Паскаль тілінде жаз

№5 Михаил Ломоносов атындағы орта мектебі

Тақырыбы:
«Тармақталған алгоритмдер»

Информатика пәні мұғалімі: Абдуллаева Феруза Муслімқызы

Информатика Сынып: 9

Сабақтың тақырыбы: Тармақталған алгоритмдер
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік:
Шартты операторлардың жазылу тәртібімен таныстыру, тармақталған
алгоритмдерді бағдарламалауды үйрету. Сабақтан алған теориялық
білімдерін жүйелі түрде тәжірибе жүзінде көрсете білу дағдыларын
қалыптастыру.
Дамытушылық:
Бағдарламалау тілінде жұмыс жасай білу дағдыларын, ойлау
қабілеттерін, өз білімдерін сауатты түрде жеткізе білуді, пәнге
деген қызығушылықты дамыту.
Тәрбиелік:
Оқушылардың белсенділігін арттыру, жұмыс жасау мақсатында
компьютерлік сауаттылыққа, өзара көмектесуге, өзін-өзі бағалауға
тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа тақырыпты түсіндіру
Сабақтың түрі: топтық, жекелей
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Практикалық
Сабақтың көрнекіліктері: Компьютер, презентация, электрондық оқулық,
карточкалар, кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс: математика, геометрия, ағылшын тілі.
Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын қайталау
а) (Лото ойыны, тапсырмалар)
ә) Топтастыру
б) «Ойлан-Тап»
в) «Ішіне-сыртына»
3. Жаңа сабақты түсіндіру (Сөзжұмбақ)
4. Практикалық жұмыс (электрондық оқулықпен жұмыс, тест)
5. Сабақты пысықтау (тапсырмалар)
6. Үй тапсырмасы
7. Оқушыларды бағалау

1. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, түгелдеу, назарларын сабаққа
аудару
2. Үй тапсырмасын тексеру.
а) «Лото» ойыны
1. Алгоритм дегеніміз не? (Алғашқы берілген мәліметтерді пайдаланып,
қажетті нәтижеге қол жеткізуді жүзеге асыратын әрекеттердің орындалу
ережесі.)
2. Алгоритм түрлерін ата (Сызықтық, тармақталған, циклдік)
3. Алгоритмдерді ұсыну тәсілдерін ата (табиғи тілде, графикалық тілде,
алгоритмдік тілде, программалау тілінде)
4. Паскаль тіліндегі программа неше бөліктен тұрады? (3 бөліктен тұрады.
Программаның тақырыбы, сипаттау бөлімі, операторлар бөлімі)
5. Var операторының қызметі қандай? (Айнымалыларды сипаттау)
6. Const операторының қызметі қандай? (Тұрақтыларды сипаттау)
7. Read операторының қызметі қандай? (Берілгендерді еңгізу)
8. Write операторының қызметі қандай? (Нәтижені шығару)

ә) «Топтастыру»тапсырмасында оқушылар интерактивтік тақтаға шығып алгоритм
қасиеттерін жазып топтастырады

б) «Ойлан-Тап» оқушылар тақтадағы фотосуретте бейнеленген адамды табу
қажет.

в) «Ішіне-сыртына». Кестенің ішіне Паскаль программалау тілінде
қолданылатын операторларды жазады, ал сыртына программалау тіліне жатпайтын
сөздерді жазады.

Internet, Paint, Writeln, Readln, WordPad, Integer, Real, Microsoft,
Program, Var, Excel, Const, Power Point, begin, end.

|Ішіне |Сыртына |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |

3. Жаңа сабақ түсіндіру.

Жаңа сабақты бастамас бұрын мына сөзжұмбақты шешейік

| | |
|< |Кіші |
|<= |Кіші немесе тең |
|> |Үлкен |
|>= |Үлкен немесе тең |
|<> |Тең емес |

1-мысал: Екі А және В сандары берілсін. Екі санның үлкенін табу программасы
мен блок-схемасын құрайық.
Program_1;
var a,b,y:real;
begin
readln(a,b);
if a>b then y:=a else y:=b;
writeln(‘y:=’,y);
end.

2-мысал: X2, X≤0,

, X>0

Паскаль тілінде программасын және блок-схемасын құрайық.

