Ішкі тыныштық

Жаңақала аудандық білім беру бөлімінің <<Пятимар жалпы орта білім беретін мектебі>> коммуналдық мемлекеттік мекеме

Баяндама
Тақырыбы:
<<Рухани- адамгершілік құндылықтардың білім берудегі маңызы>>

Дайындаған: өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі
К.Б.Шукирова

2015-2016 оқу жылы

Пятимар жалпы орта білім беретін мектебінің 2015 жылғы ________мамырдағы әдістемелік кеңестің №__________ хаттамасының шешімімен аудандық тамыз кеңесіне ұсынылды

Пікір

Шукирова Кымбат Байзуллиновна Пятимар жалпы орта білім беретін мектебінде 2011 жылдан бері өзін-өзі тану пәнінің мұғалімі болып жұмыс жасайды.
Кымбат Байзуллиновна жас ұрпаққа сапалы білім мен өнегелі тәрбие беруде оқушыларды отансүйгіштікке және адамгершілікке баулуда жан-жақты шығармашылықпен жұмыстанып келеді.
Оқытушы <<Рухани - адамгершілік құндылықтардың білім берудегі маңызы>> тақырыбындағы баяндамасында өзін-өзі тану пәнін оқыта отырып, оқушылардың адамзат өміріндегі құндылықтарды біліп, оларды бағалай білуді үйретуде қолданылатын әдіс-тәсілдері мен пікір алмасулары арқылы өмірден алынған мысалдарымен нақты көрсете алған.
К.Б.Шукирова баяндамасында педагогикалық ізденісіндегі, шығармашылық қызметіндегі кәсіби тәжірибесін таңдаған тақырыбы аясында дәлелдеу үшін 4 сыныпқа оздырған <<Су - өмір көзі>> тақырыбындағы сабағы да өте сәтті оздырылған.
К.Б.Шукированың <<Рухани - адамгершілік құндылықтардың білім берудегі маңызы>> тақырыбындағы баяндамасы мектепте әдістемелік кеңесте тыңдалып, талқыланып, әріптестері тарапынан жоғары бағаланды да аудандық тамыз кеңесіне ұсынылды.

Жоспар
І. Кіріспе
Рухани-адамгершілік- адамның рухани арқауы

ІІ. Негізгі бөлім
а) Жалпыадамзаттық құндылықтар - бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылықтар

ә) <<Шын мағынасындағы білімділік - тамаша адамгершілік сипат>>
Әл-Фараби
б) Жеке тұлғаның адамгершілік-рухани әлеуетін көтерудегі өзін-өзі тану пәнінің рөлі.

ІІІ. Қорытынды
<<Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек, ол бала солай бола алады>>
В. Сухомлинский

Мақсаты:
Оқушының өмірлік айқындамасын анықтауы; түрлі мәселелерді адамгершілік қағидаларға сәйкес сындарлы түрде шешуі; өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге қиянат жасамау;

Міндеті:
өзін танып-білу, өзінің өмірдегі орнын түсіну, өзіне және басқаларға жақсылық пен сүйіспеншілік таныту ниеттерін дамыту;
күнделікті өмірде нақты мәселелерді шешуде қиянат жасамай белсенділік таныту.

<<Адам баласы жан дүниесін қайырымдылық пен қайғыны түсіне білу қасиеттерімен нығайтып, шынайы өмір сүре білу керек>>
С.А.Назарбаева

