Металдар химиясы

Келісемін
Бекітемін

--------------
------------------

К. Мыңбаев орта мектебінің

директоры рахматуллин
А.Б.

Металдар химиясы

Пән мұғалімі: Қасымбекова А.И.

Кәрім Мыңбаев орта мектебі

Түсінік хат

«Қайда қарасақ та, қайда көз жіберсек те көретініміз  – химия
ғажайыптары» - деп ұлы ғалым А.М.Ломоносов айтқандай бізді қоршаған орта
химия саласымен тығыз байланысты. Химия шаруашылықтың барлық салаларында,
күнделікті тұрмысымызда кеңінен қолданылатындықтан  «металдар химиясы»
үйірмесінің оқушыларға берері мен үйретері мол. 
  «Металдар химиясы» үйірмесі зерттеушілік бағыт алады, сондықтан
оқушылардың білімдерін іс-жүзінде қолданудың маңызды әдістерімен
таныстыруды және оқушылардың қазіргі заман техникасына, өндіріске деген
қызығуын дамытуды көздейтін, экологиялық білім беретін қолданбалы курстарға
жатады. Сонымен қоса бұл үйірмеде теориялық материалын сәтті игертудің
тиімді жолдарының біріне химиядағы типтік есептерді шығару дағдыларын
қалыптастыру мен меңгерту жатады. Бүгінгі таңда тәуелсіз мемлекет алдында
тұрған негізгі мақсаттардың бірі – дүниежүзілік білім әлеміне ену болып
отыр. Бұл салада білім беру ісінің мазмұнын жаңа бағытқа бұрып, құрылымдық
жүйесін жаңарту, өзгерістер енгізу – білім реформасын жүзеге асыру
алғышартта тұрғаны баршамызға аян. Сондықтан да мектеп қазіргі уақытта
талап етіп жатқан жас жеткіншектерге деген әлеуметтік тапсырысты
қанағаттандыруды қажет етсе, бүгінгі мұғалімнің шеберлігі, мәдениеті,
психологиялық-педагогикалық жүйеде ғылыми ізденістер басты бағытта болып
отыр. Осы тұрғыда Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев білім
мекемелерінің 3 съезінде: «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер – бүгінгі
мектеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде
болады. Сондықтан да оларға жүктелген міндет ауыр болады», - деген сөзі
еріксіз еске оралады. Демек, Егеменді Қазақстанның болашақ потенциалын
оқытып-тәрбиелейтін мұғалімнің шығармашыл, жан-жақты білімді, парасатты,
мейірімді, сезімтал, интеллектуалды, мәдениетті, ғылыми зерттеуші,
ізденімпаз болуы – заман талабы. Бұл қасиеттерге ие болу үшін мұғалім үнемі
ізденіп, кәсіби шеберлігін жетілдіріп отыруы тиіс.

Баладан ата – анадан кейінгі ақыл – ой, адамгершілік, эстетикалық,
сана – сезімдік дене тәрбиесі мен ұлттық тәрбиені сіңіруші адам – педагог.
Ал жаңа заманның тарихын жазатын, кезінде қателескен, бұрмаланған тұстарына
әділ баға беретін, толықтыратын бүгінгі жас ұрпақ. Сондықтан да елімізде
жүріп жатқан өзгерістердің мәнін әділ пайымдау бәрінен бұрын жастарды
тәрбиелеп жатқан педагогтарға үлкен жауапкершіліктер жүктейді.

Білім беру ісінде ұстаз басты әрі шешуші тұлға. Ұстаздың білімділігі,
абырой-беделі оның шәкіртінен көрінеді. «Шәкірттің жақсы болмағы,
ұстазынан» деп халық тегін айтпаған. Ұстаз ұғымы – мағынасы кең, мәні
терең, тарихи ұғым. Адамзат баласының дамуында білімнің қажеттілігі сол
білімді таратушы, жеткізуші ұстаздың қажеттілігімен бірдей маңызға ие
болған. Сондықтан әр ұстаз өз пәнін жетік білумен қатар, жас ұрпаққа сапалы
білім бере білуі тиіс.

