного усвоения) и тематика для чтения и развития речи.
8. На начальном этапе обучения русскому языку как второму учащиеся должны усвоить 1000 лексических единиц (в каждом классе примерно 450-500 слов).
9. Объем учебной нагрузки составляет:
1) в 3 классе 2 ч. в неделю, общее количество - 68 час;
2) в 4 классе 2 ч. в неделю, общее количество - 68 час.
10. В процессе обучения русскому языку в школах с нерусским языком обучения осуществляется межпредметные связи с:
1) родным языком. Опора на родной язык при изучении общих явлений русского и родного языков, сопоставление сходных и различающихся явлений в русском и родном языках, использование перевода на родной язык при объяснении значения слов, словосочетаний, предложений и текстов;
2) математикой. Использование математических представлений для понимания слов со значением пространства и времени, использование счета при проведении подвижных и дидактических и ролевых игр, перенос общеучебных умений и навыков, сформированных на уроках математики (сравнение, сопоставление, группировка);
3) изобразительным искусством. Использование предметных, сюжетных рисунков для семантизации новых слов, составление устных и письменных рассказов по картинкам, развитие тонкой моторики пальцев руки в процессе рисования, штриховки при организации словарной работы, развития эстетических чувств, представлений учащихся при рассмотрении картин, иллюстраций к текстам;
4) познанием мира. Краеведческого материала, предметов окружающего мира, действий человека, животных для семантизации новых слов, чтение и анализ текстов по тематике окружающего мира, обогащение словарного запаса по темам окружающего мира;
5) музыкой. Использование музыки для проведения <<физкультминуток>>, подвижных, дидактических и ролевых игр, исполнение песен, скороговорок при выполнении фонетических упражнений, ритмических движений и др.;
6) физической культурой. Проведение физкультминуток, подвижных игр в процессе обучения.
2. Базовое содержание учебного предмета для 3 класса
11. Интегрированный курс <<Русский язык>> в третьем классе школ с нерусским языком обучения делится на следующие этапы:
1) обучение грамоте, дифференциация звуков и букв;
2) послебукварный период (обучение чтению и письму, развитие устной речи).
12. Темы для чтения и развития речи. В ходе изучения предмета предполагается развитие элементарной русской речи учащихся в пределах следующих тем речевого общения:
1) тема 1. Родина - 4 часа;
2) тема 2. Школа - 8 часов;
3) тема 3. Осень - 10 часов;
4) тема 4. Дом, семья - 10 часов;
5) тема 5. Зима - 10 часов;
6) тема 6. Весна - 10 часов;
7) тема 7. Скоро лето - 6 часов.
13. Понимание и употребление слов и выражений, необходимых для учебного процесса:
1) посмотрите; иди (-те) к доске, на место; подними (-те), опусти (-те) руки; первый (второй, третий) ряд; выходите из класса, войдите в класс, заходите в класс; достань (-те) книги, тетради, ручки: покажи (-те), возьми (-те), положи (-те), открой (-те); сделаем зарядку, споём песенку;
2) в каком классе ты учишься? (Я учусь в третьем классе.);
3) вопросы и краткие ответы: Как тебя зовут? - Айжан. А тебя? - Ильяс. Что ты взял? - Мел и т.п.
14. Речевая деятельность:
1) аудирование. Различение на слух и произношение гласных и согласных в сильных позициях: для гласных - под ударением, для согласных (глухих и звонких) перед гласными, для согласных (твердых и мягких) перед гласными и на конце слова. Произношение слов со звуками [ш], [ж], [ц], со стечением согласных. Различение в речи слов и предложений. Понимание прочитанных учителем (или в звукозаписи) небольших рассказов, сказок и др.;
2) говорение. Построение предложений по речевым образцам. Ответы на вопросы. Составление высказываний из 2-4 предложений с опорой на наглядность, на ситуацию (в пределах лексико-грамматического минимума). Проговаривание диалога из 2-4 реплик;
3) чтение. Сознательное, правильное, плавное чтение по слогам (целыми словами и предложениями) небольших текстов, включающих лексику, модели предложений, усвоенных ранее конструкций. Понимание содержания текста. Ответы на вопросы по содержанию прочитанного текста. Пересказ прочитанного текста по вопросам. Чтение вслух с соблюдением пауз, выделение голосом словесного ударения. Интонирование повествовательных и вопросительных предложений. Заучивание небольших стихотворений;
4) письмо. Закрепление умений и навыков каллиграфически грамотного письма. Овладение умением списывать слова и короткие предложения (сначала с доски, а затем - с книги);
5) раздельное написание предлога с последующим словом. Перенос слова по слогам. Большая буква в начале предложения, в собственных именах, кличках животных. Письмо под диктовку букв, открытых и закрытых слогов, слов, написание которых совпадает с произношением.
15. Языковой материал. Элементы фонетики и орфоэпии:
1) выработка навыков произношения звуков (вначале - сходных с родным языком); отработка произношения ударных гласных звуков (а, о, у, э, и, ы); умение произносить твердые и мягкие согласные, звонкие и глухие согласные, стечение согласных, безударные гласные, знаменательные слова с предлогами. Умение интонировать повествовательные предложения, вопросительные предложения с вопросительным словом (где, как, какой, какая, кто, куда, что, чей, чья).
16. Грамматика:
1) существительные в именительном падеже: а) мужского рода с нулевым окончанием (стол) и окончанием -а, -я при обозначении лица (ученик, папа, Петя); б) женского рода с окончанием -а, -я (парта, тётя). Существительные мужского и женского рода в именительном падеже множественного числа с окончанием -и, -ы (Это ученики, парты). Лексическое усвоение слов с окончанием -а (дома), с чередованием в основе (стулья);
2) сочетание прилагательных, притяжательных, указательных местоимений с существительными (синий карандаш, моя тетрадь, мои книги, этот дом);
3) глаголы несовершенного вида настоящего времени 1, 2 и 3 лица, их сочетания с существительными и личными местоимениями (Мальчик играет. Он играет. Дети играют. Они играют. Ты читаешь. Я читаю. Я пишу). Глаголы прошедшего времени мужского и женского рода единственного числа совершенного вида (нарисовал, нарисовала);
4) существительные со значением объекта: а) в винительном падеже (при переходных глаголах) с нулевым окончанием в мужском роде и с окончанием -у, -ю в женском роде (рисует шар, читает книгу, поёт песню); б) в родительном падеже с предлогом у при одушевлённых существительных с окончанием -а, -я (для мужского рода), -и, -ы (для женского рода) (У мальчика (девочки) книга). Местоимение 1 лица единственного числа с предлогом у в том же значении;
5) существительные в винительном падеже со значением направления (Куда идут дети? - Дети идут в школу (в поле, на улицу));
6) выражение отрицания при существительных (Это книга? - Нет, это не книга), при глаголах (Мальчик пишет? - Нет, он не пишет), при прилагательных и притяжательных местоимениях (Это красный карандаш? - Нет, это не красный карандаш. Это твой карандаш? - Нет, это не мой карандаш).
