Жатқыза үтіктеу

Өтілетін күні: 10. ХІІ. 09ж
Сыныбы: 5 «б»

Сабақтың тақырыбы: Ылғалды-жылулық өңдеу терминологиясы.
с/ж: машина тігістерін жасау

Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: үтікті қолдану әдістерін үйрету, Т.Қ.Е

ә) дамытушылық: оқушылардың жұмысты орындауға икемділігін дамыту, өз
бетінше қолдана білу.

б) тәрбиелік: Т.Қ.Е. сақтай білуге үйрету, ұқыптылыққа,
сақтыққа тәрбиелеу

Сабақтың әдісі: баяндау, жеке үйрету, сарамандық жұмыс
Сабақтың түрі: аралас сабақ

Көрнекілігі: Интерактивтік тақта, үтік түрлері, үтік
үстелшесі

Пәнаралық байланыс: физика, тарих, әдебиет

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, арнайы
киімдерін қадағалау
ІІ. Өткен тақырыпқа шолу
а) Сызықты диктант
ә) сұрақ-жауап

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру
ІҮ. Сарамандық жұмыс
І. Қорытынды, үйге тапсырма

Сызықты диктант

Шығу тарихы
1882 жылды 16 маусымы ресми емес мереке-Үтік күні. Осы күні американдық
өнертапқыш Сэли Генри электр үтігін ойлап тапты. Ол осылайша кейінгі
ұрпақтың құрметіне ие болды.
Тігін жұмыстары кезінде ылғалды-жылумен өңдеу не үшін қажет?
• Матаны тегістеу
• Тігістерді жатқызу;
• Бөлшектерді созу және отырғызу;
• Желімдеу;
• Форма беру

Маталарды үтіктеу жылылығы

• Химиялық талшықтан жасалған маталар үшін болар болмас 60-900с

• Табиғи жүннен, жібектен жасалған маталар үшін орташа 100-1300с
• Мақта маталар, қалың маталар үшін қатты қыздыру керек 160-2000с

Ылғалды жылумен өңдеуге нұсқау

- Үтіктер алдында үтіктің табанын тексереді, онда күйген дақ болмауы
керек;
- Су құятын қүтыда су болуын қадағалап немесе дәкені сулап дайындау
керек;
- Үтіктеуге ыңғайлы орын немесе үтік үстелшесінде үтіктеу;
- Үтік қызып тұрған кезде арнайы тұғырға қою керек;
- Бұйымды оңнан солға қарай үтікте;
- Бұйымды тар жағынан кең жағына қарай үтіктейді.

Ы.Ж.Ө. жұмысында қолданылатын терминологиялар

|Термин |Жұмыстың мазмұны |Қолдану орны |
|Бастыра үтіктеу |Тігіспен бөлшектің қалыңдығын |Бұйымның етегі мен |
| |басу |қалтаның шеткі |
| | |қалыңдықтарын бастыру |
|Жатқыза үтіктеу |Тігістің шетін бір жағына |Қатпарларды, өңделмеген |
| |жатқызып, сол қалпында бекіту |қиықтарды бір жағына |
| | |жатқыза үтіктеу |
|Айыра үтіктеу |Тігісті екі жаққа жатқыза |Белдік пен желбіршектің |
| |үтіктеу |тігістерін айырып |
| | |үтіктеу |
|Тегістеп үтіктеу|Матаның отырмауы үшін алдын ала |Матаны пішер алдында |
| |жасалатын ылғалды-жылумен өңдеу |үтіктеп алу |
|Бұйымды әрлеп |Бұйымның қыртыстарын тегістеп, |Дайын бұйымды үтіктеу |
|үтіктеу |ең ақырғы ылғалды-жылумен өңдеу | |

Ылғалды-жылумен өңдеу жұмысында ескеретін техникалық қауіпсіздік ереже:
- үтікті электр жүйесіне қосқанда қолың су болмауы керек;
- Электр үтігінің ыстығын қолмен тексеруге болмайды;
- Үтікті электр жүйесіне қосқанға дейін үтік баусымын, үтік тұғырын
тексерген жөн;
- Электр үтігін желіге қосқанда немесе ажыратқанда бау сымынан тартып
шығармай, айыр корпусынан ажырату керек;
- Жұмыс орнына резеңке төсеніш төсеу;
- Үтікті бау сымының үстіне қоюға болмайды;
- Жұмыстың соңында үтікті өшіру, арнайы орнына қою.
- Үтіктелген бұйымды біраз жайып қойған дұрыс

Сергіту сәті:
Өлеңнің ұйқасын тап.

--------------------------- тыңдаймыз,
------------------------------ жұмыс жасаймыз.
---------------------------------- сабақтан,
---------------------------------- бала боламыз

Адасқан сөздер

| |Бұйымның етегі мен қалтаның шеткі |
| |қалыңдықтарын бастыру |
| |Қатпарларды, өңделмеген қиықтарды бір жағына |
| |жатқыза үтіктеу |
| |Белдік пен желбіршектің тігістерін айырып |
| |үтіктеу |
| |Матаны пішер алдында үтіктеп алу |
| |Дайын бұйымды үтіктеу |

Бұйымды әрлеп үтіктеу Жатқыза үтіктеу Тегістеп үтіктеу
Айыра үтіктеу Бастыра үтіктеу

Сарамандық жұмыс:
Тақырыбы: Ылғалды –жылулық өңдеу
Машина тігістерін жасау

-үтіктеу тәсілін көрсету, жеке үйрету
-Техникалық қауіпсіздік ережесін сақтай отырып жұмыстар жасау
- Жұмбақ жасырып шешуіне мақал айту
Сабақты қорытындылау, оқушыларды бағалау
Үйге тапсырма: машина тігістерін орындау және ылғалды-жылумен өңдеп
келу.