Program_2;
var x,y:real;
begin
readln(x);
if x<=0 then y:=sqr(x) else y:=sgrt(x);
writeln(‘y:=’,y);
end.

Оқушы қызығушылығын арттыру. Оқушыларды екі топқа бөлу
«Тау шыңына шығу» ойыны.
Тау шыңына шығу үшін оқушылар деңгейлік тапсырмалар орындайды.
1 деңгей.
І-топ өрнегін Паскаль тілінде жаз.

ІІ-топ өрнегін Паскаль тілінде жаз.

2 деңгей.

Мұғалімнің көрсеткен мысалына ұқсас есептерді шығару.

X2+50 X≤0,

, X>0

Паскаль тілінде программасын және блок-схемасын құр

Program;
var x,y:real;
begin
readln(x);
if x<=0 then y:=sqr(x)+50 else y:=sgrt(x)+4;
writeln(‘y:=’,y);
end

ІІ-топ. Кез-келген санның оң немесе теріс екенін анықтайтын программасын
және блок-схемасын құр

Program;
Var a: real;
Begin
Write(‘vedite a’);
read(a);
if a>=0 THEN write(‘a он сан’) else write(‘а терис сан’);
end.

3 деңгей.
І-топ. Бөлменің температурасы 50 градустан жоғары болса, “ыстық” сөзін, 25
градустан  жоғары болса, “қалыпты” сөзін, ал 25 градустан төмен болса,
“суық” сөзін  экранға шығару керек.

program h;
var t:real;
begin
read(t);
if t>=50 then write(‘ ыстык ‘) else
if t>=25 then write(‘ калыпты  ‘) else write(‘суык ‘);
writeln(‘t=’,t);
end.

ІІ-топ. Екі сан А,В берілген. Егер А<В теңсіздігі орындалса, онда олардың
қосындысының мәнін, ал басқаша болса, көбейтіндісін басып шығарыңдар.

Program;
Var a, b, y : real;
Begin
readln(a, b);
if А<В THEN y:=a+b else y:=a*b;
writeln(‘y:=’,y);
end.

Топтардың жауаптарын бір-бірімен ауыстырып, оқушыларға дұрыс жауаптарын
тақтадан тексертемін. Қателерін тауып, екінші топқа бағаларың қояды.

Оқушылардың тапсырмаларын тексеріп, қорытынды жасаймын.

4. Практикалық жұмыс. Электрондық оқулықпен жұмыс. Оқушыларға номерлері бар
карточкалар ұсынамын. Өздері таңдаған санға сәйкес тапсырманы орындайды.
Тапсырма орындалған соң электрондық оқулықтағы тест тапсырмасын орындайды.

5. Сабақты пысықтау
Сабағымызды пысықтау үшін «Құрастырма» ойынын ойнайық.
1-топ
Мына карточкалар мен геометриялық фигураларды пайдаланып функция мәнін
есептейтін программа мен блок-схема құр.

2-топ

6. Үй тапсырмасы.
1,7 тақырып (36-43 бет)
7,11 тапсырмалар (44 бет)
7. Оқушыларды бағалау

Бағалау парағы

№ |Аты-жөні |«Лото» ойыны |Топтас тыру |Ойлан-тап |Ішіне-сыртына
|Практикалық жұмыс |Тест |1-деңгей |2-деңгей |3-деңгей |Құрастырма |Жалпы
бағасы | |1 |Айнабек Мұқан | | | | | | | | | | | | |2 |Алмасбаева Дана | |
| | | | | | | | | | |3 |Бекімбетова Индира | | | | | | | | | | | | |4
|Сатбаева Кумисай | | | | | | | | | | | | |5 |Сәуірбай Іңкәр | | | | | | |
| | | | | |6 |Суиндикова Аида | | | | | | | | | | | | |7 |Қамысбай Мұхтар |
| | | | | | | | | | | |8 |Сыдық Әлібек | | | | | | | | | | | | |

-----------------------
Алгоритмнің нәтижелілігі

Алгоритмнің дискреттілігі

Алгоритм қасиеттері

Алгоритмнің жалпылығы

Алгоритмнің анықтығы

басы

Еңгізу а,b

a>b

y=a

y=b

Шығару у

соңы

басы

Y=

Еңгізу x

X≤0

y=

y= X2

Шығару у

соңы

І-топ Y=