3. Базовое содержание учебного предмета для 4 класса
17. В четвертом классе продолжается послебукварный период, который предполагает развитие всех видов речевой деятельности на материале лексико-грамматического, тематико-ситуативного минимумов. Так же, как в третьем классе, содержание предмета представлено тремя составляющими:
1) речевая деятельность;
2) языковой материал;
3) этнокультуроведческий материал.
18. Речевая деятельность:
1) аудирование. Понимание связной речи учителя и других носителей русского языка в объёме языкового материала, предусмотренного программой. Понимание прочитанных учителем вслух рассказов, сказок, небольших стихотворений. Понимание русской речи в звукозаписи. Выделение основной мысли прослушанного текста. Ответы на вопросы по содержанию прослушанного текста;
2) говорение. Пересказ прочитанного текста. Ответы на вопросы по содержанию прочитанного, самостоятельная постановка вопросов к тексту. Продолжение рассказа по данному началу или придумывание предыстории событий по данному концу. Составление небольшого связного высказывания по иллюстрациям (с опорой на вопросы учителя). Составление коротких рассказов по сюжетным картинам. Составление рассказов о себе, о своих занятиях, играх, экскурсиях. Составление связного высказывания по темам, аналогичным пройденным. Монологизирование диалога (пересказ фактов, сообщённых в диалоге, состоящем из 4-6 реплик). Расширение диалога дополнительной репликой, связанной с предыдущими. Самостоятельное построение диалога в знакомых учебных ситуациях (или по словесной ситуации);
3) чтение. Сознательное, правильное, беглое, выразительное чтение. Деление текста на смысловые части. Самостоятельное или под руководством учителя составление плана к прочитанному тексту в виде вопросительных и повествовательных предложений. Выделение основной мысли произведения. Определение основных черт характера персонажей, обоснованное конкретными примерами; определение (на слух), к какому персонажу относятся те или иные реплики; описание внешности персонажа. Обращение к двуязычным словарям при самостоятельном чтении;
4) выразительное чтение. Правильное интонирование предложений по цели высказывания (повествовательных, вопросительных, восклицательных), предложений с обращением, однородными членами, с противопоставлением. Выделение голосом словесного и логического ударений. Чтение в лицах (по ролям) после предварительной работы по определению характера, интонации речи каждого персонажа. Выразительное чтение и заучивание наизусть произведений стихотворного характера (не менее трёх в течение каждой четверти). Чтение вслух и про себя незнакомого текста с предварительно снятыми языковыми трудностями. Скорость чтения не менее 50-60 слов в минуту;
5) письмо. Письменные ответы на вопросы (5-7 вопросов) по содержанию прочитанного текста, по картине, по экскурсии после предварительной речевой и орфографической подготовки. Письмо под диктовку небольших текстов со словами в изученных грамматических формах с предварительным разбором (30-40 слов), изложение текста из 5-6 предложений (без прямой речи);
6) употребление в предложениях слов в нужных грамматических формах или изменение слов, данных в начальной форме. Составление предложений из данных слов и словосочетаний. Учебный материал организуется по нижеследующим лексическим темам.
19. Темы для чтения и развития речи:
1) тема 1. Новый школьный год - 9 часов;
2) тема 2. Наша Родина - 3 часа;
3) тема 3. Ты и твоя семья - 13 часов;
4) тема 4. Дом, где мы живем - 8 часов;
5) тема 5. Жизнь дана на добрые дела - 12 часов;
6) тема 6. Давайте беречь природу! - 12 часов;
7) тема 7. Азбука вежливости - 9 часов;
8) тема 8. Скоро каникулы - 2 часа.
20. Языковой материал. Элементы фонетики и орфоэпии:
1) формирование навыков правильного произношения слов (в рамках лексического минимума);
2) закрепление навыков произношения гласных и согласных в потоке речи (словесное ударение, редукция гласных). Усвоение произношения слов со звонкими согласными перед глухими, с глухими согласными - перед звонкими;
3) усвоение произношения слов с твердыми и мягкими согласными, слов с разделительными знаками (ъ и ь). Усвоение произношения предлогов в, над, под, к, из перед словами, начинающимися с глухих или звонких согласных или гласных. Усвоение произношения окончаний прилагательных и личных местоимений 3-го лица. Усвоение произношения глаголов на -тся, -ться. Закрепление навыков интонирования повествовательных, вопросительных, восклицательных предложений с перечислением (однородными членами предложения).
21. Лексика. Для активного усвоения предусматривается 450-500 русских слов в рамках лексического минимума.
22. Речевые модели. Повествовательные предложения: Это ученик (ученица, ученики). Это стол (парта, окно, столы). Это он (она, они, я). Это мой стол (моя парта). Вот (тут, там, здесь) стол (бабушка, окно, парты). Тут мой дядя (моя тетя). Марат - ученик. Роза - ученица. Марат - хороший мальчик, Роза - хорошая девочка. Он мальчик. Она девочка. Он красивый мальчик. Она красивая девочка. Алишер сидит. Он читает. Дина сидит. Она тоже читает. Я сижу. Я тоже читаю. Журнал (книга) лежит на столе (в столе). Мальчик (он) читал. Девочка (она) читала. Дети (они) читали. Арман нарисовал шар (ракету). Катя нарисовала шар (куклу). Арман нарисовал синий шар (большую ракету). У Ермека книга, а у меня кукла. У Ермека новая книга, а у меня большая кукла. Саша читает хорошо.
23. Вопросительные предложения. Это ученик? (Да, нет). Кто это? Что это? Это чей карандаш? Это стол или стул? Где стол? Что делает (делал) мальчик? У кого книга? Какой карандаш? Это книга? (Нет, это не книга. Это журнал.). Мальчик читает? (Нет, мальчик не читает. Он рисует.). Как читает мальчик?
24. Сочетание типовых моделей. Тут парта, а там доска. Книга на парте, журнал на столе. Саша не стоит, а сидит.
