Қышкылдық оксидтер

$C:\Новая папка\фотосурет0230.jpg$

БҚО Ақжайық ауданы

Алғабас аулылы,

Алғабас жалпы орта мектебінің

химия пәнінің мұғалімі

Аманова Гүлбақша Ғинаятқызы

ОКСИДТЕР: ҚҰРАМЫ, НОМЕНКЛАТУРАСЫ, ЖІКТЕЛУІ, ҚАСИЕТТЕРІ, АЛЫНУЫ.

Бүнгі таңда оқу үдісіне қойылатын талаптар күннен - күнге артуда. Кез- келген пәннен оқытылатын білімнің ең негізгісін оқушыларға дұрыс жеткізе білу әрбір педогогтың шеберлігімен шығармашылығына талап етеді деп түсінемін. Сондықтан, жалпы білім беретін пәндер мен кәсіптік пәндердің арасында пәнаралық байланысты арттырып, сабақ беру тәсілдерінде үнемі түрлендіріп отыруды естен шығармаған дұыс. Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектеп тұжырымдамасында: «Жалпы білім беретін оқу орындарының мақсаты - жас ұрпақтан ұлттық игіліктермен адамзат мұрасының сабақтастығын сақтай отырып оқыту, тәрбиелеу және әр шәкіртті жеке тұлға деп санап, оның жан-жақты дамуына мүмкіндік жасау. » - делінген. Бұл мақсатты жүзеге асыруда метептегі жұмыстардың рөлі зор. Педогогтар дайын білімді беріп қана қоймай, баланы ойландыруға жетелейтін, танымын арттыратын тапсырмаларды көбірек қолдануы керек. Әртүрлі танымдық тапсырмаларды қолдана өткізген жарыс сабағымның жоспарын назарларыңызға ұсынамын. Сабағымның тақырыбы: Оксидттер: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы. Сабақтың тақырыбы кең, ауқымды әрі 8- сыныптың оқушыларына арналғандықтан, жаңа сабақты бірнеше бөлімге бөліп әр бөлімнен соң бекіту тапсырмаларын беріп отыруды жөн санадым.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

Оқушылар «Металдар», «Бейметалдар» болып екі топқа бөлінді.

ІІ . Химиялық ой жинау. (Үй тапсырмасын тексеру)

а) Ауызша сұрақтарға жауап беру.

ә) Берілген элементтерді әр топ аттарына сәйкес жіктеп, қазақша, орысша, латынша атын атайды.

ІІІ. Оксидтер дегенітз - екі элементтен құралып, бірі оттек болып келетін күрделі заттар. Оксидтер үшке бөлінеді: негіздік оксидтер, қышқылдық оксидтер; екідайлы (амфотерлі) оксидтер

Оксидтердін жіктелуі. Оксидтер түз түзбейтіндер: NO, CO және түз түзетіндер болып екіге болінеді. Түз түзетіндерге: негіздік оксидтер жатады, олар негіздерге сәйкес; екідайлы оксидтер ZnO, А1 _а О ₃ ; қышкылдық оксидтер кышкылдарға сәйкес келеді.

Оксидтің аталуы сендерге бүрыннан белгілі(§23) . ы

Оксидтердін х. ф

Бұрынғы аттары

Халықаралық аттары

Оксидтердін х. ф: Н ₂ 0

Бұрынғы аттары: су

Халықаралық аттары: сутек оксиді

Оксидтердін х. ф: со ₂ со

Бұрынғы аттары: Көміркышкыл газ иіс газы

Халықаралық аттары: көміртек (IV) оксиді көміртек диоксиді көміртек (II) оксиді көміртек монооксиді

Оксидтердін х. ф: СаО

Бұрынғы аттары: Сөндірілмеген әк

Халықаралық аттары: кальций оксиді

Оксидтердін х. ф: А1 ₂ О ₃

Бұрынғы аттары: глинозем

Халықаралық аттары: алюминий оксиді

Оксидтердін х. ф: Fe ₂ O ₃

Бұрынғы аттары: гематит

Халықаралық аттары: темір (III) оксиді дитемір триоксиді

Оксидтердін х. ф: so ₂

Бұрынғы аттары: күкіртті газ

Халықаралық аттары: күкірт (IV) оксиді күкірт диоксиді

Оксидтердін х. ф: so ₃

Бұрынғы аттары: күкірт газы

Халықаралық аттары: күкірт (VI) оксиді күкірт триоксиді

Оксидтердің құрылымдық формуласы: трек-сызба.

Оксидтердің алынуы.

1. Жай заттардың оттекпен тікелей әрекеттесуінен:

O ₂ =2CuO 2Ca + O ₂ = 2CaO

2. Оксидтерді одан әрі тотыктырып алады:

4ҒеО+0 ₂ =2Ғе ₂ 0 ₃

2С0+О ₂ =СО ₂

3. Суда ерімейтін негіздерді қыздыру Сu(ОН) ₂ = СuО + Н ₂ О

2Ғе(ОН) ₃ =Fe ₂ O ₃ + ЗН ₂ О

4. Тұздарды қыздыру арқылы айырғанда оксидтер түзіледі:

СаСО ₃ = СаО+ СО ₂ CaSO ₄ = СаО+ SO ₃

5. Күрделі заттар жанғанда оксидтер түзіледі:

СН ₄ + 2O ₂ = C0 ₂ + 2Н ₂ О

Ондай оксидтер қалыпты жағдайда қатты күйде болады. Мысалы, CuO, MgO, Fe ₂ O ₃ . Молекулалык, құрылымды оксидтер сұйық немесе газ күйінде болады. Олар: СО ₂ , Н ₂ О, NO ₂ . Кейбіреулері сұйық күйде болады, себебі олардын балқу температуралары едәуір төмен.

Негіздік және кышкылдьщ оксидтердің қасиеттерІ өр түрлі. Оксидтердің бәрі дерлік суда ерімейді. Негіздік оксидтердің ішінде К ₂ О, Na ₂ O, СаО, ВаО сумен шабытты реакцияға түседі. Ал көптеген оксидтер: CuO, Fe ₂ O ₃ , HgO, SiO ₂ сумен әрекеттеспейді.

Негіздік оксидтерге тән химия лык қасиеттеріне тоқталайық 1. Негіздік оксидтер сумен әрекеттесіл, негіз (сілті) түзеді:

2NaOH

Na ₃ O

Н ₂ О

СаО + Н ₂ О = Са(ОН) ₂

Ұқсас жұмыстар

Оксидтер түз түзбейтіндер

Күрделі заттармен әрекеттесуі

Оқушыларды түгендеу, сабаққа әзірлігін тексеру

Негіздердің жіктелуі, алынуы, қасиеттері жайлы ақпарат

Қышқылдардың жіктелуі , алынуы химиялық қасиеттері

ОКСИДТЕРДІҢ АТАЛУЫ