Адамға қойылатын басты талап - асыл да ізгі адамгершілік қасиеттерді бойына сіңірген, ұлағатты азамат болып шығу. Өйткені, адам - өзінің адамгершілігімен, қайырымдылығымен, адалдығымен және әділеттігімен ардақты. Адамгершілік - адамның рухани арқауы.
Адамгершілік мәдениет адамзат қоғамының даму тарихы арқылы қалыптасады, әрбір дәуірдің өзіндік қайшылықтарымен біте қайнасып, жетіледі. Сондықтан да адамгершіліктің мәнін абстарктылы түрде қарап, оны адамдардың табиғатымен, биологиялық ерекшеліктерімен ғана байланыстыруға болмайды.
Адам адамгершілігі арқылы көптің арасында қадыр-қасиеті арта түседі. Ол елге осылайша сыйлы болады. Мұндай адамгершілік - әдеп адамды істейтін ісіне, сөйлейтін сөзіне, қабылдайтын шешіміне баса назар аударады. Адам - өз өміріне өзі қожа. Өйткені, ол өз тұрмыс-тіршілігін өзі реттестіріп отыруға қабілетті. Ол өзінің осы бір қабілетін дұрыс пайдалана алған жағдайда ғана дегеніне жете алады. Себебі адамды адамгершілік сезімі ғана биік белестерге бастайды.
<<Адамгершілік>> - ол тұлғаның адамгершілік сана сезімін, іс-әрекетін қалыптастыратын, құндылық бағдарын айқындайтын құрал. Сондай-ақ, тұлғаның ар-ожданын, танымдық қызығушылығын кешенді дамытады. Адамгершілік адамды сүюді және оның бостандығын, құқықтың, қадір-қасиетін құрметтеуді, рақымшылдық пен шыншылдық қасиеттерін қалыптастырады.
<<Адамгершілік>> - қоғамдық қатынастардың дамуы мен тарихи, мәдени, рухани қажеттіліктің нәтижесі. Адамгершілік принциптері бірлікте өмір сүру, бақытқа талпынуы, мүдделерді үйлестіру мен ұжым болып жұмылудың, жоқ-жітік пен ауру кең тараған, бала мен кәріге жәрдемдесудегі қажеттілігін сезіну мен мойындау сияқты факторлар негізінде қалыптасады. Осыған орай, адамгершілікті орнықтыруда мінез-құлық үлкен рөл атқарады. Мысалы, халық даналығында: <<Ақылды болғаның кімге керек, мінез құлқың болмаса>> - дейді. Олай болса, адамдарға жағымды мінез мейірімділік, рахымдылық көрсету дегеніміз адамгершілік мінез-құлық.
Демек, адамгершілік ұғымының ауқымы соншалықты кең, терең, салиқалы болғанымен, адамгершілік қасиеттер күнделікті өмірде сәл нәрседен, бір сәттен, әрбір қылықтан, бір ауыз сөзден, бір істен, бір әрекеттен байқала қалатыны белгілі.
Балалардың айналасындағы адамдарға, табиғатқа, қоршаған ортаға, жан-жануарлар, аң-құстар, өсімдіктер, яғни, тірі және өлі табиғаттың қай-қайсысына да болсын адамгершілікпен қарым-қатынас жасау қажеттілігін сезіндіруде адамгершілік құндылықтар негізінде білім беру аса маңызды.
Шәкәрім: <<Адамның жақсы өмір сүруіне үш сапа анық бола алады, олар барлығынан басым болатын адал еңбек, мінсіз ақыл, таза жүрек. Бұл сапалар адамды дүниеге келген күннен бастап тәрбиелейді>> - деп есептейді.
Осыған орай, рухани қажеттілік дегеніміз - адамның жеке тұлғалық, шығармашылық, тәлімдік және мәдени-әлеуметтік қажетін қанағаттандыратын құндылықтарға ынталылық. Яғни, рухани адамгершілік - ең жоғары құндылық деп қарайтын жеке адамның қасиеті, адамгершілік және психологиялық қасиеттерінің жиынтығы.
Рухани-адамгершілік тәрбие - екі жақты жүргізілетін үрдіс болғандықтан, бір жағынан ол үлкендердің, ата-аналардың ұстаздардың балаларға белсенді ықпалын, екінші жағынан - оқушылардың белсенділігін қамтитын қылықтарынан, сезімдері мен қарым-қатынастарынан көрінеді. Баланың өмірге белсенді қозқарасының бағыты үлкендер арқылы тәрбиеленеді де, рухани адамгершілікке, еңбекке тәрбиелеу күнделікті өмірде, үлкендердің қолдан келетін жұмысты ұйымдастыру үрдісіне, ойын және оқу ісінде жоспарлы түрде іске асады.
Бүгінгі таңда еліміздің жаңа ғасырдың табалдырығын асқақ жетістіктермен аттап, дамыған елу елдің қатарына қосылуға бет бұрып отырғандықтан, еліміздің білім беру жүйесі де бүкіл әлемдік білім талаптарына сәйкес болуы тиіс. Ал бүкіл әлемдік білім кеңестігінде адам мүмкіншілігінің шексіздігін, өзін-өзі дамыту қабілетіне деген сенімі мен ерік бостандығын мойындау, абыройын қорғау және адамның бақытқа жету жолындағы құқығы мен сұраныстарын қамтамасыз ету негізгі мақсаттардың бірі.