25. Грамматика:
1) понятие <<окончание>>. Существительные в именительном падеже: а) мужского рода с нулевым окончанием (дом) и окончанием -а (-я) при обозначении лица (дедушка, Коля); б) женского рода с окончанием -а (-я) (книга, земля); в) среднего рода с окончанием -о (-е) (яблоко, платье);
2) существительные в именительном падеже множественного числа с окончанием -и, -ы мужского и женского рода (столы, книги). Лексически усваиваются слова с окончанием -а (глаза), с чередованием в основе (деревья);
3) сочетание прилагательных и притяжательных местоимений с существительными (синий карандаш, моя сумка, мой портфель);
4) глаголы в настоящем времени 1 и 3 лица в сочетании с существительными и личными местоимениями (Ученик (он) пишет. Ученики (они) пишут. Я пишу);
5) выражение отрицания при существительных (Это парта? Нет, это не парта.), при глаголах (Марат пишет? Нет, он не пишет.), при прилагательных и притяжательных местоимениях (Это синий карандаш? Нет, это не синий карандаш. Это твоя тетрадь? Нет, это не моя тетрадь.);
6) количественные числительные до 10-ти и порядковые числительные в пределах лексического минимума.
26. Понимание и употребление слов, необходимых для учебного процесса:
1) вопрос, выучить; дописать; вспомнить; как? какой? (какая? какие?) когда? кто? куда? кончить, мало, много, можно; надо, назвать, называться, наизусть, неправильно; ответ, отвечать, отгадать, откуда?; пожалуйста, показать, по-казахски, по-русски, почему? правильно, произносить, прочитать; рассказ, рассказать, рассказывать, рассмотреть, сколько? словарь, составить, спасибо, списать, спрашивать, стихотворение; чей? (чья? чьи?);
2) примечание: лексический минимум для активного усвоения дается в Приложении І.
4. Требования к уровню подготовки учащихся 3 класса
27. Предметные результаты отражены в двух аспектах: должны уметь и должны знать.
28. Учащиеся 3 класса должны знать:
1) русский алфавит;
2) основные понятия (термины), определённые программой;
3) слова из лексического минимума;
4) правила переноса слов, постановки знаков препинания в конце предложения;
5) формы речевого этикета, русские имена и фамилии.
29. Учащиеся должны уметь:
1) понимать прослушенное сообщение, речь учителя, звукозапись продолжительностью звучания 1-2 минуты;
2) воспроизводить услышанное после двух предъявлений;
3) выделять в прослушанном тексте предложения, в предложении - слова;
4) членить слова на слоги и звуки; правильно произносить звуки; производить звуковой анализ слов;
5) общаться в учебной, семейно-бытовой сферах;
6) составлять высказывание из 2-4 предложений;
7) сознательно, плавно читать вслух небольшие тексты, соблюдая паузы, словесные ударения;
8) учить наизусть небольшие стихотворения;
9) задавать друг другу вопросы, отвечать на поставленные вопросы;
10) пересказывать прочитанный текст;
11) писать по образцу и под диктовку слова и предложения, написание которых не расходится с произношением.
5. Требования к уровню подготовки учащихся 4 класса
30. Учащиеся 4 класса должны знать:
1) термины (в рамках программы);
2) значения падежных форм (в пределах грамматического минимума);
3) части речи с опорой на родной язык;
4) слова для обязательного усвоения;
5) правила правописания (в пределах программы);
6) речевой этикет при знакомстве и за столом, национальные игры и игрушки; названия крупных городов России и Казахстана; русские сказки, пословицы и поговорки; детские песни на русском языке.
31. Учащиеся должны уметь:
1) отвечать на вопросы по содержанию услышанного, пересказывать услышанное;
2) составлять рассказ-описание, рассказ-повествование по вопросам или по картине (серии картин); строить диалог; рассказывать о себе, о своей семье; о школе, о своих интересах;
3) выразительно читать тексты в учебнике, статьи из детских газет и журналов; выделять в тексте основную мысль; пересказывать прочитанное и пользоваться словарём при самостоятельном чтении;
4) списывать с рукописного или печатного текста целыми словами, предложениями;
5) писать зрительные, зрительно-слуховые диктанты; писать письмо другу; подписывать тетрадь по русскому языку;
6) писать большую букву в начале предложения и в собственных именах существительных; переносить слова по слогам; писать слова с безударными гласными, с непроизносимыми согласными, с буквами ъ и ь, с гласными после шипящих и ц (в рамках лексического минимума), ставить знаки препинания в конце предложения и при однородных членах предложения;
7) употреблять в речи русские имена, фамилии, отчества, клички животных;
8) в процессе аудирования: проверяются умения, навыки воспринимать на слух звуки, соотносить их с буквами, воспринимать на слух слоги, слова, текст из двух-трёх предложений (продолжительность звучания 1-2 мин.);
9) в процессе говорения: проверяются умения и навыки продолжать или начинать диалог по данной реплике, составлять диалог по описанию ситуации, а также умения и навыки владения устной связной речью (составление описания комнаты, квартиры, погоды, животных и о своей семье, о друзьях и т.д.);
10) показателем обученности выступает связное монологическое высказывание из 3-4-х предложений;
11) в процессе чтения: проверяется скорость чтения (50-80 слов в минуту);
12) в процессе письма: проверяются умения определять границы предложений, последовательность употребления их в тексте, выделять структурные элементы текста, используя красную строку; писать зрительно-слуховые, слуховые диктанты, состоящие из слов, произношение и написание которых не расходятся, словарный картинный диктант.
32. Личностные результаты отражаются в:
1) проявлении уважения к символам Республики Казахстан;
2) проявлении любви к родному краю, к своей Родине, Республике Казахстан;
3) владении государственным и родным языками, уважении к истории, культуре и традициям многонационального народа Казахстана;
4) стремлении беречь природу родного края и бережном отношении к окружающей среде;
5) проявлении уважительного отношения к себе, к родителям, к старшим, заботливое отношение к младшим, проявление доброты и чуткости к другим;
6) ведении здорового образа жизни.
33. Системно-деятельностные результаты отражаются в умениях и навыках владения всеми видами речевой деятельности, а также в овладении общеучебными умениями, полученными на уроках родного языка:
1) умении выделять основную мысль текста, структурные элементы текста (зачин, основная часть, концовка), восстанавливать деформированный текст, пересказ прочитанного по плану; составление рассказов по серии картин, устное сочинение по картине;
2) умении вести диалогическую речь, постепенно увеличивая количество реплик; читать наизусть стихотворные тексты; петь детские песни на русском языке.
<<Шетел тілі>> пәнінен оқу бағдарламасы
1. Пояснительная записка
1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобразовательным стандартом среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утверждённым постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.
1. Данная программа определяет содержание обучения младших школьников, которое направлено не только на развитие языковых умений, но и на общее развитие ребенка через формирование творческих способностей.
2. Соответственно Европейской системе уровней владения языком курс обучения в начальной школе предполагает элементарный уровень А Basic User, А1Уровень выживания (Breakthrough), ожидаемые результаты отражены в требованиях к уровню подготовки учащихся (предметные результаты).