Мақсаты: келесі міндеттерді орындау көмегімен оқушылардың химия ғылымына
деген қызығушылығын арттыру:

1. химиядағы талдаудың заманауи ғылыми әдістерін меңгеру;
2. оқушыларды ғылыми-зерттеу жобалары жұмыстарына тарту;
3. оқушылардың ғылыми жобаларын байқаулар негізінде мемлекеттік
бағдарламаларға ұсыну.

Міндеттері:

1. Оқушылардың танымдық құзыреттіліктерін арттыру;

2. Пәнге деген сүйіспеншіліктерін ояту;

3. Салауатты өмір салтын қалыптастыру;

Күтілетін нәтижелер: 

Оқу барысы кезінде балалар химиядан терең білім алады, бейорганикадан
есептер шығаруды, металдардың қасиетімен, әртүрлі типтік реакциялар үшін
физикалық және химиялық көрсеткіштерді есептеуді үйренеді, зертханалық
химия практикумын меңгереді, өзінің жеке жобасын жүргізуді үйренеді,
сонымен қатар оқушыларда мектеп конференциялары деңгейіндегі жобалар
баяндамасын оқумен тәжірибе жинау мүмкіндігі болады.

Тақырыптық жоспар

34 сағат

|№ |Сабақтың тақырыбы |Сағат |Оқушыларда қалыптасатын |Күні |
| | |саны |дағдылар | |
| | |
|1-2 |Металдардың шығу тарихы |1 | | |
|3-4 |Зат массасы бойынша моль |2 |Ұғымдар арасындағы | |
| |санын,бөлшектер санын, | |байланыстылықтарды | |
| |моль саны бойынша зат | |пайдалана отырып | |
| |массасын, көлем бойынша | |есептеулер жүргізе білу | |
| |моль санын, бөлшектер | |Жай және күрделі | |
| |санын және массасын | |заттардың | |
| |табуға есептеулер | |эквиваленттерін, | |
| | | |эквиваленттік массаларын | |
| | | |және реакция теңдеулері | |
| | | |бойынша заттардың | |
| | | |эквиваленттік массаларын | |
| | | |табуға есептеулер жүргізе| |
| | | |білу | |
| | |
|1(5) |Д.И.Менделеевтың |1 | | |
| |периодтық жүйесіндегі | | | |
| |металдардың орны | | | |
|2-3 |Металдардың физикалық |1 |Тізбектегі әрбір реакция | |
|(6-7)|қасиеттері | |нәтижесінде түзілген | |
| | | |өнімнің массасын табуға | |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
|4 (8)|Қазақстан Республикасында|1 |Реакцияға түсуші | |
| |түсті металдардың маңызды| |заттардың бір-бірімен | |
| |түрлерін | |қалдықсыз әрекеттесе | |
| |өндіретін аудандар | |алатын мөлшерлерін табуға| |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
| | |
|1(9) |Әрекеттесуші заттардың |1 |Есептеулер жүргізу арқылы| |
| |массалары бойынша толық | |аз алынған затты анықтай | |
| |реакцияға түсетінін | |білу | |
| |анықтауға есептеулер | | | |
|2 |Ауыр түсті металдар |1 |Бейтараптану реакциясы | |
|(10) |металлургиясы | |бойынша қышқыл тұз | |
| | | |түзілуге қажетті | |
| | | |реагенттердің массаларын,| |
| | | |зат мөлшерлерін | |
| | | |есептеулер жүргізу арқылы| |
| | | |анықтай білу | |
|3(11)|Орта тұз түзе жүретін |1 |Бейтараптану реакциясы | |
| |реакция теңдеулері | |бойынша қышқыл тұз | |
| |бойынша есептеулер | |түзілуге қажетті | |
| | | |реагенттердің массаларын,| |
| | | |зат мөлшерлерін | |
| | | |есептеулер жүргізу арқылы| |
| | | |анықтай білу | |
|4(12)|Жеңіл түсті металдар |1 |Толықтай реакцияға | |
| | | |түсетін заттың массасын, | |
| | | |түзілген өнім массасын | |
| | | |есептей білу | |
| | |
|1(13)|Металдардың кристалдық |1 | | |
| |құрылымы | | | |
|2(14)|Металдардың коррозиясы |1 |Заттың салыстырмалы | |
| | | |тығыздығы мен ондағы | |
| | | |элемент атомдарының | |
| | | |массалық үлестері бойынша| |
| | | |қарапайым және | |