Сондықтан біздің білім жүйесі тек қана білім беруге ғана құрылмай, адамдар арасындағы қарым-қатынастың сүйіспеншілікке негізделуі, олардың ар-намысын, абыройын, ұжданын құрметтеу, адамгершілік тұрғыда қамқорлық жасау, қадірлеуге үйретуге бағытталуы тиіс.
Жалпыадамзаттық құндылықтар - уақытқа бағынбайтын, ешқандай ортамен, қоғаммен шектелмейтін, бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылықтар.
<<Өзін-өзі тану>> пәні бойынша рухани-адамгершілік білім берудегі жалпыадамзаттық құндылықтар жүйесі төмендегіше жіктеледі:
* Ақиқат;
* Сүйіспеншілік;
* Дұрыс әрекет;
* Ішкі тыныштық;
* Қиянат жасамау;
Ақиқат дегеніміз - адам ойының шынайылықпен сәйкестілігі, яғни адамның ақиқат пен әділдіктің жолында жүруі. Сүйіспеншілік - адамның бүкіл адамзатты сүюі, мейірім шапағатын күнделікті тұрмысында бір-біріне деген достық, сыйластық, қайырымдылық жасау сезімдері арқылы көрсете білуі. Дұрыс әрекет - ешқандай тіршілік иесіне жамандық жасамау, ұрлық-қорлықтан қашық болуы, ал қиянат жасамау - ешкімге оймен, сөзбен, іс-әрекетпен озбырлық жасамау болып табылады. Адам біреуге қиянат жасаса, оның жүрегін кір шалды деген сөз. Адам ақиқатты танып, сүйіспеншілікпен дұрыс әрекет еткенде, оның жан дүниесінде ішкі тыныштықтың хош иісті гүлі шешек атады.
Рухани адамгершілік тәрбиенің қайнар көзі саналатын <<Өзін - өзі тану>> пәні баланы жастайынан отаншылдыққа, әдептілікке, достыққа, тазалыққа, ұқыптылыққа, мейірімділікке, табиғатты сүюге, отбасын сыйлауға, ұйымшылдыққа үйретуге, ұрпақ бойына жалпы адамзаттық құндылықтарды, адамгершілік принциптер мен мұраттарды ғұмыр бойы басшылыққа алатын тұлға қалыптастыруға негізделген. Бұл пікірді Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа Жолдауында айтқан <<Біз тұрғызатын қоғам арды бағалайтын, белсенді, жоғары моральды, әдепті және рухани байлығы мол адамдардан тұруы керек>> деген сөздері айғақтайды. Рухани-адамгершілік тәрбие беру - қазіргі мектептердің ең маңызды міндеттердің бірі десек, бұл - әрине, заңдылық. Өйткені, біздің қоғам өмірінде адамгершілік бастамаларының ролі барған сайын артып, аясы кеңейіп келеді. Осы талаппен <<Өзін-өзі тану>> рухани адамгершілік білім беру бағдарламасының, өскелең ұрпаққа адамгершілік-рухани білім беру және тәрбиелеу басымдылығының мәнін күшейтуге бағытталған, жалпы мақсаттары ұштасады.
Қазіргі заманда ғылым мен білім, ақпараттық технология, техника қаншалықты қарыштап дамыған сайын, адамның бойындағы рухани-адамгершілік қасиеттерінің соншалықты төмендеп бара жатқанын күнделікті өмірде көріп отырмыз. Атап айтар болсақ: тастанды бала, қарттар үйі, қатыгездік, табиғатты ластау, ағашты кесу,суды ластау, алдап соғу, жемқорлық, өлтіріп кету, өз- өзіне қол салу, т.б. толып жатыр. Адамзаттың ең асылы - <<адам>> деп қарайтын болсақ, онда адамның азғындауына не себеп? Әлде заман кінәлі ме?-деген сұрақтар туындайды. Көпшілігі <<заманына қарай адамы >> деген принциппен өмір суруде. Ал, заманды құрайтын адам емес пе? Міне, сонда барлығы қайтадан адамға келіп тіреледі. Сондықтан күллі әлемді сақтап қалатын бірден- бір жол рухани адамгершілік білім екені даусыз. Ал, адамның жүрегіне нұр құятын, риясыз сүйіспеншілікпен рухани бастауға жетелейтін, ол - ұстаз.
Осыған орай, мен 2014-2015 оқу жылында <<Өзін-өзі тану>> пәнінің бағдарламасына сәйкес Пятимар жалпы орта білім беретін мектебінің 4-сынып оқушыларына рухани-адамгершілік білім берудегі жалпыадамзаттық құндылықтар жүйесінің бірі <<Қиянат жасамау>> құндылығы бойынша <<Су - өмір көзі>> тақырыбында ашық сабақ өткіздім.