3. Методическая система обучения английскому языку в начальной школе опирается на такие ключевые понятия, как <<подход к обучению>>, <<принцип обучения>>, <<метод обучения (в дидактическом понимании)>>, <<прием обучения>>, <<система упражнений>>, <<типология уроков>>.
4. Принцип воспитывающего обучения в содержании предмета <<Английский язык>> для младших классов связан с формированием их мировоззрения: чувство любви к Родине, уважение к культуре своей страны и страны изучаемого языка должны отражаться в учебных текстах.
5. Принцип активности предусматривает усвоение минимизированной в учебных целях тематической лексики, формирование речевых навыков и умений в рамках тематического поля на основе семантических типов элементарных высказываний при активной деятельности самих школьников младших классов.
7. Принцип наглядности реализуется через построение учебного процесса на конкретных образах, непосредственно воспринимаемых учащимися, а также использование аудиовизуальных и технических средств обучения
8. Принцип индивидуализации. Ориентация на достаточный уровень усвоения английского языка повседневного элементарного общения в 1 классе обязывает к организации равноправного участия всех учащихся конкретного класса, которые имеют индивидуальные психологические различия. Индивидуализация обучения осуществляется путем отбора и распределения учебно-речевых ситуаций, коммуникативных ролей, речевых интенций.
9. Принцип системности и последовательности нашел свое проявление в последовательной презентации речевых тем, внутри речевых тем - микротем, речевых интенций, лексических и грамматических средств. Последовательность презентации учебного материала в итоге должна обеспечить системное построение связного высказывания в виде монолога или ситуативно взаимосвязанных реплик. Методическим условием системности обучения английскому языку является правильно отобранный языковой материал, представляемый как функционально-семантическое поле разноуровневых средств, обслуживающих тот или иной фрагмент действительности.
10.Принцип прочности усвоения обеспечивается учетом психологических особенностей детей раннего школьного возраста и активного использования игры как источника повышения эффективности обучения, <<прообразом>> игры является сама жизнь младшего школьника с естественными мотивами сообщения информации, запроса информации, побуждения к действию, одобрения, порицания, выражения эмоционального отношения к окружающему миру. Такой поход формирует прочную ассоциативную связь между усваиваемыми средствами английского языка и ситуацией общения. При организации учебного процесса обязательно планируется повторяемость материала из урока в урок.
11. Принцип доступности при обучении английскому языку в начальной школе реализуется на основе максимального приближения изучаемого материала к окружающему миру учащихся. Приводимые реалии из жизни и потенциальные коммуникативные задачи в качестве экстралингвистического материала отобраны с учетом соответствия окружающему миру младших школьников и их потребностям общения.
12. Для достижения планируемых результатов обучения английскому языку в начальной школе необходимо руководствоваться следующими методическими принципами, которые реализуются как при минимизации учебного материала, так и при планировании учебного процесса: принцип коммуникативности обучения, принцип ситуативно-тематической (организации) представленности материала, принцип функциональности, принцип комплексности, принцип дифференцированности, принцип концентризма.
13. Принцип коммуникативности реализуется через использование ролевых игр в повседневных ситуациях, направленных на решение коммуникативных задач посредством специально заданных языковых средств - активной лексики и активного грамматического материала.
14. Согласно принципу функциональности языковая система представляется не линейно, а как обслуживающая конкретную тему микросистема разноуровневых средств английского языка - лексических и синтаксических (в их рамках - фонетических, словообразовательных, морфологических).
15. Принцип комплексности реализуется во взаимосвязанной презентации внеязыкового (экстралингвистического) и языкового (лингвистического) учебного материала по английскому языку, а также и в аспекте взаимосвязанного обучения видам речевой деятельности: аудирования и говорения - в 1 классе (по принципу устного опережения, знакомство с английским алфавитом со 2 полугодия), аудирования, говорения, чтения и письма - во 2 - 4 классах.
16. Принцип дифференцированности на начальном этапе обогащения словарного запаса учащихся предполагает приемы функционально-семантической подачи новых слов одной тематики, распределенных по микротемам, опоры на средства наглядности, активизации новых слов (их активных форм в пределах определенного тематического поля) в речи учащихся; этап обогащения грамматического строя речи характеризуется приемами ситуативного употребления наиболее активных типов элементарных высказываний, распространения основы предложения конкретизирующими компонентами (второстепенными членами), соединения двух простых предложений в сложное; на этапе развития умений диалогического общения используются приемы опоры на речевые ситуации, активизации этикетных формул; на этапе развития монологической речи используются приемы опоры на ожидаемые структуры порождаемых текстов по теме.
17. Принцип концентризма при обучении английскому языку в начальной школе реализуется через определенные минимумы для каждого класса: тематические и ситуативные минимумы, минимумы речевых интенций, лексические и грамматические минимумы, диалогические и монологические минимумы (содержание тематического минимума для каждого класса составлено с учетом принципа преемственности).
18. Обучение английскому языку направлено на достижение следующих целей:
1) формирование личности младшего школьника и его целостное развитие;
2) формирование элементарной иноязычной коммуникативной компетенции младшего школьника в основных видах речевой деятельности: аудировании, говорении, чтении и письме;
3) формирование первоначальных коммуникативных навыков в элементарных ситуациях общения посредством обогащения словарного запаса, произносительных навыков и реализации речевых намерений в рамках определенного тематического минимума;
4) приобщение младших школьников к миру зарубежных сверстников, зарубежному детскому фольклору, формирование положительной мотивации к изучению английского языка;
5) развитие эмоциональных, творческих, социальных, когнитивных и языковых способностей младших школьников для реализации речевых намерений в рамках определенного тематического минимума.
19. В соответствии с указанными целями должны быть реализованы следующие задачи обучения:
1) формировать знание элементарных лингвистических понятий, наблюдаемых в родном и английском языках (звук, буква, слово, предложение, часть речи, интонация);
2) ознакомить с нормами правильной артикуляции и произношения английских звуков, соотношения графического обозначения букв с соответствующими им звуками;
3) формировать навыки адекватного восприятия иноязычной речи на слух;
4) формировать элементарные навыки чтения;
5) формировать навыки правильного интонирования утвердительного, отрицательного и вопросительного предложений;
6) обеспечить владение необходимым объемом слов, достаточным количеством типов высказываний, стратегией и тактическими шагами ведения элементарного диалога, совокупностью пунктов содержания для построения монолога в рамках конкретной речевой темы;
7) формировать элементарные навыки письменной речи;
8)прививать и укреплять чувство национально-культурной самоидентификации, Казахстанского патриотизма, толерантности, бережного отношения к окружающему миру.
