Шығармашылық ұғымы жөнінде Қазақстан Республикасы орта білімді дамыту тұжырымдамасында

Ақмола облысы,
Атбасар қаласы
№7 қазақ орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиет
пәнінің мұғалімі
Хұрметұлы Нұрдыбек

Баяндама
Шығармашыл тұлға тәрбиелеу - ел болашағының бастауы.

Шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу - ол ұстаздың құлшынысынан, ізденісінен, қиялынан, ерінбей еңбек етуінен туатын туындысы. Өзін болдым, толдым, жетістікке жеттім деп тоқтатқан адам рухни әлсіреген адам. Ұстаз - білім, ғылым, өнердегі, жалпы, адам баласының рухани өміріндегі жанашыр жақыны, тәлім-тәрбие беруші, ақылшысы. Жас ұрпақтың кеудесіне ұшқын беріп, зердесін ашып, тәлімін аямай жүрген ұстаздарға бала көңілінің пернелерін дәл тауып, дамыта білу оңай емес. Бұл ұстаздың өз кәсібіне деген сенімділігі мен табандылығынан туындары анық. Оның сенімділігі мұғалімнің білімінен және бала жүрегіне жол таба білуінен көрінсе керек. Өз бойындағы білімді шыңдау ұстаз үшін үлкен ынта -жігермен, құлшыныспен келетін еңбек екені даусыз. Ал бұл дегеніңіз - нағыз шеберлік. Ұстаздың тұлғалық қасиеті де оның алған атағында емес, шәкіртінің сапалы білімі мен тәлімді тәрбиесімен өлшенеді.
Кез - келген дамыған өндіріс қазіргі таңда шығармашылықпен жұмыс жасауды талап ететін адамды қажет етеді. Шығармашылықпен жұмыс жасайтын адамның негізгі іс - әрекеті ақыл - ойға, әрі алған білімді басқа таныс емес іс - әрекетте тасымалдай алуға негіздейді. Себебі, адамдар дүниеге келгеннен бастап, ес кіріп айналаны танығаннан кейін әйтеуір бірдемені армандайды, соны іске асыру үшін түрлі іс - әрекеттер жасайды. Сондықтан өмір бойы талпыныс пен ізденіс адамды алға жетелеп, арманыңды іске асыруға апаратын жолға салады.
<<Шығармашылық>> ұғымы жөнінде Қазақстан Республикасы орта білімді дамыту тұжырымдамасында: <<Шығармашылық - бұл адамның өмір шындығында өзін - өзі тануға ұмтылуы, ізденуі. Өмірде дұрыс жол табу үшін адам дұрыс ой түюі, өздігінен сапалы, дәлелді шешімдер қабылдай білуге үйренуі қажет.
Қазақстан Республикасының "Білім туралы" заңының 5 - тарауындағы
41 - баптың 1 - бөліміндегі "Педагог қызметкерлер өз біліктілігін артыруға міндетті" деп көрсетілуі, "Қазақстан - 2030" стратегиялық бағдарламасында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың "біз балаларымызға өзіміздің жақын және алыс көршілерімізбен достық қарым - қатынасымызды мұра етіп қалдыруымыз керек" деген сөзі бүкіл ағартушы қауым алдында "Оқу тәрбие үрдісіне жаңа педагогикалық технологияларды енгізу арқылы оқушылардың білім сапасын арттыру, шығармашылық қабілетін дамыту" өзекті мәселелер енгізіп отырғаны белгілі. Осы мақсатты жүзеге асыруда мектеп басшысы, ұжымдағы мұғалімдердің кәсіби шеберлігі мен шығармашылық ізденісін дамытуға аса мән беру қажет.
Дана Абай "Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға" дейді. Ендеше баланы алға жетелеу үшін, баланың қиялын шындыққа айналдыру үшін, кішкентай ғана бала жүрегіндегі сәулені жарқырата жандыру ұстаздың шеберлігіне, ізденімпаздығына байланысты. Себебі өзі тоқырауға ұшыраған ұстаз ешқашан баланы шығармашылыққа тәрбиелей алмайды
Шығармашылық жұмыста, әсіресе, бала қиялының орны ерекше. Бұл жөнінде М.Жұмабаев былай дейді: <<Жаратылыстың құшағында, меруерт себілген көк шатырдың астында, хош иісті жасыл кілем үстінде, күнмен бірге күліп, түнмен бірге түнеріп, желмен бірге жүгіріп, алдындағы малымен бірге өріп, сары сайран далада тұрып өсетін қазақ баласының қиялы жүйрік, өткір, терең болуға тиісті>>. <<...Баланың атаға тартуы рас болса, сиқырлы даланың баласы - қазақ баласы қиялқұмар болуға тисті>>. Педагог ғалымның айтқанының сөз өнері - әдебиетке тікелей қатысы бар. Өйткені М.Жұмабаевтың сөзімен айтқанда, <<қазақ баласының жаратылысы соны тілейді>>.
Оқушылардың шығармашылығын, іздемпаздығын қалыптастыруда сыныптан тыс, жеке ұжымдық жұмыстар ұйымдастыруда шығармашылық, пәндік апталықтар мен ғылыми - шығармашылық апталық, жобалар, пәндік үйірмелер мен факультативтік сабақтардың маңызы зор. Барлық жұмыстарда оқушылардың қалауы, таңдауы мен ұсыныстарын ескеру қажет. Оқушылардың танымдық іздемпаздығы мен белсенділігін, шығармашылық бағыттылығына негізделген жұмыс түрлерін пайдалану - олардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыра алады. Сондай - ақ мектептегі пәндік олимпиадалар, сайыстар, көркем өнер және техникалық көрмелер, түрлі шығармашылық кештер оқушылардың ізденіс қабілетін ұштап, дербес оң нәтижеге жетуге ықпал етеді.