| | | |молекулалық формулаларын | |
| | | |табуға есептеулер жүргізе| |
| | | |білу | |
|3-4 |Жану өнімдері бойынша |2 |Жану өнімдері бойынша | |
|(15-1|есептеулер | |заттың молекулалық | |
|6) | | |формуласын табуға | |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
| | |
|1(17)|Бастапқы қоспадағы |1 |Математикалық теңдеулер | |
| |компоненттердің | |жүйесін құру арқылы | |
| |массаларын, массалық | |шешуді білу | |
| |үлестерін түзілген | | | |
| |газдың көлемі бойынша | | | |
| |есептеулер | | | |
|2(18)|Құймалар |2 |Математикалық теңдеулер | |
| | | |жүйесін құру арқылы | |
| | | |шешуді білу | |
|3(19)|Берілген реагентпен |1 |Қопадағы реакцияға | |
| |таңдамалы әрекеттесетін | |түсетін компонент бойынша| |
| |қоспа құрамын анықтауға | |есептеулер жүргізуді білу| |
| |есептеулер | | | |
|4(20)|Сілтілік металдар |1 |Түзілген өнімдер бойынша | |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
| | |
|1-2 |Сілтілік жер металдары |2 |Берілген реакция өнімі | |
|(21-2| | |бойынша бастапқы | |
|2) | | |қоспадағы компоненттердің| |
| | | |массаларын, массалық | |
| | | |үлестерін анықтауға | |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
| | |
|1(23)|d -металдары |2 |Өнімнің белгілі массасы | |
| | | |және практикалық шығымы | |
| | | |негізінде реагенттердің | |
| | | |массаларын, көлемдерін | |
| | | |есептей білу | |
|2(24)|Металдардың стандартты |1 |Өнімнің шығымы бойынша | |
| |потенциалдық қатары | |газ қоспасындағы | |
| | | |компоненттердің көлемдік | |
| | | |үлестерін есептей білу | |
|3-4 |Реакция өнімдерінің |2 |Өнімнің массасы бойынша | |
|(25-2|шығымын есептеу | |оның практикалық шығымын | |
|6) | | |есептей білу және | |
| | | |керісінше | |
| | |
|1(27)|Адам өміріндегі |1 |Ұғымдар арасындағы | |
| |металдардың маңызы | |байланыстылықтарды | |
| | | |пайдалана отырып | |
| | | |есептеулер жүргізе білу | |
|2(28)| |1 |Әртүрлі концентрациялы | |
| | | |ерітінділерді алудың | |
| | | |есептеу жолдарын білу | |
|3(29)|Ерітінділердің |1 |Әртүрлі концентрациялы | |
| |концентрацияларын | |ерітінділерді алудың | |
| |арттыруға есептеулер | |есептеу жолдарын білу | |
|4(30)|Молярлық концентрацияға |1 |Әртүрлі концентрациялы | |
| |есептеулер | |ерітінділерді алудың | |
| | | |есептеу жолдарын білу | |
|5(31)|Нормалдық концентрацияға|1 |Концентрацияның бір | |
| |есептеулер | |түрінен басқа түріне | |
| | | |ауысуға есептеулер | |
| | | |жүргізе білу | |
|6(32)|Ерітінділердегі жүретін |1 |Реакция теңдеулері | |
| |реакция теңдеулеру | |бойынша әртүрлі типтік | |
| |бойынша есептеулер | |есептерді шығара білу | |
|9-тарау. Курс материалдарын жинақтап қорытындылау (2 сағат) | |
|1-2 |Курс материалдарын |2 |Оқушылардың алған | |
|(33-3|жинақтап қорытындылау | |дағдыларын қорытындылау | |
|4) | | | | |

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.Беляева И.И., Сутягина Е.И., Шелепина И.А. «Задачи и упражнения по общей
и неорганической химий». Москва «Просвещение» 1989 ж.

2.КузьменкоН.Е:, Еремин В.В. «2500 задач по химии с решениями». Москва
«Оникс 21 век», «Мир и образование» 2002 ж.

3.Врублевский А.И. «1000 задач по химии с цепочками превращений и
контрольными тестами» Минск ООО «Юнипресс» 2003 ж.

4.Момынов Ө. «Органикалық химиядан шығарылған есептер жинағы» Шымкент, 2006
ж.