20. В процессе обучения английскому языку реализуются межпредметные связи со следующими предметами:
1) <<Русский язык>>, <<Казахский язык>>:
в основе овладения любым языком наблюдаются одни и те же функциональные закономерности. Опора на языковой опыт в родном языке (казахском или русском) содействует формированию основ языкового образования;
2) <<Литературное чтение>>, <<Познание мира>>:
обучение английскому языку на основе текстового материала позволяет получить дополнительные сведения по литературе, истории, географии, культуре страны родного и изучаемого языков;
3) <<Самопознание>>:
основы пропаганды здорового образа жизни, соблюдение правил личной гигиены, бережного отношения к окружающему миру, толерантного отношенения к младшим, сверстникам, учителям, родителям и представителям иноязычной культуры;
4) <<Математика>>:
при изучении английского языка обучающиеся используют знания из курса математики: количественные и порядковые числительные, названия геометрических фигур.
21. Объем учебной нагрузки по предмету <<Английский язык>> составляет:
1) в 1 классе - 1 час, всего 33 часа в учебном году;
2) во 2 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году;
3) в 3 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году;
4) в 4 классе - 1час, всего 34 часа в учебном году.
5) В указанное количество часов входят уроки для стартового, промежуточного, итогового контроля, защиты творческих проектов.
22. Результаты обучения представлены в Требованиях к уровню подготовки обучающихся и задают систему итоговых результатов обучения, достижение которых является обязательным условием положительной аттестации учащегося за курс начальной школы.
2. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 1 классе
23. Содержание курса для 1 класса включает следующие темы:
1) <<Знакомство>> (4 часа):
Приветствие>>, <<О себе (имя, возраст)>>, <<Мой друг>>;
2) <<Моя семья>> (5 часов):
<<Моя семья>>, <<Семья моего друга>>;
3) <<Школьные принадлежности>> (4 часа);
4) <<Цвета>> (3 часа):
<<Мой любимый цвет>>, <<Фигуры и размеры>>;
5) <<Игрушки>> (4 часа):
<<Игрушки>>, <<Моя любимая игрушка>>, <<Игры>>;
6) <<Животные>> (5 часов):
<<Домашние питомцы>>, <<Домашние и дикие животные>>, <<В зоопарке>>;
7) <<Предметы вокруг меня>> (4 часа):
<<Мебель>>, <<Посуда>>;
8) <<Одежда>> (4 часа).
24. Языковой материал:
1) графика и орфография: изучение букв английского алфавита, начертание букв;
2) фонетический аспект речи: понятие о специфических звуках английского языка, развитие произносительных навыков, правильное интонирование предложений различных типов: утвердительных, отрицательных, вопросительных, формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
3) лексический аспект речи: объем новой лексики - 100 лексических единиц, активная лексика - 50 слов, пассивная лексика - 50 слов, формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
4) грамматический аспект речи:
порядок слов в утвердительном, отрицательном, вопросительном предложениях;
типы вопросительных предложений: общие и специальные;
глаголы to have, to be;
модальный глагол can;
личные местоимения (I, you, he, she, it, we, they), притяжательные местоимения (my, your, his, her), указательные местоимения (this, that, these);
5) образование формы множественного числа имени существительного (a cat-cats), количественные числительные от 0 до 12, предлоги места on, in, under);
25. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, объем диалогов - 2-3 реплики со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций (сообщать сведения о себе, о членах семьи, друзьях, животных, игрушках; выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности);
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения, в школе, дома, в зоопарке и др.), построение монологического высказывания в объеме 3-4 фраз;
3) аудирование:
развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
понимать основное содержание мини-текстов, содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 1 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2-3 раза, темп речи замедленный.
26. Социокультурный материал:
1) формирование элементарных знаний о стране/ странах изучаемого языка, персонажах известных казахских (Тазша бала, Алдар көсе, Мақта қыз) и английских народных сказок для детей (Winnie-the-Pooh, Crococat, Mandy Duck, Jack, Three little pigs, Tom Thumb, Molly Whuppie, Henny-Penny, Mr. Fox и др...); популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, песни), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
3. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> во 2 классе
27. Содержание курса для 2 класса включает следующие темы:
1) <<Моя семья>> (5 часов):
<<Мои родственники>>, <<Возраст>>, <<Праздники>>;
2) <<Профессии>> (4 часа);
3) <<Внешность>>, <<Характер>> (3 часа):
<<Части тела>>;
4) <<Семья моего друга>> (4 часа);
5) <<Интересы и увлечения>> (4 часа):
<<Спорт и игры>>;
6) <<Мой дом>> (6 часов):
<<Мой дом/моя квартира>>, <<Моя комната>>;
7) <<Еда и напитки>> (4 часа);
8) <<В магазине>> (4 часа):
<<Покупки>>.
28. Языковой материал:
1) графика и орфография:
работа над техникой письма, формирование навыков каллиграфии (написание букв полупечатным шрифтом), графика и орфография новых слов и слов, в которых имеются графемно-фонемные несоответствия;
2) фонетический аспект речи:
формирование навыков произношения, правильное интонирование предложений различных типов (утвердительных, отрицательных, вопросительных);
формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
формирование умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
обучение учащихся правилам чтения гласных в открытом и закрытом типах слога, гласных букв и буквосочетаний: -ee/ -ea/ -oo/ -ow/ -ou/ -oy/ -oi и согласных букв и буквосочетаний: -ck, -ch, -tch, -sh, -ng, -th);
3) лексический аспект речи:
объем новой лексики 100 слов, из них активной - 40 слов, пассивной - 60 слов;
формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие числительные -teen, -ty (thirteen, thirty), суффиксы, образующие существительные -er, -or);
4) грамматический аспект речи:
структура утвердительного и отрицательного предложений;
структура вопросительного предложения;
типы вопросительных предложений: общие и специальные;
структура глаголов to have, to be;
модальный глагол can;
употребление глагола в Present Simple;
личные местоимения (I, you, he, she, it, we, they), притяжательные местоимения (my, your, his, her, its, our, their), указательные местоимения (these, those);
неопределенные местоимения some, any;
притяжательный падеж;
конструкция there is/ there are;
предлоги места near, above, on the left, on the right;
неопределенный артикль а/ аn;
образование формы множественного числа имени существительного (a cat - cats);
количественные числительные от 13 до 100.
29. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, речевые умений при ведении диалога этикетного характера ( начать, поддержать, закончить разговор; выразить благодарность;
поздравить, выразить пожелания), объем диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию (Who/ What is this? How old is/are...? Can you...? How many...? Whose ...? Where is/ are...? ), объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу, объем данных диалогов - 2-3 реплики со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций: представить информацию о себе, о членах семьи, друзьях (характер, внешность, возраст, увлечения);
дать описание квартиры/ дома;
выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (Дома. В магазине. В кафе и т.д., объем монологического высказывания - 3-4 фразы);
3) аудирование:
развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий, понимать основное содержание мини-текстов (содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 2 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2 раза;
4) чтение:
формирование умений понимать содержание несложных мини-текстов, стихов, рифмовок, сказок, считалок, скороговорок;
содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 2 класса, иметь воспитательную и познавательную ценность и воздействовать на эмоциональную сферу учащихся, объем текста - не более 30 слов;
5) письмо:
формирование навыков письма на уровне слова и простого предложения, написание текста с опорой на образец (открытка, меню и т.д.).
30. Социокультурный материал:
1) формирование элементарных знаний о стране изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сюжеты сказок английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
4. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 3 классе
30. Содержание курса для 3 класса включает следующие темы:
1) <<Мой рабочий день>> (5 часов):
<<Дни недели>>, <<Время>>;
2) <<Досуг>> (4 часа):
<<Выходной день>>, <<Каникулы>>;
3) <<Школа>> (4 часа):
<<Моя школа>>, <<Школьный этикет>>;
4) <<Школьные предметы>> 3 часа:
<<Мой любимый школьный предмет>>, <<Школьное расписание>>;
5) <<Мир вокруг меня>> (5 часов):
<<В городе>>, <<В деревне>>, <<Достопримечательности>>;
6) <<Транспорт, виды транспорта>> (5 часов);
7) <<Времена года>> (4 часа):
<<Погода>>, <<Мое любимое время года>>;
8) <<В торговом центре>> (4 часа):
<<Виды магазинов>>, <<Покупки>>.
30. Языковой материал:
1) орфография:
работа над техникой письма, дальнейшее формирование навыков каллиграфии, графики и орфографии новых слов и слов, изученных ранее;
2) фонетический аспект речи:
развитие произносительных навыков., обучение учащихся правилам чтения гласных букв в 3 и 4 типах слога;
чтение гласных букв и буквосочетаний -ai/ ау -ei/ -ey и согласных букв и буквосочетаний -ph, -kn, -wh, -wr;
правильное интонирование предложений различных типов (утвердительных, отрицательных, вопросительных);
структура простого предложения, формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
формирование умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
3) лексический аспект речи: к 200 лексическим единицам, усвоенным в 1-2 классах добавляются 120, объем активной лексики - 50 лексических единиц, пассивной - 70 лексических единиц;
4) формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи, использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие прилагательные -y; суффиксы, образующие порядковые числительные - th, словосложение: toy shop, shoe shop, etc.), синонимы, антонимы;
5) грамматический аспект речи:
имя существительное, множественное число (слова-исключения), употребление неопределенного и определенного артиклей, неопределенные местоимения some, any, отрицательное местоимение no;
глагол в форме Present Simple/ Continuous и to be в форме Past Simple, модальные глаголы can, may в утвердительной, отрицательной и вопросительной формах;
порядковые числительные, количественные числительные до 100; предлоги места at, next to, between; предлоги времени on, at, in; предлог направления to, предлог by;
конструкция there is/ there are в утвердительной, отрицательной и вопросительной формах;
типы вопросительных предложений: общие, специальные и альтернативные.
31. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями;
речевые умения при ведении диалога этикетного характера (начать, поддержать, закончить разговор; выразить благодарность), объем диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию Who/ What is this? How old is/are...? Do you....? Does she/ he/ it...? How is/ are....? When? Where? Can/ May you....? Is/ are there ...? Is it ... or ...? How do you get to school...? How many/ much do you ...?), объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу; пригласить к действию/ взаимодействию и согласиться /не согласиться принять в нем участие. объем данных диалогов - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-обмена мнениями (выразить эмоциональную оценку обсуждаемых фактов, событий, объем диалогов - 3 реплики со стороны каждого собеседника);
2)монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций (представить информацию о себе, друзьях, погоде, о рабочем/ выходном дне, роде занятий, учебе в школе и т.д., дать описание школы, города, деревни, достопримечательностей; выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности (видам транспорта, школьному предмету, временам года и т.д.);
реализовать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (В школе. В библиотеке. В кинотеатре. В музее. Во Дворце школьников. В спортивном клубе и т.д.), объем монологического высказывания - 4-5 фраз;
3) аудирование:
дальнейшее развитие умений воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий, понимать основное содержание аудио-, видео-материалов, содержание которых должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 3 класса, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений 2 раза;
4) чтение:
развитие техники чтения (работа над произношением, интонированием написанного, чтение вслух, узнавать знакомые слова в незнакомом контексте, развитие умений понимать содержание коротких рассказов, сказок, комиксов, рифмовок, стихов, считалок).
30. Социокультурный материал:
формирование элементарных знаний о стране изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сказки английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных формул речевого этикета, принятых в стране изучаемого языка.
5. Базовое содержание учебного предмета <<Английский язык>> в 4 классе
35. Содержание курса для 4 класса включает следующие темы:
1) <<Мир моих увлечений>> (5 часов):
<<Мое хобби>>, <<Хобби моего друга>>;
2) <<Я и мое окружение>> (4 часа):
<<Интересы и увлечения моих родственников>>, <<Интересы и увлечения семьи моего друга>>;
3) <<Мое здоровье>> (4 часа):
<<Я хочу быть здоровым>>, <<Спорт>>, <<Игры>>;
4) <<Я хочу быть врачом>> (3 часа):
<<Кем ты хочешь быть?>>;
5)<<Моя страна>> 5 часов:
<<Мой город/ село>>, <<Астана>>, <<Путешествие по Казахстану>>;
6)<<Страна изучаемого языка>> (5 часов):
<<Лондон>>, <<Города Великобритании>>, <<Путешествие по Англии>>;
7) <<Вокруг света>> (4 часа):
<<Континенты и страны>>, <<Мир животных>>;
9) <<Мое любимое время года>> 4 часа:
<<Погода в Англии>>, <<Погода в Казахстане>>.