Өзін-өзі тану сабағының жоспары Өзін-өзі тану сабағының жоспары
Мектеп Пятимар ЖОББМ
Мерзімі: № 30сабақ
Тақырыбы: Су-өмір көзі
Құндылық: Қиянат жасамау
Қасиеттер: әр қашанда көмекке дайын болу, ұжымда жұмыс жасай білу, өзгелерді ренжітпеу.
Мұғалім: Шукирова Кымбат Байзуллиновна
Сынып: 4а Саны:10
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға су тіршілік көзі екенін үйрете отырып, қиянат жасамау құндылығының мәнін ашу.
Міндеттері:
1. Судың адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіре отырып,өмірге деген қажеттілігін үйрету;
2. Қоршаған ортаға өз үлесін қосуға, әр қашанда көмекке дайын болуға дамыту;
3. Өзгелерді ренжетпеуге, ұжымда жұмыс жасай білуге тәрбиелеу:
Ресурстар:
(нақыл сөздер, су.)
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен амандасып, <<Өзін-өзі тану>> сабағының ережесін <<5-Т>> қайталап, 5затты түгендей отырып, сабаққа қатысқандары үшін әр балаға 20 ұпайдан беремін.
Тыныштық сәті. <<Теңіз түбіне саяхат>>
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Мұғалім: Көзіңізді жұмыңыз және бірнеше рет терең тыныстаңыз; денеңізді босатыңыз. Бірнеше секундтан соң теңіз түбіне саяхат жасаймыз. Теңіз жағасымен келе жатқаныңызды елестетіңіз. Толқындардың жеңіл шалпылына, шағалалардың шуылына құлақ түріңіз. Жалаң аяқтарыңызбен құмды сезініңіз. Шалғайдан қара нүкте көріп тұрсыз: ол жақындаған кезде дельфин екенін түсіндіңіз. Ол сізді теңіз түбіне алып кету үшін келді. Ол өте әдепті жәндік, сізді шыдамдылықпен күтіп тұр. Жайлап оның арқасына отырыңыз, мықтап ұстап, жолға шығыңыз. Дельфиннің арқасында жайланып отырып, өзіңді қауіпсіз сезіну, су астында жүзу қандай керемет. Жан-жағыңызға қараңыз: мұнда кемпірқосақ тәрізді арлы-берлі жарқырай қалқыған әсем балықтар қаншама. Теңіз түбіне бойлаған сайын айнала қалайша өзгереді, суда тербелген қаншама ғажайып балдырлар. Қараңызшы, қандай орасан зор балықтар, ал енді анау жаққа көз тастаңыз... бұл орасан зор сегізаяқ. Су асты неткен қызықты әрі ғажап әлем. Сіз бір нәрсені байқадыңыз ба? Мұнда неткен тұңғиық, толық тыныштық. Осы тыныштық күйде болыңыз. (Мұғалім бірнеше секунд үнсіз қалады).
Ал қазір жоғарыға, өз әлемімізге кері қайтуға дайындалыңыз. Айналаға жіті қараңыз. Ғажап түстерге тағы бір рет қараңыз және тыныштыққа құлақ түріңіз. Осындай тыныштық сізге самалдай әсер береді. Енді дельфин кері қарай жолға шықты. Сіз су бетіне шықтыңыз, жағаға жақындадыңыз. Дельфиннің арқасынан түсіңіз, оны сипалаңыз және осындай ғажап саяхатқа апарғаны үшін ризашылық білдіріңіз.
Сыныпқа оралыңыз және өз орныңызға келіңіз. Бірнеше секундтан соң көзіңізді ашыңыз, осы түйсінген тыныштықты өз бойыңызда сақтауға тырысыңыз.
Сабақ барысын талдау:

2. Үй тапсырмасын тексеру
139-140 беттегі Ы.Алтынсариннің <<Таза бұлақ>> әңгімесін оқып келу.
1.Жолаушылар тастағы жазуды қалай түсінді?
2. Үш жігіттің айтқандарынан олардың бойындағы қандай қасиеттерін білдіңдер?
3. Адам көңілін, бойын бұлақтай таза ұстау үшін адам бойында қандай құндылықтар мен қасиеттер болуы қажет деп ойлайсыңдар?
4.Сендерге айналадағы адамдардың көңіл күйі қалай әсер етеді? Әңгімелеп беріңдер?

3. Дәйексөз. Су жоқ жерде - өмір жоқ.
М.Хакімжанова
Дәйексөзді қалай түсіндіңдер?
Дәйексөзді ұлдарға оқыту. Қыздарға оқыту. Хормен оқу, дәптерге көшіріп жазу. Дәйексөздің мәнін ашу.

4.Әңгімелеу.
Сабыр суы
аңыз
Бір адамның басынан мынадай оқиға өтіпті. Ол сол ауылдың ақсақалынан жылап келіп, шағым айтады:
Маған әрдайым көршілерім тиіседі, біздер ұрысып қала береміз. Көршілеріммен сөйлесуден қалдым. Мен әбден шаршап, өзіңізден ақыл - кеңес, көмек сұрап келіп отырмын. Не амал етсем екен?
Ақсақал ойланып отырып, келген адамға бірнеше сұрақ қояды. Содан соң бір құты су береді де:
Осы су саған көмектесуі тиіс. Күнде көршілерің жұмыстан келген кезде осы суды ұрттап ал. Бірақ бірден жұтып жібермей, аузыңа біраз уақыт ұстауың керек, - дейді. Арада бірталай уақыт өткенде, әлгі адам ақсақалға тағы жылап келеді.
Сірә, суға бірдеңе қосып берген болсаңыз керек. Сіз берген судың көмегі тиген еді. Мен көршілеріммен жақсы қарым - қатынас орнатып қалып едім. Бәріде жақсы болып келе жатыр еді. Менің көңілім көтеріліп, тыныштығым орнап қалған еді.
Бірақ ол су таусылып қалды. Таусылғалы бері көршілерім баяғы <<жырын>> қайта бастады. Менің мазам кетті. Сіздің көмегіңізсіз болмайтын болды, - деп тағы да су беруін сұрайды.
Сонда ақсақал күліп:
Айналайын, ол судың басқа ешқандай қасиеті жоқ, күнде өзің пайдаланып жүрген кәдімгі су. Оның саған көмегі - көршілерің жұмыстан шаршап келген кезде не болса соны айтуға ауызыңның бос болмағаны, үндемей қарсы алуға мәжбүр болғаның. Ендеше, өзіңді - өзің қолға алып, шыдамдылыққа, сабырлылыққа үйренсең, өзіңді - өзің тізгіндей алсаң, бұл жағдайда саған басқаның көмегі керек еместігін түсінген шығарсың - дейді.
Талдау сұрақтары:
1. Көршілердің тыныштығы неліктен бұзылып, мазасыздана берді деп ойлайсыңдар?
2. Ақсақалдың тапқырлығы қай жерлерде байқалды?
Ақсақал неге суды таңдады?
3. Су әлгі адамның өміріне қандай өзгерістер әкелді?

5. Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.
1.ші топ Қиянат жасамау ұғымына асcоциация құру.
2-ші топ Өз ойларыңды жалғастырыңдар.
Қиянат жасамау дегеніміз ол:
3-ші топ Тәжірибелік жұмыс.
Стақандағы суға тұз салып, құм салып, саз салып араластырып, қорытындысын шығару.

6.Топпен ән айту.
<<Ақ көгершін>>
Сөзі:А.Жұбановтікі
Әні: Н.Баймұхамедовтікі
Ақ көгершін, көгершін,
Қолқанат құс сен едің,
Бар, кезіп қайт ел үшін,
Кең дүниенің көлемін.
Әділеттің құсы деп,
Көз алмастан жолыңнан
Бақыт болып қоншы деп,
Ұшырамын қолымнан.
Қайырмасы:
Ел тілегін алып ұш,
Адамзаттың бағына.
Қара бұлтты жарып ұш,
Мұхиттың арғы жағына.
Сенен көзін алмайды,
Ақ ниетті бар адам.
Ақ қанатың талмайды,
Әділеттен жаралған.
Тыныш - бейбіт өмірдің,
Белгісі боп қанат қақ.
Әлемге ортақ көңілдің,
Қайт шыңына қонақтап.

