Құрамында көміртегі

Сабақтың тақырыбы: Төмен қоспалы болатты дәнекерлеу

Сабақтың мақсаты: а) білімділік
Студенттерге төмен қоспалы болатты дәнекерлеу туралы мағлұмат беру.

ә) дамытушылық
Студенттердің ұжымда, жеке жұмыс жасауларын
қалыптастыру. Студенттің сөйлеу мәдениеті, зейін, есте
сақтау, ойлау, бақылау сияқты зияткерлік қасиеттерін
дамытуды қалыптастыру.

б) тәрбиелік
Студенттердің еңбекке деген қызығушылықтарын ояту,
өзіне деген сенімділікті, жұмысты өз бетінше орындауға,
ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты түсіндіру
Сабақтың әдісі: түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап
Оқыту құралдары: мультимедиялық проектор, тақырыптық слайдтар,
сызбалар мен кестелер.

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі.
а) Студенттерді түгендеу, назарларын сабаққа аудару.
ә) Сабақтың мақсатымен таныстыру.

ІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Төмен қоспалы нығайтымды болатты дәнекерлеу
Төмен қоспалы нығайтымды болат құрамындағы қоспалар:
oo Қоспа қосындылардың мөлшері 2,5% асырылмайды.
oo Қоспа қосындылары болаттың беріктігін, төзімділігін, тотығуға қарсылықты арттырады.
Қоспалар құрамы:
oo Суыққа, ыстыққа, жебірлікке төзімді, тотығуға қарсы, т.б., болып келеді.
Мысалы:
oo 15ХСНД - хром-кремний-никель-мысты болат.
oo Құрамында көміртегі: 0,12- 0,18 %.
oo Марганец: 0,4 - 0,7 %.
oo Кремний: 0,2-0,4 %.
oo Мыс: 0,6-0,9 %.
Сапа:
oo Төмен қоспалы нығайтымды болаттың құрамында көміртегі неғұрлым аз болса, ол соғұрлым сапалы болады.
Үнемдеу:
oo Төмен қоспалы нығайтымды болаттар конструкциялық ауыр салмақты көміртекті болаттар орнына қолданылса, салмақты азайтып, үнемді келеді.
Қолдануы:
oo Өнеркәсіп пен құрылыста хром-кремний-никель-мыс тқмен қоспалы нығайтымды болат қолданылады.
oo Содай-ақ хром-марганец-кремний-никель-мысты да қолданылады.
oo Бұл төмен қоспалы нығайтымды болаттар жоғарғы беріктілікке, серпінділікке, тұтқырлық қасиеттерге ие.
Жарықшалардың пайда болуы:
oo Төменгі қоспалы нығайтымды болатты пісіру барысында қыздырғанда түйіршік дәндері өсуге бейім тұрады.
oo Сонда, жоғары омырылғышты шындалған аймақтағы түзілуде және ширату кернеулерінде жарықшалар пайда болуы мүмкін.
oo Дәнекерлеу барысында көміртегінің жанып кетуі - газ түбіршік саңлауларын пайда болуына әкеп соғады
Жарықшаларды пайда болдырмау шаралары:
oo Пісіруден кейін 500-650 градус температурада жұмсарту арнайы пештерде жасалады.
Қолданылатын электродтар:
oo Типі Э42А, маркісі УОНИ-13 жабындылы электродтар.
oo Еру коэффиценті сағатына: 11 грам А/сағатына.
oo Құрамы: 26,4 % мәрмәр,19,2 % балқымалы шпат, 3,8 % натрий силикаты, 9 % ферросилиций, 3,3 % титан қостотығы, 1,8% целлюлоза, 1,2 % сақар, 22-24 % сұйық шыны.