36. Языковой материал:
1) орфография:
работа над техникой письма, дальнейшее формирование навыков каллиграфии, графики и орфографии новых слов и слов, изученных ранее;
2) фонетический аспект речи:
развитие навыков произношения, дальнейшее формирование навыков правильного чтения гласных и согласных букв и буквосочетаний, чтение гласных букв в разных позициях;
правильное интонирование предложений различных типов: утвердительных, отрицательных, вопросительных;
структура простого предложения;
формирование навыков правильной постановки ударения в словах и фразах;
развитие умений различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, правильно произносить специфичные для английского языка звуки;
3) лексический аспект речи:
к 320 лексическим единицам, усвоенным в 1-3 классах добавляются 130, объем активной лексики - 60 лексических единиц, пассивной - 70 лексических единиц;
формирование навыков распознавания и употребления новой лексики в речи;
использование способов словообразования для потенциального увеличения словарного запаса (суффиксы, образующие степени сравнения прилагательных -er, -est), синонимы, антонимы;
4) грамматический аспект речи:
возвратные местоимения;
имя прилагательное, степени сравнения односложных и многосложных прилагательных;
структура глагола в форме Past Simple;
спряжение правильных и неправильных глаголов: to go, buy, see, say, meet, do, read, write, draw, sing, wear, have, eat, drink, put, get, make;
глагол в форме Future Simple;
активизация использования порядковых и количественных числительных;
притяжательный падеж имени существительного;
предлоги места opposite, in front of, behind.
37. Речевой материал:
1) говорение (диалогическая речь):
развитие умений вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями;
речевые умения при ведении диалога этикетного характера (начать, поддержать, закончить разговор; расспросить о самочувствии; выразить благодарность, объем диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника);
речевые умения при ведении диалога-расспроса (запрашивать и сообщать фактическую информацию Who is this? What is this? How old is/ are...? Do you....? Does he/ she/ it...? Did you? How is/ are....? How many/ much....? Why....? When...? Where...? Whose ... is this? Whose ... are these? Can you tell/ show me ....? How can I get to...? Will you/ he/ she/ they...?), объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-побуждения к действию (обратиться с просьбой; выразить отказ, готовность выполнить просьбу; пригласить к действию/ взаимодействию и согласиться/ не согласиться принять в нем участие), объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
речевые умения при ведении диалога-обмена мнениями (выразить согласие/ несогласие; выразить эмоциональное отношение к обсуждаемым предметам, фактам, событиям), объем диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
2) монологическая речь:
формирование умений построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций:
рассказать о себе, о родственниках, друзьях (род занятий, интересы и увлечения, и т.д.);
о животных, временах года;
описать представителей различных профессий;
выразить эмоциональное отношение к окружающей действительности, к профессиям, к временам года;
реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (Дома. В школе. В гостях. У врача. В спортивном клубе/ секции/ школе и т.д.), объем монологического высказывания - 5- 6 фраз;
3) аудирование:
дальнейшее развитие умений воспринимать на слух речь учителя, сверстника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
понимать основное содержание учебных и аутентичных текстов: короткие сказки, небольшие рассказы, описание животных, занимательные истории, детские мульт-, видео-фильмы, построенные на знакомом языковом материале, время звучания текста - до 1 минуты, количество предъявлений - 2 раза;
4) чтение:
формирование элементарных навыков чтения текстов с разным уровнем понимания содержащейся в них информации (ознакомительное, изучающее и поисково-просмотровоe;
развитие умений понимать содержание коротких рассказов, сказок, комиксов, стихов, рифмовок;
содержание текстов должно соответствовать возрастным особенностям и интересам учащихся 4 класса, иметь воспитательную и познавательную ценность и воздействовать на эмоциональную сферу учащихся, объем текста - не более 50 слов;
5) письмо:
формирование навыков написания личного/ электронного письма, изложения краткой информации по изученным темам, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами, построения собственного элементарного письменного высказывания с использованием вербально-изобразительных опор (картины, фотографии, ключевые слова, фразы, выражения).
38. Социокультурный материал:
формирование элементарных знаний о стране/ странах изучаемого языка, популярных произведениях детского фольклора (рифмовки, стихотворения, скороговорки, поговорки, пословицы, сказки, песни, рассказы английских детских писателей Donald Bisset, Carol Lewis, Rudyard Kipling), знание элементарных форм речевого и неречевого поведения, принятых в стране изучаемого языка.
6. Требования к уровню подготовки учащихся 1 класса
39. Предметные результаты отражены в двух аспектах: должны знать и уметь.
41. Учащиеся 1 класса должны знать:
1) буквы английского алфавита;
2) лексические единицы, обслуживающие ситуации общения в пределах изученной тематики в объеме 100 слов;
3) реплики-клише как элементы речевого этикета англоговорящих стран, употребляемых при знакомстве, встрече, прощании;
4) способы образования количественных числительных от 0 до 12;
5) структуру простого предложения;
6) порядок слов в утвердительном, отрицательном и вопросительном предложениях;
7) местоимения: личные, указательные, притяжательные;
8) структуру глаголов to have, to be;
9) модальный глагол can;
10) форму множественного числа имен существительных.
42. Учащиеся 1 класса должны уметь:
1) правильно интонировать различные коммуникативные типы предложения (утвердительные, отрицательные, вопросительные), ставить ударение в словах и фразах;
2) адекватно произносить и различать на слух звуки и звукосочетания английского языка;
3) понимать с опорой на наглядность, паралингвистические средства учебные и аутентичные тексты, короткие сказки, описание животных, занимательные истории, детские анимационные и видеофильмы;
4) воспроизводить услышанное после двух-трех предъявлений, время звучания - до 1 минуты, темп речи замедленный;
5) использовать изученную лексику при оформлении элементарных речевых высказываний в объеме: диалогическое высказывание - 3 реплики со стороны каждого собеседника, монологическое высказывание - 3-4 фразы;
6) употреблять реплики-клише в тематических ситуациях общения.
7. Требования к уровню подготовки учащихся 2 класса
43. Учащиеся 2 класса должны знать:
1) правила чтения гласных в открытом и закрытом типах слога, буквосочетаний гласных и согласных;
2) лексические единицы, употребляемые в ситуациях общения в рамках изученной тематики в объеме 100 слов;
3) структуру коммуникативных типов предложения;
4) предлоги in, on, under, near, above, on the left, on the right;
5) союзы and и but;
6) образование формы множественного числа имени существительного;
7) числительные от 13 до 100;
8) способы образования существительных при помощи суффиксов -er, -or;
9) утвердительную форму глагола в Present Simple;
10) модальный глагол can.