--------------------------------------------------------------------------------
7.Үй тапсырмасы 31сабақ 147 бет. Н.А.Рыжова <<Алтын балық>> ертегісін оқып келу.

8.Соңғы тыныштық сәті.
Баяу әуен қосылады. Бойымызды тік ұстап, еркін жайғасайық. Бүгінгі сабақта өткен тақырбымызды, құндылықтар мен қасиеттерді жүректеріңізге сақтаңыздар.Барлығыңызға рахмет!

Сабақ барысында жүргізілген түрлі әдіс-тәсілдер мен балалардың өзіндік ой-пікірлерін саралай келе, оқушылар бойындағы шынайы рухани-адамгершілік құндылық қасиет оны қоршаған ортада, отбасында, мектепте, жұртшылық қауыммен қарым-қатынасты қалыптастыруда өмірге келген осынау бір құндылықтың әр баланың өмірі үшін де маңызды екендігін ұққандаймын.
Өйткені, мен өз сабағымда <<Адамгершілік сезімдер, яғни құндылықтар, бір-бірімен қарым-қатынас жасау қажетінен туатын және біртіндеп дамитын үрдіс>> екендігіне тоқтала келіп, <<Адамгершілік - бір адамның екінші адамға сыйлай салатын заты емес, ол өзінің тәжірибесі арқылы ғана жететін адамның ішкі жағдайы>> деген В.Соловьевтің сөзімен қорытындыладым.
Жалпы алғанда, <<Өзін - өзі тану>> - баланы өзінің қадірін өзі білуге, өзін сыйлауға, өзін - өзі жетілдіруге, рухани өмірде және қоршаған өмір жағдайларында өзінің бағыт - бағдарының болуына, өз бетінше шешім қабылдай алуына және өз сөзі мен әрекеттері үшін жауапкершілікті сезіне білуге тәрбиелейтін пән. Осыған орай, рухани - адамгершілік білім беру - жас ұрпақтың бойына өмірдің мәні, сүйіспеншілік, бақыт, сыйластық, татулық, бірлік, төзімділік сынды құндылықтарды дарыту арқылы адамның қоғамда өз орнын табуына, қабілет - дарынының ашыла түсуіне, ақыл - парасатын дамытуына яғни сәнді де мәнді өмір сүруіне қызмет етеді.
<<Өзін - өзі тану пәні>> арқылы жан - жақты дамыған, рухани адамгершілігі мол, ұлттық құндылықтарымызды құрметтейтін, бір - біріне сүйіспеншілікпен, құрметпен қарайтын, өмір сүруге деген құштарлығы жоғары жеке тұлға тәрбиеленеді. Сондықтан да, пәнді оқытатын әрбір мұғалім сияқты, мен де үнемі жетілу, іздену, даму үстінде болып, көздеген мақсатқа қол жеткізу үшін аталған пәнді еліміздің білім беру жүйесінде сай жүргізуге сай болуым керек деп ойлаймын.
Көрнекті педагог В. Сухомлинскийдің <<Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек, ол бала солай бола алады>>, -- дегеніндей, шәкіртке жан - жақты терең білім беріп, оның жүрегіне адамгершіліктің асыл қасиеттерін үздіксіз ұялата білсек, ертеңгі азамат жеке тұлғаның өзіндік көзқарасының қалыптасуына, айналасымен санасуына ықпал етері сөзсіз.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Мен - Адаммын , жеке тұлғаның рухани- адамгершілігін дамыту сабақтарын ұйымдастыруға арналған әдістемелік құрал, Игенбаева. Б. Қ. Алматы - 2000
3. <<Самопознание. кz>> журналының жинағы, 2013 - 2015 жж.
4. <<Өзін өзі тану>> пәнінің мұғаліміне арналған әдістемелік құрал, Алматы қаласы: ҰҒПББСО <<Бөбек>> 2010 ж
5. Ізгілік педагогикасы туралы ойлар, Амонашвили Ш. А. ,Москва - 1996 6.