Сабақтың талдауы

Сыныбы
9<<а>>
Күні
Тақырыбы

Көміртек және оның қосылыстары
Мақсаты

Көміртек және оның қосылыстарының
физикалық, химиялық қасиеттері, алыну әдістері туралы оқып үйрену
Күтілетін нәтиже
А деңгейі- Көміртек туралы біледі.

В деңгейі - Атомдық құрылысы бойынша аллотропиялық түр өзгерістерінің айырмашылығын анықтайды

Сдеңгейі- Қосылысқа тән химиялық теңдеулер жазып ,сан есептерін шығарады.
Дереккөздер, құрал-жабдықтар
Оқулық: Н Нұрахметов К Сарманова К Жексембина Алматы <<Мектеп>> 2009 ж Химия 9сынып оқулығы

Сабақтың барысы
Уақы-ты
Мұғалім әрекеті
Оқушы әрекеті
Кіріспе

Үй тапсырмасын тексеру
5 мин

8 мин

Ұйымдастыру кезеңі;
2. Оқушыларды түгендеп, сынып тазалығына көңіл аудару;
3. Психологиялық жағдай туғызу;
4. Үй тапсырмасын қайталау.
Сұрақ - жауап ойыны
1. Химиялық элемент фосфордың қазақша, орысша, латынша атауы. (фосфор, фосфор, фосфорум)
2. Фосфор элементінің периодтық жүйедегі орны. (3 период, 5 топ, негізгі топша)
3. Фосфор деп аталу себебі не? (жарық шығарғыш)
4. Фосфордың реттік нөмірі, салыстырмалы атомдық массасы нешеге тең? Атомдық құрылысы қандай? (15, 31), Р(15р, 16n) 15е.
5. Фосфордың валенттігі және тотығу дәрежесі нешеге тең? (ІІІ, V, +3, +5, 0, - 3)
6. Фосфордың аллотропиялық түр өзгерістері қандай? (ақ, қара, қызыл)
7. Ақ фосфордың физикалық қасиеті қандай? (өте белсенді, улы зат, ауамен жанаса жанады, қараңғыда жарық шығарады)
8. Қызыл фосфордың физикалық қасиеті қандай? (қоңыр қызыл, улы емес, суда нашар еритін, ұшпайтын зат)
9. Қара фосфордың физикалық қасиеті қандай? (түсі графитке ұқсас, қолға май тәрізді сезіледі, жартылай өткізгіш)
10. Фосфор қандай реакцияларға қатысады? (оттекпен әрекеттесіп - оксид, металмен әрекеттесіп - фосфид түзеді)
11. Фосфордың сутекпен қосылысы қалай аталады? (фосфин)
12. Фосфинге тән физикалық қасиет қандай? (өте улы, тұрақсыз, сарымсақ иісті, күшті тотықсыздандырғыш)
13. Фосфордың (V) оксидінің физикалық қасиеті? (қышқылдық оксид, өте су тартқыш, ақ ұнтақ)
14. Фосфор қышқылының физикалық қасиеті, формуласы қандай? (ақ түсті, кристалдық зат, суда өте жақсы ериді, үш негізді, орташа қышқыл)
15. Фосфор қышқылының орта тұздары қалай аталады? Мысал келтіріңіздер. (фосфаттар, натрий фосфаты, кальций фосфаты)
16. Фосфордың қышқыл тұздары қалай аталады? (гидрофосфаттар, дигидрофосфаттар)
17. Фосфордың маңызы қандай?

Амандасады. Сабаққа даярланады.

Тестті орындайды және оны интер белсенді тақтадан тексеру арқылы өз-өздерін бағалайды
Тұсаукесер

2 мин

Оқушылар дәптерлерін ашып жаңа сабақты жазып алады.
Сұрақтарға жауап береді
Негізгі бөлім

Мағынаны тану
20мин
Тақырыпшаларды топтарға бөліп беру.Сабақ мақсатымен таныстыру,сабақ барысына басшылық жасап отыру.Топтардың пікірін қортындылап отыру.Жаңа сабақты <<Джиксо>> әдісімен өткізуді тапсыру. Соңынан жауаптарын қадағалап тексеру
1 топ-Географтар
2 топ-Химиктер
3 топ- физиктер
4 топ-Биологтар
Көміртек - тіршілікке тірек, өмірге өзек элементтердің бірі. Оның қай уақытта, қалай табылған мерзімін дәл баса айту қиын. 1781 жылы француз ғалымы А. Лавуазьенің <<Жай денелер кестесі>> деген еңбегінде көміртекті латынша <<карбонум, карбо - көмір>> деп жазған. Бұдан көміртектің элементтік табиғатын алғаш дәлелдеген француз ғалымы А. Лавуазье деген қорытынды шығаруға болады. Орысша <<углерод>> деген атауды 1824 жылы орыс ғалымы М. В. Соловьев, ал 1928 жылы <<көміртегі>> деген атауды аудармашы Р. Бөкейханов пайдаланды.

Тақырыпты топ ішінде оқып шығады,топ ішінде ақпаратты талқылайды,топ мүшелері қызметтерін бөліседі,өз пікірлерін,ескертпелерін топта талқылайды
Барлығы қорытқан ойларынан шыққан шешімдерін постерге түсіреді. Оны топпен қорғайды.қарсы топтың жұмысына пікір айтады.Нәтижесін класпен талқылайды.Анықтамалар,термин сөздерді дәптерге түсіреді.Екі жұлдыз,бір ұсыныс арқылы бағалау.

Қорытынды

15 мин

Сәйкестендіру тесті.
1. Метан --------------------------- а) МgCO3
2. Көмір қышқыл газы --------- ә) CH4
3. Мәрмәр ------------------------- б) CaCO3 VgCO3
4. Магнезит ----------------------- в) CO2
5. Доломит ------------------------ г) CaC2
6. Кальций карбиді ------------- д) CaCO3
2.Білімімізді тексерейік
3.Ойлан тап <<Жоғалған формулалар>>(слайдта)
Тестті орындайды.Кері байланыс парағын толтырады
Сабақтың талдауы

Сабақ бойынша өзгертулер