Қоспалардың жиыны %
Көміртегінің мөлшері. % жағдайындағы пісірілгіштігі

жақсы
қанағаттанарлық
шектеулі
нашар
1 - ге дейін

1 - 3
3 жоғары
0,25-ке
дейін
0,20
0,18
0,25 - 0,30

0,20 - 0,30
0,18 - 0,28
0,30 - 0,45

0,30 - 0,40
0,28 - 0,38
0,45-тен жоғары
0,40
0,38

Дәнекерлеу режимі:
Электродтың диаметрі, мм.... 4 5 6
Төменгі жағдайда пісіру...............200 - 220 300 - 350 350 - 380
Тік жағдайда пісіру ......................180 - 200 - -
Төбелік жағдайда пісіру..............160 - 180 - -

Болат қалыңдығы, мм .... 0,5-1,5 2-3 4-5 7-10
Электрод диаметрі, мм .... 1,5-2 2,5-3 3-4 4-6
Тоқ күші, А ...................... 20-40 50-90 100-160 200-240

ІІІ. Жаңа тақырыпты бекіту.
Тапсырма № 1

Қалыңдығы 4 мм болатты түйістіріп дәнекерлеу.
Жасауың керек: болатты таңдау, дәнекерге қырларын дайындау, уақытша бекіту, дәнекерлеп бекіту, қандай кеңістік, дәнекерлеу режимін (тоқ күші, электрод) таңдауды, дәнекерлеуді толық түсіндіретін бол?

Тапсырма № 2
8 мм қалыңдықтағы болатты түйістіріп дәнекерлеу.
Жасауың керек: болатты таңдау, дәнекерге қырларын дайындау, уақытша бекіту, дәнекерлеп бекіту, қандай кеңістік, дәнекерлеу режимін (тоқ күші, электрод) таңдауды, дәнекерлеуді толық түсіндіретін бол?

3. Тест жұмысы.
1. Балқымайтын электрод:
А. Дәнекерлеу сымы.
Б. Дәнекерлеу жабындысы.
В. Дәнекерлеу электроды.
Г. Вольфрамды электрод
2. Суыту барысында пайда болатын ақау
А. Ішкі жарық.
Б. Сыртқы жарық
В. Қож жарығы.
Г. Сынық.
3. Дәнекерлеушінің қосымша құралы
А. Электродұстақыш.
Б. Жанарғы.
В. Балға.
Г. Кескіш.
4. Кристалдану барысында не пайда болады?
А. Жік.
Б. Саңлау.
В. Ара жік.
Г. Сызат.
5. Қанша тоқ күші адамды мерт қылады?
А. 0,3 А.
Б. 0,2 А.
В. 0,1 А.
Г. 0,4 А.
6. Төмен қоспалы болаттар құрамында қоспалар қанша пайыз мөлшерінде болады?
А. 2 %
Б. 2,5 %
В. 2,7 %
Г. 3 %
7. Жарықшалар пайда болмау үшін қандай шаралар жасалады?
А. Алдын-ала қыздырады.
Б. Алдын-ала тазартады.
В. Алдын-ала күйдіреді.
Г. Алдын-ала балқытады.
8. Төмен қоспалы болатты дәнекерлеу үшін электродпен қандай қимылдар жасалады?
А. Ирек, ай тәрізді, үш бұрыш.
Б. Қисық, ай іспетті, төрт бұрыш.
В. Үзік, күн тәрізді, үш бұрыш.
Г. Тұтас, ай тәрізді, қисық.
9. Төмен қоспалы көміртегі болат құрамында көміртегі
А. 0,22 % дейін.
Б. 0,25 % дейін.
В. 0,20 % дейін.
Г. 0, 21 % дейін.
10. Қолдануы бойынша төмен қоспалы көміртегі болаттар қанша топқа бөлінеді?
А. 4.
Б. 5.
В. 3.
Г. 6.

10 сұрақтың жауабы:

1 - Г; Бағасы:
2 - А; 9-10 --------------5
3 - В; 7-8 ---------------4
4 - А; 5-6 ---------------3
5 - В; ---------------------------
6 - А; төмен - 2
7 - А;
8 - А;
9 - А;
10- А.

V. Үй тапсырмасы.
Тақырыпқа байланысты оқулықтағы тапсырмаларды орындап келу.

VІ. Бағалау.
Сабаққа белсенді араласып отырған студенттерге баға қою.