44. Учащиеся 2 класса должны уметь:
1) адекватно произносить и различать на слух глухие и звонкие согласные звуки и звукосочетания английского языка; различать, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
2) интонировать утвердительные, отрицательные, вопросительные предложения;
3) распознавать и употреблять новую лексику в речи;
4) читать гласные буквы в открытом и закрытом типах слога; гласные буквосочетания: -ee/ -ea/ -oo/ -ow/ -ou/ -oy/ -oi, согласные буквы и буквосочетания: -ck, -ch, -tch, -sh, -ng, -th;
5) правильно писать новые слова и слова, изученные в 1 классе;
6) использовать способы словообразования для потенциального увеличения словарного запаса: суффиксы, образующие числительные -teen, -ty;
7) использовать оборот there is/ are;
8) употреблять неопределенный артикль а/an;
9) использовать союзы and и but;
10) употреблять изученную лексику при оформлении элементарных речевых высказываний в объеме: диалогическое высказывание - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника, монологическое высказывание - 3-4 фразы;
11) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
12) понимать основное содержание прослушанных мини-текстов, время звучания текста - до 1 минуты;
13) понимать содержание прочитанных несложных текстов, объем текста - не более 30 слов;
14) писать личное письмо, излагать краткую информацию о себе с опорой на образец.
8. Требования к уровню подготовки учащихся 3 класса
45. Учащиеся 3 класса должны знать:
1) правила чтения гласных букв в 3 и 4 типах слога; гласных букв и буквосочетаний: -ai/ау -ei/ -ey и согласных букв и буквосочетаний: -ph, -kn, -wh, -wr;
2) не менее 120 новых лексических единиц;
3) способы образования существительных при помощи суффиксов -er, -or;
4) синонимы, антонимы;
5) образование формы множественного числа существительных-исключений;
категорию исчисляемых/ неисчисляемых существительных;
употребление неопределенных местоимений some, any, отрицательного местоимения no;
структуру глагола в видо-временной форме Present Simple/ Continuous и глагол to be в форме Past Simple;
модальные глаголы can, may в утвердительной и отрицательной форме; порядковые числительные, количественные числительные до 100;
предлоги места at, next to, between;
предлоги времени on, at, in;
конструкцию there is/ there are;
типы вопросительных предложений (общие, специальные и альтернативные);
6) реплики-клише, нормы речевого этикета;
7) произведения детской литературы на английском языке (сказки, стихи, рифмовки, считалки, песни).
46. Учащиеся 3 класса должны уметь:
1) правильно интонировать предложения различных типов: утвердительные, отрицательные, вопросительные;
2) правильно поставить ударение в словах и фразах;
3) различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
4) употреблять новую лексику в речи;
5) вести диалог этикетного характера, объем диалога - 3-4 реплики со стороны каждого собеседника; диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями; объем диалогов - 3-5 реплик со стороны каждого собеседника;
6) построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций;
7) употреблять безличные предложения It is Monday, It is 5 o'clock, It is cold, It is winter и т.д.;
8) выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
9) реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (в школе, дома, в магазине, в библиотеке, в кинотеатре и т.д.), объем монологического высказывания - 4-5 фраз;
10) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
11) понимать основное содержание аудио-, видео-материалов, время звучания текста - до 1 минуты;
12) понимать содержание несложных текстов, объем текста - не более 40 слов;
13) писать личное письмо, излагать краткую информацию о себе, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами.
9. Требования к уровню подготовки учащихся 4 класса
47. Учащиеся 4 класса должны знать:
1) правила чтения гласных букв в разных позициях, буквосочетаний гласных и согласных;
2) новые лексические единицы в объеме 450 слов;
3) способы словообразования имени прилагательного при помощи суффиксов -er, -est, -y;
4) изученный грамматический материал (структуру простого предложения, возвратные местоимения, степени сравнения прилагательных, структуру глагола в форме Past/ Future Simple, спряжение правильных и неправильных глаголов: to go, buy, see, say, meet, do, read, write, draw, sing, wear, have, eat, drink, put, get, make; притяжательный падеж имени существительного Possessive case);
5) реплики-клише поведенческого этикета (речевого и неречевого), принятые в стране изучаемого языка в типичных ситуациях общения.
48. Учащиеся 4 класса должны уметь:
1) правильно интонировать предложения различных типов: утвердительные, отрицательные, вопросительные;
2) различать глухие и звонкие согласные, долгие и краткие гласные звуки, специфичные для английского языка звуки;
3) писать буквы, буквосочетания, слова полупечатным шрифтом;
4) образовывать прилагательные при помощи суффиксов -er, -est, -y, составные существительные: toy shop, shoe shop, etc.
5) вести диалог этикетного характера, диалог-расспрос, диалог-побуждение к действию, диалог-обмен мнениями, объем данных диалогов - 4-5 реплик со стороны каждого собеседника;
6) использовать мимику и жесты в случаях, когда не хватает языковых средств для выражения тех или иных коммуникативных намерений;
7) построить элементарные высказывания в рамках конкретных тематических ситуаций;
8) представить информацию о себе, о родственниках, друзьях (рабочий день, род занятий, интересы и увлечения, учеба в школе и т.д.), о домашних и диких животных, о временах года;
9) выразить эмоционально-оценочное отношение к окружающей действительности;
10) реализовывать необходимые коммуникативные намерения в ситуациях общения (в школе, дома, в гостях, в магазине, в библиотеке, в кинотеатре и т.д.); объем монологического высказывания - 5-6 фраз;
11) воспринимать на слух речь учителя, собеседника, диктора и адекватно реагировать на данные инструкции к выполнению действий;
12) понимать основное содержание аудио-, видео-материалов; время звучания текста - до 1 минуты;
13) выразительно читать вслух с правильной интонацией и ударением;
14) ориентироваться в основных видах чтения (ознакомительное, изучающее и поисково-просмотровоe), объем текста - не более 50-60 слов;
15) писать личное письмо и электронное письмо, объем письма - до 30-40 слов; излагать краткую информацию о себе, делать выписки из текста в соответствии с коммуникативными задачами.
49. Личностные результаты. Учащиеся 1-4 классов должны проявлять:
1) любовь к своей стране, городу/ селу;
2) уважение и интерес к своей культуре и иноязычной культуре;
3) почтительное отношение к старшим, заботу о младших через правильное употребление элементов речеповеденческого этикета;
4) дружелюбное и толерантное отношение к собеседнику, к представителям других стран, говорящих на изучаемом языке;
5) уважение к традициям и обычаям народов Казахстана и стран изучаемого языка;
6) бережное отношение к имуществу (к школьной мебели, школьным принадлежностям, одежде, предметам обихода);
7) бережное отношение к окружающей среде.
50. Системно-деятельностные результаты. Учащиеся 1-4 классов должны применять:
1) лексико-грамматические структуры в заданных ситуациях общения (приветствие, знакомство, прощание, выражение благодарности, согласия/ несогласия);
2) метод проектирования (моделирования), интерпретации (объяснение, сравнение, аналогия и т.д.);
3) современные информационно-коммуникативные технологии;
4) разные компоненты учебно-методического комплекта (учебник, рабочую тетрадь, аудиоприложение, мультимедийное приложение и т. д.).
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz